Άντε πάλι η λεξιπενία
- Thread starter Alexandra
- Start date
Όχι, να ξέρετε, αν δεν υπάρχουν άλλα μεγάλα θέματα αυτές τις μέρες, σεισμοί και καταποντισμοί και ορυκτοπετρέλαια, θα ανοίξει πάλι συζήτηση για τη λεξιπενία. Με αφορμή το σημερινό κείμενο της Νεοελληνικής στις Πανελλήνιες. Όπου οι εξεταστές πρόσθεσαν κάτω από το κείμενο και πεντέξι ορισμούς λέξεων. Ιδού το κείμενο και οι ερμηνευμένες:
(Θα μπορούσα να σκεφτώ δυο-τρεις καλύτερους τρόπους να εξηγήσω το «υπόδικη». Οπωσδήποτε, ποτέ με το «ένοχη».)
Θυμήθηκαν στο Μέγκα την αρωγή και την ευδοκίμηση. Μόνο που τη δεύτερη την έγραψαν ευδοκίνηση! :)
Βρισκόμαστε σ’ ένα σταυροδρόμι· δεν ήμασταν ποτέ απομονωμένοι· μείναμε πάντα ανοιχτοί σ’ όλα τα ρεύματα — Ανατολή και Δύση· και τ’ αφομοιώναμε θαυμάσια τις ώρες που λειτουργούσαμε σαν εύρωστος οργανισμός. […] Συνταραζόμαστε κι εμείς, δικαιολογημένα ή αδικαιολόγητα, από διαδοχικές κρίσεις, αποκαλυπτικές εφευρέσεις και φόβους, που δεν αφήνουν τον ανθρώπινο νου να ηρεμήσει — σαν την καλαμιά στον κάμπο. Μπροστά σ’ αυτά, τι μας μένει για να βαστάξουμε αν απαρνηθούμε τον εαυτό μας; Δε μένω τυφλός στα ψεγάδια μας, αλλά έχω την ιδιοτροπία να πιστεύω στον εαυτό μας. Σας παρακαλώ να με συγχωρήσετε που μνημονεύω εδώ προσωπικές εμπειρίες· δεν έχω άλλο πειραματόζωο από εμένα. Και η προσωπική μου εμπειρία μου δείχνει πως το πράγμα που με βοήθησε, περισσότερο από κάθε άλλο, δεν ήταν οι αφηρημένοι στοχασμοί ενός διανοουμένου, αλλά η πίστη και η προσήλωσή μου σ’ έναν κόσμο ζωντανών και περασμένων ανθρώπων· στα έργα τους, στις φωνές τους, στο ρυθμό τους, στη δροσιά τους. Αυτός ο κόσμος, όλος μαζί, μου έδωσε το συναίσθημα πως δεν είμαι μια αδέσποτη μονάδα, ένα άχερο στ’ αλώνι. Μου έδωσε τη δύναμη να κρατηθώ ανάμεσα στους χαλασμούς που ήταν της μοίρας μου να ιδώ. Κι ακόμη, μ’ έκανε να νιώσω, όταν ξαναείδα το χώμα που με γέννησε, πως ο άνθρωπος έχει ρίζες, κι όταν τις κόψουν πονεί, βιολογικά, όπως όταν τον ακρωτηριάσουν. […]
Κι όλα τούτα θα μπορούσα να τα ονομάσω με τη λέξη παράδοση, που την ακούμε κάποτε ψυχρά και μας φαίνεται υπόδικη. Αλήθεια, υπάρχουν ροπές που νομίζουν πως η παράδοση μας στρέφει σε έργα παρωχημένα και ανθρώπους παρωχημένους· πως είναι πράγμα τελειωμένο και άχρηστο για τις σημερινές μας ανάγκες· πως δεν μπορεί να βοηθήσει σε τίποτε τον σημερινό τεχνοκρατικό άνθρωπο που γνώρισε φριχτούς πολέμους και φριχτότερα στρατόπεδα συγκεντρώσεως· αυτόν τον άνθρωπο που αμφιταλαντεύεται ανάμεσα στην κατάσταση του θηρίου και την κατάσταση του ανδροειδούς. Η παράδοση είναι λοιπόν ένα περιττό βάρος που πρέπει να εξοβελιστεί. Μου φαίνεται πως αυτές οι ροπές εκπορεύονται από τη σύγχρονη απελπισία για την αξία του ανθρώπου. Είναι τα συμπτώματα ενός πανικού που εν ονόματι του ανθρώπου τείνουν να κατακερματίσουν την ψυχή του ανθρώπου. Όμως τι απομένει αν βγάλουμε από τη μέση τον άνθρωπο;
