Ο Αϊνστάιν είναι ο Αλβέρτος. Ο μοναδικός στην ιστορία της ανθρωπότητας.
Ο Γκούτκιντ είναι ο Eric (Erich) Gutkind και η επιστολή είναι αυτή για την οποία γράφει η γουίκη (στο άρθρο για τον Γκ.):
Η δημοπρασία στο eBay γίνεται εδώ, αν θέλετε να συμμετάσχετε ή, απλώς να δείτε τις επιστολές με τα κολυβογράμματα και τις μουτζούρες ενός μεγάλου μυαλού.
Ερευνώντας στο διαδίκτυο αν έχει καθαρογραφεί το γερμανικό κείμενο και αν έχει μεταφραστεί στα αγγλικά και στα ελληνικά, διαπιστώνει κανείς, π.χ. εδώ, ότι κυκλοφορούν δύο εκδοχές στα γερμανικά. Δυστυχώς, πολύ πιο διαδεδομένη είναι η δεύτερη (που έχει αρκετά λάθη παρανάγνωσης). Στην πρώτη εντόπισα με την αντιπαραβολή μόνο ένα λάθος, οπότε, να το γερμανικό κείμενο:
Η μετάφρασή μου, που ακολουθεί, είναι απευθείας από τα γερμανικά. Από όσο ξέρω, οι διαθέσιμες μεταφράσεις στα ελληνικά προέρχονται από την αγγλική μετάφραση (που και αυτή προέρχεται από τη δεύτερη γερμανική βερσιόν, αυτήν με τα πολλά λάθη).
Τέλος, για κάποιον αγγλόφωνο που μπορεί να βρεθεί τυχαία εδώ, και μια διορθωμένη (σε σχέση με αυτήν που κυκλοφορεί στο διαδίκτυο) μετάφραση στα αγγλικά από το σωστό πρωτότυπο:
Ο Γκούτκιντ είναι ο Eric (Erich) Gutkind και η επιστολή είναι αυτή για την οποία γράφει η γουίκη (στο άρθρο για τον Γκ.):
Gutkind sent a copy of his book "Choose Life: The Biblical Call To Revolt" to Albert Einstein in 1954. Einstein sent him a letter in response. This letter was sold at an auction for $404,000 in 2008. More recently, in October 2012, this same Einstein letter is to be auctioned on eBay with bids to start at $3,000,000.
Η δημοπρασία στο eBay γίνεται εδώ, αν θέλετε να συμμετάσχετε ή, απλώς να δείτε τις επιστολές με τα κολυβογράμματα και τις μουτζούρες ενός μεγάλου μυαλού.
Ερευνώντας στο διαδίκτυο αν έχει καθαρογραφεί το γερμανικό κείμενο και αν έχει μεταφραστεί στα αγγλικά και στα ελληνικά, διαπιστώνει κανείς, π.χ. εδώ, ότι κυκλοφορούν δύο εκδοχές στα γερμανικά. Δυστυχώς, πολύ πιο διαδεδομένη είναι η δεύτερη (που έχει αρκετά λάθη παρανάγνωσης). Στην πρώτη εντόπισα με την αντιπαραβολή μόνο ένα λάθος, οπότε, να το γερμανικό κείμενο:
Princeton, 3.1. 54
Lieber Herr Gutkind!
Angefeuert durch wiederholte(Aufforderungen) Anregung Brouwers habe ich in den letzten Tagen viel gelesen in Ihrem Buche, für dessen Sendung ich Ihnen sehr danke. Was mir dabei besonders auffiel war dies. Wir sind einander inbezug auf die faktische Einstellung zum Leben und zur menschlichen Gemeinschaft weitgehend identisch: Ihr –persönliches –Ideal mit dem Streben nach Befreiung vom ich–zentrierten Wünschen, Streben nach Verschönerung und Veredelung des Daseins mit Betonung des rein Menschlichen, wobei das leblose Ding nur als Mittel anzusehen ist, dem keine beherrschende Funktion eingeräumt werden darf. (Diese Einstellung ist es besonders, die uns als echt "unamerican attitute" verbindet.)
