Η είδηση (από το Βήμα):
Ένα ποίημα του Κώστα Καβάφη με τίτλο ταιριαστό στην περίοδο που περνάει η χώρα, αλλά θέμα σχετικό με το γήρας, επέλεξαν την Παρασκευή τα μέλη της Κεντρικής Επιτροπής Εξετάσεων του υπουργείου Παιδείας για την εξέταση της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Θεωρητικής Κατεύθυνσης. «Μελαγχολία του Ιάσωνος (sic) Κλεάνδρου: ποιητή εν Κομμαγηνή 595 μ.χ.» είναι ο τίτλος του ποιήματος του μεγάλου Αλεξανδρινού που ξεκινάει με τους στίχους «Το γήρασμα του σώματος και της μορφής μου, είναι πληγή από φρικτό μαχαίρι...»
Μια κτγμ ενδιαφέρουσα σχετική τοποθέτηση (με γενικότερες προεκτάσεις), βρήκα και μεταφέρω ολόκληρη από το ιστολόγιο του Έρμιππου:
Η κατάργηση της νεότητας
«Το γήρασμα του σώματος και της μορφής μου, είναι πληγή από φρικτό μαχαίρι...»
(Κωνσταντίνου Καβάφη, Μελαγχολία του Ιάσονος Κλεάνδρου, ποιητού εν Κομμαγηνή, 595 μ.Χ. - Θέμα στις "Πανελλαδικές" μας εξετάσεις)
Από τον αστείρευτο πλούτο της ποίησης του Καβάφη, -από αυτήν την βαθιά και τόσο ρεαλιστικά απαισιόδοξη περιπλάνηση στα άδυτα του δράματος των ανθρωπίνων-, μόνον αυτό μπόρεσε να βρει το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα, για να αξιολογήσει τα όρια της δημιουργικής αντίληψης των νέων μας στις φετινές εξετάσεις. Αναρωτιόμαστε μετά γιατί και πως το ελληνικό σχολείο ενθαρρύνει και αναπαράγει την στείρα και στερεοτυπική σκέψη. Με ποιον τρόπο προετοιμάζει συστηματικά την αποτυχία της ίδιας της χώρας.
Η αντίληψη των πραγμάτων, είτε το θέλουμε είτε όχι, δεν προκύπτει πάντα από την σφαίρα της καθαρής νόησης. Αντίθετα, σε κάποιες περιόδους της ζωής πηγάζει αποκλειστικά από το σκοτεινό και αδιερεύνητο πεδίο της ισορροπίας του ορμητικού ποταμού των ορμονών.
Πως μπορεί, αλήθεια, ένα παιδί στα δεκαοκτώ του, ένα παιδί που διανύει την εποχή της μέγιστης σωματικής του ακμής, τόσο ώστε το μόνο σχεδόν πράγμα που μπορεί να διακρίνει κανείς επάνω του να είναι εκείνη η "χαρά της αφθαρσίας μες στα μάτια" -για να μείνουμε πάντα στα λόγια του ίδιου ποιητή-, πως μπορεί λοιπόν ένα τέτοιο παιδί, να έχει έστω και την ελάχιστη βιωματική σχέση με την μελαγχολία του γήρατος, με την αίσθηση της μη αντιστρεπτής φθοράς, με το βαθύ δράμα της συνειδητοποίησης του πεπερασμένου;
Αδυνατώ να το ερμηνεύσω διαφορετικά. Είμαστε μια κοινωνία που προσπαθεί να εκπαιδεύσει τα παιδιά της στην παραγωγή ανούσιων στερεοτύπων. Να τα στρέψει στην αμήχανη και ξύλινη περιγραφή πραγμάτων, που από την θέση από την οποία κοιτούν τον κόσμο είναι αδύνατον να προσλάβουν βιωματικά. Να τα προετοιμάσει για το πέρασμα από την κακόγουστη παρωδία της "βουλής των εφήβων" στην πραγματική βουλή. Αυτή των μεγάλων, των ανόητων και αδιάφορων τιποτολόγων. Επειδή, πως μπορεί ένα παιδί στα δεκαοκτώ του να μιλήσει για το σκοτάδι, χωρίς να αναγκαστεί να παπαγαλίσει στομφώδεις και μικρομέγαλες κοινοτοπίες; Χωρίς να αναγκαστεί να ακυρώσει και να αφήσει στην άκρη τον ίδιο του τον εαυτό;
Η νεότητα δεν διαθέτει αυτοεπίγνωση και αυτό είναι το μέγιστο προνόμιο της. Αν χρειάζεται να εκπαιδευτεί σε κάτι, αυτό είναι η λογική επεξεργασία της βιωματικής της πρόσληψης. Και όχι η νοητική προβολή μια άγνωστης και πλήρως ακατανόητης βιολογικής κατάστασης του μέλλοντος.
Το γήρας μπορεί να σχηματοποιεί λογικά αυτά που θυμάται. Επειδή έχει ήδη περάσει μέσα από το βαθύ βίωμα της φθοράς. Η νεότητα δεν έχει μνήμη και στα μάτια της βρίσκεται να λάμπει μόνον η γνήσια "χαρά της αφθαρσίας". Και γι' αυτό μπορεί και πρέπει να μαθαίνει να σχηματοποιεί λογικά μόνον αυτά που ονειρεύεται. Κάτι που φαίνεται ότι εμείς προσπαθούμε με κάθε τρόπο να αποτρέψουμε.
Και να προσθέσω ακόμη μια φράση του Ζοζέ Σαραμάγκου (από τα αγγλικά, τα πορτογαλικά μου χάνουν :)):
...when you are old and realize that time is running out, you start imagining that you have the cure for all the ills of the world in your hand, and get frustrated because no one pays you any attention (All the Names, Όλα τα ονόματα).
