Η καύση των νεκρών και η φύλαξη της τέφρας σε δοχείο συνεχίστηκε μέχρι τον ξεριζωμό των Ελλήνων στην εκτός των ελληνικών συνόρων Θράκη και πιο συγκεκριμένα στην περιοχή Κωστί της Βύζας, παρά την απαγόρευση της εκκλησίας. Ήταν μάλιστα τόσο επίμονη αυτή η πανάρχαιη συνήθεια, ώστε οι κάτοικοι έθαβαν τους νεκρούς τη μέρα κατά τον ορθόδοξο τρόπο και τους ξέθαβαν τη νύχτα στα κρυφά, για να τους κάψουν σύμφωνα με την παράδοσή τους.
ΠΩΣ ΚΑΙΓΑΝ ΤΟΥΣ ΝΕΚΡΟΥΣ ΤΩΝ ΣΤΟ ΚΩΣΤΙ, ΧΩΡΙΟ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΘΡΑΚΗΣ, ΚΑΙ ΤΑ ΓΥΡΩ
Η συνήθεια να καίνε τους νεκρούς κι άλλες συνήθειες αρχαίες βαστούσαν στα γύρω χωριά της Βύζας, χωριά φημισμένα για τ’ αναστενάρια. Η εκκλησία είχε εμποδισμένη τη συνήθεια αυτή με διαταγές, αφορισμούς κι επιτίμια, αλλά δεν ήταν εύκολο πράγμα να τους ξεκολλήσει τους χωρικούς από τις συνήθειές τους. Στο Κωστί, ενώ φαινομενικά οι κάτοικοι συμμορφώνονταν, στα κρυφά τις νύχτες, ξεθάβοντας έκαιγαν τους νεκρούς. Άμα δηλαδή τέλειωνε η εκκλησιαστική ακολουθία, ο νεκρός θαβόταν στα λημόρια, όπως όριζε η εκκλησία. Την ίδια όμως νύκτα ξέθαβαν το νεκρό οι συγγενείς και τον έκαιγαν. Μετέφερναν το κορμί του έξω από το χωριό, κοντά στο γειτονικό δάσος (εκεί υπήρχαν τ’ απάτητα κι ανεκμετάλλευτα δάση της Στράντζας) και τον κρεμούσαν από ένα δέντρο, ύστερα έμπηγαν ανάμεσα στα δάχτυλά του (ποδιών και χεριών) δαδιά κομματάκια και τ’ άναβαν. Με τα ξυλαράκια τούτα έπαιρνε φλόγα όλο το κορμί και έτσι, λίγο λίγο, γινόταν στάχτη, που τη μάζευαν σε θήκη ή σ’ ένα σταμνί και το ’κρυβαν στο μυστικό μέρος του σπιτιού.
Π.Π.Χ. [= Πολύδωρος Παπα-Χριστοδούλου]
σημείωμα στο τέλος του άρθρου του Β. Ν. Δεληγιάννη (διδασκάλου), «Λαογραφικά Δογάνκιoϊ-Μαλγάρων Ανατολικής Θράκης», Αρχείον του Θρακικού Λαογραφικού και Γλωσσικού Θησαυρού, τ. 4 (1937-38), σ. 71.
ΠΩΣ ΚΑΙΓΑΝ ΤΟΥΣ ΝΕΚΡΟΥΣ ΤΩΝ ΣΤΟ ΚΩΣΤΙ, ΧΩΡΙΟ ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΘΡΑΚΗΣ, ΚΑΙ ΤΑ ΓΥΡΩ
Η συνήθεια να καίνε τους νεκρούς κι άλλες συνήθειες αρχαίες βαστούσαν στα γύρω χωριά της Βύζας, χωριά φημισμένα για τ’ αναστενάρια. Η εκκλησία είχε εμποδισμένη τη συνήθεια αυτή με διαταγές, αφορισμούς κι επιτίμια, αλλά δεν ήταν εύκολο πράγμα να τους ξεκολλήσει τους χωρικούς από τις συνήθειές τους. Στο Κωστί, ενώ φαινομενικά οι κάτοικοι συμμορφώνονταν, στα κρυφά τις νύχτες, ξεθάβοντας έκαιγαν τους νεκρούς. Άμα δηλαδή τέλειωνε η εκκλησιαστική ακολουθία, ο νεκρός θαβόταν στα λημόρια, όπως όριζε η εκκλησία. Την ίδια όμως νύκτα ξέθαβαν το νεκρό οι συγγενείς και τον έκαιγαν. Μετέφερναν το κορμί του έξω από το χωριό, κοντά στο γειτονικό δάσος (εκεί υπήρχαν τ’ απάτητα κι ανεκμετάλλευτα δάση της Στράντζας) και τον κρεμούσαν από ένα δέντρο, ύστερα έμπηγαν ανάμεσα στα δάχτυλά του (ποδιών και χεριών) δαδιά κομματάκια και τ’ άναβαν. Με τα ξυλαράκια τούτα έπαιρνε φλόγα όλο το κορμί και έτσι, λίγο λίγο, γινόταν στάχτη, που τη μάζευαν σε θήκη ή σ’ ένα σταμνί και το ’κρυβαν στο μυστικό μέρος του σπιτιού.
Π.Π.Χ. [= Πολύδωρος Παπα-Χριστοδούλου]
σημείωμα στο τέλος του άρθρου του Β. Ν. Δεληγιάννη (διδασκάλου), «Λαογραφικά Δογάνκιoϊ-Μαλγάρων Ανατολικής Θράκης», Αρχείον του Θρακικού Λαογραφικού και Γλωσσικού Θησαυρού, τ. 4 (1937-38), σ. 71.