Trotzdem hätte ich mich ohne Brouwers Ermunterung nie dazu gebracht, mich irgendwie eingehend mit Ihrem Buch zu befassen, weil es in einer für mich unzugänglichen Sprache geschrieben ist. Das Wort Gott ist für mich nichts als Ausdruck und Produkt menschlicher Schwächen, die Bibel eine Sammlung ehrwürdiger aber doch reichlich primitiver Legenden. Keine noch so feinsinnige Auslegung kann (für mich) etwas daran ändern. Diese ungenannten Auslegungen sind naturgemäss höchst mannigfaltig und haben so gut wie nichts mit diesem Urtext zu schaffen. Für mich ist die unverfälschte jüdische Religion wie alle anderen Religionen eine Incarnation des primitiven Aberglaubens. Und das jüdische Volk, zu dem ich gerne gehöre und mit dessen Mentalität ich tief verwachsen bin, hat für mich doch keine andersartige Dignität als alle anderen Völker. Soweit meine Erfahrung reicht ist es auch um nichts besser als andere menschliche Gruppen wenn es auch durch Mangel an Macht gegen die schlimmsten Auswüchse gesichert ist. Somit kann ich nichts "Auserwähltes" an ihm wahrnehmen.
Überhaupt empfände ich es schmerzlich, dass Sie eine privilegierte Stellung beanspruchen und sie durch zwei Mauern des Stolzes zu verteidigen suchen, eine äussere als Mensch und eine innere als Jude. Als Mensch beanspruchen Sie gewissermassen eine Dispens von der sonst akzeptierten Kausalität, als Jude ein Privileg für Monotheismus. Aber eine begrenzte Kausalität ist überhaupt keine Kausalität mehr, wie wohl zuerst unser wunderbarer Spinoza mit aller Schärfe erkannt hat. Und die animistische Auffassung der Naturreligionen ist im Prinzip durch Monopolisierung nicht aufgehoben. Durch solche Mauern können wir nur zu einer gewissen Selbsttäuschung gelangen; aber unsere moralischen Bemühungen werden durch sie nicht gefördert. Eher das Gegenteil.
Nachdem ich Ihnen nun ganz offen unsere Differenzen in den intellektuellen Überzeugungen ausgesprochen habe, ist es mir doch klar, dass wir uns im Wesentlichen ganz nahe stehen, nämlich in den Bemühungen menschlichen Verhaltens. Das Trennende ist nur intellektuelles Beiwerk oder die "Rationalisierung" in Freud’scher Sprache. Deshalb denke ich, dass wir uns recht wohl verstehen würden, wenn wir über konkrete Dinge unterhielten.
Mit freundlichem Dank und besten Wünschen,
Ihr, A. Einstein.
Lieber Herr Gutkind!
Angefeuert durch wiederholte
Trotzdem hätte ich mich ohne Brouwers Ermunterung nie dazu gebracht, mich irgendwie eingehend mit Ihrem Buch zu befassen, weil es in einer für mich unzugänglichen Sprache geschrieben ist. Das Wort Gott ist für mich nichts als Ausdruck und Produkt menschlicher Schwächen, die Bibel eine Sammlung ehrwürdiger aber doch reichlich primitiver Legenden. Keine noch so feinsinnige Auslegung kann (für mich) etwas daran ändern. Diese ungenannten Auslegungen sind naturgemäss höchst mannigfaltig und haben so gut wie nichts mit diesem Urtext zu schaffen. Für mich ist die unverfälschte jüdische Religion wie alle anderen Religionen eine Incarnation des primitiven Aberglaubens. Und das jüdische Volk, zu dem ich gerne gehöre und mit dessen Mentalität ich tief verwachsen bin, hat für mich doch keine andersartige Dignität als alle anderen Völker. Soweit meine Erfahrung reicht ist es auch um nichts besser als andere menschliche Gruppen wenn es auch durch Mangel an Macht gegen die schlimmsten Auswüchse gesichert ist. Somit kann ich nichts "Auserwähltes" an ihm wahrnehmen.
