Elsa
¥
Για όποιον θέλει να ενημερώνεται για τις προτάσεις της αριστεράς για την κρίση, το ιστολόγιο http://youpayyourcrisis.blogspot.com/ μαζεύει τα περισσότερα από όσα λέγονται ή γίνονται σε μια... συσκευασία. Εκεί, βρήκα και αυτό:
Τα της κρίσης (ό,τι περνάει από την κρησάρα μας)
- Thread starter Alexandra
- Start date
Elsa
¥
Όλες οι ομιλίες της προχτεσινής εκδήλωσης υπάρχουν αναρτημένες και μπορείτε να τις δείτε εδώ:
http://www.thepressproject.gr/
και εδώ:
http://www.nomoneynodebt.gr/details.php?id=4
Στο μεταξύ, δεν ξέρω αν έχετε πάρει χαμπάρι τις 2 σελίδες του μνημονίου που έχουν κυκλοφορήσει στο διαδίκτυο και στην αρχή νόμιζα ότι πρόκειται για μαύρο χιούμορ αλλά δυστυχώς, είναι αλήθεια:
(από το ιστολόγιο http://sxoliastesxwrissynora.wordpress.com)
Ακούστε πάνω στο θέμα της κατάπτυστης αυτής σύμβασης, την ομιλία του Καζάκη, έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον.
http://www.thepressproject.gr/
και εδώ:
http://www.nomoneynodebt.gr/details.php?id=4
Στο μεταξύ, δεν ξέρω αν έχετε πάρει χαμπάρι τις 2 σελίδες του μνημονίου που έχουν κυκλοφορήσει στο διαδίκτυο και στην αρχή νόμιζα ότι πρόκειται για μαύρο χιούμορ αλλά δυστυχώς, είναι αλήθεια:
(από το ιστολόγιο http://sxoliastesxwrissynora.wordpress.com)
Ακούστε πάνω στο θέμα της κατάπτυστης αυτής σύμβασης, την ομιλία του Καζάκη, έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον.
Φοβάμαι ότι ένα μεγάλο, καθοριστικό ίσως, εμπόδιο στην προσπάθεια να σώσουμε την κατάσταση θα είναι το αλαλούμ. Θα χαρακτηρίζει, πρώτα και κύρια, ενέργειες της κυβέρνησης, που έχει τη μεγαλύτερη ευθύνη να προχωρήσει με ταχύτητα και χειρουργική ακρίβεια συνάμα, αλλά δίνει την εντύπωση ότι θα τον σφάξει τον ασθενή ή θα του αφήσει πληγή που δεν θα κλείνει με τίποτα. Θα χαρακτηρίζει τις διεκδικήσεις των διαφόρων ομάδων συμφερόντων. Θα χαρακτηρίζει τον δημόσιο λόγο, π.χ. αυτά που ακούμε ή διαβάζουμε στα ΜΜΕ (την Πέμπτη, νομίζω, ο Πρετεντέρης στο Mega σε έκανε να αναρωτιέσαι αν έχει ατζέντα ή πρέπει να παρακολουθήσει επειγόντως σεμινάριο απλών μαθημάτων οικονομίας και δημοσιογραφίας μαζί — δεν εκθέτουν στο μίτινγκ που προηγείται αυτά που θα πουν; δεν του επισημαίνει ο Τσίμας ότι κινδυνεύουν τα μαλλιά των θεατών; ή πρέπει οπωσδήποτε κάποιος να κάνει τον κακό και ανόητο βασανιστή;). Και βέβαια το αλαλούμ θα χαρακτηρίζει και τον δημόσιο λόγο στα ταπεινότερα επίπεδα: στα μπλογκ και στα φόρουμ, στις κομματικές οργανώσεις, στα καφενεία, στα ταξί. Όλα μαζί θα δημιουργούν ένα κλίμα πλήρους ασυνεννοησίας.
Άκουσα όλες τις ομιλίες της παραπάνω εκδήλωσης πλην μιας και αναρωτιέμαι κατά πόσο η συγκεκριμένη κίνηση έχει την απήχηση που έχει επειδή προβάλλει ένα εύπεπτο σύνθημα: «Παύση πληρωμών». Γιατί κατά τ’ άλλα κηρύσσουν, όπως άλλωστε και τα κόμματά τους (ΝΑΡ, ΣΕΚ), την επανάσταση αύριο. Αν κάνουμε μια σειρά από δυσοίωνες υποθέσεις για το αύριο, μια απ’ αυτές πρέπει να περιλαμβάνει και τον λαϊκό ξεσηκωμό και την επικράτηση κάποιου λαϊκού μετώπου που δεν αποκλείεται να εφαρμόσει το πρόγραμμα αυτής της Πρωτοβουλίας. Αν δεν προηγηθεί ανατροπή του καθεστώτος, δεν προβλέπεται να εφαρμοστούν οι προτάσεις τους από μια αστική κυβέρνηση.
Όμως, αν κρίνει κανείς από την πρώτη ομιλία, του Λαπαβίτσα:
(α) δεν θα έχουμε ακριβώς «παύση πληρωμών», αλλά επαναδιαπραγμάτευση του χρέους (που θα το κόψουμε στη μέση, αν και δεν αποσαφήνισε αν αυτό το μισό θα οριστεί σε ευρώ ή σε νέες δραχμές, έχει σημασία).
(β) απέδωσε την κρίση κατεξοχήν στη διαφορά ανταγωνιστικότητας. Ξέρουμε ότι η λιστα των αιτίων για την ελληνική κρίση έχει ένα κατεβατό ολόκληρο από ιδιαιτερότητες, αλλά ας πούμε ότι δεν κάνουμε τίποτα για να διορθώσουμε τα υπόλοιπα προβλήματα και κοιτάμε πρώτα απ' όλα την ανταγωνιστικότητα σε επίπεδο μισθών. Τι κατάλαβα από τον Λαπαβίτσα:
(γ) Εφόσον τα μέτρα λιτότητας υιοθετούνται απ’ όλες τις χώρες της Ευρώπης, η συμπίεση των μισθών στην Ελλάδα δεν θα βελτιώσει τη σχέση της ανταγωνιστικότητας. Πρέπει να βγούμε από το ευρώ και να πάμε σε νέες δραχμές. Αν είχες στην τράπεζα 100.000 ευρώ (και περίμενες αυτή την επανάσταση για να σου τις κάνουν νέες δραχμές), αυτά θα γίνουν 100.000 νέες δραχμές και ο μισθός σου (αυτό δεν το είπαν, αν θυμάμαι καλά, το λέω εγώ) θα είναι από 1.500 ευρώ 1.500 νέες δραχμές. Η σχέση της νέας δραχμής με το ευρώ και τα άλλα νομίσματα θα κυμανθεί ελεύθερα στις αγορές και εκεί που θα κάτσει θα είμαστε πιο ανταγωνιστικοί.
Ερωτήσεις έγιναν από το κοινό;
Διότι, αν δεν αντιμετωπίσεις το ελληνικό πρόβλημα των ελλειμμάτων και του ανταγωνισμού με όλα τα απαραίτητα μέτρα που έχει η φαρέτρα της οικονομικής επιστήμης, αλλά βάλεις στο κέντρο της προοπτικής σου την υποτίμηση του (νέου) νομίσματός σου, ιδίως μέσα στο πλαίσιο ανατροπών που προβλέπει το σενάριο του Λαπαβίτσα, θα βλέπουμε την αγοραστική μας δύναμη με το μικροσκόπιο. Πράγμα που είναι πιθανό να συμβεί έτσι κι αλλιώς αν συνεχιστεί το αλαλούμ.
Δεν είναι εύκολη αυτή η κρίση και πολλοί οικονομολόγοι θα ήθελαν να σκίσουν τα πτυχία τους, τόσο αδύναμοι νιώθουν μπροστά στην πολλαπλότητα των προβλημάτων. Οι συγκεκριμένοι οικονομολόγοι έχουν το πρόβλημα ότι νοθεύουν τα όποια μαθηματικά της οικονομικής με μαρξιστικές ονειρώξεις. Προς το παρόν, ας τα απαλλάξουμε από τον παραλογισμό της απληστίας και, στη χώρα μας, από το βάρος ηλιθιοτήτων επί ηλιθιοτήτων πολλών δεκαετιών. Ας μην πρέπει να βάλουμε στη μέση και το πώς θα κάνουμε μια καλή επανάσταση.
ΥΓ. Σε σχέση με το μνημόνιο: δηλαδή, αν γίνει η επανάσταση, με τέτοιο μνημόνιο, να προβλέπουμε φρεγάτες και αποκλεισμό; Έχουν κάνει πρόβλεψη γι’ αυτό οι σύντροφοι; Γιατί η Ελλαδίτσα δεν είναι Ρωσία.
Άκουσα όλες τις ομιλίες της παραπάνω εκδήλωσης πλην μιας και αναρωτιέμαι κατά πόσο η συγκεκριμένη κίνηση έχει την απήχηση που έχει επειδή προβάλλει ένα εύπεπτο σύνθημα: «Παύση πληρωμών». Γιατί κατά τ’ άλλα κηρύσσουν, όπως άλλωστε και τα κόμματά τους (ΝΑΡ, ΣΕΚ), την επανάσταση αύριο. Αν κάνουμε μια σειρά από δυσοίωνες υποθέσεις για το αύριο, μια απ’ αυτές πρέπει να περιλαμβάνει και τον λαϊκό ξεσηκωμό και την επικράτηση κάποιου λαϊκού μετώπου που δεν αποκλείεται να εφαρμόσει το πρόγραμμα αυτής της Πρωτοβουλίας. Αν δεν προηγηθεί ανατροπή του καθεστώτος, δεν προβλέπεται να εφαρμοστούν οι προτάσεις τους από μια αστική κυβέρνηση.
Όμως, αν κρίνει κανείς από την πρώτη ομιλία, του Λαπαβίτσα:
(α) δεν θα έχουμε ακριβώς «παύση πληρωμών», αλλά επαναδιαπραγμάτευση του χρέους (που θα το κόψουμε στη μέση, αν και δεν αποσαφήνισε αν αυτό το μισό θα οριστεί σε ευρώ ή σε νέες δραχμές, έχει σημασία).
(β) απέδωσε την κρίση κατεξοχήν στη διαφορά ανταγωνιστικότητας. Ξέρουμε ότι η λιστα των αιτίων για την ελληνική κρίση έχει ένα κατεβατό ολόκληρο από ιδιαιτερότητες, αλλά ας πούμε ότι δεν κάνουμε τίποτα για να διορθώσουμε τα υπόλοιπα προβλήματα και κοιτάμε πρώτα απ' όλα την ανταγωνιστικότητα σε επίπεδο μισθών. Τι κατάλαβα από τον Λαπαβίτσα:
(γ) Εφόσον τα μέτρα λιτότητας υιοθετούνται απ’ όλες τις χώρες της Ευρώπης, η συμπίεση των μισθών στην Ελλάδα δεν θα βελτιώσει τη σχέση της ανταγωνιστικότητας. Πρέπει να βγούμε από το ευρώ και να πάμε σε νέες δραχμές. Αν είχες στην τράπεζα 100.000 ευρώ (και περίμενες αυτή την επανάσταση για να σου τις κάνουν νέες δραχμές), αυτά θα γίνουν 100.000 νέες δραχμές και ο μισθός σου (αυτό δεν το είπαν, αν θυμάμαι καλά, το λέω εγώ) θα είναι από 1.500 ευρώ 1.500 νέες δραχμές. Η σχέση της νέας δραχμής με το ευρώ και τα άλλα νομίσματα θα κυμανθεί ελεύθερα στις αγορές και εκεί που θα κάτσει θα είμαστε πιο ανταγωνιστικοί.
Ερωτήσεις έγιναν από το κοινό;
Διότι, αν δεν αντιμετωπίσεις το ελληνικό πρόβλημα των ελλειμμάτων και του ανταγωνισμού με όλα τα απαραίτητα μέτρα που έχει η φαρέτρα της οικονομικής επιστήμης, αλλά βάλεις στο κέντρο της προοπτικής σου την υποτίμηση του (νέου) νομίσματός σου, ιδίως μέσα στο πλαίσιο ανατροπών που προβλέπει το σενάριο του Λαπαβίτσα, θα βλέπουμε την αγοραστική μας δύναμη με το μικροσκόπιο. Πράγμα που είναι πιθανό να συμβεί έτσι κι αλλιώς αν συνεχιστεί το αλαλούμ.
Δεν είναι εύκολη αυτή η κρίση και πολλοί οικονομολόγοι θα ήθελαν να σκίσουν τα πτυχία τους, τόσο αδύναμοι νιώθουν μπροστά στην πολλαπλότητα των προβλημάτων. Οι συγκεκριμένοι οικονομολόγοι έχουν το πρόβλημα ότι νοθεύουν τα όποια μαθηματικά της οικονομικής με μαρξιστικές ονειρώξεις. Προς το παρόν, ας τα απαλλάξουμε από τον παραλογισμό της απληστίας και, στη χώρα μας, από το βάρος ηλιθιοτήτων επί ηλιθιοτήτων πολλών δεκαετιών. Ας μην πρέπει να βάλουμε στη μέση και το πώς θα κάνουμε μια καλή επανάσταση.
ΥΓ. Σε σχέση με το μνημόνιο: δηλαδή, αν γίνει η επανάσταση, με τέτοιο μνημόνιο, να προβλέπουμε φρεγάτες και αποκλεισμό; Έχουν κάνει πρόβλεψη γι’ αυτό οι σύντροφοι; Γιατί η Ελλαδίτσα δεν είναι Ρωσία.
