να 'μαι, να με, να 'μαστε,

[Alexandra]

Όταν μεταφράζουμε το here I am, here you are, here we are, ποια είναι η σωστή ορθογραφία στα ελληνικά;

Λέμε π.χ. Here we are!
Να 'μαστε! Ήρθαμε!

Στον ενικό πώς είναι;
Here I am!
Να 'μαι, ήρθα!
Ή, να με, ήρθα;

Here you are!
Να σε!
Ή, να 'σαι!

Κι αν το σωστό είναι να με και να σε, τότε γιατί στον πληθυντικό είναι να 'μαστε;

 

[nickel]

Ωραία ερώτηση, αφού συνήθως παρασυρόμαστε και τα γράφουμε λάθος.

Αφού λέμε: να τον, να την, να τους, να τες
Άρα και: να με, να σε, να μας, να σας.

Υπάρχουν, αλλά σε άλλη σύνταξη, και τα:
να 'μαι, να 'σαι, να 'ναι
να 'μαστε, να 'στε, να 'ναι
να 'μουν, να 'μασταν κ.λπ.


Από μπέρδεμα βάζουμε να 'μαστε αντί για να μας.

 

[Zazula]

Από μπέρδεμα βάζουμε να 'μαστε αντί για να μας.

Και από συμφυρμό με το namaste, να τα μας!

 

[nickel]

Έψαξα να βρω κάποιον να βάζει και τον τόνο από άποψη. Έπεσα πάνω σ' έναν μονοτονισμένο Παπαντωνίου (τον Ζαχαρία, εννοώ):

Με τα δόντια τους ανοίξαν
τρύπα φοβερή.
Νά τους! μπαίνουν ένας ένας,
βόσκουν στο τυρί
http://www.snhell.gr/kids/content.asp?id=159&cat_id=6

Εδώ ακούμε πώς τονίζεται:

Νά τη, πετιέται

(Πάντως, σου 'ρχεται να την κλαις έτσι που βλέπεις να πετιέται... )

 

[nickel]

Να και το σχετικό κομμάτι από το λήμμα του ΛΚΝ:

να 1 μόριο : I. για να δείχνουμε πρόσωπα ή πράγματα. 1. με ονομαστική ουσιαστικού ή ονομαστική προληπτικής αντωνυμίας• ισοδυναμεί με τις εκφορές εδώ είναι, εκεί είναι: να το σπίτι μας / το σχολείο μας. να τος ο αδερφός της, εδώ είναι ο αδερφός της. να τη η εφημερίδα που γύρευες. να η ευκαιρία που ζητούσες. να βιβλίο για να αγοράσεις, αυτό είναι κατάλληλο (έκφρ.) να παιδί / κορίτσι / μαθητής, να μάλαμα*! ΦΡ να τα μας, δηλώνει έκπληξη και δυσφορία του ομιλητή για κτ. που έγινε αμέσως προηγουμένως: να τα μας! Θα μας πει και ψεύτες τώρα. 2. με αιτιατική προληπτικής αντωνυμίας• ισοδυναμεί με τις εκφορές δες εδώ, δες εκεί• ακολουθεί το ουσιαστικό συνήθ. σε ονομαστική• ο προσδιορισμός, όταν υπάρχει, πάντα σε ονομαστική: να την η άνοιξη προβάλλει. να με, γύρισα. να με μπλεγμένος σε χίλιες δυο δουλειές. να την η μέρα που περίμενες, αυτή είναι. || με την έννοια του πάρε: να το τουφέκι είπε• αν είσαι παλικάρι ρίξε. Θέλεις ψωμί; να λίγο, να πάρε λίγο. […] II 1. εκεί που (με οριστική παρατατικού) να σου (και) (με οριστική αορίστου ή ενεστώτα), σε διηγήσεις για να δοθεί με ζωντάνια μια απροσδόκητη και αιφνίδια εμφάνιση: Εκεί που προχωρούσαμε, να σου και εμφανίζεται μπροστά μας ένας πελώριος σκύλος. Εκεί που διάβαζα, να σου ένα όνομα που μ΄ έκανε να αναπηδήσω. […]​

 

[Marinos]

Και ένα ξαδερφάκι των παραπάνω: νά σου κι ο Τάδε!

