Τι να κάνω, θα το βάλω στους νεολογισμούς. Σιγά τη λέξη, όλοι την ξέρουν, θα σκεφτήκατε. Αλλά, περιέργως, δεν λείπει μόνο από τα ελληνικά λεξικά, λείπει κι από τα ξένα. Και όμως, δεν είναι μόνο μια λέξη άμεσα αναγνωρίσιμη από κάθε παιδί με φυσιολογική εξέλιξη (κόμικς, γαλλικά, πιάνο :) ), αλλά λέξη που στα αγγλικά έχει πάρει μεταφορική σημασία και χρησιμοποιείται ευρύτατα. Π.χ. βλέπω στα γκουγκλοβιβλία 14.800 γκουγκλοευρήματα (παναπεί πέτσινα), που δεν είναι όλα βιβλία για τον Σούπερμαν, δηλαδή μπορούμε πια να αναφέρουμε τον κρυπτονίτη χωρίς να έχουμε τον Σούπερμαν στην ίδια πρόταση. Π.χ.
Υπάρχει σε διαδικτυακά και εξειδικευμένα λεξικά, π.χ. The Facts on File Dictionary of Allusions:
Από το onelook.com εντόπισα τον kryptonite στο dictionary.com, με τον πάμπτωχο ορισμό: «any surviving fragment of the exploded mythological planet Krypton, home of Superman».
Πολύ καλύτερα τα πάει το Wiktionary:
Δεν το θεωρώ πάντως σωστό ο κρυπτονίτης του Σούπερμαν να μένει κρυμμένος στην ετυμολογία και να μην είναι η πρώτη σημασία.
Περιττό να πω ότι το ζουμί είναι πάντα στην Wikipedia, με πλούσια παρουσίαση, πληροφορία για την πρώτη εμφάνιση της λέξης («"Kryptonite" was introduced in 1943 on the Superman radio series, as both a plot device and to allow Superman's actor, Bud Collyer, to take occasional time off. The substance played a part in at least one major plot-line during the course of the program. It was not until 1949 that comic book writers incorporated kryptonite into their stories, as both a convenient danger and weakness for Superman and to add an interesting element to his stories».) και αναφορά στη μεταφορική σημασία («In modern speech, the word kryptonite has become a synonym for Achilles' heel, the one weakness of an otherwise invulnerable hero».).
Μα όλοι (σχεδόν) να θεωρούν συνώνυμο την αχίλλεια πτέρνα! Υπάρχει διαφορά ανάμεσα στο μοναδικό τρωτό σημείο σου και στο μοναδικό πράγμα που μπορεί να σε βλάψει. Στο τέλος θα μας αλλάξουν και το One man's meat is another man's poison.
* Όσο για την ελληνική απόδοση της επίσημης ονομασίας του ορυκτού, jadarite, για το οποίο κυκλοφορούν κάποια *ζανταρίτης στο διαδίκτυο από την είδηση για την ανακάλυψη του 2006, π.χ. «θα ονομαστεί ζανταρίτης, από την περιοχή Ζάνταρ όπου βρίσκεται το μεταλλείο» (Focus), γράψτε λάθος. Η πόλη Ζάνταρ (Zadar) δεν είναι το ίδιο με τον παραπόταμο Jadar του Δρίνου και την κοιλάδα του Γιάνταρ, όπου ανακάλυψαν το ορυκτό. (Γιάνταρ; γιανταρίτης; να τ' αφήσω; ).
- Chocolate-- is my kryptonite: feeding your feelings: how to survive the forces of food (τίτλος βιβλίου)
- At the power lunch, the check is kryptonite. (Τίτλος άρθρου στην NYT)
- "How about making alcohol this guy's kryptonite, his Achilles' heel?" (Συνέντευξη συγγραφέα στην Independent)
Υπάρχει σε διαδικτυακά και εξειδικευμένα λεξικά, π.χ. The Facts on File Dictionary of Allusions:
kryptonite Something that may have a powerfully negative effect on something else. The fictitious green-colored substance kryptonite, from the equally fictitious planet Krypton, is identified as the one thing that can deprive the comic strip and movie hero Superman of his superhuman powers. In November 2006 it was announced that a chemical substance with a remarkably similar formula to that of the fictitious kryptonite (though white, not green in color) had been discovered in drill holes made in Serbia, leading to suggestions that the new substance be called kryptonite in Superman's honor (though it is properly identified as jadarite*). Magnolia paint is like kryptonite to most contemporary interior designers.