Ήθελα, nickel, να σχολιάσω πολλά απ' όσα λες, αλλά τελικά θα μείνω ουσιαστικά μόνο στην πρώτη πρόταση, γιατί την ακούω ξανά και ξανά και επανέρχεται με τη μία ή την άλλη μορφή, ειδικά όταν εγκαλείται η αριστερά (ή όχι μόνο, ίσως) και αφορά την ασυνεννοησία, όπως τη λες. Είναι ασυνεννοησία, όμως; Για παράδειγμα, η διαιτησία που προβλεπόταν ανάμεσα σε εργοδότες και εργαζόμενους (έστω και με τις γνωστές συνδικαλιστικές ηγεσίες) γινόταν γιατί οι δύο πλευρές είχαν κάποιο πρόβλημα συνεννόησης και επικοινωνίας ή μήπως γιατί πολύ απλά εξέφραζαν διαφορετικά συμφέροντα; Τον Παπανδρέου λίγες μέρες πριν, στη Βιέννη, τον χειροκροτούσαν οι τραπεζίτες της Ευρώπης. Το ότι οι εργαζόμενοι δεν είναι το ίδιο θερμοί στις εκδηλώσεις τους είναι ζήτημα συνεννόησης ή είναι γιατί η εφαρμοζόμενη πολιτική πολύ απλά δεν τους συμφέρει; Μόνο που υπάρχει μια μικρή διαφορά ανάμεσα στα συμφέροντα: το συμφέρον των τραπεζιτών είναι τα υπερκέρδη, ενώ το συμφέρον των εργαζόμενων είναι η επιβίωση, εδώ που φτάσαμε. Ποιο είναι τελικά αυτό το περίφημο «εμείς» στην πρώτη πρότασή σου; Ποιοι είμαστε «εμείς» που προσπαθούμε να σώσουμε την κατάσταση; Ποιο είναι αυτό το περίφημο υποκείμενο; Ο Λοβέρδος (παρέμβαση στον ΣΚΑΪ) δεν έχει καμιά αμφιβολία: το «εμείς» αυτό, έτσι όπως αυτή τη στιγμή «σώζουμε την κατάσταση», είναι οι δανειστές μας:
Δεν είχα άλλη επιλογή από τη μείωση των αποζημιώσεων και την αύξηση του ορίου απολύσεων. Το πιστεύω των πολιτικών και των κοινωνικών δυνάμεων δεν θεωρεί ότι είναι αποδοτική για την ανταγωνιστικότητα η μείωση του κόστους εργασίας, αλλά το πιστεύουν οι δανειστές.
Ναι, αλλά στη δημοκρατία υποτίθεται οι πολιτικοί ψηφίζονται για να κάνουν αυτό που θέλει ο κόσμος, όχι αυτό που θέλουν οι δανειστές, οι αγορές ή οι τραπεζίτες. Δημοκρατία επίσης δεν είναι να περνάς έναν νόμο στη βουλή (αυτόν που εφαρμόζει το περίφημο μνημόνιο), ο οποίος θα συμπληρωθεί από περίπου 100 (εκατό) προεδρικά διατάγματα (κάτι που δεν έχει ξαναγίνει στα χρονικά). Όταν επισημάνθηκε σε μια εκπομπή αυτό, ο Λοβέρδος μας κάλεσε να μην ανησυχούμε γιατί τα 50 τα είχε ήδη έτοιμα...
Δεν είχα άλλη επιλογή από τη μείωση των αποζημιώσεων και την αύξηση του ορίου απολύσεων. Το πιστεύω των πολιτικών και των κοινωνικών δυνάμεων δεν θεωρεί ότι είναι αποδοτική για την ανταγωνιστικότητα η μείωση του κόστους εργασίας, αλλά το πιστεύουν οι δανειστές.
Ναι, αλλά στη δημοκρατία υποτίθεται οι πολιτικοί ψηφίζονται για να κάνουν αυτό που θέλει ο κόσμος, όχι αυτό που θέλουν οι δανειστές, οι αγορές ή οι τραπεζίτες. Δημοκρατία επίσης δεν είναι να περνάς έναν νόμο στη βουλή (αυτόν που εφαρμόζει το περίφημο μνημόνιο), ο οποίος θα συμπληρωθεί από περίπου 100 (εκατό) προεδρικά διατάγματα (κάτι που δεν έχει ξαναγίνει στα χρονικά). Όταν επισημάνθηκε σε μια εκπομπή αυτό, ο Λοβέρδος μας κάλεσε να μην ανησυχούμε γιατί τα 50 τα είχε ήδη έτοιμα...
Καλημέρα. Είναι σαφές ότι για την ασυνεννοησία δεν εγκάλεσα αποκλειστικά την αριστερά (για την αριστερά είχα πει προχτές ότι θα ’πρεπε να σέρνει τον πρωθυπουργό σε συσκέψεις μια φορά την εβδομάδα· άλλο αυτό) και για τα λανθασμένα μηνύματα που εκπέμπονται φταίει κατεξοχήν η κυβέρνηση. Αυτή πρέπει να «πουλήσει» ένα πρόγραμμα που θα κάνει σαφές urbi et orbi (40 χρόνια περιμένω να το γράψω κάπου αυτό) ότι μπορούμε να ελπίζουμε σε ένα παραγωγικό αύριο που θα έχει χώρο και για πολυμετοχικές τράπεζες και για μαγαζάρες και για μαγαζάκια και για γιατρούς σε ένα πιο λογικό πλέγμα σχέσεων («τίμιο», «δίκαιο», βάλτε δικά σας επίθετα, εγώ προτιμώ πάντα το «λογικό» γιατί το λογικό περιλαμβάνει όλα τα άλλα) που δεν θα θυμίζει σε τίποτα το άθλιο χτες και το αθλιότερο σήμερα. Αν το μοναδικό μήνυμα που περνάει αυτή τη στιγμή η κυβέρνηση είναι απλώς ότι θα ματώσουμε είναι γιατί δεν τους βαραίνει το μυαλό, τι να πω; Ή, αν το λένε και δεν το ακούμε εμείς, θα πρέπει να το ξαναπούν ή να το πουν αλλιώς. Και να το δείξουν.
Το ίδιο πειστική πρέπει να είναι η κυβέρνηση και προς τους δανειστές (μέχρι να φτάσει ο καιρός που θα μπορεί να ζει η χώρα χωρίς δανειστές) και τους επενδυτές. Θα τα πάρετε τα λεφτά σας πίσω γιατί με αυτόν κι αυτόν τον τρόπο θα στήσω μια έξυπνη, λειτουργική, παραγωγική, ισορροπημένη, δίκαιη μηχανή — όχι μια μηχανή που θα σέρνεται και θα στενάζει και μεθαύριο μέσα στην απελπισία της θα τα τινάξει όλα στον αέρα και να δούμε τι θα πάρετε από το Αρκάδι — τα αποκαΐδια.
Βεβαίως, η κυβέρνηση πρέπει να τα σχεδιάσει σωστά και να τα λέει έτσι που να τα καταλαβαίνει και ο Πρετεντέρης και η Παπαρήγα (τα ονόματα, τυχαία). Και όταν δεν τα καταλαβαίνουν, να μη χρειάζεται καν να τους καταγγείλει η κυβέρνηση. Να έχει καταλάβει η κοινωνία.
Χάριν της δικής μας συνεννόησης: Από αριστερή σκοπιά μιλάω. Αριστερό είναι το όραμα που έχω στο κεφάλι μου. Αλλά επειδή από την αριστερά έχω και τις μεγαλύτερες απαιτήσεις, την αριστερά θα συνεχίσω να βαράω.
Το ίδιο πειστική πρέπει να είναι η κυβέρνηση και προς τους δανειστές (μέχρι να φτάσει ο καιρός που θα μπορεί να ζει η χώρα χωρίς δανειστές) και τους επενδυτές. Θα τα πάρετε τα λεφτά σας πίσω γιατί με αυτόν κι αυτόν τον τρόπο θα στήσω μια έξυπνη, λειτουργική, παραγωγική, ισορροπημένη, δίκαιη μηχανή — όχι μια μηχανή που θα σέρνεται και θα στενάζει και μεθαύριο μέσα στην απελπισία της θα τα τινάξει όλα στον αέρα και να δούμε τι θα πάρετε από το Αρκάδι — τα αποκαΐδια.
Βεβαίως, η κυβέρνηση πρέπει να τα σχεδιάσει σωστά και να τα λέει έτσι που να τα καταλαβαίνει και ο Πρετεντέρης και η Παπαρήγα (τα ονόματα, τυχαία). Και όταν δεν τα καταλαβαίνουν, να μη χρειάζεται καν να τους καταγγείλει η κυβέρνηση. Να έχει καταλάβει η κοινωνία.
Χάριν της δικής μας συνεννόησης: Από αριστερή σκοπιά μιλάω. Αριστερό είναι το όραμα που έχω στο κεφάλι μου. Αλλά επειδή από την αριστερά έχω και τις μεγαλύτερες απαιτήσεις, την αριστερά θα συνεχίσω να βαράω.
Costas
¥
Διάβασα τα σημεία της σύμβασης, άκουσα και τον Καζάκη, δηλώνω πως δεν είμαι νομικός ούτε οικονομολόγος αλλά απλός μεταφραστής, και ερωτώ ου μην αλλά και σχολιάζω:
Πρώτον (μια και είμαι, ακριβώς, μεταφραστής): το έγκυρο κείμενο ποιο είναι; το αγγλικό ή το ελληνικό; ή και τα δύο; Και: αυτά που διάβασα αποτελούν την επίσημη μετάφραση, αν υπάρχει τέτοια, ή όχι; Το ρωτώ και για το λόγο ότι στο σημείο 14(5), οι αιτιατικές "δικαστική απόφαση ή άλλη διαταγή, κατάσχεση, αναστολή εκτέλεσης δικαστικής απόφασης ή προσωρινή διαταγή" είναι ελαφρώς ασύνταχτες, δεν καταλαβαίνω από πού εξαρτιόνται.
Δεύτερον: "Δανειολήπτης" ποιος είναι; Η Ελληνική Δημοκρατία; το Ελληνικό Δημόσιο; Και ποια τα περιουσιακά του στοιχεία;
Είπε ο Καζάκης ότι κινδυνεύουν και τα ιδιωτικά περιουσιακά στοιχεία και το εθνικό έδαφος. Πώς όμως προκύπτει ότι αυτά αποτελούν "περιουσιακά στοιχεία" του Δανειολήπτη; Η Σύμβαση λέει ότι "τα περιουσιακά του στοιχεία δεν έχουν ασυλία λόγω εθνικής κυριαρχίας". Είναι αυτό το ίδιο μ' εκείνο που λέει ο Καζάκης; Επίσης, η Σύμβαση λέει "στο βαθμό που δεν το απαγορεύει αναγκαστικός νόμος".
Μίλησε για πρωτοφανή, στα μεταπολεμικά τουλάχιστον χρόνια, σύμβαση. Όπως έφερε του κόσμου τα ιστορικά παραδείγματα για τα χρέη διαφόρων χωρών, έτσι έπρεπε να αναφέρει και κάποιες άλλες συμβάσεις, για σύγκριση, και όχι να μας διαβεβαιώνει μόνο ότι λόγω επαγγελματικής πείρας ισχύει ο λόγος του. Θα μπορούσε ας πούμε να μας μιλήσει για τη σύμβαση που έχουν υπογράψει με το ΔΝΤ διάφορες χώρες, τι προέβλεπαν και τι προβλέπουν.
Αυτά για το σημείο 14(5) της σύμβασης.
Πάω τώρα στο σημείο 5. Νιώθω πως εδώ υπάρχει μεν ίσως πρόβλημα αδιαφάνειας, αλλά θα ήθελα τον αντίλογο (της κυβέρνησης) για να κρίνω, γιατί υπάρχει και η εξής λογική του δανειστή: αν είναι να περιμένω εγώ να καταθέσεις τη σύμβαση βάσει της οποίας θα σου δώσω τα λεφτά μου στις διάφορες αρχές που προβλέπονται ή που θα σκαρφιστείς εσύ ώστε να αποχτήσει η σύμβαση εγκυρότητα, τότε σημαίνει ότι μου την έχεις στημένη για να σου δώσω εγώ πρώτα τα λεφτά μου και μετά εσύ ν' αρχίσεις να μου λες ότι δεν είναι έγκυρη γιατί τούτο και γιατί εκείνο, γραφειοκρατική διαδικασία που θα την ελέγχεις αποκλειστικά εσύ.
Προσπαθώ να σκεφτώ, αν εγώ δάνειζα λεφτά, πώς θα ήθελα να κατοχυρώσω την οφειλή του δανειολήπτη και άρα τις απαιτήσεις μου ενάντια σε κάθε είδους τερτίπια του, ώστε να μη γίνουν δανεικά κι αγύριστα.
