bernardina
Moderator
Συμφωνώ με τον Θέμη. Ένα ουδέτερο τα αποδυναμώνει την πρόταση στο πρώτο σκέλος (τις γυναίκες) και δίνει άνιση έμφαση στα παιδιά. Το αρσενικό, μας αρέσει-δε μας αρέσει, καλύπτει και τους δύο. Έστω και εξαφανίζοντάς τους. :)
Κοινό προκλιτικό για ονόματα πολλαπλού γένους
- Thread starter Costas
- Start date
Themis†
¥
Θα συμφωνήσω με την Μπέρνη και τον Θέμη. Προβληματίστηκα με αυτά που λέει ο Εαρίωνας πριν αποφασίσω ότι δεν μου πάει το ουδέτερο τα — τόσο πολύ δεν μου πάει που θα έλεγα ακόμα και το παρακάτω:
σύζυγοι και πατεράδες να σκοτώνουν τα γυναικόπαιδα για να μην τους αφήσουν να πέσουν στα χέρια του εχθρού :)
σύζυγοι και πατεράδες να σκοτώνουν τα γυναικόπαιδα για να μην τους αφήσουν να πέσουν στα χέρια του εχθρού :)
Ή, στη φράση: «Είδε την Ελένη με τα αγόρια της και __ χαιρέτησε, όλ__ μαζί»;
Costas
¥
Θα συμφωνήσω κι εγώ με...τον εαυτό μου, και επίσης με τη Γραμματική της Ελληνικής Γλώσσας των Holton_Mackridge_Φιλιππάκη-Warburton, όπου διαβάζω, στη σελ. 472 (Συμφωνία μεταξύ κατηγορουμένου και υποκειμένου ή αντικειμένου):
Όταν δύο ή περισσότερα ουσιαστικά που δηλώνουν ανθρώπινες οντότητες διαφορετικού γένους έχουν ένα μόνο κατηγορούμενο που δεν περιλαμβάνει ουσιαστικό, το κατηγορούμενο αυτό εμφανίζεται κανονικά στον πληθυντικό του αρσενικού:
(17) Οι γυναίκες (θηλ. ονομ. πληθ.) και τα παιδιά (ουδ. ονομ. πληθ.) να είναι έτοιμοι (αρσ. ονομ. εν.)
Θα μου πεις: γιατί τότε άνοιξες το νήμα; Πρώτον, γιατί βαριόμουν να κοιτάξω και να ψάξω πρώτα τη γραμματική, που δεν ήξερα αν και πού θα το βρω κιόλας. Δεύτερον, γιατί, παρότι όπως έχω πει επανειλημμένα τη συγκεκριμένη Γραμματική την εκτιμώ πάρα πολύ (ελάχιστες ενστάσεις έχω σε ελάχιστα σημεία), πάντοτε εμπιστεύομαι εξίσου ή μάλλον περισσότερο τη διαίσθηση των ιθαγενών ομιλητών, πάνω στην οποία άλλωστε οικοδομείται κάθε γραμματική, και άρα είπα να μη μείνω στη δική μου προσωπική διαίσθηση αλλά να το συζητήσουμε.
Η Γραμματική συνεχίζει (ό.π.)
Όταν το κατηγορούμενο αναφέρεται σε δύο ή περισσότερα ουσιαστικά ενικού διαφορετικών γενών, τα οποία δεν δηλώνουν ανθρώπινες οντότητες, εμφανίζεται κανονικά στον πληθυντικό του ουδετέρου (18):
(18) Ο κομμουνισμός (αρσ. εν.) και η ελεύθερη αγορά (θηλ. εν.) είναι ασυμβίβαστα (ουδ. πληθ.)
Όταν ένα κατηγορούμενο αναφέρεται σε δύο ή περισσότερα ουσιαστικά πληθυντικού αριθμού αλλά διαφορετικού γένους, τα οποία δε δηλώνουν ανθρώπινες οντότητες, μπορεί να εμφανίζεται είτε στον πληθυντικό ουδετέρου είτε στο γένος του πλησιέστερου ουσιαστικού:
(19) Οι δρόμοι (αρσ. ονομ. εν.) και οι πλατείες (θηλ. ονομ. εν.) ήταν γεμάτες (θηλ. ονομ. πληθ.)/γεμάτα (ουδ. ονομ. πληθ.) κόσμο.
Οι ίδιοι κανόνες ισχύουν και για το γένος των κλιτικών στις δομές κλιτικού διπλασιασμού (βλ. επίσης Μέρος Γ, Ενότητα 5.4.3.3):
(20) Τον Πέτρο (αρσ. εν.) και τη Μαρία (θηλ. εν.) τους (αρσ. πληθ.) θεωρώ φίλους μου.
(21) Τις γυναίκες (θηλ. πληθ.) και τα παιδιά (ουδ. πληθ.) τούς (αρσ. πληθ.) είδα το πρωί.
