inception

[Alexandra]

Όσοι είδατε την ταινία στον κινηματογράφο, θα είδατε ότι η λέξη αποδόθηκε ως "απαρχή", και μ' αυτή την απόδοση υιοθετήθηκε από τον Τύπο. Αν θυμάστε την υπόθεση του έργου, μιλάμε για τη "γένεση" μιας ιδέας μέσα στο μυαλό κάποιου μέσω "εμφύτευσης".

inception

1. The act or process of bringing or being brought into existence: beginning, commencement, inauguration, incipience, incipiency, initiation, launch, leadoff, opening, origination, start. Informal kickoff.
2. The initial stage of a developmental process: beginning, birth, commencement, dawn, genesis, nascence, nascency, onset, opening, origin, outset, spring, start.

Θα θεωρούσατε ιεροσυλία να αλλάξει η απόδοση της συγκεκριμένης λέξης στο DVD σε σχέση με την κινηματογραφική προβολή; Θα προτιμούσατε κάποια άλλη απόδοση; Έναρξη, γένεση; Ή θεωρείτε τη συγκεκριμένη απόδοση απόλυτα πετυχημένη;

 

[Leximaniac]

Άσχετη ερώτηση: Αλλάζουν οι υπότιτλοι από την προβολή της ταινίας στο DVD; Εγώ θεωρούσα ότι χρησιμοποιούσαν τους ίδιους υπότιτλους.

Αλεξάνδρα, αν η ταινία βγει ως DVD με τον τίτλο «Απαρχή» τότε αναγκαστικά πιστεύω θα πρέπει να υιοθετηθεί έτσι και στην υπόλοιπη ταινία. Αν θυμάμαι καλά στην πρώτη του συνομιλία με τη νέα αρχιτεκτόνισσα (να πάλι τα θηλυκά επαγγελματικά) έγινε επεξήγηση της απαρχής...

 

[Alexandra]

Δεν υπάρχει τίτλος "Απαρχή" της ταινίας. Η ταινία προβλήθηκε με αμετάφραστο τον τίτλο. Η λέξη "απαρχή" παρουσιάζεται μόνο στους υποτίτλους, και μου φαίνεται λίγο φάουλ, γιατί χαρακτηρίζει ένα γεγονός, όχι μια διαδικασία, ενώ η σχετική περιγραφή χαρακτηρίζει τη διαδικασία γένεσης (ή στη συγκεκριμένη ταινία, εμφύτευσης) μιας ιδέας.

Απαρχή = 1. ό,τι ορίζει την έναρξη, την αρχή, το ξεκίνημα ενός πράγματος: Tο γεγονός αυτό ήταν η ~ σημαντικών εξελίξεων. Tο βιβλίο του αποτέλεσε την ~ μιας σειράς συζητήσεων.

Όσο για την απορία σου, άλλοτε οι ταινίες βγαίνουν με τους ίδιους υποτίτλους στο DVD, άλλοτε όχι.

 

[jurgarden]

Καθώς δεν έχω πείρα από υποτιτλισμό, δεν ήξερα καν ότι οι ταινίες σε DVD ενδέχεται να έχουν διαφορετικούς υπότιτλους από την κινηματογραφική προβολή.

Από εκεί και μετά, δεν θα με ενοχλούσε η βελτίωση των διαλόγων (αν και πάρα πολύ δύσκολα βλέπω σε dvd ταινία που έχω ήδη δει στο σινεμά), ειδικά αν στο πρωτότυπο είχαν γίνει λάθη.

Τώρα, για το Inception, για κάποιο λόγο μου έχει κολλήσει το "έναυση". Εννοιολογικά (και με βάση αυτό που λέει η ταινία), προσπαθούν να "πυροδοτήσουν" (σαν κινητήρες) ένα κίνητρο ιδέας... Δεν ξέρω πόσο εύηχο είναι βέβαια μέσα σε συγκεκριμένα συμφραζόμενα... Δεν έχω το ακριβές script, φυσικά...

 

[Alexandra]

Έχεις δίκιο, κάποιος που έχει ήδη δει την ταινία δεν έχει κανέναν λόγο να νοικιάσει και το DVD να την ξαναδεί.

Όσο για τη διαδικασία, μερικές φορές η κινηματογραφική μετάφραση της ταινίας χρησιμοποιείται και στο DVD, και μάλιστα σε αρκετές περιπτώσεις απαγορεύεται να διορθωθούν ακόμα και κραυγαλέα λάθη, επειδή προφανώς ο ιδιοκτήτης της μετάφρασης (η εταιρεία διανομής, δηλαδή) θεωρεί ότι η μετάφραση είναι καταπληκτική. Οι μεταφραστές που επιμελούνται τη μετάφραση για το DVD έχουν δικαίωμα μόνο να υποβάλουν μια αναφορά όπου επισημαίνονται τα λάθη, αλλά συνήθως πάει στα σκουπίδια.

