metafrasi banner

Γλωσσάρι στο έργο του Νίκου Καζαντζάκη

nickel

Administrator
Staff member
ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ Α. ΓΕΩΡΓΑΣ
ΓΛΩΣΣΑΡΙ ΣΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ
Από τις ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΡΗΤΗΣ

Η κατάρτιση ενός γλωσσικού ερμηνευτικού οδηγού, που θα επιτρέψει στον μέσο αναγνώστη να προσεγγίσει τη δυσπρόσιτη γλώσσα του Νίκου Καζαντζάκη, αποτελούσε από παλιά επιτακτικό επιστημονικό ζητούμενο. Το Γλωσσάρι στο έργο του Νίκου Καζαντζάκη, προϊόν πολύχρονης και επίμοχθης λεξικογραφικής έρευνας, έρχεται να καλύψει αυτό το μεγάλο κενό· να συστήσει ξανά τον συγγραφέα στο αναγνωστικό κοινό υπό το πρίσμα του ιδιότυπου λεξιλογίου του και να συμβάλει στην κατανόησή του. Περιέχει συνολικά 15.000 περίπου λήμματα, ελληνικά και ξενόγλωσσα, τα οποία αποδελτιώθηκαν από το σύνολο των πρωτότυπων έργων του Καζαντζάκη, από τα ξενόγλωσσα έργα του που μεταφράστηκαν από άλλους (Βραχόκηπος, Τόντα Ράμπα), καθώς και από τη Θεία Κωμωδία του Δάντη και τον Ηγεμόνα του Μακιαβέλι που μετέφρασε στα ελληνικά ο ίδιος. Η κατάρτιση του Γλωσσαρίου βασίστηκε κυρίως στις εκδόσεις που εκπονήθηκαν τις δεκαετίες 1950 και 1960 με φιλολογική επιμέλεια του Εμμανουήλ Κάσδαγλη, και δευτερευόντως σε νεότερες εκδόσεις, όπου ήταν αναγκαίο, ενώ η επεξεργασία και ερμηνεία του γλωσσικού υλικού στηρίχθηκε σε έγκριτα λεξικά της Νεοελληνικής, παλαιότερα και σύγχρονα, καθώς και σε ποικίλα έγκυρα μελετήματα, γλωσσάρια και πηγές, συμπεριλαμβανομένων των ερμηνευτικών λεξιλογίων του ίδιου του Καζαντζάκη για την Οδύσ(σ)ειά του και τη Θεία Κωμωδία του Δάντη.

Η ιδιαιτερότητα και χρησιμότητα του παρόντος ερμηνευτικού γλωσσικού οδηγού έγκειται στο ότι δεν αρκείται σε αλφαβητική παράθεση λεκτικών τύπων με ερμηνευτικές αναφορές και ετυμολογικές εκδοχές, αλλά προτάσσει αυτούσιο τον ίδιο τον λόγο του Κρητικού δημιουργού μέσα από επιλεγμένα —κατά λέξη και σημασία— χαρακτηριστικά αποσπάσματα από όλα τα έργα του, ώστε να τεκμηριώνεται άμεσα η συγκεκριμένη χρήση της μελετώμενης κάθε φορά λέξης.



Στη σελίδα παρουσίασης της έκδοσης θα βρείτε και απόσπασμα με δύο 16σέλιδα του βιβλίου.
 

altan

Member
ΒΑΣΙΛΕΙΟΣ Α. ΓΕΩΡΓΑΣ
ΓΛΩΣΣΑΡΙ ΣΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗ
Από τις ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΡΗΤΗΣ

Η κατάρτιση ενός γλωσσικού ερμηνευτικού οδηγού, που θα επιτρέψει στον μέσο αναγνώστη να προσεγγίσει τη δυσπρόσιτη γλώσσα του Νίκου Καζαντζάκη, αποτελούσε από παλιά επιτακτικό επιστημονικό ζητούμενο. Το Γλωσσάρι στο έργο του Νίκου Καζαντζάκη, προϊόν πολύχρονης και επίμοχθης λεξικογραφικής έρευνας, έρχεται να καλύψει αυτό το μεγάλο κενό· να συστήσει ξανά τον συγγραφέα στο αναγνωστικό κοινό υπό το πρίσμα του ιδιότυπου λεξιλογίου του και να συμβάλει στην κατανόησή του. Περιέχει συνολικά 15.000 περίπου λήμματα, ελληνικά και ξενόγλωσσα, τα οποία αποδελτιώθηκαν από το σύνολο των πρωτότυπων έργων του Καζαντζάκη, από τα ξενόγλωσσα έργα του που μεταφράστηκαν από άλλους (Βραχόκηπος, Τόντα Ράμπα), καθώς και από τη Θεία Κωμωδία του Δάντη και τον Ηγεμόνα του Μακιαβέλι που μετέφρασε στα ελληνικά ο ίδιος. Η κατάρτιση του Γλωσσαρίου βασίστηκε κυρίως στις εκδόσεις που εκπονήθηκαν τις δεκαετίες 1950 και 1960 με φιλολογική επιμέλεια του Εμμανουήλ Κάσδαγλη, και δευτερευόντως σε νεότερες εκδόσεις, όπου ήταν αναγκαίο, ενώ η επεξεργασία και ερμηνεία του γλωσσικού υλικού στηρίχθηκε σε έγκριτα λεξικά της Νεοελληνικής, παλαιότερα και σύγχρονα, καθώς και σε ποικίλα έγκυρα μελετήματα, γλωσσάρια και πηγές, συμπεριλαμβανομένων των ερμηνευτικών λεξιλογίων του ίδιου του Καζαντζάκη για την Οδύσ(σ)ειά του και τη Θεία Κωμωδία του Δάντη.

Η ιδιαιτερότητα και χρησιμότητα του παρόντος ερμηνευτικού γλωσσικού οδηγού έγκειται στο ότι δεν αρκείται σε αλφαβητική παράθεση λεκτικών τύπων με ερμηνευτικές αναφορές και ετυμολογικές εκδοχές, αλλά προτάσσει αυτούσιο τον ίδιο τον λόγο του Κρητικού δημιουργού μέσα από επιλεγμένα —κατά λέξη και σημασία— χαρακτηριστικά αποσπάσματα από όλα τα έργα του, ώστε να τεκμηριώνεται άμεσα η συγκεκριμένη χρήση της μελετώμενης κάθε φορά λέξης.



Στη σελίδα παρουσίασης της έκδοσης θα βρείτε και απόσπασμα με δύο 16σέλιδα του βιβλίου.
Very thanks, Dear Nickel.
 

Earion

Moderator
Staff member
Έπεσε στα χέρια μου το "Γλωσσάρι" και βυθίστηκα με τα μούτρα στην ανάγνωση.
Αποσπώ για σας μερικά μεζεδάκια εντελώς στην τύχη (όπως ανοίγει ο πιστός τη Βίβλο ή το Κοράνι και βάζει το δάχτυλο σε μια τυχαία σελίδα):


δερματοπλέουσα, η. Πρόχειρο πρωτόγονο πλεούμενο κατασκευασμένο από κατεργασμένο δέρμα ζώου.

ηλιοφρυμένος, μτχ. επίθ. και λιοφρυμένος. 1. (Για φυτό ή βλάστηση): που έχει ξεραθεί από υπερβολική έκθεση στον ήλιο. ǁ . (Για τόπο): που είναι εκτεθειμένος για πολλές ώρες στον ήλιο, ηλιόλουστος, φωτεινός ǁ . (Για άνθρωπο): που το δέρμα του έχει αποκτήσει σκούρο χρώμα, επειδή εκτέθηκε αρκετά στον ήλιο, μαυρισμένος από τον ήλιο, ηλιοκαμένος, μελαμψός.

κατεχάρης, επίθ. (γενική: κατεχάρου, του· πληθ. κατεχάροι, οι). Αυτός που γνωρίζει κάτι καλά (και έχει ανάλογη εμπειρία), που είναι γνώστης και έμπειρος σε κάτι.

λωθροκόβουμαι (Για άλογο που πληγώνεται από απομεινάρι καρφιού σε πέταλο, που τραυματίζεται το πόδι του γιατί δεν κόπηκαν σωστά τα καρφιά στο πέταλο και εξέχουν) [ουσ. λώθρα ( = απομεινάρι καρφιού ) < αρχ. ρ. ηλώ ( = καρφώνω) κατά τα θηλ. σε —θρα και ρ. κόβομαι].

