Γενική πολυσύλλαβων τοπωνυμίων

Eudokia

New member
Καλησπέρα, μετά από χρόνια
Έχω την εξής (γραμματική) απορία: πώς είναι η σωστή γενική πολυσύλλαβων τοπωνυμίων;
Π.χ. το σωστό είναι "τοπική κοινότητα Λογοθετιανίκων, Φριλιγκιανίκων" κλπ. (βλ. και wiki https://el.wikipedia.org/wiki/Διοικητική_διαίρεση_Περιφερειακής_Ενότητας_Νήσων_Αττικής) ή "Λογοθετιάνικων, Φριλιγκιάνικων" κ.ο.κ.
Για κάποιο λόγο μου φαίνεται πιο σωστός ο μη υποβιβασμός του τόνου. Σήμερα αποφάσισα να το ξεκαθαρίσω.
Βοήθεια από φιλολόγους και μη;

Ευχαριστώ πολύ
 

nickel

Administrator
Staff member
Γεια σου. Εμείς εδώ είμαστε. :-)

Παραδοσιακά σε αυτές τις περιπτώσεις έχουμε κατέβασμα του τόνου. Αυτό παραμένει η λόγια επιλογή. Ωστόσο, όλο και περισσότερο παρατηρείται το φαινόμενο να μην κατεβάζουμε τον τόνο στη γενική πτώση, ούτε του ενικού (με -ου) ούτε του πληθυντικού. Τόσο σε κύρια όσο και σε κοινά ονόματα. Ήδη βλέπω ότι τα Λογοθετιάνικων είναι πολύ περισσότερα από τα Λογοθετιανίκων. (Οι ελιές, πάντως, θα είναι πάντα Καλαμών.)
 

daeman

Administrator
Staff member
...
Τα λουκάνικα, των *λουκανίκων;
Τα κοντομάνικα, των *κοντομανίκων;
Τα μακρυμάνικα, των *μακρυμανίκων;
Τα μαυρομάνικα, των *μαυρομανίκων;
Τα καραμάνικα, των *καραμανίκων;
Τα αμερικάνικα, των *αμερικανίκων;
Τα καραμανλίδικα, των *καραμανλιδίκων;
Τα πρεβεζάνικα, των *πρεβεζανίκων;
Τα βενετσιάνικα, των *βενετσιανίκων;
Τα πρωτευουσιάνικα, των *πρωτευουσιανίκων;
Τα καθαρευουσιάνικα, των *καθαρευουσιανίκων;

Θε μου, φύλαε.
 

Zazula

Administrator
Staff member
Αυτό που λέει ο daeman: τα τοπωνύμια σε -άνικα δεν καταβιβάζουν τόνο.
 

Eudokia

New member
Αυτό που λέει ο daeman: τα τοπωνύμια σε -άνικα δεν καταβιβάζουν τόνο.

Κι όμως, σε όσα συμβόλαια, δημόσια έγγραφα κλπ. της περιοχής έχω δει γράφεται "...ίκων". Ποιος έχει δίκιο τελικά;
 

nickel

Administrator
Staff member
Αυτό που λέει ο daeman: τα τοπωνύμια σε -άνικα δεν καταβιβάζουν τόνο.

Σήμερα, ναι. Παλιότερα όμως:
Αρωνιαδίκων, Φριλιγκιανίκων, Βαριαδίκων, Κοντολιανίκων, Πιτσινιανίκων, Τριφυλλιανίκων, Μελιτιανίκων, Λογοθετιανίκων, Κατσουλιανίκων, Ζαγλανικιανίκων κ.λπ.

https://books.google.gr/books?id=Cs...ved=0ahUKEwjxqafvlZ_lAhVyxoUKHfPvAGUQ6AEIKTAA
 

daeman

Administrator
Staff member
Κι όμως, σε όσα συμβόλαια, δημόσια έγγραφα κλπ. της περιοχής έχω δει γράφεται "...ίκων". Ποιος έχει δίκιο τελικά;

«Δίκιο» έχει όποιος τα χρησιμοποιεί φυσικά, προφορικά δηλαδή. Οι ντόπιοι, που τα έχουν ψωμοτύρι, που αμφιβάλλω αν τα λένε ποτέ με κατεβασμένο τον τόνο, εκτός αν πάνε να πουλήσουν λογιότητα.

Γιατί όταν αυτά τα τοπωνύμια πάνε να γραφτούν, μπαίνει στο παιχνίδι η «λόγια επιλογή» που λέει ο Νίκελ, η παλαιότερη, που προέκυψε σε γραφεία από κάποιους που (παρ)ένδυσαν τον ζωντανό λόγο ανασύροντας κανόνες από παλαιότερες εποχές της γλώσσας (όταν η λήγουσα είναι μακρά, η προπαραλήγουσα δεν τονίζεται) οι οποίοι προφανώς δεν ισχύουν πια —αφού τα μακρά και τα βραχέα μάς έχουν ουσιαστικά (δηλαδή προφορικά) αφήσει χρόνους εδώ και πολλούς αιώνες— τουλάχιστον όχι καθολικά και όχι στη ζωντανή γλώσσα. Βέβαια, όταν ασχολούμαστε με απολιθώματα, περνάμε στην παλαιοντολογία, αφήνοντας πίσω (ή μπροστά, μάλλον) τη συγχρονία.

Καλά τα φαρδομάνικα, μα τα 'χουν οι παπάδες
Κατσουλιανίκων λέγουν το μονάχα οι αφεντάδες
 

Earion

Moderator
Staff member
Καλά τα φαρδομάνικα, μα τα 'χουν οι παπάδες
Κατσουλιανίκων λέγουν το μονάχα οι αφεντάδες

Αυτό ήταν το αποτελειωτικό χτύπημα!
 
Σήμερα, ναι. Παλιότερα όμως:
Αρωνιαδίκων, Φριλιγκιανίκων, Βαριαδίκων, Κοντολιανίκων, Πιτσινιανίκων, Τριφυλλιανίκων, Μελιτιανίκων, Λογοθετιανίκων, Κατσουλιανίκων, Ζαγλανικιανίκων κ.λπ.

https://books.google.gr/books?id=Cs...ved=0ahUKEwjxqafvlZ_lAhVyxoUKHfPvAGUQ6AEIKTAA

Μια ματιά στην απογραφή πληθυσμού αρκεί για να πείσει τον καθένα... Βέβαια εκεί χρησιμοποιείται κατά κόρον η καθαρεύουσα:

ΔΗΜΟΣ ΠΕΙΡΑΙΩΣ (Έδρα: Πειραιεύς,ο) [163,688]
Πειραιεύς,ο [163,688]
Ψυττάλεια,η (νησίς) [0]
 
Top