 

[stathis]

Έχεις δίκιο, κάποιος που έχει ήδη δει την ταινία δεν έχει κανέναν λόγο να νοικιάσει και το DVD να την ξαναδεί.

Μόνο εγώ δηλαδή βλέπω πολλές ταινίες για δεύτερη φορά; :)

 

[Alexandra]

Μόνο εγώ δηλαδή βλέπω πολλές ταινίες για δεύτερη φορά; :)

Ωραία ερώτηση. Προτείνω να φτιάξεις ένα poll.

 

[Leximaniac]

Όχι ρε παιδιά και εγώ βλέπω ταινίες πολλές πολλές φορές αλλά συνήθως άνευ υπότιτλων αν είναι σε γλώσσα που μιλάω.

Η ιδέα του jurgarden είναι καλή αν και προσωπικά η απόδοση «απαρχή» μου άρεσε γιατί η υπόθεση ήταν για την απαρχή μιας ιδέας και τι θα γινόταν ως συνέπεια αυτής.

 

[JimAdams]

Ισα-ισα, αρκετούς ξέρω που βλέπουν και ξαναβλέπουν ταινίες που έχουν δει στο σινεμά. Και του υπογράφοντα συμπεριλαμβανομένου, συνήθως όμως μετά απο αρκετό διάστημα (μετά την προβολή).

 

[Alexandra]

Ακριβώς εκεί βρήκα εγώ ότι πατάει κάπως λάθος η λέξη "απαρχή". Το ζητούμενο δεν ήταν η απαρχή μιας ιδέας, αλλά η εμφύτευση, με συνέπεια τη φαινομενική "γέννησή" της μέσα στο μυαλό του υποκειμένου.

 

[daeman]

Μόνο εγώ δηλαδή βλέπω πολλές ταινίες για δεύτερη φορά; :)

Τις καλές, πολλές φορές.
Προσωπικό ρεκόρ (από τα νιάτα μου που μέτραγα· κάποια στιγμή έπαψα), απ' ό,τι θυμάμαι τώρα, το Φρανκεστάιν Τζούνιορ (10χ) και όλες των Μόντι Πάιθον αμέτρητες φορές.

[...]
Όσο για τη διαδικασία, μερικές φορές η κινηματογραφική μετάφραση της ταινίας χρησιμοποιείται και στο DVD, και μάλιστα σε αρκετές περιπτώσεις απαγορεύεται να διορθωθούν ακόμα και κραυγαλέα λάθη, επειδή προφανώς ο ιδιοκτήτης της μετάφρασης (η εταιρεία διανομής, δηλαδή) θεωρεί ότι η μετάφραση είναι καταπληκτική. Οι μεταφραστές που επιμελούνται τη μετάφραση για το DVD έχουν δικαίωμα μόνο να υποβάλουν μια αναφορά όπου επισημαίνονται τα λάθη, αλλά συνήθως πάει στα σκουπίδια.

Tell me about it!
Το Σαββατοκύριακο δούλεψα για δεύτερη φορά σε μια πολύ γνωστή ταινία (σε τρεις εκδόσεις: special, extended και collector's edition) που υποτιτλίστηκε για τον κινηματογράφο και μου την έστειλαν να τη συμμορφώσω για να βγει σε μπλουρέι. Ενώ την πρώτη φορά με είχαν πρήξει στις προειδοποιήσεις ότι είναι λέει of the highest profile και extremely important assignment (και να τα κατεβατά με λεπτομερέστατες οδηγίες για τα πιο απίθανα και επουσιώδη και να το πρήξιμο στα μάτια από την προσήλωση σε κάθε δευτερόλεπτο της τρίωρης ταινίας), διαπίστωσα ότι οι διορθώσεις που έκανα την πρώτη φορά πήγαν εντελώς χαμένες, αφού μου ήρθε για τελικό έλεγχο με τα ίδια ακριβώς λάθη που είχα ήδη διορθώσει. Δεν είχε γίνει κάποιο μπέρδεμα - αφού είχαν κρατήσει τους επιπλέον υπότιτλους που είχα μεταφράσει για τις τρεις εκδόσεις, πράγματα που η υποτιτλίστρια της κινηματογραφικής έκδοσης θεώρησε περιττό να μεταφράσει ή πρόσθετες σκηνές - αλλά προφανώς ο πελάτης (το εν Ελλάδι παράρτημα της πολυεθνικής) δεν δέχτηκε τις αλλαγές. Η πλάκα είναι ότι στον τελικό έλεγχο μου απαγόρεψαν να κάνω αλλαγές στο κείμενο, ήθελαν μόνο να ελέγξω τον χρονισμό και ότι η μετατροπή από κείμενο σε εικόνες (τεχνικά, έτσι εμφανίζονται οι υπότιτλοι, σαν διαδοχικές εικόνες) είχε γίνει σωστά. Δεν υπάρχει πιο εκνευριστικό πράγμα από τη διαπίστωση ότι ενώ σκίζεσαι, τελικά ματαιοπονείς. Contraception.

