Κρη(ι)τική κουζίνα

Να καταθέσω κι εγώ, ο σπαστικός, τη γνώμη μου για την κρητική κουζίνα;
Θα ήθελα πολύ να καταργηθεί, μαζί με την Κρήτη, τους κρητικούς μαυροπουκαμισάδες, την κρητική ντοπιολαλιά... Τι να κάνουμε, γνώμες είναι αυτές! :D
Κατά τ' άλλα, υπάρχει ένα καλό κρητικό μεζεδοπωλείο πάνω στην πλατεία Κάνιγγος, σε μια "εσοχή", δίπλα στη Γιούρομπανκ.
 
Όποιος τα ξαναπεί σκαλτσούνια θα πέσουν μπαλωθιές εδώ μέσα! :D

Κ-α-λ-ι-τ-σ-ο-ύ-ν-ι-α.... επαναλάβετέ το όλοι μαζί!

Τα σκαλτσούνια είναι κάτι άλλο από κάποιο άλλο μέρος κάποια άλλη γη. Οπότε όποιος λέει ότι έφαγε σκαλτσούνια, μάλλον δεν τα έφαγε στην Κρήτη...

Όσο για το αν τα κρητικά εστιατόρια είναι της μόδας ή όχι, έχω να πω ότι 1ον δεν περιμένεις να πας στο εστιατόριο να φας μια κουζίνα για να αποφασίσεις αν σου αρέσει ή όχι και 2ον ακόμα και βέρα κρητικά να μην είναι, ίσως για κάποιον άλλο λόγο, που δεν έχει να κάνει με το τρελό επιχειρηματικό δαιμόνιο των Κρητικών, έχουν εξαπλωθεί τόσο πολύ και έχουν πιάσει κιόλας. Δεν είδα άλλη κουζίνα να ανοίγει εστιατόρια παντού.

Χαίρομαι που το νήμα που άνοιξα μας έφερε πιο κοντά... :)
 

Zazula

Administrator
Staff member
Χρειάζομαι επειγόντως καβουρμά βουβαλίσιο και καυτερό λουκάνικο (απλώς ελπίζω όταν οι Κρήτες λένε «καυτερό» να εννοούν καυτερό βορειοελλαδικών προδιαγραφών): :)
 
Ζαζ, και δεν το λέω με εμπάθεια προς την κρητική κουζίνα, υπάρχει κάτι να την παραβγεί στον βορειοελλαδίτικο καβουρμά ;;; :D :D :D
 

Earion

Moderator
Staff member
Προσοχή, ακολουθεί εμπορική διαφήμιση.

(Ζάζουλα, εσύ τα ξέρεις, δεν τα λέω για σένα, για όσους δεν ξέρουν τα λέω):

Βουβαλίσιο κρέας (και τα προϊόντα κατεργασίας του, λουκάνικα, καβουρμάς και ό,τι άλλο) μόνο από του Μπίλη, στη λίμνη Κερκίνης.
Χωρίς ανταγωνισμό.
Σημεία πώλησης (στην Ελλάδα και στο εξωτερικό!) εδώ.
 

bernardina

Moderator
Ζαζ, και δεν το λέω με εμπάθεια προς την κρητική κουζίνα, υπάρχει κάτι να την παραβγεί στον βορειοελλαδίτικο καβουρμά ;;; :D :D :D

Ναι, αμέ! Το κρητικό απάκι. :whistle:
Και για τους πιο αμαρτωλούς, το μανιάτικο σύγλινο. :rolleyes:
 

daeman

Administrator
Staff member
...
Καβουρμάς Θρακιώτικος, Βουβαλίσιος καβουρμάς με πιπεριές

Ζαζ, και δεν το λέω με εμπάθεια προς την κρητική κουζίνα, υπάρχει κάτι να την παραβγεί στον βορειοελλαδίτικο καβουρμά ;;; :D :D :D

Ώφου, αγάπη μου ξινορογδιό, και πώς θα σε γλυκάνω
που 'μαι στην κάτω γειτονιά κι εσύ 'σαι στην απάνω

Ναι, αμέ! Το κρητικό απάκι. :whistle:
...