EDIT: Τώρα μόλις είδα ντροπιασμένος το τέλος του προηγούμενου...

 

[stazybohorn]

νάμαστε πάλι εδώ Αντρέα...

 

[psifio]

Από μπέρδεμα βάζουμε να 'μαστε αντί για να μας.

Εξακολουθώ να αναρωτιέμαι. Ενώ όλοι συμφωνούν ότι είναι "να με" κλπ, δεν λέει κανείς "να μας κι εμείς" ή "να σας κι εσείς" -- τα λεξικά το κάνουν γαργάρα.
(Λέμε "να μας κι εμάς", συνοδευόμενο από εύγλωττη χειρονομία, αλλά αυτό είναι άλλο.)

 

[nickel]

Έχεις δίκιο για τη γαργάρα. Να και το απόσπασμα από το ΛΝΕΓ:

να μόριο 1. έχει δεικτική σημασία και συντάσσεται συχνότ. (α) με αδύνατο τύπο αντωνυμίας σε αιτιατική (β) με ουσιαστικό σε ονομαστική: να η Λίζα! | να το σπίτι που σου έλεγα | να τα λεφτά που σου χρωστάω ή (γ) με συνδυασμό και των δύο πτώσεων: να με κι εγώ! | να με τώρα μόνος να περπατώ στους δρόμους. ΣΥΝ. ιδού, δες εδώ, κοίταξε, αυτού, εκεί, πάρε, λάβε, ορίστε. [...]​

Και μόνο τα «συνώνυμα» θα μπορούσαν να ανοίξουν ένα τεράστιο κεφάλαιο: τι είναι συνωνυμία, πώς χρησιμοποιείται καθεμιά από αυτές τις λέξεις διαφορετικά και με ποια διαφορετική σύνταξη και τα παρόμοια.

Νομίζω πάντως ότι εκλογικεύουμε μέσα μας τη χρήση τού «να 'μαστε», κάτι σαν «να εδώ είμαστε», το «να 'μαστε πάλι εδώ» σαν «να που είμαστε πάλι εδώ».

 

[Zazula]

Ας κάνουμε μία λέξη, τη λέξη νάμαστε, με τον τόνο της κανονικά εκεί όπου και εκφέρεται, ας την εντάξουμε και στα επιφωνήματα, και ας, τέλος, ξεκολλήσουμε από τα να με και να τον κτό κι ας τη χειριστούμε ως αυθύπαρκτη (ανεξάρτητα από το τι μπορεί να αποτέλεσε αφετηρία για τη δημιουργία της). Διότι η συντριπτική πλειονότητα του κόσμου λέει «νάμαστε», και αυτό δεν πρόκειται να αλλάξει.

 

[nickel]

Στα Μόρια της Νεοελληνικής σύνταξης (§282, ΟΣΤ΄) ο Τζάρτζανος έχει αρκετά στοιχεία, αλλά πουθενά κάτι για «να μας» ή «να ’μαστε». Η γαργάρα, που λέει και το psifio, καλά κρατεί. Επειδή το κείμενο είναι πολυτονικό, θα θέλει διόρθωση αν επιχειρήσω OCR, οπότε σε PDF εδώ. (Και δεν είναι κατάλληλη η εποχή για να ψάξω παρακάτω.)

Έχει ενδιαφέρον να παρακολουθήσουμε το παιχνίδι ονομαστικής – αιτιατικής:
να τος κι αυτός — να τον κι αυτόν
να τοι κι αυτοί — να τους κι αυτούς
να με κι εμένα — να με κι εγώ (το δίνει και το ΛΝΕΓ)
να μας κι εμάς — να 'μαστε κι εμείς
Όπως θα λέγαμε «εδώ είμαστε κι εμείς».

Τώρα, για την πρόταση να γράφουμε μία λέξη, νάμαστε. Γραφόταν μία λέξη και μία λέξη εξακολουθούν να τη γράφουν πολλοί — και δεν έχει σημασία αν δείχνουν ή αν κλίνουν το είμαι. Ξέρεις όμως, Ζαζ, ότι είμαι αντίθετος στο να κάνουμε τις δύο λέξεις μία. Αντιλαμβάνομαι τα εντέλει και τα αποδώ, αλλά με τις συνεχείς συγκολλήσεις (α) δεν ξέρεις πώς να ψάξεις στο διαδίκτυο και τι να πρωτοδιορθώσει ο διορθωτής (δηλαδή, τώρα που έχουμε την τεχνολογία να μας βοηθά, να της ρίξουμε αχώνευτο πράγμα να κομπλάρει πάλι; :)) και (β) μια τέτοια τάση θαέχει σαναποτέλεσμα νακολλάμε όλοκαιπερισσότερες λέξεις, ανάλογα μετοπού τονίζονται. Φρίκη σουλέω. (Σαν τις σελίδες των Νέων θα καταντήσουμε.)