Σημείο 9: Όταν το δάνειο είναι διακρατικό, δεν είναι άραγε λογικό να ορίζεται ως αρμόδιο δίκαιο το του δανειστή; Τώρα, γιατί επιλέξανε το αγγλικό δίκαιο και όχι το γερμανικό ή το γαλλικό ή κάποιο άλλο, δεν το γνωρίζω, αλλά δεν είναι λογικό ότι δεν μπορούσε να είναι το ελληνικό; Και η τελευταία εταιρεία, στα εγχειρίδια των προϊόντων της γράφει ότι "για οποιαδήποτε διαφορά αρμόδια δικαστήρια είναι τα δικαστήρια της χώρας/έδρας της εταιρείας". Αν βέβαια υπήρχαν Ενωμένες Πολιτείες της Ευρώπης, τότε ίσως να ίσχυε το Ομοσπονδιακό Ευρωπαϊκό Δίκαιο. ;)
Σημείο 10: Δεχόμαστε το Δικαστήριο της Χάγης για τα ελληνοτουρκικά, και δεν θα δεχόμασταν την αρμοδιότητα του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου;
Σημείο 11: τα ίδια με το σημείο 14(5)
Περαιτέρω, για την ομιλία του Καζάκη:
Δεν βλέπω τίποτα το περίεργο στο ότι διεκδικούν οι δανειστές τα λεφτά τους για τη φούσκα του Μισσισιππή, "του 17ου αιώνα" (λάθος του Καζάκη· η φούσκα αυτή είναι του 1720, άρα του 18ου αιώνα). Μακάρι να μπορούσαν και οι εργαζόμενοι ή όποιοι άλλοι να διεκδικούν τις αποζημιώσεις και τα χρήματά τους από τους οφειλέτες τους και μετά τη (συχνά πλασματική) χρεωκοπία τους (βλ. π.χ. Ρικομέξ), και όχι να μένουν με τον...λούτσο στο χέρι. Μακάρι και οι χαμένοι της φούσκας του Χρηματιστηρίου του 1999-2000 να μπορέσουν να διεκδικήσουν τα χρήματά τους ως τον αιώνα τον άπαντα. Κακό είναι;
Μίλησε για τους δανειστές της Τσαρικής Ρωσίας, που επανενεργοποιήθηκαν μετά την ανασύσταση της μη Σοβιετικής Ρωσίας το 1991. Κι αυτό λογικό μου φαίνεται. Όποιος έχει χάσει λεφτά, κάνει τα πάντα για να τα πάρει πίσω. Μια ερώτηση: τώρα που η Σοβιετία δεν υπάρχει πια, πώς στο καλό θα διεκδικήσει η Ισπανία το χρυσάφι της Τράπεζάς της, που ταξίδεψε το 1937 στη Μόσχα; Ή μήπως ο Πούτιν αναγνωρίζει και τις οφειλές της Σοβιετίας;
Γενικά, τα δάνεια πρέπει να εξοφλούνται, αυτό λέει η ζωή. Ότι αν είσαι αρκετά μάγκας, αρκετά τσαμπουκάς, αρκετά δυνατός ή αρκετά μεγάλος σαν οφειλέτης ώστε να μετράς πολύ για τους δανειστές σου, τότε μπορείς να παζαρέψεις το δανεισμό σου ή το χρέος σου, ναι. Ότι αν έχεις κάνει κοινωνική επανάσταση κι είσαι πολύ δυνατή χώρα μπορείς και να τους στείλεις όλους στο διάολο, ναι. Αλλά, όπως είπε και ο nickel, αυτά δεν ισχύουν για την Ελλάδα, η οποία ανέκαθεν εκλιπαρούσε για δάνεια και για όπλα, από το 1824 κιόλας (μια και του Καζάκη του αρέσει η ιστορία), και η οποία είναι ένας βιομηχανικός νάνος. Επίσης, το ότι η Σοβιετία "έκοψε τον ομφάλιο λώρο με τα κερατιάτικα του Τσάρου" έχει και την άλλη του πλευρά: το όλο νομισματικό σύστημα της Σοβιετικής σφαίρας ήταν στην ουσία μη ανταλλάξιμο με το δυτικό. Το πού κατέληξε δε η σοβιετική οικονομική σφαίρα, την εποχή που ο οικονομολόγος-αναλυτής κ. Καζάκης μάλλον ήταν μέλος του ΚΚΕ, όπως μπορώ να υποθέσω από τη δήλωσή του ότι έπαψε να είναι μέλος του το 1996, είναι γνωστό. Αλλά φαντάζομαι ότι για τη χρεωκοπία της σοβιετικής οικονομίας ευθύνονται και πάλι οι ιμπεριαλιστικοί κύκλοι, μολονότι η Σοβιετική Ένωση "έκοψε τον ομφάλιο λώρο" μαζί τους από το 1917 και μολονότι βγήκε νικήτρια τόσο από τον Εμφύλιο όσο και από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο...
Ο Καζάκης ζητάει ένα νέο ΕΑΜ, το οποίο "πρώτα θα αποτρέψει την πείνα" και μετά τη σκλαβιά, όπως έκανε το ιστορικό ΕΑΜ με τα λαϊκά συσσίτια. Το αντίστοιχο, σήμερα, των τότε λαϊκών συσσιτίων είναι η μη αναγνώριση του χρέους;
Ο Καζάκης παρουσιάζει το χρέος ως καθαρά υπόθεση των κυρίαρχων τάξεων και λέει ότι όχι μόνο δεν πρέπει να πληρώσουμε (αυτό το θεωρεί αυτονόητο, "για να σωθεί η χώρα και ο λαός") αλλά δεν πρέπει καν να αναγνωρίσουμε το χρέος, διότι θα το πληρώνουμε τους επόμενους 3 αιώνες (αναμφίβολα). Ερωτώ: Ωφελημένοι από την καταχρέωση της χώρας δεν υπήρξαν τα τελευταία 30 χρόνια μεταξύ των λαϊκών τάξεων; Αλλά και από τα παλιά χρέη, που όπως λέει είναι το 1/3 του σημερινού χρέους, δεν ωφελήθηκε κανένα λαϊκό στρώμα στην Ελλάδα; Το ότι είναι παλιά χρέη, συσσωρευμένα κεφάλαια και τόκοι, σημαίνει αυτομάτως ότι τα δάνεια δεν είχαν συναφθεί αρχικά για να πληρωθούν μισθοί και συντάξεις; Όλα τα ποσά πήγαν στις τσέπες των καρχαριών; Και όλοι οι καρχαρίες ήταν μπουρζουάδες; Δεν πήγε τίποτα σε επενδύσεις που έδωσαν δουλειά στον κόσμο; Οι κάθε είδους επιδοτήσεις που διαχύθηκαν μέχρι το τελευταίο κουτσοχώρι, ως και το τελευταίο γραφειάκι αυτοαπασχολουμένου, δεν ήταν χρέος; Η Ελλάδα της δεκαετίας του '70 είναι ίδια με την Ελλάδα του 2010 σε επίπεδο υποδομών, π.χ.; Αυτά "δεν τα αναγνωρίζουμε" ως χρέος δικό μας, από τη στιγμή που μια σημαντική μερίδα του πληθυσμού ψήφισε επί δεκαετίες αυτό το σάπιο σύστημα, και ευχαρίστως θα το ψηφίσει και στο μέλλον, αν του δώσουν τη δυνατότητα;
Τα υπόλοιπα 2/3, λέει, είναι η "ρεμούλα και η λεηλασία" αυτής της χώρας, και είναι όσα βγήκαν στα τέλη του 2009 στο εξωτερικό από τους κεφαλαιούχους. Εντέλει δηλαδή μάς λέει ότι η ελληνική οικονομία δεν έχει κανένα πρόβλημα ελλειμματικότητας, κι ότι αν αρχίζαμε σήμερα με χρέη μηδέν, και με λαϊκή εξουσία στο τιμόνι, του χρόνου θα είχαμε ή ισοσκελισμένο προϋπολογισμό ή πλεόνασμα. Όποιος θέλει, τον πιστεύει.
Μια λεπτομέρεια: μίλησε για 30ετές ομόλογο για την εξόφληση (στις 19 Μαΐου) του οποίου υπογράψαμε το μνημόνιο, και είπε ότι συνάφθηκε το 1984. 1984 έως σήμερα είναι 26 χρόνια, όχι 30.
Κάτι γλωσσικό: αναφέρθηκε σ' ένα "παρί πασού". Υποθέτω πως εννοεί το pari passu, που θα έπρεπε να τονίζεται "πάρι πάσσου" (= με το ίδιο βήμα). Και τι μας είπε; ότι και οι ομολογιούχοι έχουν τα ίδια (pari passu) δικαιώματα κατάσχεσης κλπ. με τους αρχικούς δανειστές. Λογικό δεν είναι αυτό; Να μπορείς να πουλήσεις σε τρίτους τις απαιτήσεις σου και οι τρίτοι να έχουν τα ίδια δικαιώματα απέναντι στον δανειολήπτη; Αλλιώς, δεν μπορείς να τις πουλήσεις.
Είναι σοβαρό να λέει ότι η σημερινή "κατοχή" είναι χειρότερη από του 1941-44; Ότι η τότε κατοχή στοίχιζε στον κατακτητή (γι' αυτό άραγε λιμοκτόνησαν "οι παππούδες μας" και γι' αυτό απήγαγαν το χρυσάφι της Τράπεζας της Ελλάδας; ), ενώ η τωρινή δεν του στοιχίζει; Δηλαδή στο δρόμο τα βρήκαν οι δανειστές μας τα 110 δις; Δεν έχουν οι ίδιοι ανάγκες; Είναι σοβαρό να λέει ότι η τότε κατοχή τού στοίχιζε και σε αίμα, κι ότι "ελπίζουμε να του στοιχίσει το ίδιο και σήμερα"; Να παρουσιάζει επομένως τη σημερινή κυβέρνηση ως κυβέρνηση δωσιλόγων;
Επειδή, τέλος, λαός δεν είναι μόνο ο ελληνικός, και λαός δεν είναι μόνο ο λαός της Αριστεράς: πιστεύει ο Καζάκης ότι η "μη αναγνώριση του χρέους" από την Ελλάδα θα βρει σύμφωνη την πλειοψηφία των λαών της Ευρώπης; Ή μήπως δεν αναγνωρίζει ότι τα δανεικά αυτά σε τελευταία αναγωγή "είναι χρήματα του λαού", των λαών της Ευρώπης και του κόσμου;
Προσωπικά, και παρά τα τοκογλυφικά τερτίπια που κρύβονται πίσω απ' αυτό, προτιμώ ως κεντρικό σύνθημα την "ανάκτηση της αξιοπιστίας" σε συνδυασμό με την "αναδόμηση της χώρας", από το σύνθημα "μη αναγνώριση του χρέους". Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η "ανάκτηση της αξιοπιστίας" πρέπει να γίνει με μόνο θύμα τα λαϊκά στρώματα, τους φτωχούς και τους ανέργους. Όταν δε ακούω για νέο ΕΑΜ, για κατοχή και αντίσταση κλπ., μόνο η έκφραση του nickel μου 'ρχεται στο νου: "μαρξιστικές ονειρώξεις", ή ακριβέστερα, τουλάχιστον για τον Καζάκη που είδα το βίντεο της ομιλίας του, "νεο-Εαμικές ονειρώξεις".
Πρώτον (μια και είμαι, ακριβώς, μεταφραστής): το έγκυρο κείμενο ποιο είναι; το αγγλικό ή το ελληνικό; ή και τα δύο; Και: αυτά που διάβασα αποτελούν την επίσημη μετάφραση, αν υπάρχει τέτοια, ή όχι; Το ρωτώ και για το λόγο ότι στο σημείο 14(5), οι αιτιατικές "δικαστική απόφαση ή άλλη διαταγή, κατάσχεση, αναστολή εκτέλεσης δικαστικής απόφασης ή προσωρινή διαταγή" είναι ελαφρώς ασύνταχτες, δεν καταλαβαίνω από πού εξαρτιόνται.
Δεύτερον: "Δανειολήπτης" ποιος είναι; Η Ελληνική Δημοκρατία; το Ελληνικό Δημόσιο; Και ποια τα περιουσιακά του στοιχεία;
Είπε ο Καζάκης ότι κινδυνεύουν και τα ιδιωτικά περιουσιακά στοιχεία και το εθνικό έδαφος. Πώς όμως προκύπτει ότι αυτά αποτελούν "περιουσιακά στοιχεία" του Δανειολήπτη; Η Σύμβαση λέει ότι "τα περιουσιακά του στοιχεία δεν έχουν ασυλία λόγω εθνικής κυριαρχίας". Είναι αυτό το ίδιο μ' εκείνο που λέει ο Καζάκης; Επίσης, η Σύμβαση λέει "στο βαθμό που δεν το απαγορεύει αναγκαστικός νόμος".
Μίλησε για πρωτοφανή, στα μεταπολεμικά τουλάχιστον χρόνια, σύμβαση. Όπως έφερε του κόσμου τα ιστορικά παραδείγματα για τα χρέη διαφόρων χωρών, έτσι έπρεπε να αναφέρει και κάποιες άλλες συμβάσεις, για σύγκριση, και όχι να μας διαβεβαιώνει μόνο ότι λόγω επαγγελματικής πείρας ισχύει ο λόγος του. Θα μπορούσε ας πούμε να μας μιλήσει για τη σύμβαση που έχουν υπογράψει με το ΔΝΤ διάφορες χώρες, τι προέβλεπαν και τι προβλέπουν.
Αυτά για το σημείο 14(5) της σύμβασης.
Πάω τώρα στο σημείο 5. Νιώθω πως εδώ υπάρχει μεν ίσως πρόβλημα αδιαφάνειας, αλλά θα ήθελα τον αντίλογο (της κυβέρνησης) για να κρίνω, γιατί υπάρχει και η εξής λογική του δανειστή: αν είναι να περιμένω εγώ να καταθέσεις τη σύμβαση βάσει της οποίας θα σου δώσω τα λεφτά μου στις διάφορες αρχές που προβλέπονται ή που θα σκαρφιστείς εσύ ώστε να αποχτήσει η σύμβαση εγκυρότητα, τότε σημαίνει ότι μου την έχεις στημένη για να σου δώσω εγώ πρώτα τα λεφτά μου και μετά εσύ ν' αρχίσεις να μου λες ότι δεν είναι έγκυρη γιατί τούτο και γιατί εκείνο, γραφειοκρατική διαδικασία που θα την ελέγχεις αποκλειστικά εσύ.
Προσπαθώ να σκεφτώ, αν εγώ δάνειζα λεφτά, πώς θα ήθελα να κατοχυρώσω την οφειλή του δανειολήπτη και άρα τις απαιτήσεις μου ενάντια σε κάθε είδους τερτίπια του, ώστε να μη γίνουν δανεικά κι αγύριστα.
