Αρσενικά επίθετα με κατάληξη –ις

[skapeti]

Καλώς όρισα.

Σας βρήκα ψάχνοντας για αρσενικά επίθετα με κατάληξη –ις. Κάποιος έχει γράψει την κατάληξη –ης του επιθέτου του, στο εξώφυλλο του βιβλίου του, με γιώτα!
Επειδή θεωρείται μορφωμένος άνθρωπος, πιστεύω ότι το έγραψε επίτηδες έτσι...
Είναι η πρώτη φορά που τo βλέπω και μου έχει κάνει εντύπωση.
Ξέρει κανείς ποια είναι η ιστορία πίσω από αυτήν την κατάληξη στα επίθετα;

Ευχαριστώ.

 

[nickel]

Καλωσόρισες.

Είχα κι εγώ παρόμοια απορία και τη διατύπωσα προ ημερών σε ένα από τα νήματα: ο Μάνος Χατζιδάκις ήθελε να γράφεται με –ι– το όνομά του: ο Χατζιδάκις, του Χατζιδάκι.

Τα παλιά έκαναν –ις, –ιδος: Πάρις – Πάριδος, Άδωνις – Αδώνιδος, Θέσπις – Θέσπιδος, Θέογνις – Θεόγνιδος. Επίσης: ο όφις & ο όρχις – του όφεως & του όρχεως.

Υποθέτω ότι στη συνέχεια η γλώσσα απλοποίησε την κλίση, αλλά η καθαρεύουσα δεν άφηνε να απλοποιηθεί η ορθογραφία. Προφανώς κάποιοι έγραφαν ο Πάρις – του Πάρι, ο Άδωνις – του Άδωνι κ.ο.κ. Έτσι και ο Χατζιδάκις – του Χατζιδάκι. Άλλωστε για κάποιο διάστημα που συζητούσαν ακόμα τις ορθογραφίες της δημοτικής, ο καθηγητής Μπαμπινιώτης υποστήριζε ότι πρέπει να διατηρηθεί η κατάληξη και στα θηλυκά: η πόλι – της πόλεως.

Και στις δύο περιπτώσεις επικράτησαν τα: ο Πάρης – του Πάρη και η πόλη – της πόλης. Στο βωμό του ανορθολογισμού έχουν μείνει τα ξενομανή: η Βίκυ – της Βίκυς…

 

[Earion]

Καλωσόρισες κι από εμένα. Την κατάληξη με γιώτα πρότεινε (στο μακρινό παρελθόν) ο παλιός γλωσσολόγος Γεώργιος Χατζιδάκις, για να διασώζεται μέσω της ορθογραφίας η προέλευση από την κατάληξη —ιος (Δημήτριος > Δημήτρις, Αναστάσιος > Αναστάσις). Μάλιστα, αν η παλιότερη κατάληξη ήταν με έψιλον γιώτα (—ειος), ο Χατζιδάκις έφτανε στο σημείο να προτείνει κατάληξη σε —εις (Βασίλεις).

Από τότε έχει κυλήσει πολύ νερό κάτω από τις γέφυρες. Η ορθογραφία ομογενοποιείται και εξορθολογίζεται.
Αν κάποιος σήμερα επιμένει σε αυτά τα παρωχημένα, διαπράττει κάτι που ονομάζεται εκζήτηση.