— Γ. Σεφέρη, Δοκιμές, τ.2, εκδ. Ίκαρος. Αθήνα 1974, σσ. 175-177
ψεγάδια: ελαττώματα
περασμένων: ανθρώπων που έχουν φύγει από τη ζωή
υπόδικη: υπόλογη, ένοχη
ροπές: απόψεις
παρωχημένα: ξεπερασμένα
του ανδροειδούς: του ανθρωπόμορφου
εξοβελιστεί: διωχτεί
Κι όλα τούτα θα μπορούσα να τα ονομάσω με τη λέξη παράδοση, που την ακούμε κάποτε ψυχρά και μας φαίνεται υπόδικη. Αλήθεια, υπάρχουν ροπές που νομίζουν πως η παράδοση μας στρέφει σε έργα παρωχημένα και ανθρώπους παρωχημένους· πως είναι πράγμα τελειωμένο και άχρηστο για τις σημερινές μας ανάγκες· πως δεν μπορεί να βοηθήσει σε τίποτε τον σημερινό τεχνοκρατικό άνθρωπο που γνώρισε φριχτούς πολέμους και φριχτότερα στρατόπεδα συγκεντρώσεως· αυτόν τον άνθρωπο που αμφιταλαντεύεται ανάμεσα στην κατάσταση του θηρίου και την κατάσταση του ανδροειδούς. Η παράδοση είναι λοιπόν ένα περιττό βάρος που πρέπει να εξοβελιστεί. Μου φαίνεται πως αυτές οι ροπές εκπορεύονται από τη σύγχρονη απελπισία για την αξία του ανθρώπου. Είναι τα συμπτώματα ενός πανικού που εν ονόματι του ανθρώπου τείνουν να κατακερματίσουν την ψυχή του ανθρώπου. Όμως τι απομένει αν βγάλουμε από τη μέση τον άνθρωπο;
— Γ. Σεφέρη, Δοκιμές, τ.2, εκδ. Ίκαρος. Αθήνα 1974, σσ. 175-177
ψεγάδια: ελαττώματα
περασμένων: ανθρώπων που έχουν φύγει από τη ζωή
υπόδικη: υπόλογη, ένοχη
ροπές: απόψεις
παρωχημένα: ξεπερασμένα
του ανδροειδούς: του ανθρωπόμορφου
εξοβελιστεί: διωχτεί
(Θα μπορούσα να σκεφτώ δυο-τρεις καλύτερους τρόπους να εξηγήσω το «υπόδικη». Οπωσδήποτε, ποτέ με το «ένοχη».)
Θυμήθηκαν στο Μέγκα την αρωγή και την ευδοκίμηση. Μόνο που τη δεύτερη την έγραψαν ευδοκίνηση! :)
Μια και ως γνωστόν, το μάθημα της Έκθεσης δεν είναι πια η συγγραφή πραγματείας, αλλά κατανόηση και σχολιασμός ενός έτοιμου κειμένου, θα προτιμούσα αντί να δίνουν οι εξεταστές εξηγήσεις στους εξεταζόμενους, να ζητάνε ερμηνεία αυτών των λέξεων. Γιατί όταν το ίδιο παιδί δίνει εξετάσεις για Lower ή Proficiency δεν του εξηγούν καμιά λέξη, αλλά αντίθετα του ζητάνε να γράψει τι κατάλαβε; Γιατί δεν δικαιούται να πάρει μεγαλύτερο βαθμό αυτός που κατάλαβε χωρίς εξηγήσεις;
stathis
¥
Υπάρχει και η ευδοκοίμηση (του πνεύματος φυσικά).
Να με συγχωρούν οι κύριοι ιεροεξεταστές, αλλά ανδροειδές δεν είναι το ανθρωπόμορφο. Καταρχήν, ουσιαστικό το ένα, επίθετο το άλλο.
