Ασθένειες των ζώων από το Πεδουλοχάρτι

[MAKIS]

Δέσποτα Κύριε ο Θεός ημών, ο πάσαν αιτίαν θανάτου, προβάτων και βοών έχων την εξουσίαν• επικαλούμεθά σε, Κύριε, ότι δια τας αμαρτίας ημών εισήλθε των προβάτων και βοών ημών πάσα νόσος,…και απόδιωξον εκ της ποίμνης ταύτης πάσαν νόσον και πάσαν μαλακίαν, και ευλόγησον αυτήν,…δια των πρεσβειών του αγίου ιερομάρτυρος Βλασίου και του αγίου μάρτυρος Σώζοντος, του αγίου μεγαλομάρτυρος Μάμαντος…και λύτρωσε την ποίμνην του δούλου σου από τα 70 και 2 πάθη όπερ έχουσι τα κτήνη από του διαβόλου τας ενεργείας και από πάσης βλάβης, από δυσεντερίας, από σπλήνας, από φλεγμονισμού, από φλέγας από βδελιασμού, από συνειδήσεως από φαρμάκου από ψείρας, από ψώρας από λούθρακος, από κρανιασμού, από επιλήψεων από σκοτυφλέαναν, από τρονιασμού, από δισουρίαν και τρισουρίαν, από εσωχάνδρον, από εξωχάνδρον, από λεριασμόν, από πυρετού μόρονος από μύξαν από σαλιασμού, από ψόφου, από κακών ανθρώπων περιεργείας, από νεφρονίας, από σκοτοσύμψεως, από φλεγμονιασμού, από γόριμου και λεμοκομποσίας, από γλωσσοπονίας, και ουρανίσκου, από χολής, και σκορδαψού και γονατζαρας, από εμβάσεως, από ύδατος, βλαβερού και θηρίου φαρμακερού από λύκου θηρός, από των ιοβόλων κακών λινοσβούρων σφηκών, από θετουρίας κάμπης, από ερπετού πονηρού, από ασπίδος, από χολής βλαβεράς από επιρρίψεως θηρός, από ψοφίου ανιάτου, από κοιλίας πόνον, από εντεκόπου, από εμβρασμού, από φωνής βλαβεράς, από τα 72 πάθη των προβάτων• φεύγετε απόστητε από της ποίμνης του δούλου του Θεού (δείνα) και από παντός του οίκου αυτού• νυν και αεί και εις τους αιώνας των αιώνων αμήν…
…ευλόγησον και την ποίμνην και πλήθυνον και ενδυνάμωσον αυτήν και ποίησον αυτήν εις χιλιάδας και μυριάδας, ως τα άστρα του ουρανού και ως την άμμον της θαλάσσης…
Είτα λαμβάνει τον αγιασμόν και βάνει το στόμα και τα ώτα μερικών ζώων και των λοιπών ραίνει και τον κώδωνα ρίπτει εν μέσω των ζώων και οποίου κτυπήσει είναι του ιερέως• τα δε πρόβατα ερεί ονομεύη ετέραν οδόν και απόχουσιν εκ του τόπου εκείνου.
Το «Πεδουλοχάρτι»
Ένα άγνωστο χειρόγραφο εξορκισμών από τον Βορειοελλαδικό χώρο Θεοχάρης Μ. Προβατάκης.
Αναζητούνται οι συσχετισμοί των ασθενειών με τις αρρώστιες... (Συγνώμη Νίκελ αλλά δεν μπορώ να γράψω τα πολυτονικά)

 

[nickel]

Αναζητούνται οι συσχετισμοί των ασθενειών με τις αρρώστιες...

Δηλαδή, για παράδειγμα, ποια είναι η σημερινή επίσημη ονομασία της ασθένειας που αναφέρεται σαν «λεμοκομποσία»; (Είναι σίγουρα «λε» με -ε- αυτό; Δεν είναι από κάποιον κόμπο στο λαιμό;)

Δύσκολο το βλέπω, κρίνοντας από κάποιο ψάξιμο σε γνωστές πηγές. Μόνο αν υπάρχουν μελέτες κτηνιάτρων στη λαογραφία.

(Συγνώμη Νίκελ αλλά δεν μπορώ να γράψω τα πολυτονικά)

Γιατί, μπορώ εγώ; Μόνο να κοπιπαστώσω ξέρω πια.

