Η ΤΖΕΝΗ ΜΑΣΤΟΡΑΚΗ ΓΙΑ ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΚΑΙ ΤΗ ΓΛΩΣΣΑ
«Η μετάφραση είναι πόλεμος»
Της Έλενας Δ. Χατζηιωάννου
(Τα Νέα Online, 29/04/2008)
«Όταν έχω να κάνω με ένα κλασικό κείμενο, ώρες ώρες έχω την ψευδαίσθηση πως είμαι πάνοπλη επειδή μεταφράζω στα ελληνικά» λέει η Τζένη Μαστοράκη.
…
«Μου αρέσει να ψάχνω και να βρίσκω απαντήσεις. Ακόμη και όταν δεν υπάρχει τελικά μεταφραστική λύση, μένω με τη χαρά του κυνηγιού».
…
«Η μετάφραση είναι ένα πολεμικό παιχνίδι», λέει. «Πότε κυριαρχία και πότε άκρα υποταγή. Ανάμεσα σε αυτά τα δύο άκρα υπάρχει, πρέπει να υπάρξει, ένα σημείο ισορροπίας. Το σημείο όπου το πρωτότυπο θα βρει και θα επιβάλει τα δικά του ελληνικά. Δεν είναι μεταφυσικό αυτό το σημείο. Είναι μόνο υποκειμενικό. Τόσο υποκειμενικό που μπορεί απλώς να το φαντάζομαι. Παλαιότερα έλεγα πεισματικά πως μεταφράζοντας μαθαίνω καλύτερα ελληνικά. Ήταν αλήθεια αυτό, αλλά όχι ολόκληρη η αλήθεια.
Η μετάφραση είναι μια μαθητεία εφ' όλης της ύλης.
…
«Η μετάφραση είναι και ένα παιχνίδι αντιστάσεων. Άλλοτε αντιστέκεται το πρωτότυπο. Άλλοτε αντιστέκεσαι εσύ, ο μεταφραστής, στις δικές σου επιλογές, τις αμφισβητείς ακόμα και όταν σου αρέσουν, έστω για να δοκιμάσεις την αντοχή τους. Μοιάζει βασανιστικό αυτό, αλλά μάλλον διασκεδαστικό είναι. Όταν δουλεύω, δεν έχω κανόνες. Μόνο έναν τρόπο έχω. Ρωτάω και ξαναρωτάω. Και το πρωτότυπο και τη δική μου, ελληνική εκδοχή».
…
«…Ενώ κάθε φορά που μετατοπίζομαι γλωσσικά προς τα πίσω φτάνω μόνο μέχρι εκεί όπου διατηρώ την αίσθηση μιας παλιότερης έκφρασης, εκεί ρισκάρισα με το έμμονο "phony" του "Σάλιντζερ": κατέφυγα με μεγάλο δισταγμό στη λέξη "κάλπης", που ούτε τη λέγαμε τότε ούτε είχε τύχει να την ακούσω από παλαιοτέρους. Η λέξη πέρασε και δεν ήταν μόνο η καλή μου τύχη. Ήταν, κυρίως, η τεράστια δύναμη αυτού του βιβλίου».
«Η μετάφραση είναι πόλεμος»
Της Έλενας Δ. Χατζηιωάννου
(Τα Νέα Online, 29/04/2008)
«Όταν έχω να κάνω με ένα κλασικό κείμενο, ώρες ώρες έχω την ψευδαίσθηση πως είμαι πάνοπλη επειδή μεταφράζω στα ελληνικά» λέει η Τζένη Μαστοράκη.
…
«Μου αρέσει να ψάχνω και να βρίσκω απαντήσεις. Ακόμη και όταν δεν υπάρχει τελικά μεταφραστική λύση, μένω με τη χαρά του κυνηγιού».
…
«Η μετάφραση είναι ένα πολεμικό παιχνίδι», λέει. «Πότε κυριαρχία και πότε άκρα υποταγή. Ανάμεσα σε αυτά τα δύο άκρα υπάρχει, πρέπει να υπάρξει, ένα σημείο ισορροπίας. Το σημείο όπου το πρωτότυπο θα βρει και θα επιβάλει τα δικά του ελληνικά. Δεν είναι μεταφυσικό αυτό το σημείο. Είναι μόνο υποκειμενικό. Τόσο υποκειμενικό που μπορεί απλώς να το φαντάζομαι. Παλαιότερα έλεγα πεισματικά πως μεταφράζοντας μαθαίνω καλύτερα ελληνικά. Ήταν αλήθεια αυτό, αλλά όχι ολόκληρη η αλήθεια.
Η μετάφραση είναι μια μαθητεία εφ' όλης της ύλης.
…
«Η μετάφραση είναι και ένα παιχνίδι αντιστάσεων. Άλλοτε αντιστέκεται το πρωτότυπο. Άλλοτε αντιστέκεσαι εσύ, ο μεταφραστής, στις δικές σου επιλογές, τις αμφισβητείς ακόμα και όταν σου αρέσουν, έστω για να δοκιμάσεις την αντοχή τους. Μοιάζει βασανιστικό αυτό, αλλά μάλλον διασκεδαστικό είναι. Όταν δουλεύω, δεν έχω κανόνες. Μόνο έναν τρόπο έχω. Ρωτάω και ξαναρωτάω. Και το πρωτότυπο και τη δική μου, ελληνική εκδοχή».
…
«…Ενώ κάθε φορά που μετατοπίζομαι γλωσσικά προς τα πίσω φτάνω μόνο μέχρι εκεί όπου διατηρώ την αίσθηση μιας παλιότερης έκφρασης, εκεί ρισκάρισα με το έμμονο "phony" του "Σάλιντζερ": κατέφυγα με μεγάλο δισταγμό στη λέξη "κάλπης", που ούτε τη λέγαμε τότε ούτε είχε τύχει να την ακούσω από παλαιοτέρους. Η λέξη πέρασε και δεν ήταν μόνο η καλή μου τύχη. Ήταν, κυρίως, η τεράστια δύναμη αυτού του βιβλίου».
Attachments
-
Mastoraki.jpg