Überhaupt empfände ich es schmerzlich, dass Sie eine privilegierte Stellung beanspruchen und sie durch zwei Mauern des Stolzes zu verteidigen suchen, eine äussere als Mensch und eine innere als Jude. Als Mensch beanspruchen Sie gewissermassen eine Dispens von der sonst akzeptierten Kausalität, als Jude ein Privileg für Monotheismus. Aber eine begrenzte Kausalität ist überhaupt keine Kausalität mehr, wie wohl zuerst unser wunderbarer Spinoza mit aller Schärfe erkannt hat. Und die animistische Auffassung der Naturreligionen ist im Prinzip durch Monopolisierung nicht aufgehoben. Durch solche Mauern können wir nur zu einer gewissen Selbsttäuschung gelangen; aber unsere moralischen Bemühungen werden durch sie nicht gefördert. Eher das Gegenteil.
Nachdem ich Ihnen nun ganz offen unsere Differenzen in den intellektuellen Überzeugungen ausgesprochen habe, ist es mir doch klar, dass wir uns im Wesentlichen ganz nahe stehen, nämlich in den Bemühungen menschlichen Verhaltens. Das Trennende ist nur intellektuelles Beiwerk oder die "Rationalisierung" in Freud’scher Sprache. Deshalb denke ich, dass wir uns recht wohl verstehen würden, wenn wir über konkrete Dinge unterhielten.
Mit freundlichem Dank und besten Wünschen,
Ihr, A. Einstein.
Η μετάφρασή μου, που ακολουθεί, είναι απευθείας από τα γερμανικά. Από όσο ξέρω, οι διαθέσιμες μεταφράσεις στα ελληνικά προέρχονται από την αγγλική μετάφραση (που και αυτή προέρχεται από τη δεύτερη γερμανική βερσιόν, αυτήν με τα πολλά λάθη).
Πρίνστον, 03/01/1954
Αγαπητέ κύριε Γκούτκιντ,
Μετά από συνεχείς παροτρύνσεις του Μπράουερ [Brouwer], διάβασα τις τελευταίες μέρες μεγάλα μέρη από το βιβλίο σας, για την αποστολή του οποίου σας ευχαριστώ πολύ. Παρατήρησα ιδίως το εξής. Όσον αφορά την αντικειμενική στάση προς τη ζωή και την ανθρώπινη κοινωνία ταυτιζόμαστε σε πολλά. Το –προσωπικό σας– ιδανικό με την επιδίωξη της λύτρωσης από εγωκεντρικές επιθυμίες, την επιδίωξη να είναι η ύπαρξη πιο όμορφη και πιο εκλεπτυσμένη, με έμφαση στο καθαρά ανθρώπινο, και με το άψυχο στοιχείο να θεωρείται απλώς ως μέσο στο οποίο δεν πρέπει να αποδίδεται καμία κυριαρχική λειτουργία. (Η θεώρηση αυτή είναι αυτό που κυρίως μας ενώνει ως γνήσια «αντιαμερικάνικη συμπεριφορά».)
