Ειδησεογραφία και (η ανάποδη) αντικειμενικότητα

[pontios]

Καλημέρα!
Μπορεί να κάνω μια λανθασμένη παρατήρηση, αλλά μου φαίνεται (το ανεκπαίδευτο μάτι μου ίσως φταίει, εδώ) ότι τα ειδησεογραφικά άρθρα (και τα δελτία ειδήσεων) συχνά διατυπώνονται ανάποδα (ίσως για να τραβάνε την προσοχή; ).
Θα περιμέναμε π.χ., μια πρόταση να είναι γραμμένη και σχεδιασμένη/διατυπωμένη κατά τον ακόλουθο τρόπο σε ένα βιβλίο ... "Να αποσυρθούν αμέσως τα ΜΑΤ από την περιοχή ζήτησε η αντιπολίτευση ...", δηλαδή με το υποκείμενο (της πρότασης) να βρίσκεται στο τέλος, και το αντικείμενο στην αρχή;
Επειδή το ίδιο δεν συμβαίνει στα Αγγλικά (τουλάχιστον όχι σε τόσο προφανή βαθμό), με παραξενεύει.

 

[SBE]

Πόντιε, στην αγγλική γλώσσα η έλλειψη καταλήξεων θα μπορούσε να οδηγήσει σε σύγχυση σχετικά με το αντικείμενο και το υποκείμενο. Έτσι η αγγλική γλώσσα ανάπτυξε άκαμπτη σύνταξη. Για παράδειγμα στα αγγλικά δεν είναι το ίδιο οι φράσεις
man bites dog
dog bites man

Ενώ στα ελληνικά μπορούμε να πούμε
σκύλος δαγκώνει άνθρωπο
άνθρωπο δαγκώνει σκύλος
και στις δύο περιπτώσεις ξέρουμε ότι ο σκύλος δάγκωσε τον άνθρωπο.

Οι γλώσσες στις οποίες δεν υπάρχει περίπτωση σύγχυσης έχουν την ευχέρεια να συντάσσονται όπως στο παράδειγμα που δίνεις. Παρόμοια σύνταξη βρίσκουμε στα γαλλικά, στα γερμανικά κλπ. Κυρίως στο γραπτό λόγο, και κυρίως για να τονίσουν αυτό που βάζουν πρώτο.

 

[nickel]

Θεωρώ ότι μπορεί να είναι συχνά μειονέκτημα της μετάφρασης αν ακολουθεί πιστά την κλασική αγγλική σύνταξη (Υποκείμενο - Ρήμα - Αντικείμενο). Επειδή ακριβώς έχουμε τις πτώσεις, έχουμε και την ευελιξία. Αλλά μου φαίνεται περίεργο που σου φαίνεται περίεργο. Θα έλεγες διαφορετικά τις παρακάτω προτάσεις;

Πότε ήρθε ο Γιώργος;
«Να φύγουμε αμέσως» είπε ο Αντώνης.

Σου φαίνεται περίεργη η παρακάτω σύνταξη;
Τα λουλούδια θα τα πληρώσει ο Γιώργος και το γλυκό ο Κώστας.

 

[pontios]

Ευχαριστώ SBE, το εξήγησες ωραία και δεν μου φαίνονται περίεργα τα ανωτέρω παραδείγματα σου, nickel, και καταλαβαίνω αυτά που μου επισήμανες.
Επειδή έχω συνηθίσει (να γράφω, να ακούω) στα Αγγλικά, έχω μεγαλώσει στην Αυστραλία, δεν έχω πάει σε Ελληνικό σχολείο, και δεν μιλάω Ελληνικά στο σπίτι (ή στη δουλειά ), καμιά φορά ακούω μια μακροσκελή πρόταση ... π.χ., κάτι σαν (let's make one up, here and please ignore any mistakes)....η εξέγερση που ξέσπασε στη Βουδαπέστη και που συνέχισε ολημερίς, σημειώνοντας αναταραχές στις βορειανατολικές περιοχές της Ουγγαρίας, προκαλώντας πανικό σε όλη τη χωρά, τέθηκε τελικά υπό έλεγχο όταν έσπευσε η εθνοφρουρά και απέτρεψε τυχόν περαιτέρω επεισόδια ...
Μέχρι που να ολοκληρωθεί η νοερή εικόνα, περί τίνος πρόκειται κτλ, μου φαίνεται κάπως περίεργη αυτού του είδους η διατύπωση.
Από ό,τι αντιλαμβάνομαι, αυτό οφείλεται στη δική μου αδυναμία παρά στην αδυναμία της Ελληνικής γλώσσας.