Παραδοσιακό Κρητικό απάκι (καπνιστό χοιρινό)


Σαν την υγειά σου έχασες και θες να την κερδίσεις
μόνο με βότανα της γης θα την ξαναποχτήσεις
Φύλλα κιτροπορτοκαλιάς κι άρωμα από λεμόνι
ανεραντζά, μανταρινιά, ξαρρωστικό κυδώνι
Μάζωξε απ’' τσι ποταμούς τσ' ακονιζάς τ' αχνάρια
βάτο και τσάι του βουνού και τσ' αμπιστιάς κλωνάρια
Μάζωξε έρωντα πολύ απ' τα βουνά της Κρήτης
και σφάκα την πικραδερή, δάφνες, μυρτιές να βρίσκεις
θύμο, κισσό κι αγκαραθιά και αγκαθοστοιβίδα
τη μυρουδιά βασιλικού, φασκομηλιά και θρίμπα
μέντα και δεντρολίβανο όπου μοσκομυρίζει
το λένε και αρισμαρί, που την υγειά χαρίζει
Πάρε τα γιασεμόφυλλα, τη ροδαρά με τ' άνθη
γαρεφαλόβιολες πολλές και γαρυφάλου άνθη
απήγανο και βάρσαμο, της γης το χαμομήλι
τη μυριστή αμπερόρριζα που δένουν στο μαντίλι
Πάρε το κοκκινόχορτο, βάλε και κουτσουνάδα
που φτιάχνουν κοκκινόλαδο, στου ήλιου την πυράδα
Φύλλα συκιάς κι αμυγδαλιάς και φύλλα μαντζουράνας
φλισκούνι που μοσκοβολά σαν κόρφος κάθε μάνας
Το μαϊντανό, το σέλινο και την αντωναΐδα
τ' αγούδουρα τ' αγλακιτού τον κλάδο και τα φύλλα
Όλα ετούτα βράσε τα, γέμισε μια σκάφη
και διώξε απ' το κορμάκι σου τσι πόνους και τα πάθη

http://52dim-irakl.ira.sch.gr/perivallontika.files/VOTANA.files/episgiouhtas.html


...
Και για τους πιο αμαρτωλούς, το μανιάτικο σύγλινο. :rolleyes:

σύγγλινο, σύγλινο


Άχι, βάστα εσύ τον καβουρμά κι εγώ βαστώ απάκι
να ψήσομε να μεθυστεί στην τσίκνα το κονάκι
Κάτσε να πιούμε ένα κρασί π' ανοίγω το ασκάκι
κι απόι έχω για μεζέ μια ολιά λουκανικάκι

Γουρουνοχαρές χωρίς συστερίες, ομοτράπεζοι! :) (Schwein haben = Τύχη έξω; Όχι βέβαια!)
 

Zazula

Administrator
Staff member
Τσκ, τσκ, τσκ, δεν καταλάβατε: Η φωτό τού #63 προέρχεται απλώς από κατάστημα κρητικών προϊόντων (εξ ου και το πόσταρα εδώ), αλλά τα εκεί περιγραφόμενα είδη δεν είναι όλα κρητικής προέλευσης (το σουτζούκι υπέθεσα ότι θα 'ναι κρητικό, ελλείψει συγκεκριμένων στοιχείων). Τον καβουρμά τον βουβαλίσιο τον χρειάζομαι σε μόνιμη βάση επειδή αφενός έχω μάθει σ' αυτά που λέει ο Earion στο #65, αφετέρου ΤΙΠΟΤΑ δεν μπορεί να τον συναγωνιστεί, ό,τι κι αν λέει η bernardina στο #66. :twit: Όχι ότι δεν τα τρώμε όλα, βέβαια, αλλά οι αγάπες είναι αγάπες. :inno:
 

