Αριστερά και Δεξιά ή αριστερά και δεξιά;

[Earion]

Περί αριστεράς και κεντροαριστεράς

Στο «ΒΗΜΑ» της προηγούμενης Κυριακής δημοσιεύτηκε κείμενο του καθηγητή Αντώνη Λιάκου (Α.Λ.) με τον ηχηρό τίτλο «Ένα προοδευτικό σχέδιο μεταρρυθμίσεων». Στο κείμενο του Α.Λ., το οποίο υπήρξε απλώς το έναυσμα για όσα ακολουθούν, η αριστερά/Αριστερά γράφεται με κεφαλαίο αρχικό. Για να είμαστε πάντως δίκαιοι, αυτή η γραφή (Αριστερά) προτιμάται από όλα σχεδόν τα έντυπα. Με την επαγγελματική μου ιδιότητα αλλά και με πολιτικά επιχειρήματα, έχω ταχθεί επανειλημμένα υπέρ του να γράφονται με πεζό αρχικό όλοι οι αντίστοιχοι όροι, αφού πρόκειται για έννοιες, για χώρους/τόπους της πολιτικής «γεωγραφίας» (η αριστερά, η δεξιά, το κέντρο, η κεντροαριστερά, η ακροδεξιά, κ.ο.κ.), και όχι για φορείς. Κατά τη γνώμη μου, κεφαλαία αρχικά απαιτούνται μόνον όταν πρόκειται για συγκεκριμένο πολιτικό οργανισμό (η Δημοκρατική Αριστερά, η Ελληνική Αριστερά/ΕΑΡ, κ.λπ.).

Ας επανέλθω όμως στο κείμενο του Α.Λ. όπου, ενώ η Αριστερά γράφεται με κεφαλαίο αρχικό, η κεντροαριστερά και η κεντροδεξιά αρκούνται σε ένα ταπεινό πεζό, και μάλιστα έχοντας μετατραπεί σε απλούς επιθετικούς προσδιορισμούς. Έτσι διαβάζουμε ότι το βάρος [του «σχεδίου μεταρρυθμίσεων»] «δεν μπορεί να το σηκώσει ο κεντροαριστερός χώρος γιατί απλώς δεν έχει αντικείμενο [sic] και δεν διαφοροποιείται από τον κεντροδεξιό. Πρέπει να το σηκώσει η Αριστερά». Να, λοιπόν, που η Αριστερά γράφεται αυτοδικαίως με κεφαλαίο, ενώ για όλους τους άλλους χώρους... το συζητάμε. Γιατί, άραγε; Ίσως γιατί σε κάποιους προκαλεί ένα είδος δέους με το τεκμαιρόμενο ηθικό της κύρος, με την ηθική ανωτερότητα και υπεροχή της.

Θεωρείται λοιπόν δεδομένη η «ηθική υπεροχή» της Αριστεράς, και μάλιστα της κομμουνιστικής και κομμουνιστογενούς, αφού --σε αντιδιαστολή με ό,τι συμβαίνει σε όλες τις άλλες χώρες, όπου ο όρος Αριστερά περιλαμβάνει και τους Σοσιαλιστές και τους Πράσινους-- στην Ελλάδα έχουμε να αντιμετωπίσουμε και αυτήν την παράξενη εξίσωση: αριστερός = κομμουνιστής. Ή, με άλλα λόγια, αριστεροί θεωρούνται μόνο οι κομμουνιστές και οι συνοδοιπόροι τους.

Γιατί άραγε δικαιούνται να επικαλούνται «ηθική υπεροχή» οι επίγονοι και οι οπαδοί μιας πολιτικής οικογένειας από την οποία προήλθαν ο Στάλιν και ο Μπέρια, ο Πολ Ποτ και ο Κιμ Ιλ Γιόνγκ, το Τείχος του Βερολίνου και τα τανκς της Πράγας, ο Γούσιας και ο Μπαρτζώτας, τα λεβεντόπαιδα της ΟΠΛΑ και οι δήμιοι του Μπούλκες; Συγγνώμη, αλλά αισθάνομαι τεράστια «ηθική υπεροχή» --για να χρησιμοποιήσω τον όρο του Α.Λ.-- δηλώνοντας ταπεινά αλλά και με υπερηφάνεια ότι ανήκω σε μια άλλη πολιτική οικογένεια, αυτήν του Καρλ Κάουτσκι και του Ότο Μπάουερ, του Ζαν Ζωρές και του Λεόν Μπλουμ, του Κουρτ Σουμάχερ και του Βίλι Μπραντ, του Πιέτρο Νένι και του Λέλιο Μπάσο, του Ούλαφ Πάλμε και του Σαλβαδόρ Αλιέντε, του Χρήστου Χωμενίδη (παππού του συγγραφέα) και του Αλέξανδρου Σβώλου.