Όσο για το "περασμένων", πιστεύετε ότι υπήρχε η παραμικρή ανάγκη επεξήγησης; Είπαμε, λεξιπενία, αλλά δεν έχουμε λοβοτομηθεί ακόμη.
Έχω χάσει επεισόδια. Στην πράξη, αυτό συνιστά βελτίωση ή χειροτέρευση; Αν και δυσκολεύομαι να φανταστώ το μάθημα της Έκθεσης να γίνεται πιο μάταιο, πιο ηλίθιο και πιο αυνανιστικό απ' όσο ήταν στις μέρες μου.
Μα βεβαίως και υπάρχει και συγγραφή πραγματείας.
«Ο Δήμος σας διοργανώνει μια εκδήλωση με θέμα την παράδοση. Ως εκπρόσωπος της μαθητικής σας κοινότητας, αναλάβατε τη σύνταξη ενός κειμένου που θα εκφωνηθεί στην εκδήλωση. Σε αυτό να αναφέρετε τις αιτίες για τις οποίες πολλοί νέοι σήμερα έχουν απομακρυνθεί από την παράδοση και να προτείνετε τρόπους επανασύνδεσής τους με αυτήν». (500-600 λέξεις)
(Και πάω στο megatv να αντιγράψω το παραπάνω και πέφτω πάνω σε τούτο δω:
Ιδιαίτερη αίσθηση, όμως, και πολλά ερωτηματικά για την αποτελεσματικότητα του εκπαιδευτικού συστήματος, προκαλεί η ενέργεια της επιτροπής να προβεί σε επεξηγήσεις για κάποιες λέξεις, όπως "ψεγάδι" και "παρωχυμένος", που περιέχονταν στο κείμενο του Γιώργου Σεφέρη.)
«Ο Δήμος σας διοργανώνει μια εκδήλωση με θέμα την παράδοση. Ως εκπρόσωπος της μαθητικής σας κοινότητας, αναλάβατε τη σύνταξη ενός κειμένου που θα εκφωνηθεί στην εκδήλωση. Σε αυτό να αναφέρετε τις αιτίες για τις οποίες πολλοί νέοι σήμερα έχουν απομακρυνθεί από την παράδοση και να προτείνετε τρόπους επανασύνδεσής τους με αυτήν». (500-600 λέξεις)
(Και πάω στο megatv να αντιγράψω το παραπάνω και πέφτω πάνω σε τούτο δω:
Ιδιαίτερη αίσθηση, όμως, και πολλά ερωτηματικά για την αποτελεσματικότητα του εκπαιδευτικού συστήματος, προκαλεί η ενέργεια της επιτροπής να προβεί σε επεξηγήσεις για κάποιες λέξεις, όπως "ψεγάδι" και "παρωχυμένος", που περιέχονταν στο κείμενο του Γιώργου Σεφέρη.)
crystal
Moderator
Πολύ ωραία.
Από τη μία, θεωρείς (και με τη γλωσσική παιδεία που παρέχεις, καλά κάνεις και το θεωρείς) ότι το επίπεδο των παιδιών είναι τόσο χαμηλό, που χρειάζονται επεξήγηση στη λέξη «ψεγάδι». Από την άλλη, τους ζητάς περίληψη και απαντήσεις σχετικά με την κατανόηση των Δοκιμών. Υπενθυμίζουμε ότι είναι 17 χρονών. Ξέρω και πολλούς μεγάλους που θα αποτύγχαναν.
Από τη μία, θεωρείς (και με τη γλωσσική παιδεία που παρέχεις, καλά κάνεις και το θεωρείς) ότι το επίπεδο των παιδιών είναι τόσο χαμηλό, που χρειάζονται επεξήγηση στη λέξη «ψεγάδι». Από την άλλη, τους ζητάς περίληψη και απαντήσεις σχετικά με την κατανόηση των Δοκιμών. Υπενθυμίζουμε ότι είναι 17 χρονών. Ξέρω και πολλούς μεγάλους που θα αποτύγχαναν.
kapa18
¥
Συμφωνώ απολύτως μαζί σου, Αλεξάνδρα, και ερωτώ: είναι υπερβολή να έχεις την απαίτηση από μαθητές του Λυκείου να γνωρίζουν τη σημασία όλων αυτών των λέξεων; Διότι υπερβολή, κατά τη γνώμη μου, είναι να δίνεις ορισμούς λες και πρόκειται για ορολογία! Κανέναν ορισμό να μη δώσουνε κι όποιος κατάλαβε, γράφει. Αλλά και οι Δοκιμές, όπως λέει η crystal, δεν νομίζω ότι είναι κείμενο κατάλληλο για θέμα εξετάσεων. Ας βάζανε τον Ευριπίδη να εξεταστεί σ' αυτό, να γουστάρουμε κιόλας! :-D
Για τους άμεσα ενδιαφερόμενους και τους περίεργους υπάρχουν τα θέματα και προτεινόμενες απαντήσεις σε διάφορες ιστοσελίδες, π.χ. εδώ.
