«μαύρο κράνος»

[Theseus]

My laptop is away, being serviced, so I 'll briefly ask my query in English. What is το «μαύρο κράνος" referred to by Kazantzakis at the end of his preface to Report to Greco? He puts it in quotation marks, presumably for some reason. Is it a common Cretan expression or has it a mythological reference, like the helmet/cap of invisibility, mentioned by Homer? Is the term used now?

 

[daeman]

...
A letter from Kazantzakis to Thrasos Kastanakis, translated by Peter Bien in The Selected Letters of Nikos Kazantzakis, Princeton University Press, 2012:

The Epic of Kings by Abu ʾl-Qasim Firdowsi Tusi (or Ferdowsi, Firdawsi, Firdusi, Firdosi, Firdausi), translated to English by Helen Zimmern, University of Adelaide, 2014: https://ebooks.adelaide.edu.au/f/firdausi/f52ek/index.html

 

[Neikos]

Σαπό, Δαεμάνε. :up:
Το είχα κι εγώ απορία.

 

[Duke_of_Waltham]

Άρα είναι αναφορά σε στίχο του Φιρντούσι. Χωρίς πρόσβαση στο σχετικό απόσπασμα όμως, πώς μπορούμε να καταλάβουμε τι εννοούσε ο ποιητής;

 

[drsiebenmal]

Στο Shah Nameh (ή Βιβλίο των Βασιλιάδων), το μεγάλο έργο του Φιρντουσί (αν αποδίδω σωστά το όνομά του, τελικά), του οποίου το τελευταίο κεφάλαιο είναι αφιερωμένο στον Σικάντερ, υπάρχουν (από όσο διάβασα) χίλιοι στίχοι που οφείλονται στον προηγούμενό του μεγάλο Πέρση ποιητή Ντακίκι, που ήταν εκείνος που είχε αρχίσει να γράφει το Βιβλίο των Βασιλιάδων.

Σε ένα γαλλικό κείμενο σχετικά με το βιβλίο των βασιλιάδων βρήκα το επόμενο σχόλιο, από το οποίο μπορούμε να συμπεράνουμε ότι ο σχετικός στίχος πιθανόν προέρχεται από τον Ντακίκι και ότι ισοδυναμεί με κάτι σαν επιλογή του Χάρου ή, ίσως, σαν «το σημάδι που βάζει ο Θεός» στο δικό μας «Έβαλε ο Θεός σημάδι/παλικάρι στα Σφακιά...»

Αν και δεν βρήκα κάτι (δεν το έψαξα καλά, όμως), πιθανότατα προέρχεται από τη ζωροαστρική παράδοση.

Μένει να βρούμε τον σχετικό στίχο και στο έργο του Φιρντουσί...

SUR DAKIKI LE POETE.
Les chanteurs chantaient à tout le monde beaucoup d'histoires de ce livre, et le monde se prit d'amour pour ces récits; tous les hommes intelligents et tous les hommes de cœur s'y attachèrent. Alors parut un jeune homme, doué d'une langue facile, d'une grande éloquence et d'un esprit brillant. Il annonça le dessein de mettre en vers ce livre, et le cœur de tous en fut réjoui. Mais il aimait de mauvaises compagnies; il vivait oisif avec des amis pervers, et la mort l’assaillit subitement et posa sur sa tête un casque noir. Il suivait son penchant vers les mauvais ; il leur abandonnait son âme douce, et ne put se réjouir du monde un seul jour. Tout à coup la fortune l'abandonna, et il fut tué par la main d'un esclave. Il périt, et son poème ne fut pas achevé; et la fortune, qui avait veillé sur lui, s'endormit pour toujours. Dieu, pardonne-lui ses péchés, et place-le haut dans ton paradis.