daeman

Administrator
Staff member
...
Και βέβαια τα μοναδικά καλιτσούνια (όχι σκαλτσούνια όπως έχει επικρατήσει-αυτά είναι κυκλαδίτικα θαρρώ). Και στη δυτική Κρήτη υπάρχουν και λέγονται έτσι οι μυζηθρόπιτες που τηγανίζονται και σερβίρονται συνήθως με μέλι. Στο Λασίθι, καλιτσούνια είναι τα παρασκευάσματα (δεν τα λες γλυκά,ούτε κι αλμυρά όμως) που φτιάχνονται από ζύμη με προζύμι και γέμιση από ολόφρεσκη μυζήθρα, μέλι θυμαρίσιο, κανέλα και αβγά (υπάρχει και μία γρήγορη εκδοχή τους χωρίς ζυμώματα τα λεγόμενα λυχναράκια που θυμίζουν στην όψη μικρές τάρτες). Τα καλά, λοιπόν, καλιτσούνια, που δεν τα βρίσκεις σε κανένα ζαχαροπλαστείο, είναι υπερπαραγωγή. Περισσότερο, κοσμικό γεγονός. Όταν λέει μια νοικοκυρά ότι "έφτιαξε καλιτσούνια", εννοεί πως επέλεξε τις εξαιρετικές πρώτες ύλες, είχε αυτή το γενικό πρόσταγμα -πόσο μέλι, πόσα αβγά (με το μάτι)- έπλυνε και στραγγιξε 4-5 φορές τη μυζήθρα, τσέκαρε πώς πρέπει να είναι η ζύμη κλπ. Για να υλοποιηθεί ,όμως, η παραγωγή, κάλεσε τις φίλες της, ψήσανε καφέ, η μία ζύμωνε, η άλλη άνοιγε φύλλο, τρεις- τέσσερεις βάζανε γέμιση σε στρογγυλά πιτάκια λεπτότατης ζύμης, άλειφαν με ροδόνερο κι έκλειναν τα καλιτσούνια, άλλη τα μετέφερε σε ζεστό μέρος να φουσκώσουν κάτω από κουβέρτες. Μετά είχε σειρά το ψήσιμό τους, που μπορεί να διήρκεσε και οκτώ ώρες, καθώς δε φτιάχνει καμιά τους ένα κιλό καλιτσούνια, αλλά τουλάχιστον δέκα για να "φιλέψουν"κιόλας.

Τελευταία πινελιά τα νεραντζόφυλλα που απλώθηκαν πάνω στα φρεσκοψημένα καλιτσούνια κι έμειναν πάνω τους ώσπου αυτά να κρυώσουν, δίνοντάς τους ένα ανεπαίσθητο αλλά εντελώς απαραίτητο άρωμα. Σημειωτέον πως το ζύμωμα μόνο μπορεί να πάρει και τρεις μέρες. Δεν έχω γνωρίσει έναν άνθρωπο που να έχει δοκιμάσει τέτοιας ποιότητας καλιτσούνια -δυσεύρετα πια- και να μην έχει προσκυνήσει.




Ώφου, καλιτσουνάκι μου
με κάνεις κι αμαρτάνω
την πρώτη την Ανάσταση
πλια ενωρίς την κάνω