Προσωπικά δεν μπορώ να ξέρω αν ήταν εύκολα ή δύσκολα τα θέματα, ούτε μ' ενδιαφέρει. Ωστόσο, από παιδαγωγική άποψη, δεν είναι λάθος, όταν άλλα πράγματα θέλεις να εξετάσεις, να φροντίζεις να μην υπάρχουν εμπόδια σ' αυτό. Σε κομμάτι που δεν εξετάζεται η σημασία λέξεων, δεν είναι κακό που δώσανε τις εξηγήσεις κάποιων λέξεων, έστω και ως εκ περισσού.
Προσωπικά δεν μπορώ να ξέρω αν ήταν εύκολα ή δύσκολα τα θέματα, ούτε μ' ενδιαφέρει. Ωστόσο, από παιδαγωγική άποψη, δεν είναι λάθος, όταν άλλα πράγματα θέλεις να εξετάσεις, να φροντίζεις να μην υπάρχουν εμπόδια σ' αυτό. Σε κομμάτι που δεν εξετάζεται η σημασία λέξεων, δεν είναι κακό που δώσανε τις εξηγήσεις κάποιων λέξεων, έστω και ως εκ περισσού.
Επίτρεψέ μου, αγαπητέ μου Nickel, να διαφωνήσω. Τα θέματα γράφουν:
1. Να γράψετε στο τετράδιό σας την περίληψη του κειμένου που σας δόθηκε.
2. Να αναπτύξετε το περιεχόμενο του παρακάτω αποσπάσματος: "Δε μένω τυφλός στα ψεγάδια μας, αλλά..."
Αν αυτό δεν λέγεται reading and comprehension, τι λέγεται; Τη σημασία των λέξεων δεν εξετάζει κάποιος όταν σε ρωτάει τι κατάλαβες από ένα απόσπασμα; Νομίζω ότι πριν καταλάβεις το απόσπασμα, πρέπει να καταλάβεις τι λένε οι λέξεις. Δεν είναι δα και τίποτα τρομερά εξεζητημένες λέξεις. Μήπως και όταν εξετάζονται στη Χημεία, πρέπει να δίνουμε τους βασικούς ορισμούς στους υποψηφίους, μια και δεν εξετάζουμε τις βασικές έννοιες, εξετάζουμε την ικανότητα του υποψηφίου να τις συνδυάσει δημιουργικά και να λύσει μια άσκηση; Θέλω να πω, αν στα Ελληνικά πρέπει να δοθεί τέτοια βοήθεια στους υποψηφίους για να μπορέσουν να καταλάβουν ένα κείμενο στην κοινή Νεοελληνική, τι βοήθεια θα έπρεπε να τους δοθεί στα Λατινικά ή στα Αρχαία Ελληνικά;
Να σου εξηγήσω τι εννοώ παρουσιάζοντας αυτό που θεωρώ αντίφαση στη σχετική ανακοίνωση της Πανελλήνιας Ένωσης Φιλολόγων. Λέει εκεί (τα έντονα, δικά μου):
1.Το κείμενο
Δυστυχώς, βρήκε την ευκαιρία και ο ΛΑΟΣ να σχολιάσει χρησιμοποιώντας ένα κόλπο παρόμοιο με το δικό μου παραπάνω. (Και, όπως επισήμανε αλλού ο sarant, ένα «συνιστουσών» που βγάζει μάτι.) Και ο μεν ΛΑΟΣ δίνει μετάφραση στα τουρκικά, ο δε Καργάκος (καμία μα καμία σχέση με τον Σαραντάκο) πρότεινε να δίνονται οδηγίες στα αγγλικά ή στα αλβανικά. Μήπως ΛΑΪκίζουν αισχρά;
1.Το κείμενο
- Η επιλογή του κειμένου είναι εύστοχη. Πρόκειται για ένα δοκιμιακό κείμενο του Γ. Σεφέρη. Η σύνταξη της περίληψης, όμως, έχει υψηλό βαθμό δυσκολίας και προϋποθέτει ιδιαίτερη ικανότητα πύκνωσης του λόγου.