Σημείο 9: Όταν το δάνειο είναι διακρατικό, δεν είναι άραγε λογικό να ορίζεται ως αρμόδιο δίκαιο το του δανειστή; Τώρα, γιατί επιλέξανε το αγγλικό δίκαιο και όχι το γερμανικό ή το γαλλικό ή κάποιο άλλο, δεν το γνωρίζω, αλλά δεν είναι λογικό ότι δεν μπορούσε να είναι το ελληνικό; Και η τελευταία εταιρεία, στα εγχειρίδια των προϊόντων της γράφει ότι "για οποιαδήποτε διαφορά αρμόδια δικαστήρια είναι τα δικαστήρια της χώρας/έδρας της εταιρείας". Αν βέβαια υπήρχαν Ενωμένες Πολιτείες της Ευρώπης, τότε ίσως να ίσχυε το Ομοσπονδιακό Ευρωπαϊκό Δίκαιο. ;)
Σημείο 10: Δεχόμαστε το Δικαστήριο της Χάγης για τα ελληνοτουρκικά, και δεν θα δεχόμασταν την αρμοδιότητα του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου;
Σημείο 11: τα ίδια με το σημείο 14(5)
Περαιτέρω, για την ομιλία του Καζάκη:
Δεν βλέπω τίποτα το περίεργο στο ότι διεκδικούν οι δανειστές τα λεφτά τους για τη φούσκα του Μισσισιππή, "του 17ου αιώνα" (λάθος του Καζάκη· η φούσκα αυτή είναι του 1720, άρα του 18ου αιώνα). Μακάρι να μπορούσαν και οι εργαζόμενοι ή όποιοι άλλοι να διεκδικούν τις αποζημιώσεις και τα χρήματά τους από τους οφειλέτες τους και μετά τη (συχνά πλασματική) χρεωκοπία τους (βλ. π.χ. Ρικομέξ), και όχι να μένουν με τον...λούτσο στο χέρι. Μακάρι και οι χαμένοι της φούσκας του Χρηματιστηρίου του 1999-2000 να μπορέσουν να διεκδικήσουν τα χρήματά τους ως τον αιώνα τον άπαντα. Κακό είναι;
Μίλησε για τους δανειστές της Τσαρικής Ρωσίας, που επανενεργοποιήθηκαν μετά την ανασύσταση της μη Σοβιετικής Ρωσίας το 1991. Κι αυτό λογικό μου φαίνεται. Όποιος έχει χάσει λεφτά, κάνει τα πάντα για να τα πάρει πίσω. Μια ερώτηση: τώρα που η Σοβιετία δεν υπάρχει πια, πώς στο καλό θα διεκδικήσει η Ισπανία το χρυσάφι της Τράπεζάς της, που ταξίδεψε το 1937 στη Μόσχα; Ή μήπως ο Πούτιν αναγνωρίζει και τις οφειλές της Σοβιετίας;
Γενικά, τα δάνεια πρέπει να εξοφλούνται, αυτό λέει η ζωή. Ότι αν είσαι αρκετά μάγκας, αρκετά τσαμπουκάς, αρκετά δυνατός ή αρκετά μεγάλος σαν οφειλέτης ώστε να μετράς πολύ για τους δανειστές σου, τότε μπορείς να παζαρέψεις το δανεισμό σου ή το χρέος σου, ναι. Ότι αν έχεις κάνει κοινωνική επανάσταση κι είσαι πολύ δυνατή χώρα μπορείς και να τους στείλεις όλους στο διάολο, ναι. Αλλά, όπως είπε και ο nickel, αυτά δεν ισχύουν για την Ελλάδα, η οποία ανέκαθεν εκλιπαρούσε για δάνεια και για όπλα, από το 1824 κιόλας (μια και του Καζάκη του αρέσει η ιστορία), και η οποία είναι ένας βιομηχανικός νάνος. Επίσης, το ότι η Σοβιετία "έκοψε τον ομφάλιο λώρο με τα κερατιάτικα του Τσάρου" έχει και την άλλη του πλευρά: το όλο νομισματικό σύστημα της Σοβιετικής σφαίρας ήταν στην ουσία μη ανταλλάξιμο με το δυτικό. Το πού κατέληξε δε η σοβιετική οικονομική σφαίρα, την εποχή που ο οικονομολόγος-αναλυτής κ. Καζάκης μάλλον ήταν μέλος του ΚΚΕ, όπως μπορώ να υποθέσω από τη δήλωσή του ότι έπαψε να είναι μέλος του το 1996, είναι γνωστό. Αλλά φαντάζομαι ότι για τη χρεωκοπία της σοβιετικής οικονομίας ευθύνονται και πάλι οι ιμπεριαλιστικοί κύκλοι, μολονότι η Σοβιετική Ένωση "έκοψε τον ομφάλιο λώρο" μαζί τους από το 1917 και μολονότι βγήκε νικήτρια τόσο από τον Εμφύλιο όσο και από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο...
Ο Καζάκης ζητάει ένα νέο ΕΑΜ, το οποίο "πρώτα θα αποτρέψει την πείνα" και μετά τη σκλαβιά, όπως έκανε το ιστορικό ΕΑΜ με τα λαϊκά συσσίτια. Το αντίστοιχο, σήμερα, των τότε λαϊκών συσσιτίων είναι η μη αναγνώριση του χρέους;
Ο Καζάκης παρουσιάζει το χρέος ως καθαρά υπόθεση των κυρίαρχων τάξεων και λέει ότι όχι μόνο δεν πρέπει να πληρώσουμε (αυτό το θεωρεί αυτονόητο, "για να σωθεί η χώρα και ο λαός") αλλά δεν πρέπει καν να αναγνωρίσουμε το χρέος, διότι θα το πληρώνουμε τους επόμενους 3 αιώνες (αναμφίβολα). Ερωτώ: Ωφελημένοι από την καταχρέωση της χώρας δεν υπήρξαν τα τελευταία 30 χρόνια μεταξύ των λαϊκών τάξεων; Αλλά και από τα παλιά χρέη, που όπως λέει είναι το 1/3 του σημερινού χρέους, δεν ωφελήθηκε κανένα λαϊκό στρώμα στην Ελλάδα; Το ότι είναι παλιά χρέη, συσσωρευμένα κεφάλαια και τόκοι, σημαίνει αυτομάτως ότι τα δάνεια δεν είχαν συναφθεί αρχικά για να πληρωθούν μισθοί και συντάξεις; Όλα τα ποσά πήγαν στις τσέπες των καρχαριών; Και όλοι οι καρχαρίες ήταν μπουρζουάδες; Δεν πήγε τίποτα σε επενδύσεις που έδωσαν δουλειά στον κόσμο; Οι κάθε είδους επιδοτήσεις που διαχύθηκαν μέχρι το τελευταίο κουτσοχώρι, ως και το τελευταίο γραφειάκι αυτοαπασχολουμένου, δεν ήταν χρέος; Η Ελλάδα της δεκαετίας του '70 είναι ίδια με την Ελλάδα του 2010 σε επίπεδο υποδομών, π.χ.; Αυτά "δεν τα αναγνωρίζουμε" ως χρέος δικό μας, από τη στιγμή που μια σημαντική μερίδα του πληθυσμού ψήφισε επί δεκαετίες αυτό το σάπιο σύστημα, και ευχαρίστως θα το ψηφίσει και στο μέλλον, αν του δώσουν τη δυνατότητα;
Τα υπόλοιπα 2/3, λέει, είναι η "ρεμούλα και η λεηλασία" αυτής της χώρας, και είναι όσα βγήκαν στα τέλη του 2009 στο εξωτερικό από τους κεφαλαιούχους. Εντέλει δηλαδή μάς λέει ότι η ελληνική οικονομία δεν έχει κανένα πρόβλημα ελλειμματικότητας, κι ότι αν αρχίζαμε σήμερα με χρέη μηδέν, και με λαϊκή εξουσία στο τιμόνι, του χρόνου θα είχαμε ή ισοσκελισμένο προϋπολογισμό ή πλεόνασμα. Όποιος θέλει, τον πιστεύει.
Μια λεπτομέρεια: μίλησε για 30ετές ομόλογο για την εξόφληση (στις 19 Μαΐου) του οποίου υπογράψαμε το μνημόνιο, και είπε ότι συνάφθηκε το 1984. 1984 έως σήμερα είναι 26 χρόνια, όχι 30.
Κάτι γλωσσικό: αναφέρθηκε σ' ένα "παρί πασού". Υποθέτω πως εννοεί το pari passu, που θα έπρεπε να τονίζεται "πάρι πάσσου" (= με το ίδιο βήμα). Και τι μας είπε; ότι και οι ομολογιούχοι έχουν τα ίδια (pari passu) δικαιώματα κατάσχεσης κλπ. με τους αρχικούς δανειστές. Λογικό δεν είναι αυτό; Να μπορείς να πουλήσεις σε τρίτους τις απαιτήσεις σου και οι τρίτοι να έχουν τα ίδια δικαιώματα απέναντι στον δανειολήπτη; Αλλιώς, δεν μπορείς να τις πουλήσεις.
Είναι σοβαρό να λέει ότι η σημερινή "κατοχή" είναι χειρότερη από του 1941-44; Ότι η τότε κατοχή στοίχιζε στον κατακτητή (γι' αυτό άραγε λιμοκτόνησαν "οι παππούδες μας" και γι' αυτό απήγαγαν το χρυσάφι της Τράπεζας της Ελλάδας; ), ενώ η τωρινή δεν του στοιχίζει; Δηλαδή στο δρόμο τα βρήκαν οι δανειστές μας τα 110 δις; Δεν έχουν οι ίδιοι ανάγκες; Είναι σοβαρό να λέει ότι η τότε κατοχή τού στοίχιζε και σε αίμα, κι ότι "ελπίζουμε να του στοιχίσει το ίδιο και σήμερα"; Να παρουσιάζει επομένως τη σημερινή κυβέρνηση ως κυβέρνηση δωσιλόγων;
Επειδή, τέλος, λαός δεν είναι μόνο ο ελληνικός, και λαός δεν είναι μόνο ο λαός της Αριστεράς: πιστεύει ο Καζάκης ότι η "μη αναγνώριση του χρέους" από την Ελλάδα θα βρει σύμφωνη την πλειοψηφία των λαών της Ευρώπης; Ή μήπως δεν αναγνωρίζει ότι τα δανεικά αυτά σε τελευταία αναγωγή "είναι χρήματα του λαού", των λαών της Ευρώπης και του κόσμου;
Προσωπικά, και παρά τα τοκογλυφικά τερτίπια που κρύβονται πίσω απ' αυτό, προτιμώ ως κεντρικό σύνθημα την "ανάκτηση της αξιοπιστίας" σε συνδυασμό με την "αναδόμηση της χώρας", από το σύνθημα "μη αναγνώριση του χρέους". Χωρίς αυτό να σημαίνει ότι η "ανάκτηση της αξιοπιστίας" πρέπει να γίνει με μόνο θύμα τα λαϊκά στρώματα, τους φτωχούς και τους ανέργους. Όταν δε ακούω για νέο ΕΑΜ, για κατοχή και αντίσταση κλπ., μόνο η έκφραση του nickel μου 'ρχεται στο νου: "μαρξιστικές ονειρώξεις", ή ακριβέστερα, τουλάχιστον για τον Καζάκη που είδα το βίντεο της ομιλίας του, "νεο-Εαμικές ονειρώξεις".
Ambrose
¥
Ασχέτως του τι λέει ο Καζάκης και ασχέτως των ιδεολογικών-πολιτικών του καταβολών, αυτά τα πράγματα είχαν επισημανθεί από καιρό και μάλιστα από φορείς που καμία σχέση με αριστερές καταβολές έχουν. Και γι' αυτό φωνάζαμε όλοι ότι αυτή θα είναι η θηλειά που ΔΕΝ πρέπει να μπει στο λαιμό της Ελλάδας. Δυστυχώς, τώρα είναι αργά.
Χωρίς να μπορώ να μπω σε λεπτομέρειες (αλλά και χωρίς να έχω το χρόνο να ψάξω αυτή τη στιγμή), διαφωνώ σε μεγάλο βαθμό με την ουσία αυτών που λες, Κώστα. Με το γενικό συμπέρασμα που βγαίνει, όπως το καταλαβαίνω. Ότι δηλαδή, ό,τι και να έγινε, όποιος κι αν έφταιγε, για όποιο λόγο κι αν χρεωθήκαμε, οι πιστωτές έχουν προτεραιότητα και πρέπει να πληρωθούν.
Αν καταλαβαίνω καλά τη γενική κατάσταση, τις τελευταίες δεκαετίες του νεοφιλελευθερισμού στη Δύση τα νοικοκυριά δανείζονταν γιατί δεν είχαν εισοδήματα και τα κράτη δανείζονταν λόγω ελλειμμάτων στην αρχή, για τα οποία όμως δεν έφταιγε το δυσθεώρητο ύψος των μισθών και των συντάξεων, αλλά το γεγονός ότι ακολουθήθηκε το νεοφιλελεύθερο δόγμα της μείωσης της φορολογίας των επιχειρήσεων, του κεφαλαίου. Σύμφωνα μ' αυτό το δόγμα, έτσι θα είχαν ένα κίνητρο οι επιχειρηματίες, στο πλαίσιο της παγκοσμιοποιημένης αγοράς, να επενδύσουν π.χ. στην Ελλάδα. Έγινε αυτό; Είχαμε επενδύσεις στην παραγωγική βάση της Ελλάδας; Ή, αντίθετα, το ελληνικό κεφάλαιο έπαιξε στα χρηματιστήρια του κόσμου και έβγαλε τα κεφάλαιά του στο εξωτερικό; Εγώ ξέρω ότι έγινε το δεύτερο. Και στις δύο περιπτώσεις, και στα νοικοκυριά και στα κράτη, οι τραπεζίτες, τα ιδρύματα που δάνειζαν ήξεραν πολύ καλά πού δάνειζαν. Πήραν το ρίσκο τους. Αυτή τη στιγμή λοιπόν που πρέπει να πληρώσουμε, από πού κι ως πού προτεραιότητα για μια ελληνική κυβέρνηση έχουν οι επιχειρηματίες (και δανειστές και εγχώριο κεφάλαιο) και όχι τα λαϊκά στρώματα; Το ίδιο φταίξανε; Ακόμα και τη φοροδιαφυγή των μικρομεσαίων να συνυπολογίσουμε, ακόμα κι αυτή, αντισταθμίζεται και με το παραπάνω από τους τεράστιους έμμεσους και άρα άδικους φόρους που χρόνια τώρα πληρώνουμε και από την παντελή έλλειψη κοινωνικού κράτους. Τα λαϊκά στρώματα τα ίδια κέρδη καρπωθήκανε; Η πραγματικότητα που βλέπουμε γύρω μας άλλα λέει. Όταν λοιπόν έρχονται οι ξένοι αλλά και Έλληνες τραπεζίτες και απαιτούν τα χρήματά τους εγώ θα περίμενα από μια ελληνική κυβέρνηση που σέβεται την ψήφο του κόσμου να πει: στοπ λίγο. Ας πληρώσω εγώ τους εργαζόμενους, τους συνταξιούχους, την υγεία, την παιδεία, τις βασικές ανάγκες, και μετά βλέπουμε και το χρέος. Όχι να τα κόβει όλα αυτά σε επίπεδα πείνας για να ικανοποιήσει ποιούς; Τους τραπεζίτες που πεινάνε (και οι οποίοι ανάθεμα κι αν δανείζουνε χρήματα που πράγματι έχουν);
Το γεγονός δε ότι η αξιοπιστία καμία ή πολύ λίγη σχέση έχει με όλα αυτά, φαίνεται από το ότι πριν λίγο καιρό η Ταϊλάνδη με τις εμφύλιες ταραχές θεωρούνταν από κάποιους πιο αξιόπιστη από την Ελλάδα, από το ότι παρά το δέκα άριστα που πήραμε από την τρόικα η Moody's και οι αγορές δεν μας θεωρούν ακόμα αξιόπιστους (άρα προφανώς δεν θεωρούν αξιόπιστο και το ΔΝΤ και την ΕΕ), από το ότι τα ίδια ακριβώς προβλήματα έχει π.χ. να αντιμετωπίσει αυτή τη στιγμή η Ισπανία, η Πορτογαλία και σε ένα βαθμό όλη η Ευρώπη. Τέλος από το ότι τη λεγόμενη αναξιοπιστία μας την ήξεραν όλοι, δανειστές, ΕΕ και φυσικά όλο το ελληνικό κατεστημένο. Δεν είδα να φωνάζει κανείς για την αναξιοπιστία μας όταν μπαίναμε π.χ. στην ΟΝΕ.