 

[Marinos]

Αυτό πρέπει να είναι. Έχω το Σαχναμέ σε τουρκική μετάφραση, κάπου χίλιες σελίδες, αλλά προφανώς τα γαλλικά του Καζαντζάκη θα ήταν καλύτερα απ' τα τουρκικά του :)

Σ' αυτή την εξίσου παλιά (1910) αγγλική μετάφραση/μελέτη, διαβάζουμε (σελ. 22) για gloomy helmet, κάτι που ενισχύει την εκδοχή του γαλλικού καναλιού.

 

[drsiebenmal]

Το ενδιαφέρον είναι τώρα ποιο ήταν το περσικό πρωτότυπο που έδωσε αφενός casque noir και αφετέρου gloomy helmet. Πρέπει να βρούμε τη γαλλική μετάφραση για να εντοπίσουμε αγγλικό, πρωτότυπο κλπ. :)

 

[Marinos]

Docteur, η γαλλική μετάφραση είναι το λινκ που βρήκες παραπάνω.
Με τα ελάχιστα περσικά μου βρήκα εδώ ότι η έκφραση είναι تیره ترگ
Διαβάζεται tîre tark· στο λεξικό του Steingass, η πρώτη λέξη μεταφράζεται "obscure, dark; turbid, muddy; sad, sorrowful" και η δεύτερη, βέβαια, "helmet".

 

[drsiebenmal]

Αυτή είναι η γαλλική μετάφραση των χίλιων στίχων του Σαχναμέ που έχει γράψει ο Ντακίκι σύμφωνα με την ιρανική εγκυκλοπαίδεια που τσιτάρισα; Πώς είναι δυνατόν; Κάτι δεν θα κατάλαβα σωστά.

Δεν έχει σημασία, πάντως, αφού το βρήκες. Τώρα μένει να ανακαλύψουμε αν έχει σχέση με ζωροαστρισμό. :)

 

[Marinos]

Όχι, από κει και μετά ξεκινούν οι χίλιοι στίχοι (ή μάλλον παρεμβάλλονται εναλλάξ με τις προσθήκες του Φερντοουσί, αν καταλαβαίνω σωστά από εδώ π.χ.). Ο επίμαχος στίχος είναι στη σύντομη αναφορά στον Ντακίκι που κάνει ο Φερντοουσί προτού αρχίσει.

 

[Theseus]

Thanks to all. Unfortunately, Marinos, the link you referred to comes up as pages that 'are not part of the review'. Can you supply an alternative reference? I'm off shortly to pick up my iPad after its service. I'm surprised how much I have missed being without it....!

 

[Marinos]

Theseus, you must mean the link in #6. This is a p. 22 of a vol. V of an English translation of the Shahnamah by Arthur George Warner and Edmond Warner, containing the verses under discussion as follows:
death approaching unexpectedly / imposed its gloomy helmet on his head.
Unfortunately, the original book was published in 1910 but it was reprinted by Routledge recently (in the 2000s), so it will be hard to find an online copy.

 

[Theseus]

Α! Εδώ είναι η αναφορα! Χάρη σε σένα και στη βοήθεια σου το βρήκα τους σχετικούς στιχους στα αγγλικά:

Of the poet Dakiki

Now, when the readers of the book had brought
The stories into vogue, all hearts were caught,
At least among the men of parts and thought.
A brilliant youth well skilled in poetry
Arose, of ardent mind and eloquent;
"I will retell these tales in verse," said he,
And every one rejoiced at his intent;
But vicious habits were his friends, though we
Should hold all vices foes that we should dread,
And death, approaching unexpectedly,
Imposed its gloomy helmet on his head.
He gave his life to vice, and earth ne'er gave
Him true enjoyment for a single day
While fortune quickly turned its face away
He perished by the hand of his own slave.
Departing thus he left those tales of yore
Untold; their wakened fortune slept once more.
O God! forgive his faults, and in Thy grace
Assign him at the last an honoured place.

 

[drsiebenmal]

Κι έτσι έκλεισε άλλη μια λεξιλογική έρευνα, αυτή τη φορά χάρη στο Θησέα! :)

 

[Theseus]

Μερσί, καλέ Δόκτορα. :)