- Αρκετές από τις λέξεις των οποίων δίνεται η ερμηνεία (π.χ. εξοβελιστεί, ψεγάδια, παρωχημένες, υπόδικη) δεν μπορούν να θεωρηθούν άγνωστες για μαθητές της Γ΄ Λυκείου. Η παράθεσή τους δεν επιτρέπει τη διαβάθμιση στην αξιολόγηση των μαθητών.
Δυστυχώς, βρήκε την ευκαιρία και ο ΛΑΟΣ να σχολιάσει χρησιμοποιώντας ένα κόλπο παρόμοιο με το δικό μου παραπάνω. (Και, όπως επισήμανε αλλού ο sarant, ένα «συνιστουσών» που βγάζει μάτι.) Και ο μεν ΛΑΟΣ δίνει μετάφραση στα τουρκικά, ο δε Καργάκος (καμία μα καμία σχέση με τον Σαραντάκο) πρότεινε να δίνονται οδηγίες στα αγγλικά ή στα αλβανικά. Μήπως ΛΑΪκίζουν αισχρά;
Ενημέρωση:
Αρωγή στους «λεξιπένητες» του Κωνσταντίνου Ζούλα στην Καθημερινή
Λαϊκισμός, ρατσισμός και... οι συνιστούσες του Νίκου Σαραντάκου
Ανωφελής εκπαίδευση του Νίκου Γ. Ξυδάκη στην Καθημερινή
Στα όρια του μικρόκοσμου του Τάκη Θεοδωρόπουλου στα Νέα
Δυσοίωνες «ροπές» της Κατερίνας Σχινά στην Ελευθεροτυπία
Αρωγή στους «λεξιπένητες» του Κωνσταντίνου Ζούλα στην Καθημερινή
Λαϊκισμός, ρατσισμός και... οι συνιστούσες του Νίκου Σαραντάκου
Ανωφελής εκπαίδευση του Νίκου Γ. Ξυδάκη στην Καθημερινή
Στα όρια του μικρόκοσμου του Τάκη Θεοδωρόπουλου στα Νέα
Δυσοίωνες «ροπές» της Κατερίνας Σχινά στην Ελευθεροτυπία
Από το σχετικό άρθρο της Ημερησίας:
...Την ώρα που τα επιχειρήματα κατά ή υπέρ της «γλώσσας των νέων» δίνουν και παίρνουν, ορισμένοι μόνο τολμούν να αμφισβητήσουν το ίδιο το αντικείμενο της έκθεσης. Ο πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Παιδείας Θάνος Βερέμης είναι ένας από αυτούς.
«Ένα από τα μελανά σημεία των πανελλαδικών εξετάσεων ήταν πάντα η έκθεση ιδεών. Ο παπαγαλισμός στην έκθεση, η οποία είναι ο πιο σημαντικός τρόπος για να καταλάβει κανείς εάν ένας μαθητής έχει άποψη, φαντασία και τρόπο να οργανώσει τη σκέψη του, είναι τραγωδία πραγματική. Όσοι έχουν πάει σε φροντιστήρια έχουν μάθει απέξω τι ζητάνε όλα αυτά τα χρόνια στις εξετάσεις και τα επαναλαμβάνουν παπαγαλιστί...», τονίζει ο κ. Βερέμης.
Όπως εξηγεί, οι «προκάτ» εκθέσεις εξυπηρετούν και τους βαθμολογητές: «Σε όλες σχεδόν τις περιστάσεις κατά το παρελθόν, οι εκθέσεις αντιμετωπίζονται βαθμολογικά τουλάχιστον με τη μέθοδο του... τυφλοσούρτη. Αν το θέμα είναι, για παράδειγμα, τα αγαθά της αποταμιεύσεως θα πρέπει να βρούμε τον τυφλοσούρτη Νο 124 που έχει αυτό το θέμα για να δούμε αν ταιριάζουν οι απαντήσεις των μαθητών...»