...
Από τη Μεγάλη Τρίτη εκινούσανε οι γυναίκες να σάζουνε τα καλιτσούνια από σπίτι σε σπίτι, πολλές μαζί, για ν’ αβγατίζουνε. Εκειά να ‘σουνα ν’ ακούσεις κουβέντες και πειραξουλιές!
«Ωρέ, αλήθεια 'ναι πως τα ‘βαλε πάλι ο Βασίλης του Αεροπόρου με τη νύφη ντου;»
«Ανάσκομάτονε! Κι ίντα θαρρείς δε φταίει η γυναίκα ντου, το Κατερίνι;»
«Καλό κορμί 'ναι και η παντέξερη η νύφη ντου!»
«Τουτονέ το σεφέρι λέω δα πως θα τα πετύχω» ήλεγε η Κωστούλα ως ήτονε νεοφερμένη κι εμάθαινε.
«Εγώ να δω πού θα τα χώσω να μην τα βρει ο σερσέμης ο αξάδερφός μου ο Κυργιάκος, ως και τη Μεγάλη Παρασκή τα τρώει! Θε μου, συχώρεσέ με» επετάχτηκε η Σοφία του Χριστοφόρου, απού εξεβαρέθηκε να ψήνει μεγαλοβδομαδιάτικα ομελέτες του αξά απού ‘ρθενε από την Αθήνα.
«Ζαφειρία, πολύ μυζήθρα βάνεις!» την επείραζε η Γαρεφαλάκενα.
«Εμένα θα μου πεις εδά!»
«Ξάνοιγε να ανοίγεις πια καλά το φύλλο και παραίτησέ με!»
Γυρίζει και στην αδερφή τζη ως ήτονε η καλιτσουνομαστόρισσα:
«Πιπίνα, μη λυπηθείς τ’ αυγά ν’ αυγώσεις στσοι κουκνίκους, ειδεμησαλλιώς δε θα γινούνε σ’ έργο ντου Θεού».
Καλλιτά οι παντέρμοι!
Μια φορά ερώτηξε η δασκάλα τα κοπέλια στο σχολειό ποιο ‘ναι το καλύτερο ντως φρούτο κι επετάχτηκε ο Ερρίκος ολόχαρος: «Οι κουκνίκοι, κυρία!»

Τη Μεγάλη Τετάρτη τα σπίτια ήτονε γεμάτα με καλιτσούνια στσι τάβλες, με τσι νοικοκερές να ‘ναι στην έγνοια ανε ‘νεβούνε ως πρέπει. Τη Μεγάλη Πέμπτη ανάβανε οι φούρνοι και οι άντρες να κουβαλούνε τσι τάβλες, να πανίζουνε, να φουρνίζουνε, για να κινήσει να μυρίζει όλο το χωριό Λαμπρή! Ω την παντέρμη μυρωδιά από τα ροδοφρεσκοψημένα καλιτσούνια ως έπλεχνε με τσ’ ευωδιές των νερατζολεμονοπορτοκαλόφυλλων και των αθώ ντως, απού τα ρίχνανε απάνω ντως για να σμίξουνε την Άνοιξη με το λαμπριάτικο καλούδι.
«Ας εκάτεχα αν έχει φάει κιαείς ζεστό καλιτσούνι ποτέ ντου» ήλεγε η Κουμούνα στο καφενείο, ως πριχού την Ανάσταση ήτονε απαγορευμένος καρπός.
«Άλα μπλίρι πόσα 'χεις φαωμένα!» του λέει ο Μπουρέκας ως θεοσεβούμενος αριστερός ψάλτης.
«Ήκουσα γω τσι φωνές τσ’ Αντριάνης οψές το βράδυ ως εχαρχάλευγες στην κουζίνα» και κάνει την Κουμούνα να πιει τη ρακή άσπρο πάτο.
«Εμένα η Πιπίνα άντα χαζίρι τα 'σαξε μια ολιά μεγάλα, σαν την πιθαρόπλακα, ως μου 'πε ο γιατρός να τρώω μόνο ένα» ήλεγε ο Σκαρβελογιώργης απού τον είχανε σε κούρα.
...

Το χωριό στα καλά του, οι φούρνοι να μοσκομυρίζουνε από τα ψητά, οι ευκές να πηγαινοέρχονται, αμά η συνορισά στα καλιτσούνια, συνορισά.
«Ήφαγα γω τση Ζαφειρίας και χαράς το πράμα, τα δικά μου ‘ναι πια καλά!»
«Εμένα, καημένη μου, εθέλανε μια ολιά ανέβασμα ακόμη, άντα χαζίρι νόστιμα ‘ναι.»
«Τα δικά μου πάλι, εθέλανε μια στάξη κανέλα πλια πολύ...»
...

Νίκος Α. Μακρυνάκης
Θεσσαλονίκη

Φρέσικα μού τα πέψανε
ένα στο στόμα βάνω
δαγκώνω και μυρίζω το
και στα ουράνια φτάνω
 
Top