Ένα από τα πιο συνηθισμένα «λάθη», ίσως το πιο συνηθισμένο για κάποιους που προσέχουν αυτές τις λεπτομέρειες, είναι το να γράφουμε μία, με τόνο, όταν η λέξη δεν είναι αριθμητικό και δεν έχει έμφαση. Η γραμματική και τα λεξικά είναι σαφέστατα: το αόριστο άρθρο είναι μια. Το αριθμητικό είναι μια ή μία. Παραδείγματα για να φανεί η διαφορά:
Τι μπορεί να θέλει μια γυναίκα από τον άντρα; (αόριστο)
Μια του κλέφτη, δυο του κλέφτη, τρεις και την κακή του μέρα. (αριθμητικό χωρίς έμφαση)
Η αλήθεια είναι μία. (αριθμητικό με έμφαση)
Μία σου και μία μου. (Για να διορθώσω και τον τίτλο.)
Μία θέλω, όχι δύο.
Όταν παίρνω κάποιο μεγάλο κείμενο για διόρθωση, η πρώτη δουλειά είναι να αφαιρέσω τα διπλά διαστήματα και η δεύτερη να μετατρέψω τα «μία» σε «μια». Το κάνω, μάλιστα, με Replace all και στη διόρθωση βάζω τόνους στα λίγα που τον χρειάζονται.
Ενδιαφέρον έχει και η γενική πτώση. Επισήμανε ο stathis ότι το «κατάστημα μιας στάσης» θα έπρεπε να είναι «κατάστημα μίας στάσης» — πολύ σωστά διότι υπάρχει έμφαση.
Ποιο είναι ωστόσο το ενδιαφέρον της γενικής; Στα αρχαία υπήρχε μόνο το μία και κλινόταν μία, μιᾶς, μιᾷ, μίαν. Δεν υπήρχε εμφατικό μίας. Και η σχολική Νεοελληνική Γραμματική, αν δεν έχει αλλάξει τα τελευταία χρόνια, έχει μία και μια για την ονομαστική και την αιτιατική του αριθμητικού, αλλά μιας για τη γενική. Στα λεξικά, ευτυχώς, έχει μπει και το μίας.
Επομένως, δεν είναι περίεργο που σε σχέση με το one-stop shop έχουμε 387 ευρήματα (altavista) με «μιας στάσης» και 116 με «μίας στάσης». Οι πρώτοι μπορούν, αν θέλουν, να επιδείξουν τη σχολική γραμματική.
Είναι τελικά αστείο που πολλοί γράφουν μία εκεί που συνήθως χρειάζεται μια, και πολλοί άλλοι γράφουν μιας εκεί που ίσως χρειάζεται η έμφαση του μίας.
Το λουκούμι:
Σ’ εκείνη την παρουσίαση του βιβλίου του sarant, από την πολλή επιθυμία να δώσω έμφαση στην έκφραση «ἐν μιᾷ νυκτί» που χρησιμοποιούν οι πολυτονιστές για την «πραξικοπηματική» επιβολή του μονοτονικού, διάβασα «εν μία νυκτί» (είπαμε: μιᾷ στη δοτική). Το κατάλαβα πολλές ώρες αργότερα, όταν μου το υπέδειξε φίλος. Φαντάζομαι, θα λιποθύμησαν πολλοί κλασικοί φιλόλογοι στο ακροατήριο. Τώρα που το θυμήθηκα, παρηγοριέμαι που το έχουν πει και 10.700 άλλοι στο διαδίκτυο.
Τι μπορεί να θέλει μια γυναίκα από τον άντρα; (αόριστο)
Μια του κλέφτη, δυο του κλέφτη, τρεις και την κακή του μέρα. (αριθμητικό χωρίς έμφαση)
Η αλήθεια είναι μία. (αριθμητικό με έμφαση)
Μία σου και μία μου. (Για να διορθώσω και τον τίτλο.)
Μία θέλω, όχι δύο.
Όταν παίρνω κάποιο μεγάλο κείμενο για διόρθωση, η πρώτη δουλειά είναι να αφαιρέσω τα διπλά διαστήματα και η δεύτερη να μετατρέψω τα «μία» σε «μια». Το κάνω, μάλιστα, με Replace all και στη διόρθωση βάζω τόνους στα λίγα που τον χρειάζονται.
Ενδιαφέρον έχει και η γενική πτώση. Επισήμανε ο stathis ότι το «κατάστημα μιας στάσης» θα έπρεπε να είναι «κατάστημα μίας στάσης» — πολύ σωστά διότι υπάρχει έμφαση.
Ποιο είναι ωστόσο το ενδιαφέρον της γενικής; Στα αρχαία υπήρχε μόνο το μία και κλινόταν μία, μιᾶς, μιᾷ, μίαν. Δεν υπήρχε εμφατικό μίας. Και η σχολική Νεοελληνική Γραμματική, αν δεν έχει αλλάξει τα τελευταία χρόνια, έχει μία και μια για την ονομαστική και την αιτιατική του αριθμητικού, αλλά μιας για τη γενική. Στα λεξικά, ευτυχώς, έχει μπει και το μίας.
Επομένως, δεν είναι περίεργο που σε σχέση με το one-stop shop έχουμε 387 ευρήματα (altavista) με «μιας στάσης» και 116 με «μίας στάσης». Οι πρώτοι μπορούν, αν θέλουν, να επιδείξουν τη σχολική γραμματική.
Είναι τελικά αστείο που πολλοί γράφουν μία εκεί που συνήθως χρειάζεται μια, και πολλοί άλλοι γράφουν μιας εκεί που ίσως χρειάζεται η έμφαση του μίας.
Το λουκούμι:
Σ’ εκείνη την παρουσίαση του βιβλίου του sarant, από την πολλή επιθυμία να δώσω έμφαση στην έκφραση «ἐν μιᾷ νυκτί» που χρησιμοποιούν οι πολυτονιστές για την «πραξικοπηματική» επιβολή του μονοτονικού, διάβασα «εν μία νυκτί» (είπαμε: μιᾷ στη δοτική). Το κατάλαβα πολλές ώρες αργότερα, όταν μου το υπέδειξε φίλος. Φαντάζομαι, θα λιποθύμησαν πολλοί κλασικοί φιλόλογοι στο ακροατήριο. Τώρα που το θυμήθηκα, παρηγοριέμαι που το έχουν πει και 10.700 άλλοι στο διαδίκτυο.