Αν καταλαβαίνω καλά τη γενική κατάσταση, τις τελευταίες δεκαετίες του νεοφιλελευθερισμού στη Δύση τα νοικοκυριά δανείζονταν γιατί δεν είχαν εισοδήματα και τα κράτη δανείζονταν λόγω ελλειμμάτων στην αρχή, για τα οποία όμως δεν έφταιγε το δυσθεώρητο ύψος των μισθών και των συντάξεων, αλλά το γεγονός ότι ακολουθήθηκε το νεοφιλελεύθερο δόγμα της μείωσης της φορολογίας των επιχειρήσεων, του κεφαλαίου. Σύμφωνα μ' αυτό το δόγμα, έτσι θα είχαν ένα κίνητρο οι επιχειρηματίες, στο πλαίσιο της παγκοσμιοποιημένης αγοράς, να επενδύσουν π.χ. στην Ελλάδα. Έγινε αυτό; Είχαμε επενδύσεις στην παραγωγική βάση της Ελλάδας; Ή, αντίθετα, το ελληνικό κεφάλαιο έπαιξε στα χρηματιστήρια του κόσμου και έβγαλε τα κεφάλαιά του στο εξωτερικό; Εγώ ξέρω ότι έγινε το δεύτερο. Και στις δύο περιπτώσεις, και στα νοικοκυριά και στα κράτη, οι τραπεζίτες, τα ιδρύματα που δάνειζαν ήξεραν πολύ καλά πού δάνειζαν. Πήραν το ρίσκο τους. Αυτή τη στιγμή λοιπόν που πρέπει να πληρώσουμε, από πού κι ως πού προτεραιότητα για μια ελληνική κυβέρνηση έχουν οι επιχειρηματίες (και δανειστές και εγχώριο κεφάλαιο) και όχι τα λαϊκά στρώματα; Το ίδιο φταίξανε; Ακόμα και τη φοροδιαφυγή των μικρομεσαίων να συνυπολογίσουμε, ακόμα κι αυτή, αντισταθμίζεται και με το παραπάνω από τους τεράστιους έμμεσους και άρα άδικους φόρους που χρόνια τώρα πληρώνουμε και από την παντελή έλλειψη κοινωνικού κράτους. Τα λαϊκά στρώματα τα ίδια κέρδη καρπωθήκανε; Η πραγματικότητα που βλέπουμε γύρω μας άλλα λέει. Όταν λοιπόν έρχονται οι ξένοι αλλά και Έλληνες τραπεζίτες και απαιτούν τα χρήματά τους εγώ θα περίμενα από μια ελληνική κυβέρνηση που σέβεται την ψήφο του κόσμου να πει: στοπ λίγο. Ας πληρώσω εγώ τους εργαζόμενους, τους συνταξιούχους, την υγεία, την παιδεία, τις βασικές ανάγκες, και μετά βλέπουμε και το χρέος. Όχι να τα κόβει όλα αυτά σε επίπεδα πείνας για να ικανοποιήσει ποιούς; Τους τραπεζίτες που πεινάνε (και οι οποίοι ανάθεμα κι αν δανείζουνε χρήματα που πράγματι έχουν);
Το γεγονός δε ότι η αξιοπιστία καμία ή πολύ λίγη σχέση έχει με όλα αυτά, φαίνεται από το ότι πριν λίγο καιρό η Ταϊλάνδη με τις εμφύλιες ταραχές θεωρούνταν από κάποιους πιο αξιόπιστη από την Ελλάδα, από το ότι παρά το δέκα άριστα που πήραμε από την τρόικα η Moody's και οι αγορές δεν μας θεωρούν ακόμα αξιόπιστους (άρα προφανώς δεν θεωρούν αξιόπιστο και το ΔΝΤ και την ΕΕ), από το ότι τα ίδια ακριβώς προβλήματα έχει π.χ. να αντιμετωπίσει αυτή τη στιγμή η Ισπανία, η Πορτογαλία και σε ένα βαθμό όλη η Ευρώπη. Τέλος από το ότι τη λεγόμενη αναξιοπιστία μας την ήξεραν όλοι, δανειστές, ΕΕ και φυσικά όλο το ελληνικό κατεστημένο. Δεν είδα να φωνάζει κανείς για την αναξιοπιστία μας όταν μπαίναμε π.χ. στην ΟΝΕ.
Costas
¥
Απ' ό,τι βλέπω, Ambrose, είχες κι εσύ στο ποστ σου εκείνο που λινκάρισες την ίδια απορία: "Όταν λέει τις κινητές και ακίνητες αξίες εντός της επικρατείας της, τι εννοεί;" Ο Καζάκης λέει: εθνικό έδαφος. Αυτό τι σημαίνει; Σημαίνει π.χ. εκτάσεις της κυριότητας του Δημοσίου που έτσι κι αλλιώς πουλιούνται κι αγοράζονται, όπως με το Βατοπέδι; Γιατί η έκφραση "εθνικό έδαφος" είναι αρκούντως δραματική, παραπέμπει σε Κατοχές κλπ. Αλλά τα τάδε ακίνητα του κράτους στο δείνα μέρος, δεν σημαίνουν απαραίτητα κάτι δραματικό. Ακόμα και για τα νησιά που είπαν οι Γερμανοί, εξαρτάται τι νησιά εννοούν. Γιατί υπάρχουν και σήμερα ιδιωτικά νησιά, και για ένα μάλιστα καμαρώνει η περιοχή ολόκληρη και το εκμεταλλεύεται τουριστικά μάλιστα. Περαιτέρω, απ' ό,τι φαντάζομαι, εφόσον τα κρατικά ομόλογα δεν έπειθαν κανέναν, τι άλλο έμενε ως εχέγγυο; Αν δεν έχεις cash και οι επιταγές σου είναι αφερέγγυες, τι άλλο μένει εξόν από τα ακίνητα και όποια κινητά αξίας σου;
Η Ελλάδα πάντα ήταν χρεωμένη, και δεν είναι περισσότερο χρεωμένη από τις ΗΠΑ ή την Ιαπωνία. Άρα το ζητούμενο είναι απλώς να μπορούμε να δανειζόμαστε για να πληρώνουμε τα παλιά χρέη, και ταυτόχρονα να μειώσουμε (κάτι εντέλει πρέπει να σημαίνει αυτό το 1ο πρόσωπο του πληθυντικού) τα τρέχοντα ελλείμματα, ώστε το σύνολο του χρέους να μην αυξάνεται συνεχώς, χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει ότι θα πάψει ποτέ να είναι χρεωμένη. Η λύση που ευαγγελίζεται ο Καζάκης μου φαίνεται λάθος: δεν πληρώνω, δεν πληρώνω, δεν πληρώνω. Ε, όταν θα ξαναβγείς να δανειστείς (γιατί θα είσαι ελλειμματικός έτσι κι αλλιώς) για να εφαρμόσεις τα κεϋνσιανά σου προγράμματα, ποιος θα σου δώσει; Αυτό δεν καταλαβαίνω, παρά τα όσα λένε οι οικονομολόγοι τους. Το θέμα ήταν να μην έχει φτάσει το χρέος ως αυτά τα ύψη και να μην παράγει η χώρα κάθε χρόνο και περισσότερο ελλείμματα. Σ' αυτό όμως φταίει μόνο η ρεμούλα; Και στη ρεμούλα συμμετέχουν μόνο οι πλούσιοι; Αλλά και στο κομμάτι των πλουσίων και των μιζών κλπ. κλπ., ο λαός δεν τους ψήφιζε τόσον καιρό, γιατί του πετούσαν το κόκαλό του, για να θυμηθούμε και μια έκφραση της μόδας εδώ; Θυμάμαι έναν Πασοκατζή, εργαζόμενο στο δημόσιο και παράλληλα, μαύρα, στον ιδιωτικό τομέα, μια χαρά εργατικό οικογενειάρχη, που μου 'λεγε επί Μητσοτάκη: "οι προηγούμενοι [δηλ. το ΠΑΣΟΚ) έτρωγαν, αλλά κοντά σ' αυτούς τρώγαμε κι εμείς κάτι· ετούτοι εδώ τα θέλουν όλα δικά τους!" Τη μια γελάδα που έκανε το γύρο του χωριού από σπίτι σε σπίτι και παίρναν όλοι την επιδότηση, την ξεχάσαμε; Καρχαρίες ήταν αυτοί που εισέπρατταν παρανόμως ή μικρομεσαίοι και φτωχοί αγρότες; Ε, απλώς κάπου έφτασε ο κόμπος στο χτένι και τώρα με την παγκόσμια κρίση δε μας δάνειζε κανένας.
Αν επομένως μειωθεί η διαφθορά, αρχίσουν να πληρώνουν φόρους οι φοροφυγάδες, αναδομηθεί το πολιτικό σύστημα (εκλογικός νόμος) και μειωθούν οι αντιπαραγωγικές δαπάνες, κάτι θα έχει γίνει προς τη σωστή κατεύθυνση. Αν αυτό μπορέσει να γίνει με τη μικρότερη δυνατή ανεργία, θα είναι ευχής έργο, γιατί αυτό είναι το πιο φοβερό: η ανεργία, σκέτη ή μεταμφιεσμένη σε ελαστική απασχόληση. Αλλά αυτά χρειάζονται χρόνο, και στο μεταξύ πρέπει να πληρώσεις αύριο τα ομόλογα που λήγουν αλλά και μισθούς και συντάξεις· και τα δύο, κι ας λέει ο Καζάκης.
Η Ελλάδα πάντα ήταν χρεωμένη, και δεν είναι περισσότερο χρεωμένη από τις ΗΠΑ ή την Ιαπωνία. Άρα το ζητούμενο είναι απλώς να μπορούμε να δανειζόμαστε για να πληρώνουμε τα παλιά χρέη, και ταυτόχρονα να μειώσουμε (κάτι εντέλει πρέπει να σημαίνει αυτό το 1ο πρόσωπο του πληθυντικού) τα τρέχοντα ελλείμματα, ώστε το σύνολο του χρέους να μην αυξάνεται συνεχώς, χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει ότι θα πάψει ποτέ να είναι χρεωμένη. Η λύση που ευαγγελίζεται ο Καζάκης μου φαίνεται λάθος: δεν πληρώνω, δεν πληρώνω, δεν πληρώνω. Ε, όταν θα ξαναβγείς να δανειστείς (γιατί θα είσαι ελλειμματικός έτσι κι αλλιώς) για να εφαρμόσεις τα κεϋνσιανά σου προγράμματα, ποιος θα σου δώσει; Αυτό δεν καταλαβαίνω, παρά τα όσα λένε οι οικονομολόγοι τους. Το θέμα ήταν να μην έχει φτάσει το χρέος ως αυτά τα ύψη και να μην παράγει η χώρα κάθε χρόνο και περισσότερο ελλείμματα. Σ' αυτό όμως φταίει μόνο η ρεμούλα; Και στη ρεμούλα συμμετέχουν μόνο οι πλούσιοι; Αλλά και στο κομμάτι των πλουσίων και των μιζών κλπ. κλπ., ο λαός δεν τους ψήφιζε τόσον καιρό, γιατί του πετούσαν το κόκαλό του, για να θυμηθούμε και μια έκφραση της μόδας εδώ; Θυμάμαι έναν Πασοκατζή, εργαζόμενο στο δημόσιο και παράλληλα, μαύρα, στον ιδιωτικό τομέα, μια χαρά εργατικό οικογενειάρχη, που μου 'λεγε επί Μητσοτάκη: "οι προηγούμενοι [δηλ. το ΠΑΣΟΚ) έτρωγαν, αλλά κοντά σ' αυτούς τρώγαμε κι εμείς κάτι· ετούτοι εδώ τα θέλουν όλα δικά τους!" Τη μια γελάδα που έκανε το γύρο του χωριού από σπίτι σε σπίτι και παίρναν όλοι την επιδότηση, την ξεχάσαμε; Καρχαρίες ήταν αυτοί που εισέπρατταν παρανόμως ή μικρομεσαίοι και φτωχοί αγρότες; Ε, απλώς κάπου έφτασε ο κόμπος στο χτένι και τώρα με την παγκόσμια κρίση δε μας δάνειζε κανένας.
Αν επομένως μειωθεί η διαφθορά, αρχίσουν να πληρώνουν φόρους οι φοροφυγάδες, αναδομηθεί το πολιτικό σύστημα (εκλογικός νόμος) και μειωθούν οι αντιπαραγωγικές δαπάνες, κάτι θα έχει γίνει προς τη σωστή κατεύθυνση. Αν αυτό μπορέσει να γίνει με τη μικρότερη δυνατή ανεργία, θα είναι ευχής έργο, γιατί αυτό είναι το πιο φοβερό: η ανεργία, σκέτη ή μεταμφιεσμένη σε ελαστική απασχόληση. Αλλά αυτά χρειάζονται χρόνο, και στο μεταξύ πρέπει να πληρώσεις αύριο τα ομόλογα που λήγουν αλλά και μισθούς και συντάξεις· και τα δύο, κι ας λέει ο Καζάκης.
Τη λύση αυτή δεν την ευαγγελίζεται μόνο ο Καζάκης αλλά και πολλοί πολλοί άλλοι, και όχι μόνο αριστεροί, γιατί σύμφωνα ακόμα και με τις καλύτερες προβλέψεις (δεν έχω χρόνο να ψάξω, αλλά το έχω διαβάσει άπειρες φορές και μάλιστα και από σύμβουλο του ίδιου του ΔΝΤ) το χρέος θα αυξηθεί και δεν θα μειωθεί με την ακολουθούμενη πορεία. Εκτός κι αν αυτό είναι ψέμα.