 

[pontios]

Και δηλώνω ένα λάθος ... sorry .."σημειώνοντας αναταραχές".
Είναι σωστά διατυπωμένο;

I meant something on the lines of .... αναταραχές που σημειωθήκαν στο/στα ...

and you read my mind re: the title change, by repositioning the brackets. I would have amended it exactly the same way - but I ran out of edit time.

 

[bernardina]

Πόντιε, στη δημοσιογραφική γλώσσα και δη αυτή των τίτλων, το μάτι πρέπει να πέσει με την πρώτη σ' εκείνο το στοιχείο της είδησης που είναι πιο εντυπωσιακό. Έτσι ώστε ο αναγνώστης να σταθεί και να διαβάσει παρακάτω.
Αν χωρίσεις το παράδειγμα που αναφέρεις στα συστατικά του, τι έχεις; 1) Κάτι 2) που απαίτησε 3) κάποιος.

Αν ξεκινήσεις με το η αντιπολίτευση, πέρα από το ότι ακούγεται ξεκάρφωτο, πολλοί δεν θα ενδιαφερθούν καν να διαβάσουν παρακάτω. Αυτή τη σύνταξη θα την ακολουθήσεις μέσα στο κείμενο, όπου ο λόγος ρέει αλλιώς.
Αν όμως ξεκινήσεις με το εντυπωσιακό και στακάτο: να αποσυρθούν τα ΜΑΤ, αμέσως προξενείς ενδιαφέρον και έχεις περισσότερες πιθανότητες να κρατήσεις τον αναγνώστη.

Ελπίζω να σε φώτισα. :)

 

[Earion]

Συμφωνώ με την ανάλυση της Μπερναρντίνας και επαυξάνω: η δημοσιογραφική γλώσσα επιβάλλει την έμφαση στην πρώτη πρόταση, στην πρώτη φράση, στην πρώτη λέξη μιας ενότητας. Να βλέπει το μάτι του αναγνώστη με ταχύτητα την είδηση και να κολλάει απ' το πρώτο δευτερόλεπτο. Αν τον περιμένεις να διαβάσει την πλήρη πρόταση για να καταλάβει, τον έχασες. Η εντυπωσιοθηρία σε όλο της το μεγαλείο. Σε τέτοιο βαθμό μάλιστα που η έμφαση στην αρχική ενότητα να μπορεί να αποτελέσει εργαλείο χειρισμού της κοινής γνώμης, να αγγίζει τα όρια της προπαγάνδας ή και να τα δρασκελίζει. Φαντάσου να περνά το μάτι σου με ταχύτητα πάνω απ' τον τίτλο μιας εφημερίδας:

ΨΕΥΔΕΤΑΙ Ο ΚΑΤΗΓΟΡΟΥΜΕΝΟΣ ισχυρίστηκε ο μηνυτής -- ΒΟΜΒΑΡΔΙΖΟΥΝ ΤΟ ΙΡΑΝ οι Ισραηλινοί, αν δεν τους σταματήσουν οι Αμερικανοί

ή ακόμα χειρότερα:

Η ΔΗΘΕΝ ΕΞΟΝΤΩΣΗ ΤΩΝ ΕΒΡΑΙΩΝ ΕΙΝΑΙ ΣΚΕΥΩΡΙΑ

ισχυρίστηκε με ιταμότητα ο «Χασάπης της Λυών»​

 

[drsiebenmal]

Ας προσθέσω κι εγώ ότι ένα από τα πρώτα μαθήματα που παίρνει κάθε συντάκτης είναι να γράφει τα κείμενά του έτσι ώστε να κόβονται από το τέλος κατά τις ανάγκες του κασέ (του στησίματος) της εφημερίδας.

Εντελώς αντίθετα, δηλαδή, από τη λογική σειρά ανάπτυξης των κειμένων: πρώτα η περιγραφή και τα στοιχεία, μετά το συμπέρασμα. Εδώ ισχύει: πρώτα τα σημαντικά και μετά τα παραγεμίσματα.

 

[pontios]

Καλό Σαββατοκύριακο!

Σας ευχαριστώ όλους για τις απαντήσεις σας.
Αυτά που επισημάνατε ακούγονται λογικά, όσον αφορά τις εφημερίδες για τίτλους, κλπ, προκειμένου να αναδειχτούν τα κύρια σημεία των ειδήσεων (συνήθως το αντικείμενο της πρότασης), τα οποία τοποθετούνται στην αρχή για να τραβηχτεί η προσοχή, κλπ.
(Ο Δόκτορας επεσήμανε πρακτικές θεωρήσεις, σχετικά με τις εφημερίδες, και τον ευχαριστώ κι αυτόν).

