Ό,τι έγινε, έγινε -- στο παρελθόν

[drsiebenmal]

Ο ήρωας αφηγείται. Τι είναι σωστό/Τι προτιμάτε;

Έπρεπε να πω στον φίλο μου πόσο με είχε πληγώσει. Αλλά τι σημασία είχε πια; Ό,τι έγινε, έγινε.

ή

Έπρεπε να πω στον φίλο μου πόσο με είχε πληγώσει. Αλλά τι σημασία είχε πια; Ό,τι είχε γίνει, είχε γίνει.

 

[Alexandra]

Παρά το γεγονός ότι αλλοιώνεται η μορφή της συνηθισμένης έκφρασης, η δεύτερη μού κάθεται πιο σωστά.

 

[daeman]

Το α.

Τυποποιημένη φράση που, αν την κλίνεις, μπορεί να μην είναι αμέσως αναγνωρίσιμη και τόσο αποτελεσματική. Αν την είχαμε στον μέλλοντα δηλαδή, θα γράφαμε «ό,τι θα γίνει, θα γίνει» ή στον ενεστώτα «ό,τι γίνεται, γίνεται»;
Κι αν είχαμε το «αν είναι να 'ρθει θέ' να 'ρθεί, αλλιώς θα προσπεράσει» σε παρελθοντικό χρόνο, θα το κάναμε «αν ήταν να 'ρθει ήθελε να 'ρθεί, αλλιώς θα προσπερνούσε»; Άλλο παράδειγμα, με την ίδια χρονική μετατόπιση, από τον αόριστο στον παρακείμενο, όχι από παρελθοντικό σε μελλοντικό: «μίλησε ο γάιδαρος κι είπε τον πετεινό κεφάλα». Θα το κάναμε «είχε μιλήσει ο γάιδαρος κι είχε πει τον πετεινό κεφάλα»;

Όλα γίνονται βέβαια, κι αν θέλεις να να τραβήξεις την προσοχή, μπορείς να το κάνεις το κολπάκι, αλλά θέλει... προσοχή, δεν μπορεί να είναι κανόνας η κλίση τέτοιων φράσεων, αλλά μάλλον εξαίρεση, νομίζω.

 

[nickel]

Αν θέλεις να ξεφύγεις: Δεν θα άλλαζε τίποτα.

Από τις επιλογές σου, η πρώτη αφήνει την πόρτα ανοιχτή για παρεξηγήσεις. (Αν η διατύπωσή μου περιέχει αγγλισμό, ζητώ συγγνώμη.)

 

[drsiebenmal]

Το θέμα που με προβλημάτισε --πέρα από το ειδικό που κάπως ξεπερνιέται, π.χ. όπως προτείνει ο Νίκελ-- είναι αυτό που τόσο ωραία παρουσιάζει ο daeman. Θέλεις να χρησιμοποιήσεις μια τυποποιημένη φράση σε αφηγηματικό λόγο. Η φράση είναι ήδη σε παρελθοντικό σχήμα· τι κάνεις; Τη μετασχηματίζεις; Μέχρι πού; Και παραμένει αναγνωρίσιμη; Π.χ., αν έχεις τη συγκεκριμένη στον μέλλοντα, μπορείς να παίξεις με «ό,τι είναι να γίνει, θα γίνει» (ή: «αν είν' να γίνει, θα γενεί») και στον ενεστώτα «ό,τι είναι να γίνει, γίνεται» (αν και στον ενεστώτα χάνεται πια όλη η ουσία της χυμένης καρδάρας).

Και ναι, το ίδιο θα με προβλημάτιζε το «αν ήταν να 'ρθει, θα ερχόταν· αλλιώς θα προσπερνούσε» (με τον γάιδαρο και τον πετεινό ζορίζομαι περισσότερο).

 

[nickel]

Εύθυμη νότα: Αν θέλουμε να ξεπεράσουμε την αλληλουχία των χρόνων στην περίπτωση παροιμιών και αποφθεγμάτων, τα βάζουμε σε εισαγωγικά.

Αλλά τι σημασία είχε πια; «Ό,τι έγινε, έγινε».

Έτσι, όπως ζητάς συγγνώμη για τη λαϊκή λέξη που χρησιμοποιείς βάζοντάς την σε εισαγωγικά, ζητάς συγγνώμη που δεν αλλάζεις τους χρόνους.

:)

 

[Themis†]

Εδώ είναι μια από τις πιο εύκολες περιπτώσεις για αλλαγή του χρόνου του ρήματος, αλλά συμφωνώ απολύτως με την τοποθέτηση του Δαεμάνου.

 

[Thanasis_P]

Μια τοπική εφημερίδα έχει μια μόνιμη στήλη που επιγράφεται: "Ο γέγονε, γέγονε". Αν επιτρέπει το κείμενο τόση γλωσσική ελαστικότητα, ίσως να είναι κι αυτή μια λύση.