Από το onelook.com εντόπισα τον kryptonite στο dictionary.com, με τον πάμπτωχο ορισμό: «any surviving fragment of the exploded mythological planet Krypton, home of Superman».
Πολύ καλύτερα τα πάει το Wiktionary:
kryptonite
[Etymology: From a fictional radioactive element kryptonite, that has a detrimental effect on the character Superman.]
1. Something that repulses.
* 2006 March 25, Jonathan Leggett, “Cult musicians”, The Guardian: So while recording or sampling a Charlie Manson track […] makes for shock rock kudos aplenty, a devotion to Hubbard is kryptonite for credibility.
2. The one weakness of something or someone that is otherwise invulnerable, an Achilles' heel.
* 1991 October 25, Bryan Miller, “Restaurants: John Clancy's”, New York Times: The terrific seven-grain bread here is the kryptonite of restaurant reviewers: two mini-loaves and you are incapacitated.
[Etymology: From a fictional radioactive element kryptonite, that has a detrimental effect on the character Superman.]
1. Something that repulses.
* 2006 March 25, Jonathan Leggett, “Cult musicians”, The Guardian: So while recording or sampling a Charlie Manson track […] makes for shock rock kudos aplenty, a devotion to Hubbard is kryptonite for credibility.
2. The one weakness of something or someone that is otherwise invulnerable, an Achilles' heel.
* 1991 October 25, Bryan Miller, “Restaurants: John Clancy's”, New York Times: The terrific seven-grain bread here is the kryptonite of restaurant reviewers: two mini-loaves and you are incapacitated.
Δεν το θεωρώ πάντως σωστό ο κρυπτονίτης του Σούπερμαν να μένει κρυμμένος στην ετυμολογία και να μην είναι η πρώτη σημασία.
Περιττό να πω ότι το ζουμί είναι πάντα στην Wikipedia, με πλούσια παρουσίαση, πληροφορία για την πρώτη εμφάνιση της λέξης («"Kryptonite" was introduced in 1943 on the Superman radio series, as both a plot device and to allow Superman's actor, Bud Collyer, to take occasional time off. The substance played a part in at least one major plot-line during the course of the program. It was not until 1949 that comic book writers incorporated kryptonite into their stories, as both a convenient danger and weakness for Superman and to add an interesting element to his stories».) και αναφορά στη μεταφορική σημασία («In modern speech, the word kryptonite has become a synonym for Achilles' heel, the one weakness of an otherwise invulnerable hero».).
Μα όλοι (σχεδόν) να θεωρούν συνώνυμο την αχίλλεια πτέρνα! Υπάρχει διαφορά ανάμεσα στο μοναδικό τρωτό σημείο σου και στο μοναδικό πράγμα που μπορεί να σε βλάψει. Στο τέλος θα μας αλλάξουν και το One man's meat is another man's poison.
* Όσο για την ελληνική απόδοση της επίσημης ονομασίας του ορυκτού, jadarite, για το οποίο κυκλοφορούν κάποια *ζανταρίτης στο διαδίκτυο από την είδηση για την ανακάλυψη του 2006, π.χ. «θα ονομαστεί ζανταρίτης, από την περιοχή Ζάνταρ όπου βρίσκεται το μεταλλείο» (Focus), γράψτε λάθος. Η πόλη Ζάνταρ (Zadar) δεν είναι το ίδιο με τον παραπόταμο Jadar του Δρίνου και την κοιλάδα του Γιάνταρ, όπου ανακάλυψαν το ορυκτό. (Γιάνταρ; γιανταρίτης; να τ' αφήσω; ).