 

[Zazula]

Είμαι αντίθετος στο να κάνουμε τις δύο λέξεις μία. Αντιλαμβάνομαι τα εντέλει και τα αποδώ, αλλά με τις συνεχείς συγκολλήσεις (α) δεν ξέρεις πώς να ψάξεις στο διαδίκτυο και τι να πρωτοδιορθώσει ο διορθωτής (δηλαδή, τώρα που έχουμε την τεχνολογία να μας βοηθά, να της ρίξουμε αχώνευτο πράγμα να κομπλάρει πάλι; :)) και (β) μια τέτοια τάση θαέχει σαναποτέλεσμα νακολλάμε όλοκαιπερισσότερες λέξεις, ανάλογα μετοπού τονίζονται. Φρίκη σουλέω. (Σαν τις σελίδες των Νέων θα καταντήσουμε.)

(α) Δεν μπορεί να είμαστε τόσο αναχρονιστικοί που να προφασιζόμαστε ότι θα αντιδράσουμε σε κάτι απλώς και μόνον επειδή θα επιβαρύνει το πώς θα πρέπει να ψάχνουμε για αυτό στο σημερινό γκουγκλ! Με όλο τον σεβασμό, είναι ένα καθόλου πειστικό επιχείρημα.
(β) Υπάρχει βεβαιωμένα η φυσική τάση για συγκόλληση (και για απάλειψη ενωτικών σε σύμμικτα) και η αφύσικη τάση για κατακερματισμό (δήλα δη Πανδώρα και άλλες γλωσσικές δυνάμεις). Η φυσική τάση για συγκόλληση έχει, φυσικά, και ένα σημείο ισορροπίας (πέρα από το οποίο είναι υπερβολική), το οποίο το νιώθουν ενστικτωδώς οι περισσότεροι χρήστες της γλώσσας, κι επομένως δεν έχουμε κάτι να ανησυχούμε.

 

[nickel]

Μπορεί να περάσει κι ο επιγραφολόγος μας και να μου τρίψει τίποτα τέτοιο στη μούρη, αλλά τον ύμνο μου στις χωριστές κεχριμπαρένιες λέξεις θα τον γράψω σε άλλο νήμα, μόλις μαζέψω ολόκληρο το οπλοστάσιο επιχειρημάτων. Στο μεταξύ, εξοπλίζου κι εσύ.

 

[Zazula]

Νόμιζα πάντως ότι μιλούσαμε για το σήμερα — αν δεν κάνω λάθος, οι επιγραφές τα 'χουν τα χρονάκια τους.
Το οπλοστάσιο θα περιλαμβάνει και βουστροφηδόν κεφαλαιογράμματη γραφή;

 

[nickel]

Οι επιγραφές και οτιδήποτε δεν είχε ανάγκη από διαστήματα δεν είναι στο οπλοστάσιό μου. Μπορείς να τις αξιοποιήσεις εσύ κατά το δοκούν ;). Εγώ θα μείνω αυστηρά στην ψηφιακή εποχή.

 

[Zazula]

Δεν ανοίγει.

 

[psifio]

Γι' αυτό το κατέβασα. Είναι μεταγραφή ενός ποιήματος του Παλαμά σε φωνητικό αλφάβητο. :)

 

[Alexandra]

Ωραία μέχρι τώρα. Το "να σου κι εγώ" πώς τονίζεται; Θέλει πουθενά απόστροφο;

 

[drsiebenmal]

Από τα παραδείγματα του ΛΚΝ στο #5: Εκεί που διάβαζα, να σου ένα όνομα που μ΄ έκανε να αναπηδήσω. Άρα καμία απόστροφος στο να σου κι εγώ.

 

[Alexandra]

Θενκς, ντοκ!