 

[MAKIS]

Το έλεγξα, έκανα λάθος στον τόνο, στο γόριμου, το σωστό είναι: ...γορίμου και λεμοκομποσίας, από γλωσσοπονίας...
Το καταλαβαίνω ότι είναι δύσκολο να αντιστοιχίσεις τις νόσους από την ιερή εξορκιστική στην κτηνιατρική, άλλωστε δεν περιγράφει συγκεκριμένες όπως πχ παρμάρα που είναι η λοιμώδης αγαλαξία, η κλαπάτσα, ο μασταράς κλπ. Όπως βλέπεις ο παπάς είχε καλή αμοιβή, για κάθε 70+2 ασθένειες χτύπαγε το τροκάνι επάνω στο καλύτερο γκεσέμι και αυτό ήταν η αμοιβή του, διότι είμαι σίγουρος ότι όση ώρα διάβαζε την ευχή διάλεγε…

 

[azimuthios]

Ενδιαφέρον πολύ. Μου αρέσουν κάτι τέτοια. :)

Φήμες ότι το Πεδουλοχάρτι είναι το χαρτάκι που έδινε ο Γιαννακόπουλος στον Πεδουλάκη με τους παίκτες της πεντάδας, ελέγχονται ως ανακριβείς! :lol:

 

[drsiebenmal]

Πάντως είναι εξαιρετικό υλικό για λαογραφική μελέτη. Αφενός, πάρα πολλές από τις ασθένειες φαίνεται ότι είναι παραφθορές από επιστημονικά ονόματα. Π.χ. εκείνο το «από δισουρίαν και τρισουρίαν» θα έβαζα στοίχημα ότι αρχικά ξεκίνησε από μια δυσουρία και στη λαϊκή παράδοση αριθμοποιήθηκε και επαυξήθηκε... Από την άλλη, εκείνος ο σκορδαψός (ή το σκορδαψό) και η γονατζάρα φωνάζουν από μακριά ότι πρόκειται για τοπικές ονομασίες με μάλλον ξενόγλωσση προέλευση.

 

[azimuthios]

Υπάρχει μεγάλη περίπτωση, αν βρούμε σε ποιο μέρος της Ελλάδας λεγόταν αυτός ο εξορκισμός, να μπορέσουμε να ρωτήσουμε ή να βρούμε από κάνα βιβλίο τοπικής λαογραφίας τι είναι όλα αυτά.

Ή, χωρίς πλάκα, αν βρίσκαμε κάποιον τσοπάνη μπορεί να ξέρει τα συμπτώματα και να μπορέσει να γίνει η αντιστοίχιση. Δύσκολο, αλλά δεν το θεωρώ απίθανο. Μου έχει τύχει κάτι ανάλογο και έχω βρει τη λύση από γιαγιά. ;)

 

[dharvatis]

Πάντως είναι εξαιρετικό υλικό για λαογραφική μελέτη. Αφενός, πάρα πολλές από τις ασθένειες φαίνεται ότι είναι παραφθορές από επιστημονικά ονόματα. Π.χ. εκείνο το «από δισουρίαν και τρισουρίαν» θα έβαζα στοίχημα ότι αρχικά ξεκίνησε από μια δυσουρία και στη λαϊκή παράδοση αριθμοποιήθηκε και επαυξήθηκε...

Δεν αποκλείεται όμως να αναφέρεται σε πραγματικές ουρές (polycaudaly, κατ' αναλογία προς το polycephaly)

 

[nickel]

Polycaudality, για να ακριβολογούμε.

http://messybeast.com/polycaudal/polycaudal.htm

(Bicaudal/ity, tricaudal/ity, polycaudal/ity)

 

[dharvatis]

Λογικό, και αυτό έψαξα πρώτο, αλλά τελικά κανένα από τα δύο δεν χρησιμοποιείται συχνά οπότε θεώρησα πιο πιθανό να σχηματίζεται όπως το πιο κοινό polycephaly.

Πώς θα το λέγαμε όμως αυτό στα Ελληνικά; Γιατί «πολυουρία» αποκλείεται

 

[bernardina]

Ειλικρινά δεν μπορώ να καταλάβω τι δουλειά έχει ο σκορδαψός με ασθένεια!

 

[drsiebenmal]

Μήπως αναφέρει και φυτά/βότανα που είναι βλαβερά για τα ζώα, αν τα βοσκήσουν;

 

[bernardina]

Μήπως αναφέρει και φυτά/βότανα που είναι βλαβερά για τα ζώα, αν τα βοσκήσουν;

Ίσως. Γιατί βλέπω ότι εκτός από ασθένειες αναφέρει κι άλλα δεινά. Ωστόσο δεν ήξερα ότι το μούσκαρι είναι βλαβερό για τα ζώα.

