Τώρα πια που όλοι μιλάμε στη Δημοτική, μπορούμε επιτέλους τα «ανθρωπίνων δικαιωμάτων» και «δημοσίου δικαίου» να τα κάνουμε «ανθρώπινων» και «δημόσιου»; Ε, φανταστικοί λεξιλόγοι; Μπορούμε;
Τα ονόματα, όμως, των οδών θα μου άρεσε να αλλάξουν στη δημοτική, με την ελπίδα ότι ο κόσμος, αντί να τα επαναλαμβάνει μηχανικά, θα ενδιαφερθεί για το νόημά τους και θα αναρωτηθεί ποιος είναι ο Ερμής, πού είναι η Δεκέλεια και τι δουλειά είχε στην Ελλάδα αυτός ο Edward Codrington. Ή έστω, ας αρχίσουμε οι πιο τολμηροί να λέμε «Λεωφόρος Κηφισιάς», όπως θα ’πρεπε να είναι απ’ την αρχή.
Ωραία απολιθώματα ... Θυμάμαι στα πρώτα χρόνια της Μεταπολίτευσης, την εποχή της καθιέρωσης της δημοτικής (1976), σε εκπομπή στην τηλεόραση να βάζουν ερωτήσεις παγίδες στο κοινό του εξής τύπου: «Τι προτιμάτε: Οδός Άρεως Βελουχιώτου ή Δρόμος Άρη Βελουχιώτη;» Το κοινό δυστυχώς δεν είχε την ετοιμότητα ή την κατάρτιση να αντιπροτείνει ότι και το ένα μπορούμε να κρατήσουμε (το παλαιότερο οδός+απολίθωμα) και το άλλο καινούργιο να φέρουμε, δηλαδή και Οδός και Άρη Βελουχιώτη.
Αχ, βρε Εαρίωνα, μου πατάς τον κάλο. Ακόμα όμως και μεταξύ καλοπίστων ανθρώπων (πα-πα-ΠΑΜ-παμ πα-ΠΑΜ-παμ) είναι δύσκολη η επίλυση των ανθρωπίνων προβλημάτων (πα-πα-ΠΑΜ-παμ πα-πα-ΠΑΜ-παμ).Δεν είναι πλέον θέμα δημοτικής-καθαρεύουσας, είναι θέμα ρυθμού. Υπάρχουν (ακόμα;) μερικοί (εγώ) που αναζητούν το ρυθμό στην ομιλία και στη γραφή και τους αρέσει το ομοιοτέλευτο. Να τελειώνουν και τα δύο μέλη του ζεύγους με τόνο στην παραλήγουσα.
δη-μο-σί-ου δι-καί-ου
πα-πα-ΠΑΜ-παμ πα-ΠΑΜ-παμ
αν-θρω-πί-νων δι-και-ω-μά-των
πα-πα-ΠΑΜ-παμ πα-πα-πα-ΠΑΜ-παμ
Ξανακοιτάζοντας το νήμα, διαπιστώνω ότι δεν έγινε ρητά μια απαραίτητη επισήμανση, η οποία ασφαλώς έχει γίνει πολλές φορές σε άλλα νήματα. Το ζήτημα του τονισμού των επιθέτων δεν πρέπει να συγχέεται με το ζήτημα του τονισμού των ουσιαστικών, έστω κι αν αυτά είναι ουσιαστικοποιημένα επίθετα. Η τελεία δεν απειλείται από κανέναν. Το ερώτημα είναι: θα λέγαμε π.χ. ότι η Χ [ονόματα δεν λέμε :blush:] είναι ένα δείγμα τελείας ομορφιάς; Ή ότι ο Ψ σούπερ-γκολτζής έχει το χάρισμα της τελείας ολοκλήρωσης των φάσεων; Για να μην πιάσουμε κιόλας τα αρσενικά και τα ουδέτερα (τελείου ανταγωνισμού, τελείου παιδιού). Το ζήτημα της γλωσσικής εξέλιξης και της εκφοράς φυσικού καθημερινού λόγου ας μη συγχέεται με υφολογικές προτιμήσεις σε διάφορα κείμενα ή περιστάσεις (άλλωστε, έξεστι τω Θέμη καθαρευουσιανίζειν).Αν αλλάξει η τελεία, πρέπει ν' αλλάξει και η πλατεία