Κλίση ανισοσύλλαβων επιθέτων σε -ων.

[Spyros_]

Σύμφωνα με τη μπλε γραμματική, τα επίθετα κατά την κλίση τους φυλάγουν τον τόνο στη συλλαβή που τονίζεται η ονομαστική του αρσενικού (σελ. 106). Οπότε ο ειδήμων, ο μετριόφρων, ο μείζων, στη γενική πληθυντικού θα γίνει των ειδήμονων, των μετριόφρoνων, των μείζονων;

 

[cougr]

Στα λόγια τριγενή επίθετα σε -ων/-ονας, -ων, -ον, ο τόνος στη γενική πληθυντικού κατεβαίνει. Οπότε: των ειδημόνων, των μετριοφρόνων, των μειζόνων.

 

[Spyros_]

Οκ, ευχαριστώ. Πως ξεχωρίζουμε τα λόγια από τα υπόλοιπα;

 

[cougr]

Δεν νομίζω ότι υπάρχουν υπόλοιπα για να τα ξεχωρίσεις. Όλα τα επίθετα σε -ων, -ων, -ον (δεν είναι και πάρα πολλά) χαρακτηρίζονται γενικώς ως λόγια, και σε όλα ο τόνος κατεβαίνει κατά μία συλλαβή στη γενική του πληθυντικού.

 

[Poilun]

Σύμφωνα με τη μπλε γραμματική, τα επίθετα κατά την κλίση τους φυλάγουν τον τόνο στη συλλαβή που τονίζεται η ονομαστική του αρσενικού (σελ. 106). Οπότε ο ειδήμων, ο μετριόφρων, ο μείζων, στη γενική πληθυντικού θα γίνει των ειδήμονων, των μετριόφρoνων, των μείζονων; big bamboo slot

Γεια σου! Ναι, σύμφωνα με αυτόν τον κανόνα της μπλε γραμματικής, ο τόνος πρέπει να παραμένει στην ίδια συλλαβή κατά την κλίση των επιθέτων. Άρα, όπως σωστά λες, στη γενική πληθυντικού θα είναι "των ειδήμονων", "των μετριόφρονων" και "των μείζονων". Ωστόσο, είναι καλό να προσέχουμε τις ιδιαιτερότητες κάθε επιθέτου, καθώς υπάρχουν και μερικές εξαιρέσεις ή διαφορετικές παραδόσεις που μπορεί να εμφανίζονται σε παλαιότερα κείμενα.

 

[Dr Moshe]

Γεια σου! Ναι, σύμφωνα με αυτόν τον κανόνα της μπλε γραμματικής, ο τόνος πρέπει να παραμένει στην ίδια συλλαβή κατά την κλίση των επιθέτων. Άρα, όπως σωστά λες, στη γενική πληθυντικού θα είναι "των ειδήμονων", "των μετριόφρονων" και "των μείζονων". Ωστόσο, είναι καλό να προσέχουμε τις ιδιαιτερότητες κάθε επιθέτου, καθώς υπάρχουν και μερικές εξαιρέσεις ή διαφορετικές παραδόσεις που μπορεί να εμφανίζονται σε παλαιότερα κείμενα.

Καλώς ήλθατε, αγαπητέ, και ευχαριστούμε για την ερώτηση.

Η «μπλε γραμματική», δηλαδή η αναπροσαρμογή τής «Μικρής Γραμματικής Τριανταφυλλίδη», είναι σημαντική για την εποχή της, αλλά πρόκειται για πεπαλαιωμένη περιγραφή τής γλώσσας (με αφετηρία τη δεκαετία τού 1940). Ο Τριανταφυλλίδης, όπως είχε γράψει αλλού, συνειδητά παρέλειπε τα λόγια επίθετα (όπως και σχετικές κατηγορίες λόγιων ρημάτων), επειδή δεν ήταν βέβαιος πώς να εντάξει τέτοιες λόγιες κατηγορίες στο σύστημα και μη γνωρίζοντας αν τελικά θα διατηρούνταν στη Νέα Ελληνική. Ωστόσο, η αστική Νεοελληνική Κοινή τής εποχής μας ενέταξε και ενσωμάτωσε οριστικά τέτοια λόγια στοιχεία.

Συνεπώς, ο γενικός κανόνας που ανέφερε η εν λόγω γραμματική δεν καλύπτει τέτοιου είδους επίθετα, όπως τα τριγενή και δικατάληκτα σε -ων, -ων, -ον, τα οποία είναι όλα λόγια και κατεβάζουν πάντοτε τον τόνο στη γενική πληθυντικού. Οι σύγχρονες γραμματικές προβλέπουν πλέον αυτόν τον χειρισμό και μπορείτε να δείτε στη σχολική γραμματική που τώρα διδάσκεται στα σχολεία πώς καλύπτει ακριβώς αυτό το ζητούμενο (δείτε εδώ).

Ελπίζω οι πληροφορίες αυτές να απαντούν στο ερώτημά σας. Ευχαριστώ.