Ένα ποίημα του Κώστα Καβάφη με τίτλο ταιριαστό στην περίοδο που περνάει η χώρα, αλλά θέμα σχετικό με το γήρας, επέλεξαν την Παρασκευή τα μέλη της Κεντρικής Επιτροπής Εξετάσεων του υπουργείου Παιδείας για την εξέταση της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Θεωρητικής Κατεύθυνσης. «Μελαγχολία του Ιάσωνος (sic) Κλεάνδρου: ποιητή εν Κομμαγηνή 595 μ.χ.» είναι ο τίτλος του ποιήματος του μεγάλου Αλεξανδρινού που ξεκινάει με τους στίχους «Το γήρασμα του σώματος και της μορφής μου, είναι πληγή από φρικτό μαχαίρι...»
Μια κτγμ ενδιαφέρουσα σχετική τοποθέτηση (με γενικότερες προεκτάσεις), βρήκα και μεταφέρω ολόκληρη από το ιστολόγιο του Έρμιππου:
Η κατάργηση της νεότητας
«Το γήρασμα του σώματος και της μορφής μου, είναι πληγή από φρικτό μαχαίρι...»
(Κωνσταντίνου Καβάφη, Μελαγχολία του Ιάσονος Κλεάνδρου, ποιητού εν Κομμαγηνή, 595 μ.Χ. - Θέμα στις "Πανελλαδικές" μας εξετάσεις)
Από τον αστείρευτο πλούτο της ποίησης του Καβάφη, -από αυτήν την βαθιά και τόσο ρεαλιστικά απαισιόδοξη περιπλάνηση στα άδυτα του δράματος των ανθρωπίνων-, μόνον αυτό μπόρεσε να βρει το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα, για να αξιολογήσει τα όρια της δημιουργικής αντίληψης των νέων μας στις φετινές εξετάσεις. Αναρωτιόμαστε μετά γιατί και πως το ελληνικό σχολείο ενθαρρύνει και αναπαράγει την στείρα και στερεοτυπική σκέψη. Με ποιον τρόπο προετοιμάζει συστηματικά την αποτυχία της ίδιας της χώρας.
Η αντίληψη των πραγμάτων, είτε το θέλουμε είτε όχι, δεν προκύπτει πάντα από την σφαίρα της καθαρής νόησης. Αντίθετα, σε κάποιες περιόδους της ζωής πηγάζει αποκλειστικά από το σκοτεινό και αδιερεύνητο πεδίο της ισορροπίας του ορμητικού ποταμού των ορμονών.
Πως μπορεί, αλήθεια, ένα παιδί στα δεκαοκτώ του, ένα παιδί που διανύει την εποχή της μέγιστης σωματικής του ακμής, τόσο ώστε το μόνο σχεδόν πράγμα που μπορεί να διακρίνει κανείς επάνω του να είναι εκείνη η "χαρά της αφθαρσίας μες στα μάτια" -για να μείνουμε πάντα στα λόγια του ίδιου ποιητή-, πως μπορεί λοιπόν ένα τέτοιο παιδί, να έχει έστω και την ελάχιστη βιωματική σχέση με την μελαγχολία του γήρατος, με την αίσθηση της μη αντιστρεπτής φθοράς, με το βαθύ δράμα της συνειδητοποίησης του πεπερασμένου;
Αδυνατώ να το ερμηνεύσω διαφορετικά. Είμαστε μια κοινωνία που προσπαθεί να εκπαιδεύσει τα παιδιά της στην παραγωγή ανούσιων στερεοτύπων. Να τα στρέψει στην αμήχανη και ξύλινη περιγραφή πραγμάτων, που από την θέση από την οποία κοιτούν τον κόσμο είναι αδύνατον να προσλάβουν βιωματικά. Να τα προετοιμάσει για το πέρασμα από την κακόγουστη παρωδία της "βουλής των εφήβων" στην πραγματική βουλή. Αυτή των μεγάλων, των ανόητων και αδιάφορων τιποτολόγων. Επειδή, πως μπορεί ένα παιδί στα δεκαοκτώ του να μιλήσει για το σκοτάδι, χωρίς να αναγκαστεί να παπαγαλίσει στομφώδεις και μικρομέγαλες κοινοτοπίες; Χωρίς να αναγκαστεί να ακυρώσει και να αφήσει στην άκρη τον ίδιο του τον εαυτό;
Η νεότητα δεν διαθέτει αυτοεπίγνωση και αυτό είναι το μέγιστο προνόμιο της. Αν χρειάζεται να εκπαιδευτεί σε κάτι, αυτό είναι η λογική επεξεργασία της βιωματικής της πρόσληψης. Και όχι η νοητική προβολή μια άγνωστης και πλήρως ακατανόητης βιολογικής κατάστασης του μέλλοντος.
Το γήρας μπορεί να σχηματοποιεί λογικά αυτά που θυμάται. Επειδή έχει ήδη περάσει μέσα από το βαθύ βίωμα της φθοράς. Η νεότητα δεν έχει μνήμη και στα μάτια της βρίσκεται να λάμπει μόνον η γνήσια "χαρά της αφθαρσίας". Και γι' αυτό μπορεί και πρέπει να μαθαίνει να σχηματοποιεί λογικά μόνον αυτά που ονειρεύεται. Κάτι που φαίνεται ότι εμείς προσπαθούμε με κάθε τρόπο να αποτρέψουμε.
Και να προσθέσω ακόμη μια φράση του Ζοζέ Σαραμάγκου (από τα αγγλικά, τα πορτογαλικά μου χάνουν :)):
...when you are old and realize that time is running out, you start imagining that you have the cure for all the ills of the world in your hand, and get frustrated because no one pays you any attention (All the Names, Όλα τα ονόματα).