Αλλά το ίδιο σκεπτικό (που ισχύει στις εφημερίδες, για να τραβήξει την προσοχή) θα έπρεπε να ισχύει και στα τηλεοπτικά δελτία ειδήσεων, ή στα δελτία ειδήσεων ραδιοφώνου; αρμόζει τα δελτία ειδήσεων;
Για παράδειγμα, στο ΣΚΑΙ η εκφωνήτρια άρχισε ένα θέμα ως εξής ..
Ένταση και επεισόδια σημειωθήκαν στην Ιερισσό όταν ομάδες των ΜΑΤ προσπάθησαν να μπουν σε σπίτια υπόπτων", αυτό που δεν κατάλαβα εδώ είναι γιατί δεν δόθηκε έμφαση στην πράξη του υποκείμενου (το ΜΑΤ, εδώ), π.χ., με την ακόλουθη αναδιατύπωση, που μου φαίνεται πιο άμεση και απλή;

"Στην Ιερισσό, μια προσπάθεια από ομάδες των ΜΑΤ να μπουν σε σπίτια υπόπτων οδήγησε σε ένταση και επεισόδια".

 

[SBE]

Η αναδιατύπωσή σου Πόντιε τονίζει τον τόπο. Η Ιερισσός δεν είναι και κανένα σημαντικό μέρος (ακόμα) ώστε να το ακούσει ο θεατής και να του τραβήξει την προσοχή. Ενω άν έλεγαν π.χ.
Στην Ουάσιγκτον, ο πρόεδρος των ΗΠΑ...
Στη Ρώμη, ο Μπερλουσκόνι ...
κλπ κλπ.
Επίσης σε ένα δελτίο βάζεις ποικιλία, δεν ξεκινάς κάθε είδηση με τον τόπο.

Τώρα, η είδηση όπως την διατυπώνεις εμένα μου δίνει την εντύπωση ότι ο εκφωνητής βλέπει τα ΜΑΤ με συμπάθεια. Έκαναν προσπάθεια κλπ. Με την παθητική φωνή ακούγεται πιο αποστασιοποιημένος.
Για σύγκριση:
Στην Ιερισσό, προσπάθειες κατοίκων να εμποδίσουν την είσοδο των ΜΑΤ σε κατοικίες, οδήγησε σε επεισόδια και ένταση.
Πω, πω, τα κακά ΜΑΤ πήγαν να εισβάλουν στα σπίτια των κατοίκων!

 

[Earion]

Πολύ ωραίο το παράδειγμά σου, Πόντιε, για να εικονίσει αυτό ακριβώς που σου είπα πιο πάνω. Ποιες είναι οι δύο πρώτες λέξεις της εκφωνήτριας; «Ένταση και επεισόδια». Ποιες είναι οι δύο πρώτες λέξεις της δικής σου εκδοχής; «Στην Ιερισσό». Ποια από τις δυο εκδοχές έχει το περισσότερο βάρος; Με ποιαν από τις δυο θα στήσω αφτί, ακόμα και χωρίς να το θέλω;

 

[pontios]

Σας ευχαριστώ SBE και Earion ...πράγματι έχει πιο πολύ βάρος η εκδοχή της εκφωνήτριας, Earion.

Αυτή η τελευταία συζήτηση (περί βάρους/ελκυστικότητας) ξαναζωντάνεψε μια παλιά μνήμη...
Θυμάμαι στο πανεπιστήμιο είδα τοποθετημένο, μια μέρα, ένα πίνακα ανακοινώσεων σε περίοπτη θέση (επάνω σε βάση, που βρισκόταν στη μέση ενός κεντρικού διάδρομου), στο οποίο ήταν γραμμένη η λέξη "SEX", με μεγάλα κεφαλαία γράμματα (στο επάνω του μέρος, και με έντονα χρώματα), και κάτω από αυτή την επίμαχη λέξη υπήρχε μια άλλη μικρότερη κεφαλίδα που έγραφε ... "τώρα που έχουμε την προσοχή σας, διαβάστε τη σημαντική ανακοίνωση, παρακάτω".

 

[pontios]

Ποντιακό Λεξικό.
μνήμη = ανάμνηση
επάνω σε βάση = πάνω σε βάση

 

[Themis†]

Ποντιακό Λεξικό.
μνήμη = ανάμνηση
επάνω σε βάση = πάνω σε βάση

Δεν θα έλεγα ότι αυτά είναι ιδιαιτέρως ποντιακά. Ή εννοείς κάτι άλλο;

 

[pontios]

Δεν θα έλεγα ότι αυτά είναι ιδιαιτέρως ποντιακά. Ή εννοείς κάτι άλλο;

Δεν ήξερα ποια επιλογή να πάρω (το παραδέχομαι και ας φαίνομαι γελοίος/πόντιος) .. μεταξύ ανάμνηση η μνήμη, επάνω η πάνω;