Costas
¥
anef, πώς "ας πληρώσω εγώ τους εργαζόμενους, τους συνταξιούχους, την υγεία, την παιδεία, τις βασικές ανάγκες, και μετά βλέπουμε και το χρέος"; Με ποιο συγκεκριμένο τρόπο; Λέγοντας στις 19 Μαΐου στους πιστωτές: "κύριοι, δεν έχει φράγκο"; Και την άλλη μέρα, τι; Και νομίζεις ότι δεν έχουν βέλη στη φαρέτρα τους οι πιστωτές, οι δανείστριες χώρες;
Για τη ρεμούλα, προφανώς και είναι άδικο. Γι' αυτό είπα στο τελευταίο μου ποστ, ότι όσο βλέπω εκεί φιλότιμες προσπάθειες, στηρίζω την προσπάθεια.
Για το νεοφιλελευθερισμό, αναρωτιέμαι: πώς έγινε αυτή η μεγάλη αλλαγή προς το νεοφιλελευθερισμό τη δεκαετία του '70 (σ'εμάς, του '90); Απλώς άλλαξαν τα κέφια της παγκόσμιας δεξιάς, όπως λέει ο Wallerstein; Εντάξει, ξέρουμε ποια είναι τα κέφια του παγκόσμιου κεφαλαίου. Ωστόσο, πού βρήκαν και πάτησαν, ώστε να τους ψηφίσει ο κόσμος; Πώς έπεισαν τον κόσμο ότι η μικτή οικονομία σοσιαλδημοκρατικού τύπου δεν τραβάει; Μήπως αυτή η τελευταία είχε κάποιες σοβαρές δυσλειτουργίες; Αλλιώς, δεν καταλαβαίνω. Αλλιώς, οδηγούμαι στο ίδιο λογικό αδιέξοδο μ' εκείνους που προσπαθούν να εξηγήσουν την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης χωρίς να παραδέχονται ότι το μοντέλο λειτουργίας της ήτανε λάθος στη ρίζα του. Και παρότι είμαι σαφώς υπέρ της μικτής οικονομίας και του κοινωνικού κράτους, γιατί είναι ό,τι πιο δίκαιο ή λιγότερο άδικο έχω δει ιστορικά ως τώρα, δεν με ικανοποιεί μια άποψη του τύπου "ο κόσμος ψήθηκε" από τα ψέματα των ιδεολόγων του νεοφιλελευθερισμού, άνευ άλλου. Πάντως, ελπίζω να επιβληθεί αυτός ο φόρος στις διεθνείς συναλλαγές που συζητάνε, ο άλλος στις τράπεζες για την αντιμετώπιση των κρίσεών τους, να βάλει χαλινάρι η SEC στις χρηματιστηριακές στις ΗΠΑ, να προχωρήσει η ευρωπαϊκή ενοποίηση ώστε να μην μπορεί ο κάθε Χριστοφοράκος να πηγαίνει στη Γερμανία και να μας κοροϊδεύει από κει (αυτός κι αυτοί που τον άφησαν να φύγει, βεβαίως), να εξομοιωθούν τα φορολογικά συστήματα και οι συντελεστές, να καταργηθεί αυτή η ανοιχτή πληγή στη μέση της Ευρώπης που λέγεται Ελβετία (με την έννοια της διαφυγής των κεφαλαίων, όχι βεβαίως της Ελβετίας ως χώρας!), να γίνει το ίδιο με τα Λιχτενστάιν, τα Μονακό, τους Άγιους Μαρίνους, τις Ανδόρες και ό,τι άλλο υπάρχει και αγνοώ, να τελειώσουν οι υπεράκτιες και να φτιαχτούν πανευρωπαϊκά συνδικάτα που να μπορούν να μιλήσουν σκληρά στο κεφάλαιο και να φέρουν αποτελέσματα. Ελπίζω, αφελώς ίσως, σε τέτοια πράματα. Αλλά στο νέο ΕΑΜ, όχι, δεν ελπίζω. Ούτε σ' έναν "ελληνικό δρόμο προς το σοσιαλισμό".
Για την αξιοπιστία-φερεγγυότητα, που είναι θεμελιώδης αρχή στις ανθρώπινες υποθέσεις, οικονομικές και μη, ελπίζω στην ίδρυση ευρωπαϊκών φορέων αξιολόγησης, κι όχι να παίρνει η ΕΚΤ τηλέφωνο τη Moody's για να πάρει γραμμή, ούτε να είναι μεγαλομέτοχοι στους οίκους αξιολόγησης ευρωπαϊκές τράπεζες που μας δανείζουν. Και πολλά άλλα, που δεν είμαι οικονομολόγος για να τα ξέρω. Αλλά πάντως χωρίς αξιοπιστία δεν πας πουθενά, ανεξάρτητα απ' όλα τ' άλλα. Και αν έχεις κερδίσει λίγη αξιοπιστία, μπορείς να ελπίζεις ότι η υποβάθμιση από μια Moody's θα σχολιαστεί απο κάποιους, τουλάχιστον, αρνητικά για την ίδια τη Moody's, ενώ αν δεν έχεις αξιοπιστία, η υποβάθμιση της Moody's θα είναι επιχείρημα που θα χρησιμοποιούν εναντίον σου. Δεν είναι το ίδιο πράμα.
Για τη ρεμούλα, προφανώς και είναι άδικο. Γι' αυτό είπα στο τελευταίο μου ποστ, ότι όσο βλέπω εκεί φιλότιμες προσπάθειες, στηρίζω την προσπάθεια.
Για το νεοφιλελευθερισμό, αναρωτιέμαι: πώς έγινε αυτή η μεγάλη αλλαγή προς το νεοφιλελευθερισμό τη δεκαετία του '70 (σ'εμάς, του '90); Απλώς άλλαξαν τα κέφια της παγκόσμιας δεξιάς, όπως λέει ο Wallerstein; Εντάξει, ξέρουμε ποια είναι τα κέφια του παγκόσμιου κεφαλαίου. Ωστόσο, πού βρήκαν και πάτησαν, ώστε να τους ψηφίσει ο κόσμος; Πώς έπεισαν τον κόσμο ότι η μικτή οικονομία σοσιαλδημοκρατικού τύπου δεν τραβάει; Μήπως αυτή η τελευταία είχε κάποιες σοβαρές δυσλειτουργίες; Αλλιώς, δεν καταλαβαίνω. Αλλιώς, οδηγούμαι στο ίδιο λογικό αδιέξοδο μ' εκείνους που προσπαθούν να εξηγήσουν την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης χωρίς να παραδέχονται ότι το μοντέλο λειτουργίας της ήτανε λάθος στη ρίζα του. Και παρότι είμαι σαφώς υπέρ της μικτής οικονομίας και του κοινωνικού κράτους, γιατί είναι ό,τι πιο δίκαιο ή λιγότερο άδικο έχω δει ιστορικά ως τώρα, δεν με ικανοποιεί μια άποψη του τύπου "ο κόσμος ψήθηκε" από τα ψέματα των ιδεολόγων του νεοφιλελευθερισμού, άνευ άλλου. Πάντως, ελπίζω να επιβληθεί αυτός ο φόρος στις διεθνείς συναλλαγές που συζητάνε, ο άλλος στις τράπεζες για την αντιμετώπιση των κρίσεών τους, να βάλει χαλινάρι η SEC στις χρηματιστηριακές στις ΗΠΑ, να προχωρήσει η ευρωπαϊκή ενοποίηση ώστε να μην μπορεί ο κάθε Χριστοφοράκος να πηγαίνει στη Γερμανία και να μας κοροϊδεύει από κει (αυτός κι αυτοί που τον άφησαν να φύγει, βεβαίως), να εξομοιωθούν τα φορολογικά συστήματα και οι συντελεστές, να καταργηθεί αυτή η ανοιχτή πληγή στη μέση της Ευρώπης που λέγεται Ελβετία (με την έννοια της διαφυγής των κεφαλαίων, όχι βεβαίως της Ελβετίας ως χώρας!), να γίνει το ίδιο με τα Λιχτενστάιν, τα Μονακό, τους Άγιους Μαρίνους, τις Ανδόρες και ό,τι άλλο υπάρχει και αγνοώ, να τελειώσουν οι υπεράκτιες και να φτιαχτούν πανευρωπαϊκά συνδικάτα που να μπορούν να μιλήσουν σκληρά στο κεφάλαιο και να φέρουν αποτελέσματα. Ελπίζω, αφελώς ίσως, σε τέτοια πράματα. Αλλά στο νέο ΕΑΜ, όχι, δεν ελπίζω. Ούτε σ' έναν "ελληνικό δρόμο προς το σοσιαλισμό".
Για την αξιοπιστία-φερεγγυότητα, που είναι θεμελιώδης αρχή στις ανθρώπινες υποθέσεις, οικονομικές και μη, ελπίζω στην ίδρυση ευρωπαϊκών φορέων αξιολόγησης, κι όχι να παίρνει η ΕΚΤ τηλέφωνο τη Moody's για να πάρει γραμμή, ούτε να είναι μεγαλομέτοχοι στους οίκους αξιολόγησης ευρωπαϊκές τράπεζες που μας δανείζουν. Και πολλά άλλα, που δεν είμαι οικονομολόγος για να τα ξέρω. Αλλά πάντως χωρίς αξιοπιστία δεν πας πουθενά, ανεξάρτητα απ' όλα τ' άλλα. Και αν έχεις κερδίσει λίγη αξιοπιστία, μπορείς να ελπίζεις ότι η υποβάθμιση από μια Moody's θα σχολιαστεί απο κάποιους, τουλάχιστον, αρνητικά για την ίδια τη Moody's, ενώ αν δεν έχεις αξιοπιστία, η υποβάθμιση της Moody's θα είναι επιχείρημα που θα χρησιμοποιούν εναντίον σου. Δεν είναι το ίδιο πράμα.
Μα φυσικά και το χρέος θα αυξηθεί. Από δύο μεριές. Πραγματικά (επειδή θα συνεχίσουμε να έχουμε έλλειμμα --που σημαίνει δανεικά για να ισοσκελίσουμε τις δαπάνες μας) και ποσοστιαία, επειδή σε κατάσταση ύφεσης, στο κλάσμα χρέος/εθνικό προϊόν ο παρονομαστής θα μειώνεται.
Γι' αυτό και πρέπει να γίνουν δύο πράγματα ταυτόχρονα: να σταματήσεις να μειώνεις τον αριθμητή (άρα να μικραίνεις το καινούργιο χρέος που δημιουργείς κάθε χρόνο, δηλαδή να μην αρκεστείς στο 3% έλλειμμα του Μάαστριχτ αλλά να το μηδενίσεις και--αν θέλεις κάποτε να είσαι πραγματικά ανεξάρτητος, να δημιουργείς κάθε χρόνο ένα μικρό πλεόνασμα, μισό, 1% και να ξοφλάς τα χρέη σου) και δεύτερο, να μεγαλώσεις τον παρονομαστή, δηλαδή το εθνικό σου προϊόν, δηλαδή να πουλησεις κάτι που θα στο αγοράζουν οι ξένοι. Προφανώς είναι προτιμότερο να φτιάξεις και να πουλήσεις προϊόντα παρά νησιά και δημόσιο πλούτο.
Και συμφωνώ με τον Κώστα ότι κάποια στιγμή το α' πληθυντικό πρέπει να έχει σημασία. Και ειλικρινά δεν καταλαβαίνω τι πολιτική ανάλυση είναι αυτή:
α) Που κάνει ότι δεν βλέπει την πολιτική ευθύνη του 70-80% του ελληνικού λαού που εν γνώσει του ψηφίζει δικομματικά εδώ και 35 χρόνια για να συμμετάσχει στο πάρτι με δανεικά (που δυστυχώς, τελείωσε πια). Τι είναι, τι είμαστε όλοι αυτοί; Ανήλικοι, ανεύθυνοι, αδαείς, παρασυρμένοι και ξεγελασμένοι; Δεν είμαστε κυρίαρχος λαός; Ή είναι το 70%, το 80% του ελληνικού λαού πλουτοκρατία; Ε, αν είναι, να πληρώσει λοιπόν η πλουτοκρατία. Όλοι τους. Και το 80%!
β) Που κάνει ότι δεν καταλαβαίνει τη δυστυχία που θα προκύψει από την κρατική αποτυχία να τηρήσει τις υποχρεώσεις της και να ξαναγυρίσει σε δραχμούλες που θα αξίζουν το 1/3, το 1/5, το ένα δεν ξέρω ποσοστό της δραχμής που ανταλλάξαμε για το ευρώ. Που κάνει ότι δεν καταλαβαίνει ότι από την εξέλιξη αυτή ακόμη πιο πολύ θα υποφέρει ο πιο φτωχός λαός και όχι αυτοί που έχουν βίλλες και λεφτά στο εξωτερικό.
γ) Που τελικά, αναζητεί και πάλι να χαϊδέψει αυτιά αντί να εξηγήσει στον λαό ότι τα πράγματα είναι όπως είναι (και όχι όπως φανταζόμαστε ή θα θέλαμε να είναι) και να εκπαιδεύσει τον λαό να βλέπει και να καταλαβαίνει την αδήριτη αλήθεια των αριθμών, να απαιτεί την αλήθεια, την τιμιότητα και τη διαφάνεια παντού, και να μην αποδέχεται τη συνενοχή στη διαφθορά των ισχυρών με κάποια βραχυπρόθεσμα ανταλλάγματα που δεν είναι θεμελιωμένα στη μόρφωση, στη γνώση, στη δουλειά, στις έντιμες συναλλακτικές σχέσεις.
Και θα μου επιτρέψετε να διαφωνήσω με την αρκετά διαδεδομένη αντίληψη ότι τις τελευταίες δεκαετίες του νεοφιλελευθερισμού στη Δύση τα νοικοκυριά δανείζονταν γιατί δεν είχαν εισοδήματα. Οι τράπεζες δεν δάνειζαν τους φτωχούς· στους φτωχούς κανείς δεν δίνει δανεικά και γι' αυτό χρειάζεται να έχεις λειτουργικό κοινωνικό κράτος. Οι τράπεζες δάνειζαν ευχαρίστως μια μέση τάξη που είχε ακίνητα ή εγγυημένα εισοδήματα από το δημόσιο αλλά δεν καταλάβαινε στοιχειωδώς από οικονομικά μεγέθη και νόμιζε ότι θα μπορούσε αιωνίως να ξεφεύγει από τις οικονομικές της υποχρεώσεις με πολιτικά μέσα και «δεν πληρώνω, δεν πληρώνω»...