Τα λάθη της;
Ενδεικτικά: Οπισθοχωρείστε, κολώνες, flanks=πτέρυγες, στρατόκαβλος, Αλληλλούια, Λεονοπτέρυγξ (λόξιγκας), ιθαγενής ορδή, 'δω (ή εδώ ή 'δώ, το 'δω να μην το ξαναδώ) κ.α. Χωρίς να λογαριάσω τα μεταφραστικά ατοπήματα που δεν πείραξα γιατί είχα εντολή να βρω μόνο severe mistranslations jeopardizing the viewer's understanding of the film.

 

[oliver_twisted]

Θα συμφωνήσω με την Αλεξάνδρα. Η "απαρχή" δεν μου φαίνεται ιδιαίτερα πετυχημένη. Θα προτιμούσα τη "γένεση". Η "έναρξη" δεν μου πολυαρέσει, μου θυμίζει υπερβολικά την έναρξη διαδικασίας.

 

[nickel]

Την ταινία δεν την έχω δει, αλλά, αφού, όπως λέει η Αλ, όπως λέει και η Βικ («to perform the far more difficult act of inception: using dreams to implant an idea»), όπως λέει στην ταινία («If you can steal an idea from someone's mind, why can't you plant one idea instead?») σημαίνει «εμφύτευση», γιατί να μην πείτε εμφύτευση; Το implant δεν χρησιμοποιείται στους διαλόγους.

(Και όχι, δεν θα προτείνω γονιμοποίηση, impregnation.)

 

[Alexandra]

Το θέμα είναι ότι η λέξη "απαρχή" έχει ξαφνικά αποκτήσει μια έννοια που δεν έχει, και που συνδέεται αποκλειστικά μ' αυτή την ταινία. Αναρωτιέμαι αν μου επιτρέπεται να σπάσω την αυταπάτη και να δώσω μια πιο σωστή απόδοση.

 

[nickel]

Εγώ πάντως θα τους είχα κάνει το άβαταρ αβατάρα χωρίς δεύτερη σκέψη...

 

[UsualSuspect]

inception=ενδόληψη;

Κατά το perception=αντίληψη, conception=σύλληψη, reception=λήψη κ.λπ. Απουσιάζει η σημασία της απαρχής, αλλά όταν άκουσα τη λέξη inception και μετά είδα την ταινία το ενδόληψη μου φάνηκε καλύτερο. Αναμένω σχόλια:)

 

[Alexandra]

Η "ενδόληψη" είναι λεξιπλασία, σωστά; Δεν θα έφτανα τόσο μακριά, λοιπόν, να φτιάξω ειδική λέξη για να αποδώσω κάτι που στα αγγλικά δεν είναι λεξιπλασία, Αλλά όπως είπα και παραπάνω, φοβάμαι ότι θα δημιουργήσω αντιδράσεις αν αποφύγω τη λέξη "απαρχή". Δεν αμφιβάλλω ότι μπορεί και στην περίληψη της ταινίας στο εξώφυλλο του DVD, να γράψουν τη λέξη "απαρχή", γιατί φυσικά ο μεταφραστής δεν έχει καμιά σχέση μ' αυτό το κομμάτι.

 

[daeman]

Μην ξεχνάς ότι άλλος είναι ο τιτλατζής... :)

Αντί να βοηθήσω, χαριεντίζομαι, μα δεν έχω δει την ταινία.

 

[drsiebenmal]

Χμμμ, είναι αλήθεια ότι ήθελα να πω το ίδιο κι εδώ μέσα, αλλά σκέφτηκα ότι επαναλαμβάνομαι (και δεν έχω δει και την ταινία, επίσης).
Αν ισχύει όμως αυτό που έγραψες πιο πάνω, Άλεξ, ότι έχει προστεθεί στην λέξη «απαρχή» μια νέα, ειδική έννοια, γιατί να την πειράξεις; Θα πήγαινες από το Φαρενάιτ 451 στο 233 Κελσίου;

 

[daeman]

...Θα πήγαινες από το Φαρενάιτ 451 στο 233 Κελσίου;

Σαν να πας από τη Λεξιλογία, εδώ. ;)