(22) Τον έρωτα (αρσ. εν.) και την επιθυμία (θηλ. εν.) τα (ουδ. πληθ.) θεωρεί κορύφωμα της φιλίας.
(23) Τους δρόμους (αρσ. εν.) και τις πλατείες (θηλ. πληθ.) δεν τις (θηλ. πληθ.)/τα (ουδ. πληθ.) είδα.
Ωστόσο στις περιπτώσεις όπου το αντικείμενο περιλαμβάνει ένα θηλυκό και ένα ουδέτερο ουσιαστικό που δηλώνουν ανθρώπινες οντότητες, (όπως στο 21), η κλιτική αντωνυμία μπορεί να εμφανίζεται στο ουδέτερο γένος (τα σ' αυτή την περίπτωση), προκειμένου να συμφωνεί με το πλησιέστερο ουσιαστικό.
Να λοιπόν που υπάρχει ψωμί για όλους!
Όταν δύο ή περισσότερα ουσιαστικά που δηλώνουν ανθρώπινες οντότητες διαφορετικού γένους έχουν ένα μόνο κατηγορούμενο που δεν περιλαμβάνει ουσιαστικό, το κατηγορούμενο αυτό εμφανίζεται κανονικά στον πληθυντικό του αρσενικού:
(17) Οι γυναίκες (θηλ. ονομ. πληθ.) και τα παιδιά (ουδ. ονομ. πληθ.) να είναι έτοιμοι (αρσ. ονομ. εν.)
Θα μου πεις: γιατί τότε άνοιξες το νήμα; Πρώτον, γιατί βαριόμουν να κοιτάξω και να ψάξω πρώτα τη γραμματική, που δεν ήξερα αν και πού θα το βρω κιόλας. Δεύτερον, γιατί, παρότι όπως έχω πει επανειλημμένα τη συγκεκριμένη Γραμματική την εκτιμώ πάρα πολύ (ελάχιστες ενστάσεις έχω σε ελάχιστα σημεία), πάντοτε εμπιστεύομαι εξίσου ή μάλλον περισσότερο τη διαίσθηση των ιθαγενών ομιλητών, πάνω στην οποία άλλωστε οικοδομείται κάθε γραμματική, και άρα είπα να μη μείνω στη δική μου προσωπική διαίσθηση αλλά να το συζητήσουμε.
Η Γραμματική συνεχίζει (ό.π.)
Όταν το κατηγορούμενο αναφέρεται σε δύο ή περισσότερα ουσιαστικά ενικού διαφορετικών γενών, τα οποία δεν δηλώνουν ανθρώπινες οντότητες, εμφανίζεται κανονικά στον πληθυντικό του ουδετέρου (18):
(18) Ο κομμουνισμός (αρσ. εν.) και η ελεύθερη αγορά (θηλ. εν.) είναι ασυμβίβαστα (ουδ. πληθ.)
Όταν ένα κατηγορούμενο αναφέρεται σε δύο ή περισσότερα ουσιαστικά πληθυντικού αριθμού αλλά διαφορετικού γένους, τα οποία δε δηλώνουν ανθρώπινες οντότητες, μπορεί να εμφανίζεται είτε στον πληθυντικό ουδετέρου είτε στο γένος του πλησιέστερου ουσιαστικού:
(19) Οι δρόμοι (αρσ. ονομ. εν.) και οι πλατείες (θηλ. ονομ. εν.) ήταν γεμάτες (θηλ. ονομ. πληθ.)/γεμάτα (ουδ. ονομ. πληθ.) κόσμο.
Οι ίδιοι κανόνες ισχύουν και για το γένος των κλιτικών στις δομές κλιτικού διπλασιασμού (βλ. επίσης Μέρος Γ, Ενότητα 5.4.3.3):
(20) Τον Πέτρο (αρσ. εν.) και τη Μαρία (θηλ. εν.) τους (αρσ. πληθ.) θεωρώ φίλους μου.
(21) Τις γυναίκες (θηλ. πληθ.) και τα παιδιά (ουδ. πληθ.) τούς (αρσ. πληθ.) είδα το πρωί.
(22) Τον έρωτα (αρσ. εν.) και την επιθυμία (θηλ. εν.) τα (ουδ. πληθ.) θεωρεί κορύφωμα της φιλίας.
(23) Τους δρόμους (αρσ. εν.) και τις πλατείες (θηλ. πληθ.) δεν τις (θηλ. πληθ.)/τα (ουδ. πληθ.) είδα.
Ωστόσο στις περιπτώσεις όπου το αντικείμενο περιλαμβάνει ένα θηλυκό και ένα ουδέτερο ουσιαστικό που δηλώνουν ανθρώπινες οντότητες, (όπως στο 21), η κλιτική αντωνυμία μπορεί να εμφανίζεται στο ουδέτερο γένος (τα σ' αυτή την περίπτωση), προκειμένου να συμφωνεί με το πλησιέστερο ουσιαστικό.
Να λοιπόν που υπάρχει ψωμί για όλους!