Παρ’ όλα αυτά, χωρίς την προτροπή του Μπράουερ, δεν θα είχα ασχοληθεί ποτέ σε τόσο βάθος με το βιβλίο σας, επειδή είναι γραμμένο σε γλώσσα απρόσιτη σε μένα. Για μένα, η λέξη Θεός δεν είναι τίποτε άλλο από έκφραση και προϊόν ανθρώπινων αδυναμιών, η Αγία Γραφή μια συλλογή από αξιοσέβαστους, αλλά όμως και πολύ πρωτόγονους μύθους. Καμία ερμηνεία, ακόμη και η πιο επιτήδεια, δεν μπορεί (κατά τη γνώμη μου) να αλλάξει το γεγονός αυτό. Αυτές οι ανώνυμες ερμηνείες είναι αναπόφευκτα ιδιαίτερα προβληματικές και δεν έχουν σχεδόν καμία σχέση με τα πρωτότυπα κείμενα. Για μένα, η αυθεντική εβραϊκή θρησκεία, όπως και όλες οι υπόλοιπες θρησκείες, είναι ενσάρκωση πρωτόγονων δεισιδαιμονιών. Και ο εβραϊκός λαός, στον οποίο είναι χαρά μου να ανήκω και η νοοτροπία του οποίου είναι πλεγμένη με το είναι μου, δεν έχει κατά τη γνώμη μου κάποιο ιδιαίτερο μεγαλείο σε σχέση με τους υπόλοιπους λαούς. Σύμφωνα με την εμπειρία μου,ούτε δεν είναι καλύτερος από άλλες ομάδες ανθρώπων και προστατεύεται από τις ακρότητες μόνο επειδή είναι αδύναμος., οι οποίες προστατεύονται λόγω αδυναμίας [του εβραϊκού λαού] από τις χειρότερες ακρότητες. Κατά τα άλλα δεν μπορώ να δω τίποτα το «περιούσιο» σε αυτόν.
Ιδιαίτερα οδυνηρό θα θεωρούσα τον ισχυρισμό σας με τον οποίο διεκδικείτε μια προνομιακή θέση και προσπαθείτε να την υπερασπιστείτε με δύο τείχη υπερηφάνειας, ένα εξωτερικό ως άνθρωπος και ένα εσωτερικό ως Εβραίος. Ως άνθρωπος, αξιώνετε μια οιονεί απαλλαγή από την αιτιότητα που κατά τα άλλα αποδέχεστε – ως Εβραίος το προνόμιο του μονοθεϊσμού. Αλλά μια περιορισμένη αιτιότητα δεν είναι πλέον καθόλου αιτιότητα, όπως έδειξε πρώτος ο θαυμαστός μας Σπινόζα με μεγάλη οξυδέρκεια. Και η ανιμιστική θεώρηση των φυσικών θρησκειών δεν αίρεται αξιωματικά από τη μονοπώληση. Τέτοια τείχη μπορεί να μας οδηγήσουν μόνο σε ένα είδος αυταπάτης, αλλά οι ηθικές προσπάθειές μας δεν προάγονται από αυτά. Μάλλον το αντίθετο συμβαίνει.
Και αφού σας εξέφρασα ανοιχτά τις διαφορές μας στις πνευματικές μας πεποιθήσεις, μου είναι φανερό ότι βρισκόμαστε πολύ κοντά ο ένας στον άλλο στα ουσιαστικά, ιδίως στις επιδιώξεις της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Αυτό που μας χωρίζει είναι διανοητικές μικροδιαφορές ή ο ορθολογισμός κατά την έννοια του Φρόιντ. Γι’ αυτό, θεωρώ ότι θα συνεννοούμασταν πολύ καλά εάν συζητούσαμε για χειροπιαστά πράγματα.
Με φιλικούς χαιρετισμούς και τις καλύτερες ευχές
Δικός σας, Α. Αϊνστάιν
Αγαπητέ κύριε Γκούτκιντ,
Μετά από συνεχείς παροτρύνσεις του Μπράουερ [Brouwer], διάβασα τις τελευταίες μέρες μεγάλα μέρη από το βιβλίο σας, για την αποστολή του οποίου σας ευχαριστώ πολύ. Παρατήρησα ιδίως το εξής. Όσον αφορά την αντικειμενική στάση προς τη ζωή και την ανθρώπινη κοινωνία ταυτιζόμαστε σε πολλά. Το –προσωπικό σας– ιδανικό με την επιδίωξη της λύτρωσης από εγωκεντρικές επιθυμίες, την επιδίωξη να είναι η ύπαρξη πιο όμορφη και πιο εκλεπτυσμένη, με έμφαση στο καθαρά ανθρώπινο, και με το άψυχο στοιχείο να θεωρείται απλώς ως μέσο στο οποίο δεν πρέπει να αποδίδεται καμία κυριαρχική λειτουργία. (Η θεώρηση αυτή είναι αυτό που κυρίως μας ενώνει ως γνήσια «αντιαμερικάνικη συμπεριφορά».)