Για κοινότοπα θέματα στο μάθημα της έκθεσης μιλούν και οι καθηγητές φροντιστηρίων: «Οι επιτροπές εξετάσεων επιλέγουν πάντοτε θέματα “ακίνδυνα”. Παρόμοια θέματα έχουν πέσει και έχουν... ξαναπέσει πολλές φορές στο παρελθόν στο μάθημα της έκθεσης...». Όσο για το θέμα της παράδοσης, το οποίο κλήθηκαν να αναπτύξουν οι μαθητές της Γ΄ Λυκείου στο πλαίσιο της εξέτασης του μαθήματος της Νεοελληνικής Γλώσσας την περασμένη Τρίτη; Μας λένε με νόημα ότι «δεν υπήρξε ούτε ένας καθηγητής φροντιστηρίου που να μην το είχε διδάξει...»...
...Την ώρα που τα επιχειρήματα κατά ή υπέρ της «γλώσσας των νέων» δίνουν και παίρνουν, ορισμένοι μόνο τολμούν να αμφισβητήσουν το ίδιο το αντικείμενο της έκθεσης. Ο πρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Παιδείας Θάνος Βερέμης είναι ένας από αυτούς.
«Ένα από τα μελανά σημεία των πανελλαδικών εξετάσεων ήταν πάντα η έκθεση ιδεών. Ο παπαγαλισμός στην έκθεση, η οποία είναι ο πιο σημαντικός τρόπος για να καταλάβει κανείς εάν ένας μαθητής έχει άποψη, φαντασία και τρόπο να οργανώσει τη σκέψη του, είναι τραγωδία πραγματική. Όσοι έχουν πάει σε φροντιστήρια έχουν μάθει απέξω τι ζητάνε όλα αυτά τα χρόνια στις εξετάσεις και τα επαναλαμβάνουν παπαγαλιστί...», τονίζει ο κ. Βερέμης.
Όπως εξηγεί, οι «προκάτ» εκθέσεις εξυπηρετούν και τους βαθμολογητές: «Σε όλες σχεδόν τις περιστάσεις κατά το παρελθόν, οι εκθέσεις αντιμετωπίζονται βαθμολογικά τουλάχιστον με τη μέθοδο του... τυφλοσούρτη. Αν το θέμα είναι, για παράδειγμα, τα αγαθά της αποταμιεύσεως θα πρέπει να βρούμε τον τυφλοσούρτη Νο 124 που έχει αυτό το θέμα για να δούμε αν ταιριάζουν οι απαντήσεις των μαθητών...»
Για κοινότοπα θέματα στο μάθημα της έκθεσης μιλούν και οι καθηγητές φροντιστηρίων: «Οι επιτροπές εξετάσεων επιλέγουν πάντοτε θέματα “ακίνδυνα”. Παρόμοια θέματα έχουν πέσει και έχουν... ξαναπέσει πολλές φορές στο παρελθόν στο μάθημα της έκθεσης...». Όσο για το θέμα της παράδοσης, το οποίο κλήθηκαν να αναπτύξουν οι μαθητές της Γ΄ Λυκείου στο πλαίσιο της εξέτασης του μαθήματος της Νεοελληνικής Γλώσσας την περασμένη Τρίτη; Μας λένε με νόημα ότι «δεν υπήρξε ούτε ένας καθηγητής φροντιστηρίου που να μην το είχε διδάξει...»...
kapa18
¥
Μ' αυτά και μ' αυτά θα με κάνετε να σκεφτώ ότι οι εξετάσεις είναι διαβλητές!! Θα φταίνει το "στρεβλό" μυαλό μου, όπως λέει κι ένας φίλος μου μυστακοφόρος... :-D
Δύο ενδιαφέροντα άρθρα για τη λεξιπενία (με τη γνωστή αφορμή) στα Νέα του Σαββάτου, δύο διαφορετικές απόψεις (τη βλέπω τη σύγκρουση να 'ρχεται).
