knuckleball

[Alexandra]

Μια ωραιότατη εξήγηση εδώ από τον Αντώνη Πανούτσο.

Και ο ορισμός:
A knuckleball (or knuckler for short) is a baseball pitch with an erratic, unpredictable motion. The pitch is thrown so as to minimize the spin of the ball in flight. This causes vortices over the stitched seams of the baseball during its trajectory, which in turn can cause the pitch to change direction—and even corkscrew—in mid-flight. This makes the pitch difficult for batters to hit, but also difficult for pitchers to control. The challenge also extends to the catcher, who must at least attempt to catch the pitch, and the umpire, who must determine whether the pitch was a strike or ball.

Πώς θα το πούμε στον υπότιτλο;
Throw a knuckleball!
Φωνάζει η χαριτωμένη δεσποινίς από την κερκίδα στον παίκτη της αρεσκείας της.

http://www.youtube.com/watch?v=X3tWTKL6xNM

 

[sarant]

Με φάλτσο;

 

[Alexandra]

Νομίζω ότι είναι το αντίθετο του φάλτσου.

 

[nickel]

Σύμφωνα με το «επίσημο» γλωσσάρι των Ολυμπιακών:

knuckleball = (γαλλ.) balle papillon, (ελλ.) ρίψη πεταλούδα

 

[Alexandra]

Σύμφωνα με το «επίσημο» γλωσσάρι των Ολυμπιακών:

Μπόρεσες και μπήκες; Εδώ και ώρα μού βγάζει μήνυμα λάθους, γι' αυτό δεν μπόρεσα να το κοιτάξω.

 

[azimuthios]

Εντάξει, είναι η ρίψη πεταλούδα, όπως λέει το γλωσσάρι που βρήκε ο νίκελ.

Εγώ όμως έχω ένα 'φιλοσοφικό' ή ρητορικό ερώτημα τώρα... Αν εσύ έβαζες 'ρίξε μια φαλτσαριστή, στριφτή, ανάποδη, ίσια ή τουμπαριστή μπαλιά' σε έναν υπότιτλο που μένει για 3 δευτερόλεπτα στην οθόνη και χάνεται μετά στην αιώνια λήθη του μυαλού του θεατή που ούτε καν πρόλαβε να τον διαβάσει και να δει ταυτόχρονα και την εικόνα, πόσο μάλλον να κάνει την επεξεργασία του ορθού ή λάθους όρου, θα ήταν κακό;

Δηλαδή τώρα τι καταλαβαίνει ο Έλληνας θεατής με την 'μπαλιά πεταλούδα';
α. Ότι την μπαλιά την κάνει μια πεταλούδα
β. Ότι το μπαλάκι είναι ένα κουκούλι που από μέσα βγαίνει πεταλούδα
γ. Ότι το μπαλάκι έβγαλε πολύχρωμα φτερά
δ. Τίποτε από τα παραπάνω
ε. Όλα τα παραπάνω

 

[nickel]

Δεν ξέρω ποια απάντηση θα δώσει η Αλ., αλλά εγώ νομίζω ότι συχνά σε υπότιτλους ψάχνουμε να βρούμε τη σωστή ορολογία για να μη μας κράξει (α) ο γνώστης της ξένης γλώσσας που ομιλείται επί της οθόνης ή (β) ο συνάδελφος σε φόρουμ. Είναι το άλλο άκρο του υποτιτλιστή που μεταφράζει σε στιλ «όποιον πάρει ο χάρος». Αντίστοιχες περιπτώσεις έχουμε μεταξύ των οδηγών στην εθνική. Είναι και οι δύο επικίνδυνοι... :)


Και, αφού είπα το χαλαρωτικό:
Αν ο όρος δεν είναι βγαλμένος από τις πιο απόκρυφες βίβλους της ορολογίας, αν δηλαδή εδώ είναι αναγνωρίσιμος από τους μπεϊζμπολίστες, δεν πειράζει αν δεν καταλάβει ο μέσος θεατής. Και ο μέσος αγγλόφωνος θεατής δεν πρόκειται να καταλάβει το αγγλικό, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι ο συγγραφέας θα πρέπει να το κάνει νιανιά.