Costas
¥
anef, εγώ δεν ξέρω ποια είναι η αλήθεια, αν υπάρχει καν αλήθεια. Είναι τόσο πολλές οι γνώμες μεταξύ των ειδικών, και ασχέτως πολιτικής τοποθέτησης, ώστε ισχύει το "πορεύομαι βάσει γενικών αρχών". Είμαι ανίκανος να συζητήσω οικονομικά με το επίπεδο γνώσεων που εγώ θεωρώ ότι θα απαιτούνταν ώστε η γνώμη μου να έχει αυξημένο κύρος, τουλάχιστον στα ίδια τα δικά μου μάτια. Οπότε απλώς λέω ό,τι σκέφτομαι, χωρίς παραπάνω αξιώσεις. Και λέω λοιπόν ότι ένα τουλάχιστον μέρος όσων λένε "δεν πληρώνω" δεν σκέφτονται την πλευρά του πιστωτή. Δαιμονοποιούν τον πιστωτή, κάθε πιστωτή. Όλα λέει τα χρωστούμενα είναι είτε παλιά δάνεια (ε, και; ) είτε λεφτά που χρωστάνε οι πλούσιοι, που τα πήγαν στην Ελβετία. Κατά τα άλλα, είμαστε αυτάρκεις. Το ίδιο γίνεται με τα χρέη στις τράπεζες. Πας οφειλέτης είναι άγιος και κακομοίρης. Μόνο οι τράπεζες είναι κακές. Ε, δεν είναι έτσι. Τα νοικοκυριά δεν δανείστηκαν μόνο επειδή δεν είχαν λεφτά, αλλά δανείστηκαν και γιατί έπεσαν με τα μούτρα στον ρηχό καταναλωτισμό που τους υποδαύλισαν αυτοί που ήθελαν να τους δανείσουν για να βγάλουν έτσι κέρδη από τους τόκους, ή αυτοί που παράγουν κάθε λογής σκουπίδι και θέλουν να το πουλήσουν μέσω της διαφήμισης. Οι Έλληνες, ο ελληνικός λαός, και ο κάθε λαός, δεν είναι ούτε άγιοι ούτε κακομοίρηδες όλοι. Υπάρχουν πάρα πολλά που πρέπει ν' αλλάξουμε σαν λαός, προτού βγούμε να το παίξουμε θύματα και μόνο. Και πρώτα-πρώτα το πολιτικό μας σύστημα, που εμείς το ψηφίζουμε. Ή μήπως φταίνε οι ξένοι που έχουμε αυτό το νόμο περί ευθύνης υπουργών που έχουμε, σαράντα χρόνια τώρα;
Σε σχέση με το γιατί χρεωκόπησε η σοσιαλδημοκρατία, μια ακόμα σκέψη: Από τη στιγμή που η χρέωση των πλούσιων χωρών είναι γενική, και μόνο η Κίνα είναι πλεονασματική (με το ποσοστό ωφέλειας του κόσμου της εργασίας από την αύξηση του ΑΕΠ της να έχει ωστόσο μειωθεί τα 30 τελευταία χρόνια), μήπως αυτό σημαίνει ότι όλη η ευημερία της "Δύσης" είχε χτιστεί στην υπερεκμετάλλευση των φτωχών χωρών, κι ένα κοκαλάκι πήγαινε και στους λαούς, και τώρα που κάποιες από τις φτωχές χώρες ανεβαίνουν χάρη στο χαμηλό τους κόστος, γίνεται αναδιανομή προς αυτές τις χώρες, οπότε η αύξηση του χρέους στις πλούσιες χώρες είναι άρρηκτα συνυφασμένη με την άνοδο του βιοτικού επιπέδου στις φτωχές χώρες; Αν είναι έτσι, θα πρέπει να το χειροκροτήσουμε!
Μήπως, όταν υπάρξει αρκετή εξίσωση μεταξύ "Δύσης" και Βραζιλο-Κινο-Ινδιο-Ινδονησίας, θα δούμε τότε ένα πραγματικό αδιέξοδο στην κερδοφορία του κεφαλαίου και θα υπάρχουν οι συνθήκες για κάτι άλλο παγκοσμίως (όχι απαραίτητα για κάτι καλύτερο, αλλά πάντως για κάτι διαφορετικό); Σενάριο Wallerstein κι αυτό, ο οποίος βέβαια το κάνει να καταλήγει στον προσφιλή του σοσιαλισμό, whatever that means [παλιότερα γι' αυτόν αυτός σήμαινε τη Σοβιετική Ένωση, ας πούμε...].Και πάλι, ζητώ συγνώμη για τις όποιες βλακείες.
Μα, αυτό ακριβώς που λες δεν το έχουν κάνει ήδη πολλές χώρες; Φυσικά έχουν βέλη στη φαρέτρα τους οι πιστωτές, για κάποιον όμως λόγο πάντα επιστρέφουν και δανείζουν (ακόμα και τη Σοβιετική Ένωση μετά το 1917 όπως διάβασα να λέει ο Π. Παπακωνσταντίνου).
Μα κι εγώ τις υποστηρίζω. Καθόλου διαφθορά, πουθενά. Η συνολική πορεία όμως μ' ενδιαφέρει περισσότερο. Γιατί εκεί δεν έχουμε παράνομη, αλλά νόμιμη ρεμούλα.
Στο δικό μου ερμηνευτικό σχήμα, οι κρίσεις αυτές είναι αναμενόμενες και δεν οφείλονται στον νεοφιλελευθερισμό, αλλά στον καπιταλισμό (η μαρξική ανάλυση μάλλον αναβιώνει παρά φθίνει στις μέρες μας, ασχέτως ονειρώξεων :)). Εστίασα στη συγκεκριμένη ιστορική περίοδο μόνο και μόνο γιατί συνδέεται στενότερα με τα χρέη. Η σοσιαλδημοκρατία δεν είχε τέτοια χρέη αν δεν κάνω λάθος. Παρεμπιπτόντως, χωρίς να έχω τόσο βαθιές γνώσεις για το θέμα, κι εγώ δεν μπορώ να πιστέψω ότι το ίδιο το μοντέλο λειτουργίας της Σοβιετικής Ένωσης δεν ήταν λάθος. Δεν το συνδέω όμως με το όραμα για μια κοινωνία ισότητας, δημοκρατίας και δικαιοσύνης. Αυτό εξακολουθώ να το πιστεύω (αφελώς ίσως κι εγώ...)
Ούτε εμένα με ικανοποιεί. Ο κόσμος μπορεί να ποδηγετείται, αλλά από την άλλη μεριά βολεύεται κιόλας. Θεωρεί ότι θα τα κουτσοβολέψει σ'αυτό το σύστημα, θα την βγάλει. Και μέχρι στιγμής το καταφέρνει. Γιατί να ρισκάρει το κεφάλι του; Όταν μάλιστα οι εναλλακτικές δεν αποδείχτηκαν και ό,τι καλύτερο. Εγώ εδώ θα έλεγα ότι στο χέρι μας είναι τις εναλλακτικές να τις κάνουμε κάτι πολύ καλύτερο, αν διαπιστώνουμε, όπως εγώ, πως είτε είμαστε απ' τους κάπως πιο ωφελημένους είτε από τους πιο ριγμένους, το σύστημα αυτό είναι άδικο στη ρίζα του για τη συντριπτική πλειοψηφία των ανθρώπων πάνω στη γη.
Ωχ, βλέπω γράψατε κι άλλα. Θα επανέλθω μία των ημερών, γιατί έχουμε και μεταφράσεις να παραδώσουμε :)
Επιτρέψτε μου να κάνω μερικές απλές αριθμητικές πράξεις, με κάθε επιφύλαξη για την ακρίβεια και τη σχετικότητα και την προχειρότητα της μοναδικής πηγής που δίνω, List of countries by GNI (PPP) per capita στην αγγλική βίκη. Επισημαίνω επίσης ότι κατανοώ και τη σχετικότητα όλων των στατιστικών στοιχείων, ξέρω το ανέκδοτο με το μισοψημένο κοτόπουλο (καμμένο δεξιά, άψητο αριστερά κλπ) αλλά τέτοια στοιχεία κοιτάζουν οι δανειστές μας, οι επενδυτές μας κπλ.
Παρατηρώ πρώτα πρώτα ότι η Ελλάδα είναι (ήταν) στην 25η θέση του κόσμου με $ 28470 κατά κεφαλήν εισόδημα. Αυτό το VHI στη λίστα σημαίνει Very High Income. Ως υπερήφανος Έλλην δεν κατανοώ πώς μπορεί να βρίσκονται πάνω από εμάς Λουξεμβούργα και σουλτανάτα, αλλά δεν μπορώ εύκολα να πω ότι θα έπρεπε να είμαστε ψηλότερα από πολλές άλλες χώρες που μας περνάνε στην κατάταξη.
Μετά, υπολογίζω ότι αν περικοπεί το εθνικό μας εισόδημα κατά ένα ολόκληρο 20% και πέσει στα $ 23.000 κατά κεφαλή, θα πέσουμε μεν στην 30ή θέση, αλλά θα εξακολουθούμε να είμαστε χώρα VHI. Ακόμη και με 30% πτώση θα μείνουμε πάνω από το όριο VHI των $ 20000 κατά κεφαλή.
Βλέπω επίσης πού βρίσκονται οι χώρες που αναδιαπραγματεύτηκαν πρόσφατα συμφωνίες με το ΔΝΤ, αλλά και μερικές από τις ανερχόμενες χώρες που αναφέρθηκαν πιο πάνω, και υπολογίζω πόσο % του εισοδήματός μας «πρέπει να χάσουμε» (με άλλα λόγια, πόσο πλουσιότεροι είμαστε) για να φτάσουμε στις οικονομικές συνθήκες αυτών των χωρών:
χώρα | GNI | θέση | αν χάσουμε
Ουγγαρία | 17790 | 45 | 38%
Λετονία | 16740 | 47 | 42%
Ρωσία | 15630 | 49 | 46%
Αργεντινή |14020 | 52 |51%
Τουρκία | 13770 | 54 | 52%
Μαλαισία | 13740 | 55 | 52,5%
Ρουμανία | 13500 | 56 | 53%
Βραζιλία | 10070 | 70 | 65%
Κίνα | 6020 | 96 | 79%
Ινδία | 2960 | 124 | 90%
Φυσικά, κανείς δεν λέει ότι πρέπει να υποχωρήσουμε σε τριτοκοσμικές συνθήκες. Αλλά όποιος επιχειρηματολογεί λέγοντας ότι «πεινάμε» όταν 40 εκατομμύρια Αμερικανοί (των ΗΠΑ, εννοώ, τέσσερις Ελλάδες) είναι άστεγοι, άνεργοι, χωρίς περίθαλψη και χωρίς αύριο, προφανώς δεν μπορεί να ελπίζει σε ευήκοα ώτα και ανοχή σε ξυρίσματα οφειλομένων δανείων με τετοια επιχειρήματα σε διεθνές επίπεδο. Φυσικά και υπάρχει κατανόηση για φτωχές χώρες. Πραγματικά φτωχές, όχι κατά δήλωσή τους.
Και για να σταματήσω αυτά τα δυσάρεστα μαθηματικά παιχνιδάκια, σκεφτείτε απλώς ότι για να διπλασιάσουν ένα δισεκατομμύριο Ινδοί το εθνικό τους εισόδημα και να πλησιάσουν την Κίνα, να μπουν δηλαδή ίσα ίσα στις 100 πλουσιότερες χώρες του κόσμου, πρέπει να αυξησουν το εθνικό τους εισόδημα, ως χώρα κατά 3000 δισεκατομμύρια δολάρια. Από πού θα βρεθούν αυτά; Και πού βρίσκονται αυτά τα χρήματα τώρα;
Παρατηρώ πρώτα πρώτα ότι η Ελλάδα είναι (ήταν) στην 25η θέση του κόσμου με $ 28470 κατά κεφαλήν εισόδημα. Αυτό το VHI στη λίστα σημαίνει Very High Income. Ως υπερήφανος Έλλην δεν κατανοώ πώς μπορεί να βρίσκονται πάνω από εμάς Λουξεμβούργα και σουλτανάτα, αλλά δεν μπορώ εύκολα να πω ότι θα έπρεπε να είμαστε ψηλότερα από πολλές άλλες χώρες που μας περνάνε στην κατάταξη.
Μετά, υπολογίζω ότι αν περικοπεί το εθνικό μας εισόδημα κατά ένα ολόκληρο 20% και πέσει στα $ 23.000 κατά κεφαλή, θα πέσουμε μεν στην 30ή θέση, αλλά θα εξακολουθούμε να είμαστε χώρα VHI. Ακόμη και με 30% πτώση θα μείνουμε πάνω από το όριο VHI των $ 20000 κατά κεφαλή.
Βλέπω επίσης πού βρίσκονται οι χώρες που αναδιαπραγματεύτηκαν πρόσφατα συμφωνίες με το ΔΝΤ, αλλά και μερικές από τις ανερχόμενες χώρες που αναφέρθηκαν πιο πάνω, και υπολογίζω πόσο % του εισοδήματός μας «πρέπει να χάσουμε» (με άλλα λόγια, πόσο πλουσιότεροι είμαστε) για να φτάσουμε στις οικονομικές συνθήκες αυτών των χωρών:
Ουγγαρία | 17790 | 45 | 38%
Λετονία | 16740 | 47 | 42%
Ρωσία | 15630 | 49 | 46%
Αργεντινή |14020 | 52 |51%
Τουρκία | 13770 | 54 | 52%
Μαλαισία | 13740 | 55 | 52,5%
Ρουμανία | 13500 | 56 | 53%
Βραζιλία | 10070 | 70 | 65%
Κίνα | 6020 | 96 | 79%
Ινδία | 2960 | 124 | 90%
Φυσικά, κανείς δεν λέει ότι πρέπει να υποχωρήσουμε σε τριτοκοσμικές συνθήκες. Αλλά όποιος επιχειρηματολογεί λέγοντας ότι «πεινάμε» όταν 40 εκατομμύρια Αμερικανοί (των ΗΠΑ, εννοώ, τέσσερις Ελλάδες) είναι άστεγοι, άνεργοι, χωρίς περίθαλψη και χωρίς αύριο, προφανώς δεν μπορεί να ελπίζει σε ευήκοα ώτα και ανοχή σε ξυρίσματα οφειλομένων δανείων με τετοια επιχειρήματα σε διεθνές επίπεδο. Φυσικά και υπάρχει κατανόηση για φτωχές χώρες. Πραγματικά φτωχές, όχι κατά δήλωσή τους.
