Αναρωτιέμαι τώρα κατά πόσο υπάρχουν ελληνογενείς λέξεις που δεν απαντούν στα Ελληνικά ή λατινογενείς που δεν απαντούν στα Λατινικά.
Πολύ καλή ερώτηση. Επειδή το ζήτημα με απασχολεί, μερικές σκέψεις δικές μου. Ας πάρουμε για παράδειγμα τη λέξη phytoremediation. Αποτελείται από το ελληνικής προέλευσης φυτό- και το λατινικής προέλευσης remedium. H λέξη έχει
μεταφραστεί στα Ελληνικά ως φυτοαποκατάσταση ή φυτοεξυγίανση. Είναι Ελληνική; Όχι. Είναι Λατινική; Όχι. Αγγλική είναι. Γεννήθηκε και δημιουργήθηκε στα Αγγλικά (απ' όσο ξέρω). Θα την χαρακτηρίζαμε ελληνογενή λόγω του πρώτου συνθετικού; Ίσως.
Πότε μια λέξη θεωρείται ότι προέρχεται από μια γλώσσα; Χαζό το ερώτημα, αλλά προφανώς έχει σημασία. Η απάντηση: όταν την έχει γεννήσει αυτή η γλώσσα. Το πρόβλημα όμως με μεγάλο αριθμό λέξεων ελληνικής προέλευσης στο Αγγλικό λεξιλόγιο είναι ότι πρόκειται για νεολογισμούς τεχνικής ή επιστημονικής φύσεως. Άρα, δεν μπορούν να πιστωθούν στην Ελληνική.
Πότε μια γλώσσα εμπλουτίζει μια άλλη γλώσσα; Όταν παρέχει λέξεις ή πρωτότυπες έννοιες και ιδέες; Και τα δύο. Σε μερικές περιπτώσεις, τα Αγγλικά έχουν δανειστεί τόσο τη λέξη, όσο και την έννοια ή ιδέα που αυτή αντιπροσωπεύει (π.χ. academy, amnesty κ.ο.κ.). Σε άλλες όμως περιπτώσεις και ειδικά στις περιπτώσεις νεολογισμών, αυτό που δανείζεται η Αγγλική από την Ελληνική είναι μόνο η πρώτη ύλη και τίποτα παραπάνω. Πρώτα δημιουργεί ο νους την έννοια και μετά βρίσκει τα κατάλληλα υλικά για την υλοποίησή της. Και στο συντριπτικό ποσοστό των ελληνογενών νεολογισμών της Αγγλικής, αυτό που έχουν προσφέρει τα Ελληνικά είναι απλά η πρώτη ύλη. Άρα, μπορούμε να συμπεριλαμβάνουμε και τους ελληνογενείς νεολογισμούς στα δάνεια; Όταν η Αγγλική δανείζεται το phyto-, δανείζεται την έννοια; Όχι. Δανείζεται κάτι που τη βολεύει για να δώσει μορφή στην ιδέα της. Προσφέρεται η Ελληνική για κάτι τέτοιο; Φυσικά, όπως και η Λατινική. Αλλά είναι αμφίβολο αν τέτοιες λέξεις μπορούν να πιστωθούν στην Ελληνική, ειδικά όταν η ίδια λέξη δεν απαντούσε στην Ελληνική κατά τη γένεσή της (π.χ. αεροναυτική).