 

[SBE]

Συμφωνώ γενικά με τα περί σωστής ορολογίας κλπ αλλά στο συγκεκριμένο αν η κοπέλλα εμφανιστεί να φωνάζει "πέτα μια πεταλούδα", είναι εξίσου πιθανό ο θεατής να νομίσει ότι πρόκειται για μεταφραστική γκάφα- ειδικά τη στιγμή που το άθλημα είναι άγνωστο στην Ελλάδα κι αν έχει στήσει αυτί δεν θα ακούσει πεταλούδα καθόλου.

 

[Alexandra]

Όπως λέει παραπάνω ο Nickel, μερικές φορές ο όρος είναι άγνωστος και στον αγγλόφωνο τηλεθεατή, αλλά ο σεναριογράφος αποφάσισε να τον χρησιμοποιήσει, για να εντυπωσιάσει ή ίσως για να εκπαιδεύσει -- κάποιοι τηλεθεατές θα αναρωτηθούν "τι είναι αυτό;" και ίσως καταφέρουν να μάθουν.

Όταν μπορώ να "το κάνω νιανιά" στον Έλληνα τηλεθεατή χωρίς να διαστρεβλώνω τον όρο, το κάνω. Δεν διανοούμαι π.χ. να αντικαταστήσω ένα "άγνωστο" όνομα βοτάνου μ' ένα γνωστό, θεωρώντας εκ προοιμίου ότι οι θεατές δεν αξίζουν να διαβάσουν όρους με ελάχιστη επιστημονική ακρίβεια επειδή είναι όλοι αμόρφωτοι. Μα οι αμόρφωτοι, που δεν θα καταλάβουν αν το είπα σωστά ή λάθος, δεν μετράνε όταν πρόκειται να υποβληθώ σε κριτική της μετάφρασής μου. Αυτοί που μετράνε για μένα είναι οι θεατές που θα πουν "Μα τι λέει; Αυτό το άγνωστο βότανο είναι αφροδισιακό, ενώ αυτό που έγραψε αυτή είναι υπνωτικό!"

Στη συγκεκριμένη περίπτωση, όταν η δεσποινίς φωνάζει από την κερκίδα "Ρίξε ένα knuckleball", η αντίδραση των θεατών γύρω της είναι περίεργη, άρα μια χαρά θα ταίριαζε, "Ρίξε μια βολή πεταλούδα", ενώ το "Ρίξε μια φαλτσαριστή" ίσως να μην προκαλούσε την ίδια αντίδραση.

Η μπαλιά "πεταλούδα", θα είναι προφανώς μέσα σε εισαγωγικά και ο ένας στους χίλιους θεατές που ξέρει τι είναι το knuckleball, έστω και επειδή είναι μέλος της Λεξιλογίας, θα εκτιμήσει ότι το έγραψα σωστά. Οι υπόλοιποι θα πρέπει να με εμπιστευτούν ότι ξέρω τι λέω.

 

[azimuthios]

Όοοοοχιιιιι! Τώρα παρεξηγήσατε το χιούμορ μου νομίζω.

Όχι, νίκελ, δεν είμαι ο μεταφραστής που μεταφράζει όποιον πάρει χάρος.

Όχι, πιθανόν εγώ να είμαι ο μεταφραστής που θα πει στην Αλεξάνδρα, 'Μα τι λες;' αν κάνει λάθος παρανόησης ή χοντράδα.

Όχι, δεν θα έβαζα ποτέ ένα υπνωτικό βότανο αντί για ένα αφροδισιακό.
Δεν ξέρω τι θα έκανα βέβαια αν το βότανο το έλεγαν Ινκοντινέντια Μπάτους, κοινώς Σπειρομετρησάρια, το οποίο έχει την ίδια δράση και νόημα στον υπότιτλο με τη γνωστή σε όλους Καλέντουλα. Ή αν θα έβαζα το φάρμακο που λένε οι Αμερικανοί Κρεμμυδοσουπονητυρόν, ενώ έχει την ίδια δράση με το ωραίο μας Ντεπόν

Όχι, η μετάφραση υποτίτλων δεν είναι διαγωνισμός ευρυμάθειας ή επίδειξης γνώσεων μεταξύ μεταφραστών, αλλά προσπάθεια σωστής απόδοσης και προσπάθεια να κάνεις το ευρύ κοινό να καταλάβει τι λένε στην ταινία χωρίς ταυτόχρονα να διακυβεύσεις (jeopardize εννοώ) την ορθότητα της μετάφρασης. Οι συμβιβασμοί που γίνονται στους υπότιτλους (λόγω χρόνου και χώρου) είναι πολλοί και ποικίλοι. Ας μη γινόμαστε άκαμπτοι και δογματικοί...