 

[drsiebenmal]

Και να συνεχίσω με τις τραβηγμένες υποθέσεις μου: Μήπως εκείνο το σκοτοσύμψεως παραπέμπει σε καμία ηπατική σήψη;

 

[nickel]

Πώς θα το λέγαμε όμως αυτό [το polycaudality] στα Ελληνικά; Γιατί «πολυουρία» αποκλείεται

Από τα μυστήρια της γλώσσας...
Να το πούμε πολλαπλουρία. Αλλά μόνο αν είναι απολύτως απαραίτητο.

 

[drsiebenmal]

Και ποια ζώα αφορά τελικά, επειδή μόνο σε γάτες το βλέπω στον γκούγκλη (και δεν νομίζω ότι οι γάτες θα θεωρούνταν χρήσιμα ζώα, περιλαμβανόμενα στους εξορκισμούς)...

 

[drsiebenmal]

:s

Άσχετο, αλλά πάλι...:

Στεγανοποίηση με Πολυουρία σε Ταράτσα

 

[dharvatis]

Τέλεια! Έχουμε και λέμε:
πολυουρία = συχνή ούρηση
πολυουρία = ύπαρξη πολλών ουρών
πολυουρία = πολυμερές της ουρίας
κάτι άλλο;

 

[MAKIS]

«Ευχή του Αγίου Μάμαντος εις αλεπούδες και τα άλλα αγρίμια»
…Της ποίμνης ταύτης και τον βάσανον αυτόν και οφθαλμόν αυτόν σβέσον, εύφρανον και αποδίωξον πάσαν ματίων και πάσαν βλάβην και πάσαν αρρωστίαν από της ποίμνης ταύτης από κεφαλοπόνου απομάκρυνον, από καρδιοπόνου από αιματοπόνου από λεματοπόνου από σηκωτίου και στομάχου, από μυξαρούδας, από ψώρας από ψύχρα από ευλογιάς, από βυζοπόνου, από βηχίου νυκτερινού και ημερινού και από πάσης κακής μάστιγος και πάσης άλλης συμφοράς και αρρωστίας και γλωσσοφαγίας από εις τι άλλο αγρίμιο…

«Ευχή της Ζαφράνας»
(Είναι ο ίκτερος, χρυσή, σαραλίκη ή και σαφραλίκι από το φυτό σαφράν και ζαφράνα.)

«Ευχή διά πάσαν ασθένειαν»
…επήγενεν ο αλέκτορας (εννοεί ίκτερος) δεν είπεν να τον αφήσει μόνο, στέκεται και ταν ανερωτά που υπάγεις αλέκτορα; δυσέκτορα πράσινε, κίτρινε; και συνάγωγε του θανάτου και αδελφέ του χάροντος;…
…αρμόπονος… (πόνος των αρθρώσεων)

«Ευχή του χινώπου» (Είναι ο εχινόκοκκος)
Τον Χινώπην τον κατηραμένον, τον μονομηνιάτηκον, το πενταμηνιάτικον, το εξαμηνιάτηκον, το εννεαμηνιάτηκον, το δεκαμηνιάτηκον, το ενδεκαμηνιάτηκον το χρονιάτικον, το ζιάτρικον, το επίστομον το ας και ενός να μαραθείς και να φύγεις από τον δούλον του Θεού (δείνα).
(Ο τρόπος που περιγράφει τον εχινόκοκκο δείχνει ότι ο συντάκτης γνώριζε για τις εχινοκοκκικές κύστης διαφορετικής ηλικίας)

Και ένα γεωπονικό

Ευχή (σικυούς* ποιεί)
Της Μαρουδιάς εις αγγουριαίς…ΣΤ.Κ.ΣΤ.Μ,Φ.Β….
Ανανάς1 αρρώστησεν κι ανανού τον ερώτα.
Ανανά σαν αποθάνεις τα παιδιά τι θα τα κάμης;
Κάθε Πέμπτη και Σαββάτο ράντιζέ τα νάθος2 ήτοι Αχιλιά2

* Ευχή εις σικυούς = αγγούρια, κολοκύθια, καρπούζια
1 Χιακός ιδιωματισμός για το ήσυχο και άκακο, λέγεται και αμπανάς
2 Στάχτη
Στην Χίο το ευχολόγιο υπήρχε στα σπίτια και οι Χιώτες διάβαζαν τη ευχή μόνοι τους και δεν πλήρωναν το παπά.

Ευχολόγιο «Ευχές και εξορκισμοί Αγίου Μάμα»
Από παλιό Χιώτικο χειρόγραφο, Εκδόση Κ Σπανού Αθήνα 2001