Ας ευχηθώ λοιπόν, μιας και δεν φαίνεται να γίνεται δεκτή η γλωσσική μου άποψη υπέρ του πεζού αρχικού, τουλάχιστον να γράφονται όλοι οι «χώροι» με κεφαλαίο. Έτσι θα έχουμε την Αριστερά, αλλά και τη Δεξιά, το Κέντρο, την Κεντροδεξιά και την Κεντροαριστερά, την Ακροδεξιά και την Άκρα Αριστερά. Όλα τα άλλα θεωρώ ότι συνιστούν επιλεκτική αντιμετώπιση, κάθε άλλο παρά πολιτικά αθώα και ουδέτερη.

Ανδρέας Παππάς (Το Βήμα, 18.8.2013)

 

[Themis†]

Ας επανέλθω όμως στο κείμενο του Α.Λ. όπου, ενώ η Αριστερά γράφεται με κεφαλαίο αρχικό, η κεντροαριστερά και η κεντροδεξιά αρκούνται σε ένα ταπεινό πεζό, και μάλιστα έχοντας μετατραπεί σε απλούς επιθετικούς προσδιορισμούς. Έτσι διαβάζουμε ότι το βάρος [του «σχεδίου μεταρρυθμίσεων»] «δεν μπορεί να το σηκώσει ο κεντροαριστερός χώρος γιατί απλώς δεν έχει αντικείμενο [sic] και δεν διαφοροποιείται από τον κεντροδεξιό. Πρέπει να το σηκώσει η Αριστερά». Να, λοιπόν, που η Αριστερά γράφεται αυτοδικαίως με κεφαλαίο, ενώ για όλους τους άλλους χώρους... το συζητάμε.
Ανδρέας Παππάς (Το Βήμα, 18.8.2013)

Θέλει άραγε να μας πει ο καλός αρθρογράφος ότι ο Λιάκος θα αρνιόταν να γράψει, για παράδειγμα, "αριστερή πολιτική" ή "αριστερό κόμμα" (όχι και "απλός επιθετικός προσδιορισμός" η Αριστερά!) ή ότι, αν το έγραφε, θα έβαζε κεφαλαίο; Ή μήπως θέλει να μας πει ότι, όταν υπάρχει σεβασμός σε κάτι, δεν το χρησιμοποιείς σαν "απλό επιθετικό προσδιορισμό" μη βρουν ευκαιρία οι κομμουνιστοσυμμορίται και ο Κιμ Ιλ Σουνγκ και του φάνε το προσήκον κεφαλαίο; Ας πει τέλος πάντων καθαρά αυτό που θέλει να πει, ώστε να μπορέσουμε κι εμείς να θαυμάσουμε με πλήρη επίγνωση το βαθυστόχαστο της σοφίας του.

 

[Earion]

Θέμη, έβαλα το κείμενο για να γίνει αφορμή γλωσσικής συζήτησης, όχι πολιτικής, παρά τα άφθονα πολιτικά του μηνύματα. :)

 

[nickel]

Ας σημειωθεί ότι το ΛΝΕΓ τα έχει όλα με κεφαλαίο αρχικό (η Αριστερά, η Δεξιά, η Κεντροδεξιά, η Κεντροαριστερά) ενώ το ΛΚΝ τα έχει όλα με πεζό αρχικό (η αριστερά, η δεξιά, η κεντροαριστερά κτλ.). Έχω την εντύπωση ότι συνήθως βάζω το κεφαλαίο στην Αριστερά και τη Δεξιά, για να μην τις μπερδεύω με τη δεξιά μου και την αριστερά μου, αλλά ξεχνάω να το βάλω στις πτέρυγες που δεν θα μπερδευτούν με τα μέλη του σώματός μου. Επειδή η γλώσσα εύκολα αχρηστεύει ό,τι δεν της είναι απαραίτητο, δεν πιστεύω ότι εύκολα θα δούμε να εφαρμόζεται κάποιος κανόνας σ' αυτή την υπόθεση. Από τη στιγμή που σε αφήνει το νόημα να καταλάβεις, δεν θα χρειαστεί ούτε ο γράφων ούτε ο αναγνώστης να πονοκεφαλιάσουν αν χρειάζεται κεφαλαίο ή όχι.