Παρ’ όλα αυτά, χωρίς την προτροπή του Μπράουερ, δεν θα είχα ασχοληθεί ποτέ σε τόσο βάθος με το βιβλίο σας, επειδή είναι γραμμένο σε γλώσσα απρόσιτη σε μένα. Για μένα, η λέξη Θεός δεν είναι τίποτε άλλο από έκφραση και προϊόν ανθρώπινων αδυναμιών, η Αγία Γραφή μια συλλογή από αξιοσέβαστους, αλλά όμως και πολύ πρωτόγονους μύθους. Καμία ερμηνεία, ακόμη και η πιο επιτήδεια, δεν μπορεί (κατά τη γνώμη μου) να αλλάξει το γεγονός αυτό. Αυτές οι ανώνυμες ερμηνείες είναι αναπόφευκτα ιδιαίτερα προβληματικές και δεν έχουν σχεδόν καμία σχέση με τα πρωτότυπα κείμενα. Για μένα, η αυθεντική εβραϊκή θρησκεία, όπως και όλες οι υπόλοιπες θρησκείες, είναι ενσάρκωση πρωτόγονων δεισιδαιμονιών. Και ο εβραϊκός λαός, στον οποίο είναι χαρά μου να ανήκω και η νοοτροπία του οποίου είναι πλεγμένη με το είναι μου, δεν έχει κατά τη γνώμη μου κάποιο ιδιαίτερο μεγαλείο σε σχέση με τους υπόλοιπους λαούς. Σύμφωνα με την εμπειρία μου,
Ιδιαίτερα οδυνηρό θα θεωρούσα τον ισχυρισμό σας με τον οποίο διεκδικείτε μια προνομιακή θέση και προσπαθείτε να την υπερασπιστείτε με δύο τείχη υπερηφάνειας, ένα εξωτερικό ως άνθρωπος και ένα εσωτερικό ως Εβραίος. Ως άνθρωπος, αξιώνετε μια οιονεί απαλλαγή από την αιτιότητα που κατά τα άλλα αποδέχεστε – ως Εβραίος το προνόμιο του μονοθεϊσμού. Αλλά μια περιορισμένη αιτιότητα δεν είναι πλέον καθόλου αιτιότητα, όπως έδειξε πρώτος ο θαυμαστός μας Σπινόζα με μεγάλη οξυδέρκεια. Και η ανιμιστική θεώρηση των φυσικών θρησκειών δεν αίρεται αξιωματικά από τη μονοπώληση. Τέτοια τείχη μπορεί να μας οδηγήσουν μόνο σε ένα είδος αυταπάτης, αλλά οι ηθικές προσπάθειές μας δεν προάγονται από αυτά. Μάλλον το αντίθετο συμβαίνει.
Και αφού σας εξέφρασα ανοιχτά τις διαφορές μας στις πνευματικές μας πεποιθήσεις, μου είναι φανερό ότι βρισκόμαστε πολύ κοντά ο ένας στον άλλο στα ουσιαστικά, ιδίως στις επιδιώξεις της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Αυτό που μας χωρίζει είναι διανοητικές μικροδιαφορές ή ο ορθολογισμός κατά την έννοια του Φρόιντ. Γι’ αυτό, θεωρώ ότι θα συνεννοούμασταν πολύ καλά εάν συζητούσαμε για χειροπιαστά πράγματα.
Με φιλικούς χαιρετισμούς και τις καλύτερες ευχές
Δικός σας, Α. Αϊνστάιν
Τέλος, για κάποιον αγγλόφωνο που μπορεί να βρεθεί τυχαία εδώ, και μια διορθωμένη (σε σχέση με αυτήν που κυκλοφορεί στο διαδίκτυο) μετάφραση στα αγγλικά από το σωστό πρωτότυπο:
Princeton, 3. 1. 1954
Dear Mr Gutkind,
Inspired by Brouwer’s repeated suggestion, I have read a great deal of your book, and thank you very much for sending it to me. What struck me was this: with regard to the factual attitude to life and to the human community we have a great deal in common. Your personal ideal with its striving for freedom from ego-oriented desires, for making life beautiful and noble, with an emphasis on the purely human element, which is to be seen only as a means to which no commanding function must be accorded. (This mindset unites us as having an “unAmerican attitude”).