Και για να σταματήσω αυτά τα δυσάρεστα μαθηματικά παιχνιδάκια, σκεφτείτε απλώς ότι για να διπλασιάσουν ένα δισεκατομμύριο Ινδοί το εθνικό τους εισόδημα και να πλησιάσουν την Κίνα, να μπουν δηλαδή ίσα ίσα στις 100 πλουσιότερες χώρες του κόσμου, πρέπει να αυξησουν το εθνικό τους εισόδημα, ως χώρα κατά 3000 δισεκατομμύρια δολάρια. Από πού θα βρεθούν αυτά; Και πού βρίσκονται αυτά τα χρήματα τώρα;
Costas
¥
Ωραία, αλλά γιατί ο κόσμος ψήφισε βρε παιδί μου Θάτσερ αντί για Εργατικούς; Αυτό ρωτώ. Γιατί Ρέιγκαν και όχι πάλι Κάρτερ; Τι ήταν αυτό που τον έκανε να συμφωνεί με τη Θάτσερ και να λέει "κάτι πρέπει ν' αλλάξει;" Εγώ θυμάμαι μια Αγγλιδούλα νοσοκόμα που μου μιλούσε τότε ενάντια στα συνδικάτα. Είχε βαρεθεί τις απεργίες και τα συνδικάτα. Θεωρούσε ότι το είχαν παρατραβήξει. Αλλά δεν ήταν μόνο αυτή, ήταν η πλειοψηφία. Γενικά, γιατί ο κόσμος ψηφίζει συνήθως δεξιά; (με εξαίρεση χώρες όπως η Σουηδία) Όσο για το αν φθίνει ή ανθεί πάλι η μαρξική ανάλυση: όταν στις ΗΠΑ, τη μητρόπολη του καπιταλισμού, αλλά και στην άλλη μητρόπολη, την Αγγλία του 1860-1920, ο μαρξισμός δεν έβγαλε σχεδόν καθόλου ρίζες, για ποια άνθηση μιλάμε;
Ακρογωνιαίος λίθος της μαρξικής ανάλυσης είναι η δικτατορία του προλεταριάτου. Όχι απλώς η ιστορική, περαστική φύση του καπιταλισμού, και όχι βέβαια απλώς η εκμεταλλευτική του φύση, αλλά το ότι θα τον διαδεχτεί ένα σύστημα συνενωμένων-συνεργαζόμενων παραγωγών που θα έχουν "απαλλοτριώσει τους απαλλοτριωτές". That's all. Εκεί σταματά η μαρξική ανάλυση (πέθανε ο Μαρξ). Μετά αναλαμβάνει ο μαρξισμός. Και ο μαρξισμός έδωσε δύο κυρίως ρεύματα: το ρεφορμισμό και τον επαναστατισμό. Ο πρώτος έκανε καριέρα στη Γερμανία ώσπου απαρνήθηκε το μαρξισμό, και υπάρχει ακόμα. Ο δεύτερος έκανε καριέρα στη Ρωσία, στην Κίνα και άλλες προκαπιταλιστικές χώρες, ως υποκατάστατο αστικής τάξης στον αγώνα για τον εκσυγχρονισμό, την εκβιομηχάνιση και την εθνική ανεξαρτησία, και επίσης υπάρχει ακόμα: οι επίγονοί του, μεταλλαγμένοι βέβαια, κυβερνούν σήμερα την πολυανθρωπότερη χώρα του κόσμου, κι ένας-δυο άλλοι δε λένε να πεθάνουν, έχοντας κυβερνήσει επί μερικές δεκαετίες χωρίς αλλαγή ούτε καν στα πρόσωπα. Συνδυάστηκε παντού με το μονοκομματικό κράτος. Ιστορικά, αυτό που για μένα φάνηκε εκ του αποτελέσματος είναι ότι παρά τα οράματα περί ισότητας κλπ., όταν αφαιρέσεις από τους ανθρώπους την ιδιοκτησία, και μάλιστα τη μικρή, και τη μεταφέρεις στα χέρια του κράτους (άλλοι λένε "της κοινωνίας", γιατί τους ενοχλεί η λέξη κράτος ως έκφραση ταξικών σχέσεων, αλλά είναι το ίδιο), είναι πολύ εύκολο μια ελίτ να κάνει ρεσάλτο στο κράτος και να μετατρέψει την κοινοκτημονική-αταξική κοινωνία σε μια κοινωνία ακτημόνων σκλάβων του κράτους και των αποκλειστικών διαχειριστών του, από τη μια στιγμή στην άλλη. Και αυτό γιατί η πολιτική εξουσία είναι από τη φύση της άστατη. Αντιθέτως, τα ιδιοκτησιακά δικαιώματα είναι πολύ πιο αγκυρωμένα στη γη, στα μυαλά, στην οικονομία ως νομή του οίκου. Επομένως, το καλύτερο θεμέλιο της ελευθερίας είναι η ιδιοκτησία. Τον ιδιοκτήτη, ειδικά της γης, δύσκολα τον απαλλοτριώνεις. Οι πιο ελεύθερες κοινωνίες είναι οι κοινωνίες μικροϊδιοκτητών αγροτών, αν εξαιρέσουμε τις φυλετικές κοινοκτημονικές κοινωνίες, που όμως δεν αφορούν τις κοινωνίες της αφθονίας όπως είναι οι σύγχρονες. Το πρόβλημα είναι ότι, όπως έδειξε η μαρξική και η μαρξιστική ανάλυση, η σύγχρονη καπιταλιστική ιδιοκτησία μοιραία οδηγεί στη συγκέντρωσή της σε λίγα χέρια και σε τεράστιες μονάδες, καταργώντας τη μικρή ιδιοκτησία (άλλωστε υποτίθεται ότι γεννήθηκε στην Αγγλία από την απαλλοτρίωση των χωρικών). Επιπλέον, το ίδιο το κληρονομικό δικαίωμα καταργεί κάθε έννοια αξιοκρατίας και ισότητας. Συμπέρασμα; Κανένα. Δεν έχω!
Costas
¥
Και από Gini δεν πάμε άσχημα, ούτε από Δείκτη Ανθρώπινης Ανάπτυξης: αυτά, όχι για να χαιρόμαστε για τη γενιά των 500-600 ευρώ και για τους ανέργους μας, αλλά απλώς γι' αυτό που είπα για τις άλλες χώρες, τις φτωχές, που ωστόσο ανεβαίνουν, π.χ. την Κίνα των 200 δολαρίων μηνιαίως και πολλά είναι, κι όλος ο κόσμος είναι χρεωμένος σ' αυτήν (στους καπιταλιστές της και στο κράτος της).
Elsa
¥
Για την απορία σου, Κώστα, πού οφείλεται η άνοδος του νεοφιλελευθερισμού, ίσως απαντάει το βιβλίο της Naomi Klein "The shock doctrine". Δεν είναι οικονομολόγος, δημοσιογράφος είναι, αλλά έχει αναπτύξει μια ενδιαφέρουσα θεωρία. Δεν το έχω διαβάσει, το έχω και αυτό στα υπόψη , αλλά πρόσφατα είδα μια ταινία βασισμένη σε αυτό. Τρέιλερ παρακάτω:
Κριτική του βιβλίου από τον Joseph Stiglitz στους NYT
, αλλά πρόσφατα είδα μια ταινία βασισμένη σε αυτό. Τρέιλερ παρακάτω:Κριτική του βιβλίου από τον Joseph Stiglitz στους NYT
Costas
¥
Η κριτική του Stieglitz κινείται στον αστερισμό τού "να μην εκθέσω την ομοϊδεάτισσά μου, ό,τι μπαρούφες κι αν λέει", methinks. Και ακολουθεί αυτή την αρχή όσο πιο ευσυνείδητα μπορεί. Ούτε κι εγώ το 'χω διαβάσει το βιβλίο (για την ακρίβεια, το αγνοούσα), αλλά το τρέιλερ μου αρκεί... Το μόνο που μου μένει από αυτή τη θεωρία είναι ότι η κατάλληλη χρονική στιγμή για να περάσεις ορισμένα μέτρα-σοκ σε μια κοινωνία είναι μια στιγμή κρίσης, πολεμικής, χρεωστικής, οικολογικής, φυσικής καταστροφής ή ό,τι άλλο. Εντάξει, αυτό δε χρειάζεται και πολύ μυαλό για να το σκεφτείς --είναι απλά η γνωστή παροιμία "στη βράση κολλάει το σίδερο". [Ούτε έχει πολύ νόημα: δηλαδή, θα χρεώσουμε ένα σεισμό ή ένα τσουνάμι στον Φρήντμαν;] Όμως το ζήτημα δεν η χρονική στιγμή αλλά τα αίτια που καθιστούν αυτά τα μέτρα επαρκώς δημοφιλή ώστε οι πολιτικοί τους εισηγητές να υπερψηφιστούν από μια σχετική πλειοψηφία, στις χώρες φυσικά όπου υπάρχει σχετική ελευθερία του λόγου (παρά τη χειραγώγηση των ΜΜΕ) και του εκλέγειν (άλλο επομένως η Χιλή του Πινοτσέτ, άλλο η Βρετανία της Θάτσερ, έστω και με φόντο τον πόλεμο των Φώκλαντ --μην ξεχνάμε πως η Θάτσερ είχε ήδη ψηφιστεί πρωθυπουργός όταν έγινε ο πόλεμος, που της έδωσε την ευκαιρία να τσακίσει τους ανθρακωρύχους).
Η περίπτωση του Γιωργάκη είναι ελαφρώς διαφορετική, αφού υπερψηφίστηκε υποσχόμενος τα ακριβώς αντίθετα από αυτά που έκανε μετά, και μάλιστα σε ρητή κεϋνσιανή αντίθεση προς τον "νεοφιλελεύθερο" Καραμανλή, που εισηγούνταν αυτά ακριβώς που έκανε στη συνέχεια ο Γιωργάκης. Αυτό δείχνει τόσο το επίπεδο του πολιτικού πολιτισμού στη χώρα μας όσο όμως και, παράλληλα, την απόλυτη ανυποληψία της ΝΔ στα μάτια του λαού εκείνη τη στιγμή. Δηλ., άλλοι πίστευαν ( ή αφήνονταν στη γλυκιά ελπίδα ή πάσκιζαν να πιστεύουν) τις επαγγελίες του ΠΑΣΟΚ, και άλλοι, αν και καταλάβαιναν ότι λέει ψέματα, το ψήφισαν γιατί το θεωρούσαν πιο κατάλληλο να εφαρμόσει τα μέτρα που εισηγούνταν η ΝΔ η οποία τους έλεγε την "αλήθεια" για τα αναγκαία μέτρα, γιατί θεωρούσαν ότι το ΠΑΣΟΚ θα τα εφαρμόσει πιο μαλακά ή/και πιο τίμια (π.χ. θα κάνει παράλληλα μεταρρυθμίσεις ή/και θα χτυπήσει τη διαφθορά κλπ.)
Όσον αφορά τώρα τη δική μας κρίση, δεν υπήρξε καμιά δραματική συγκυρία για τη θέσπιση των μέτρων, ει μη μόνον η ίδια η εμφάνιση της παγκόσμιας κρίσης το 2008 και η άφιξή της στην πόρτα της Ευρώπης και της Ελλάδας. Τα μέτρα, το ασφαλιστικό κλπ., συζητιόνταν επί χρόνια, το ασφαλιστικό είχε γίνει προσπάθεια να αλλάξει επί Γιαννίτση και μετά, κλπ. Άρα, ποια shock therapy? Γενικά, από το τρέιλερ, αυτό που συνάγω εγώ είναι ένα τεράστιο κομφούζιο, ανάξιο για να χάσει το χρόνο του κανείς να διαβάσει το βιβλίο.
Η περίπτωση του Γιωργάκη είναι ελαφρώς διαφορετική, αφού υπερψηφίστηκε υποσχόμενος τα ακριβώς αντίθετα από αυτά που έκανε μετά, και μάλιστα σε ρητή κεϋνσιανή αντίθεση προς τον "νεοφιλελεύθερο" Καραμανλή, που εισηγούνταν αυτά ακριβώς που έκανε στη συνέχεια ο Γιωργάκης. Αυτό δείχνει τόσο το επίπεδο του πολιτικού πολιτισμού στη χώρα μας όσο όμως και, παράλληλα, την απόλυτη ανυποληψία της ΝΔ στα μάτια του λαού εκείνη τη στιγμή. Δηλ., άλλοι πίστευαν ( ή αφήνονταν στη γλυκιά ελπίδα ή πάσκιζαν να πιστεύουν) τις επαγγελίες του ΠΑΣΟΚ, και άλλοι, αν και καταλάβαιναν ότι λέει ψέματα, το ψήφισαν γιατί το θεωρούσαν πιο κατάλληλο να εφαρμόσει τα μέτρα που εισηγούνταν η ΝΔ η οποία τους έλεγε την "αλήθεια" για τα αναγκαία μέτρα, γιατί θεωρούσαν ότι το ΠΑΣΟΚ θα τα εφαρμόσει πιο μαλακά ή/και πιο τίμια (π.χ. θα κάνει παράλληλα μεταρρυθμίσεις ή/και θα χτυπήσει τη διαφθορά κλπ.)
Όσον αφορά τώρα τη δική μας κρίση, δεν υπήρξε καμιά δραματική συγκυρία για τη θέσπιση των μέτρων, ει μη μόνον η ίδια η εμφάνιση της παγκόσμιας κρίσης το 2008 και η άφιξή της στην πόρτα της Ευρώπης και της Ελλάδας. Τα μέτρα, το ασφαλιστικό κλπ., συζητιόνταν επί χρόνια, το ασφαλιστικό είχε γίνει προσπάθεια να αλλάξει επί Γιαννίτση και μετά, κλπ. Άρα, ποια shock therapy? Γενικά, από το τρέιλερ, αυτό που συνάγω εγώ είναι ένα τεράστιο κομφούζιο, ανάξιο για να χάσει το χρόνο του κανείς να διαβάσει το βιβλίο.