Ο Γιάννης Η. Χάρης καταλήγει:
Συνοψίζω κλιμακωτά τα όσα είδαμε για τις τέσσερις από τις εφτά λέξεις με τις οποίες το υπουργείο προεξόφλησε την αδαημοσύνη των εξεταζομένων. Έχουμε λοιπόν
— την ίσως υπερβολική εκτίμηση ότι η λέξη ψεγάδι είναι προβληματική στην κατανόησή της·
— την αμήχανη ή που σίγουρα γεννάει αμηχανία χρήση της λέξης περασμένοι [άνθρωποι], και πιο πολύ
— την ελαφρώς αδόκιμη χρήση της λ. παρωχημένοι, μιλώντας πάλι για ανθρώπους· και το σοβαρότερο:
— την αυστηρά προσωπική χρήση τής λ. ροπή στο σεφερικό κείμενο.
Τυχαία ήρθαν στη ροή της επιφυλλίδας οι τέσσερις αυτές λέξεις. Τα ίδια, αναλογικά, ισχύουν και για τις άλλες τρεις: υπόδικη · του ανδροειδούς · να εξοβελιστεί. Αξίζει παραταύτα να σταθούμε και σ’ αυτές, αφού έτσι κι αλλιώς έμειναν αρκετά να πούμε.
Ώς την επόμενη επιφυλλίδα, μας το χρωστούν όσοι ανασκουμπώθηκαν και πάλι στην απαξίωση των νέων, της γλώσσας, της γλωσσικής παιδείας κτλ., ο καθείς και ο στόχος του, αλλά ίσως ακόμα περισσότερο μας το χρωστούν όσοι απλώς πέταξαν την κουβέντα τους, δεν καταδέχτηκαν δηλαδή να ασχοληθούν περισσότερο με το τόσο «αυτονόητο», το τόσο «εξόφθαλμο» τη φορά αυτή, ακούς εκεί να μεταφράζεται η νεοελληνική στη νεοελληνική, να μεταφράζεται ο Σεφέρης, μας το χρωστούν λέω όλοι αυτοί να ερμηνεύσουν —άντε, ας κάνουμε σκόντο— μία μόνο λέξη, το ανδροειδές.
Χρησιμοποιώντας, αντίθετα με τους εξεταζομένους, όλα τα λεξικά τους.
Και τότε, αλίμονο, θα γελάσουμε. Αν τάχα είναι για γέλια τέτοιου είδους προχειρότητες και ανευθυνολογίες.
http://www.tanea.gr//Article.aspx?d=20080531&nid=8699260&sn=&spid=1363
http://www.tanea.gr//Article.aspx?d=20080531&nid=8699284&sn=&spid=1363
Εναλλακτικά:
http://yannisharis.blogspot.com/2008/06/blog-post.html
Ο Κώστας Γεωργουσόπουλος τα βλέπει διαφορετικά τα πράγματα (μεταφέρω ελάχιστα αποσπάσματα εδώ):
...Δεν έχουν ειδοποιηθεί εγκαίρως αρμόδιοι και κριτικοί της εκπαίδευσης την κατάσταση που επικρατεί στη γλωσσική δυνατότητα της σπουδάζουσας νεολαίας;...
...δεν ενθυμούνται οι εκπλησσόμενοι σήμερα πως ήδη πριν από είκοσι πέντε χρόνια εγκύκλιοι του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου σε μια έξαρση λαϊκισμού είχαν απαγορεύσει στους δασκάλους να διορθώνουν τα λάθη στα γραπτά των μαθητών για να μη, λέει, τους δημιουργούν ψυχικά τραύματα;...
...Όσον αφορά τους καθηγητές που ονομαστικά χαρακτηρίζονται φιλόλογοι, οι νεοελληνιστές είναι περίπου το 8% των διδασκόντων. Μικρό ποσοστό είναι κλασικοί φιλόλογοι και η πλειονότητα αποτελείται από ιστορικούς, αρχαιολόγους, ψυχολόγους, φιλοσόφους και παιδαγωγούς και είναι πρόβλημα αν διδάχτηκαν στο Πανεπιστήμιο Νέα Ελληνικά περισσότερο από δύο εξάμηνα, δηλαδή 9+9 τρίωρα μαθήματα, αν δεν έγιναν καταλήψεις ή απεργίες!!...
...Εγώ (παρένθεση) κάνω πάντα προφορικές εξετάσεις για να αποφύγω το έμφραγμα αλλά δεν γλιτώνω ακούγοντας πως ο Ξέρξης «είναι αλάζονας» και η Κλυταιμνήστρα (όχι βέβαια μητριαρχική) μητρομανής!!...
