Μεταφράζοντας από μια γλώσσα που αναφέρεται σε μια άλλη γλώσσα

[sopherina]

Ας υποθέσουμε ότι μεταφράζουμε από τα γαλλικά αλλά το κείμενό μας περιέχει ισπανικά ονόματα. Τότε πώς τα αποδίδουμε; Π.χ. Λέμε το Giron Ζιρόν, Χιρόν...ή μη χειρότερα;

 

[Lexoplast]

Στο συγκεκριμένο παράδειγμα θα άφηνα τα ισπανικά κύρια ονόματα γραμμένα με τον ισπανικό τρόπο, με λατινικούς δηλαδή χαρακτήρες. Εξαιρούνται τα τοπωνύμια που έχουν καθιερωμένες εκδοχές στα ελληνικά, όπως Μαδρίτη.

 

[sopherina]

Χίλια συγγνώμη, ξέχασα να διευκρινίσω ότι πρόκειται για θεατρικό έργο!

 

[Lexoplast]

Αν πρέπει να υποδείξεις στους έλληνες ηθοποιούς πώς θα προφέρουν τα ονόματα, μάλλον θα πρέπει να μπεις στο μυαλό του κάθε χαρακτήρα. Γιατί δεν το αφήνεις στην κρίση (και τις γνώσεις) του εκάστοτε θιάσου;

 

[sopherina]

Ναι, αυτά είναι πράγματα που αποφασίζει ο σκηνοθέτης, συμφωνώ. Αλλά κι εγώ κάτι πρέπει να γράψω. Τι να γράψω;

 

[nickel]

Όπως είπε ο lexoplast, δεν θα αναρωτιόσουν αν ήταν ένα γνωστό όνομα. Θα πρέπει να υπάρχει πολύ ειδικός λόγος να κρατήσεις το ισπανικό, το ιταλικό, το ελληνικό (!) όνομα έτσι που θα το πρόφεραν οι Γάλλοι (Σουηδοί, Γερμανοί κ.λπ.). Το ερώτημα λοιπόν είναι (αν δεν υπάρχει πολύ ειδικός λόγος): πώς θα το πρόφερε αυτό ο Μήτσος (ο μέσος Έλληνας);

 

[Lexoplast]

Ναι, αλλά, σου λέει, ο ηθοποιός που θα πάρει μετά το σενάριο στα χέρια του, δεν θα πρέπει να υποδυθεί το Μήτσο, θα πρέπει να υποδυθεί τον Jean-Pierre! Αν το προφέρει όπως ο Μήτσος, πάει η ατμόσφαιρα. Γι' αυτό σας λέω, αφήστε τα λατινικά και θα τα βρουν αυτοί.

 

[sopherina]

Νομίζω πως πρόκειται για ονόματα που ακούγονται εξωτικά στον Έλληνα όπως και να προφερθούν. Προανέφερα ένα παράδειγμα.

 

[nickel]

Ναι, αλλά, σου λέει, ο ηθοποιός που θα πάρει μετά το σενάριο στα χέρια του, δεν θα πρέπει να υποδυθεί το Μήτσο, θα πρέπει να υποδυθεί τον Jean-Pierre! Αν το προφέρει όπως ο Μήτσος, πάει η ατμόσφαιρα. Γι' αυτό σας λέω, αφήστε τα λατινικά και θα τα βρουν αυτοί.

Με αυτή την (πετέλεια, θα έλεγα) λογική, θα έπρεπε να αφήσει στα λατινικά όλα τα ονόματα. Γιατί τον Ζαν-Πιερ (αντίπραξη εγώ) μπορεί να θέλει ο σκηνοθέτης να τον βάλει να λέει: «Πήγαμε στη Μαντρίντ και γνωρίσαμε τον Πικασό». Ο Πλωρίτης άφηνε τους σκηνοθέτες να αποφασίσουν ή τα έγραφε στα ελληνικά;

 

[nickel]

Νομίζω πως πρόκειται για ονόματα που ακούγονται εξωτικά στον Έλληνα όπως και να προφερθούν. Προανέφερα ένα παράδειγμα.

Δηλαδή, το μη Χιρόν βέλτιστο.

 

[Lexoplast]

μπορεί να θέλει ο σκηνοθέτης να τον βάλει να λέει:

Ακριβώς! Θα αποφασίσει ο σκηνοθέτης.

 

[sopherina]

Χιρόν it is! Δίκιο έχεις, Nickel! Κι εγώ αυτό αποφάσισα να κάνω! Τι σημασία έχει που ο συγγραφέας είναι Γάλλος, αφού ο έρμος ο θεατής θα βλέπει ισπανόφωνους πάνω στη σκηνή! Είχα κολλήσει όμως! Σας ευχαριστώ και τους δυο!