Still, without Brouwer’s suggestion I would never have got myself to engage intensively with your book because it is written in a language inaccessible to me. The word God is for me nothing more than the expression and product of human weaknesses, the Bible a collection of honorable, but still pretty primitive legends. No interpretation, no matter how subtle, can change this (for me). These anonymous interpretations are inevitably most faulty and have practically nothing in common with the original text. For me, the original Jewish religion is like all other religions an incarnation of primitive superstition. And the Jewish people, to whom I gladly belong, and whose thinking I have a deep affinity for, has in my opinion no more special grandeur than all other people. As far as my experience goes, it is also no better than other human groups, although they are protected from the worst offences because of its lack of power. Otherwise I cannot see anything "chosen" about it .
In general I find it painful that you claim a privileged position and try to defend it by two walls of pride, an external one as a man and an internal one as a Jew. As a man you claim, so to speak, a dispensation from causality otherwise accepted — as a Jew the privilege of monotheism. But a limited causality is no longer a causality at all, as our wonderful Spinoza recognized, the first one to do so, with all his incision. And the animistic interpretations of the religions of nature are in principle not annulled by monopolization. With such walls we can only attain a certain self-deception, but our moral efforts are not furthered by them. On the contrary.
Now that I have quite openly stated our differences in intellectual convictions, it is still clear to me that we are quite close to each other in essential things, i.e. in the endeavours of human behavior. What separates us are only intellectual “props” and what Freud calls “rationalization”. Therefore I think that we would understand each other quite well if we talked about concrete things.
With friendly thanks and best wishes,
Yours, A. Einstein
Dear Mr Gutkind,
Inspired by Brouwer’s repeated suggestion, I have read a great deal of your book, and thank you very much for sending it to me. What struck me was this: with regard to the factual attitude to life and to the human community we have a great deal in common. Your personal ideal with its striving for freedom from ego-oriented desires, for making life beautiful and noble, with an emphasis on the purely human element, which is to be seen only as a means to which no commanding function must be accorded. (This mindset unites us as having an “unAmerican attitude”).
Still, without Brouwer’s suggestion I would never have got myself to engage intensively with your book because it is written in a language inaccessible to me. The word God is for me nothing more than the expression and product of human weaknesses, the Bible a collection of honorable, but still pretty primitive legends. No interpretation, no matter how subtle, can change this (for me). These anonymous interpretations are inevitably most faulty and have practically nothing in common with the original text. For me, the original Jewish religion is like all other religions an incarnation of primitive superstition. And the Jewish people, to whom I gladly belong, and whose thinking I have a deep affinity for, has in my opinion no more special grandeur than all other people. As far as my experience goes, it is also no better than other human groups, although they are protected from the worst offences because of its lack of power. Otherwise I cannot see anything "chosen" about it .
In general I find it painful that you claim a privileged position and try to defend it by two walls of pride, an external one as a man and an internal one as a Jew. As a man you claim, so to speak, a dispensation from causality otherwise accepted — as a Jew the privilege of monotheism. But a limited causality is no longer a causality at all, as our wonderful Spinoza recognized, the first one to do so, with all his incision. And the animistic interpretations of the religions of nature are in principle not annulled by monopolization. With such walls we can only attain a certain self-deception, but our moral efforts are not furthered by them. On the contrary.
Now that I have quite openly stated our differences in intellectual convictions, it is still clear to me that we are quite close to each other in essential things, i.e. in the endeavours of human behavior. What separates us are only intellectual “props” and what Freud calls “rationalization”. Therefore I think that we would understand each other quite well if we talked about concrete things.
With friendly thanks and best wishes,
Yours, A. Einstein