Όχι, όποιος πει στην Αλεξάνδρα ότι έκανε λάθος σε έναν όρο σε ένα άθλημα που το παίζουν 100 (και αν...) άτομα σε όλη την Ελλάδα, τότε είναι εκτός τόπου και χρόνου, είναι αναμάρτητος οπότε ρίχνει όσες πέτρες θέλει και σίγουρα βλέπει κάτι άλλο, αλλά όχι το δάσος.

Εγώ απλώς αναρωτήθηκα για τη ματαιοπονία αναζήτησης του ακριβούς όρου με ακρίβεια χιλιοστού, αντί να κάνουμε άλλα πράγματα πιο σημαντικά στη ζωή από το κάθε knuckleball ή ballbuster.

Η ερώτησή μου έγινε με αφορμή την ερώτηση της Αλεξάνδρας, όχι για τη συμπαθέσταση Αλεξάνδρα... Άτιμο φόρουμ που δεν έχεις κάμερα να βλέπουμε τις φάτσες μας και να μην παρεξηγιόμαστε!

 

[SBE]

Αλεξάνδρα, δε νομίζω ότι οι αμερικανοί, και μάλιστα αυτοί που πάνε να δουν μπειζμπωλ δεν ξέρουν τί είναι η βολή - πεταλούδα, οπότε οι παράξενες ματιές που ρίχνουν στην κοπέλλα που απαιτεί βολή- πεταλούδα μάλλον έχουν να κάνουν με άλλα, κι όχι με το ότι δεν καταλαβαίνουν τη λέει.
Κοιτάζοντας πάλι τον ορισμό, βλέπω ότι είναι βολή με απρόβλεπτα αποτελέσματα, δηλαδή δύσκολο να την πιάσεις. Λογικά, τέτοιες δεν θα έπρεπε να πετάνε συνήθως; μήπως δηλαδή η κοπέλλα λέει το προφανές;

 

[Alexandra]

Αλεξάνδρα, δε νομίζω ότι οι αμερικανοί, και μάλιστα αυτοί που πάνε να δουν μπειζμπωλ δεν ξερουν τί είναι η βολή - πεταλούδα, οπότε οι παράξενες ματιές που ρίχνουν στην κοπέλλα που απαιτει βολή- πεταλούδα μάλλον έχουν να κανουν με άλλα, κι όχι με το ότι δεν καταλαβαίνουν τη λέει.

Όταν είπα ότι οι άλλοι την κοιτάνε παράξενα και πρέπει να γράψουμε κάτι στον υπότιτλο που δικαιολογεί την αντίδρασή τους, εννοούσα να την δικαιολογεί στον Έλληνα θεατή όχι στον Αμερικανό. Αυτό δεν κάνουμε πάντα στους υποτίτλους όταν προσπαθούμε να αποδώσουμε το χιούμορ;

 

[drsiebenmal]

Από όσο κατάλαβα, υπάρχουν τριών λογιών μπαλιές, οι ίσιες, οι φαλτσαριστές και οι προκείμενες. Εγώ θα τις έλεγα σβουριχτές επειδή μου θυμίζουν την κακία στη «σβουριχτή καρπαζιά θα φας ρε και θα 'ναι όλη δικιά σου» (σβουριχτή που, παρεμπ, στα αγγλικά μεταφράζεται λέει ως belt).
Και ο θεατής θα καταλάβει ότι είναι μια δύσκολη μπαλιά, και ο ειδικός θα μπορέσει να γράψει μια μικρή διατριβή γιατί δεν πρέπει να λέμε σβουριχτή την κλωστή μπαλιά πεταλούδα και όλοι θα μπορούμε να είμαστε ευχαριστημένοι.