 

[nickel]

...αφού ο έρμος ο θεατής θα βλέπει ισπανόφωνους πάνω στη σκηνή...

Αυτό τώρα το μαθαίνουμε... Οπότε, το Χιρόν βέλτιστο.

 

[Elena]

Με αυτή την (πετέλεια, θα έλεγα) λογική, θα έπρεπε να αφήσει στα λατινικά όλα τα ονόματα.

Παραποιείς δεδομένα. Η (πε)τέλεια λογική λέει για επιστημονικά άρθρα (διασταύρωση πηγών, για παράδειγμα), όχι θεατρικά έργα.
Για θεατρικό ή και το όποιο λογοτεχνικό θα επικοινωνούσα με το συγγραφέα. Αν αυτό δεν είναι δυνατό (αν, για παράδειγμα, μας άφησε χρόνους ο συγγραφέας), μπορούμε να ακολουθήσουμε διάφορες τεχνικές, όπως να δούμε τι έχει γίνει σε άλλες γλώσσες, να επικοινωνήσουμε με άλλους μεταφραστές, το θίασο κ.λπ., αλλά θα έλεγα... να ακολουθήσεις το αυτί σου (και την καρδιά σου :)). Κανένας μας δεν ξέρει το κείμενο όπως εσύ. Να κάνεις, δηλ., ό,τι σου φαίνεται πιο φυσικό και αισθητικά καλύτερο.


Δεν θα μετέφραζα το «Οικόπεδα με θέα» ούτε «Γκλένγκαρι Γκλεν Ρος», αλλά ούτε και θα το άφηνα με αγγλικούς χαρακτήρες. :) Μια και το έφερε η κουβέντα, σου στέλνω και λογοτεχνικό προς τα αγγλικά που μας έχει τσακίσει το νευρικό σύστημα. ;)

Ο Μήτσος (με τον οποίο έχεις κολλήσει μέρες τώρα -κι αν δεν σε ξεκολλήσει η αστρονομία, δεν θα σωθούμε) δεν την βγάζει σε θέατρα (ούτε σε αμφιθέατρα) -όσο κυνικό κι αν ακούγεται αυτό- και -σίγουρα- σε αντίθεση με το μέσο τριαντάρη-σαραντάρη (πλέον) δεν μιλάει καλούτσικα κάποια ξένη γλώσσα και ΔΕΝ είναι σε θέση (μπηχτή για αλλού αυτό) να διαβάσει τέλεια λατινικούς χαρακτήρες.

 

[sopherina]

Αυτό τώρα το μαθαίνουμε...

Μα σου λεω ότι τον άνθρωπο τονε λένε Giron! Μιλημένα- ξηγημένα!
Πάντως ευχαριστώ ακόμα μια φορά! Είστε υπέροχοι!

 

[danae]

Αν το σκεφτώ απ' την ανάποδη, αν σε ένα ισπανικό θεατρικό ανέφεραν τον Ζιροντού, δεν θα τον μετέγραφα Χιροδού!

 

[Ambrose]

Δεδομένου ότι ένα έργο για παράδειγμα γραμμένο στα Γαλλικά μπορεί να κάνει αναφορές σε Φαρσί ή και Σουαχίλι, δεν θεωρώ ότι τίθεται ζήτημα να το πεις όπως θα το έλεγαν στη μητρική γλώσσα. Συνήθως, κοιτάζεις να βρεις μια ισορροπία μεταξύ της φωνητικής της γλώσσας από την οποία μεταφράζεις (Γαλλικά, εν προκειμένω) και των Ελληνικών (να είναι κάτι που ο Έλληνας να μπορεί να ακούσει και να προφέρει).

Εκτός βέβαια κι αν το εν λόγω όνομα έχει ήδη αποδοθεί στα Ελληνικά (σωστά).

 

[sopherina]

Δεν είναι απλώς αναφορές, είναι τα ονόματα των ηρώων. Γι' αυτό και τελικά αποφάσισα να τα γράψω όπως προφέρονται στα ισπανικά της Λατινικής Αμερικής, γιατί οι θεατές θα βλέπουν επί σκηνής ανθρώπους από τη Γουατεμάλα και δεν θα τους νοιάζει αν πρόκειται για θεατρικό έργο που έγραψε ένας Γάλλος. Εκτός κι αν υπάρξει εσκεμμένη σκηνοθετική επιλογή...
Σας ευχαριστώ για τον χρόνο και την καλή σας διάθεση! :)