μοναχοκοιμούσα, θηλ. επίθ. Γυναίκα που κοιμάται μόνη της· που ζει χωρίς ερωτικό σύντροφο.

σαϊτοκοκιάζω: τοποθετώ βέλος σε τόξο (έτοιμος να τοξεύσω) ǁ (μτφ.) κοιτάζω κάποιον με αυστηρό ή εχθρικό ύφος.
 

Earion

Moderator
Staff member
Άλλη μια χεριά. Για μποναμά γιορτινό:

αντικοχεύω (μτβ.) (και κοχεύω), κοιτάζω κάποιον με την άκρη του ματιού μου.

κοχεύω (μτβ. και αμτβ.), κοιτάζω λοξά με την κόχη του ματιού δηλώνοντας καχυποψία, δυσαρέσκεια, φθόνο ή άλλο συναίσθημα.

βεργολάζος, επίθ.· θηλ. βεργολάζα. Που το σώμα του έχει ρίγες, γραμμές, που είναι ριγωτός· (ιδίως για κόμπρα).

γοφοθέμελο το. (Στον πληθ.) το κάτω μέρος των γοφών, ισχίο.

γραπουνιστά, επίρρ. Κάνοντας χαρακτηριστικό θόρυβο, καθώς τρώει κάποιος, ροκανίζοντας· (μτφ.) λαίμαργα.

πιπερόχηρα, η. Χήρα ερεθιστική, νόστιμη, ηδυπαθής και ζωηρή.

χούρχουλη, η. (Για νερόμυλο) σωλήνας ή αυλάκι από το οποίο διοχετεύεται νερό σε μύλο.
 

Zazula

Administrator
Staff member
(ελεύθερη πρόσβαση)


Ν. Καζαντζάκης - Π. Πρεβελάκης, Γλωσσάριο επιλεγμένων έργων τους​



STEFANHS_GLOSSARI

Ι. Ε. Στεφανής
ISBN 978-960-231-212-4
Έκδοση: 2023
Σελίδες: 1290
Οι δύο κορυφαίοι κρητικοί συγγραφείς του τίτλου, “γέροντας” και “υποτακτικός”, συναποτελούν, όπως είναι γνωστό,  αχώριστη ξυνωρίδα της νεοελληνικής γραμματείας. Συνεπώς δεν χρειάζεται να αιτιολογηθεῖ η  ασφαλώς  αλληλοβοηθητική συνεξέταση του λεξιλογίου τους στο παρόν Γλωσσάριο. Αυτό  απευθύνεται κατά πρώτο λόγο στο ευρύτερο  αναγνωστικό κοινό και κατά δεύτερο σε φιλολόγους, ειδικότερα γλωσσολόγους και λεξικογράφους, από τους οποίους και αναμένονται ευπρόσδεκτες συμπληρώσεις και διορθώσεις.
Το έργο αφορά τα γνωστότερα μεγάλα και μικρά κείμενα των δύο συγγραφέων, πρωτότυπα και μεταφράσεις (λογοτεχνικά και μη, δοκίμια, επιστολές, λόγους και άρθρα). Για οικονομία χρόνου και δυνάμεων αγνοήθηκαν γραπτά τους, όταν ύστερα από έναν πρώτο έλεγχο προέκυψε ότι απουσιάζουν ή σπανίζουν ενδιαφέρουσες λέξεις. Το λημματολόγιο κατά την πρώτη φάση της αποδελτιώσεως περιλάμβανε λέξεις οι οποίες θα μπορούσαν εμπειρικὰ να χαρακτηριστούν ως “δυσνόητες” για τον σύγχρονο μέσο αναγνώστη ή “άγνωστες” κατά τη σχολικὴ ὁρολογία. Αυτό στη συνέχεια περιορίστηκε συμβατικά μόνο σε λέξεις και χρήσεις που δεν καταχωρίζονται σε κάποιο από τα δύο νεότερα λεξικά της γλώσσας μας, το Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής του Ιδρύματος Μανόλη Τριανταφυλλίδη και το Χρηστικό Λεξικότης Ακαδημίας Αθηνών.
Ο Ι. Ε. Στεφανής είναι ομότιμος Καθηγητής Κλασικής Φιλολογίας του Α.Π.Θ.
 
Top