...Είναι λεξιπενία όλα αυτά; Καθόλου. Ξέρετε πόσες λέξεις γνωρίζει ένας μέσος έφηβος για τα εξαρτήματα της μοτοσυκλέτας, του τρανζίστορ, του Διαδικτύου, του ποδοσφαίρου, της ποπ μουσικής; Πλούσιο το λεξιλόγιο των νέων ανθρώπων αλλά πάμφτωχα τα ελληνικά...
...Μετά το τέλος της γιορτής συνάδελφος (;) που είχε τριάντα χρόνια υπηρεσία, υποδιευθυντής και διδάσκων ελληνικά Δέσμης της Γ΄ Λυκείου, με πλησίασε ενθουσιασμένος και μου είπε: «Μπράβο, είσαι ανεκδιήγητος»! Έκτοτε οι άνθρωποι του σπιτιού μου έτσι με συγχαίρουν σε κάθε δημόσια ομιλία μου!!
http://www.tanea.gr//Article.aspx?d=20080531&nid=8699228&sn=&spid=1363
http://www.tanea.gr//Article.aspx?d=20080531&nid=8699247&sn=&spid=1363
(Ελπίζω το «ex cathaedra» στην αρχή του κειμένου, που δεν κατάλαβα γιατί έπρεπε να μπει στα λατινικά, να είναι τυπογραφικό.)
Επίσης: Η άπεφτη καθαρεύουσα είναι η ακραιφνής καθαρεύουσα, η πούρα, η ανόθευτη (από το άπεφθος).
Ο Γιάννης Η. Χάρης καταλήγει:
Συνοψίζω κλιμακωτά τα όσα είδαμε για τις τέσσερις από τις εφτά λέξεις με τις οποίες το υπουργείο προεξόφλησε την αδαημοσύνη των εξεταζομένων. Έχουμε λοιπόν
— την ίσως υπερβολική εκτίμηση ότι η λέξη ψεγάδι είναι προβληματική στην κατανόησή της·
— την αμήχανη ή που σίγουρα γεννάει αμηχανία χρήση της λέξης περασμένοι [άνθρωποι], και πιο πολύ
— την ελαφρώς αδόκιμη χρήση της λ. παρωχημένοι, μιλώντας πάλι για ανθρώπους· και το σοβαρότερο:
— την αυστηρά προσωπική χρήση τής λ. ροπή στο σεφερικό κείμενο.
Τυχαία ήρθαν στη ροή της επιφυλλίδας οι τέσσερις αυτές λέξεις. Τα ίδια, αναλογικά, ισχύουν και για τις άλλες τρεις: υπόδικη · του ανδροειδούς · να εξοβελιστεί. Αξίζει παραταύτα να σταθούμε και σ’ αυτές, αφού έτσι κι αλλιώς έμειναν αρκετά να πούμε.
Ώς την επόμενη επιφυλλίδα, μας το χρωστούν όσοι ανασκουμπώθηκαν και πάλι στην απαξίωση των νέων, της γλώσσας, της γλωσσικής παιδείας κτλ., ο καθείς και ο στόχος του, αλλά ίσως ακόμα περισσότερο μας το χρωστούν όσοι απλώς πέταξαν την κουβέντα τους, δεν καταδέχτηκαν δηλαδή να ασχοληθούν περισσότερο με το τόσο «αυτονόητο», το τόσο «εξόφθαλμο» τη φορά αυτή, ακούς εκεί να μεταφράζεται η νεοελληνική στη νεοελληνική, να μεταφράζεται ο Σεφέρης, μας το χρωστούν λέω όλοι αυτοί να ερμηνεύσουν —άντε, ας κάνουμε σκόντο— μία μόνο λέξη, το ανδροειδές.
Χρησιμοποιώντας, αντίθετα με τους εξεταζομένους, όλα τα λεξικά τους.
Και τότε, αλίμονο, θα γελάσουμε. Αν τάχα είναι για γέλια τέτοιου είδους προχειρότητες και ανευθυνολογίες.
http://www.tanea.gr//Article.aspx?d=20080531&nid=8699260&sn=&spid=1363
http://www.tanea.gr//Article.aspx?d=20080531&nid=8699284&sn=&spid=1363
Εναλλακτικά:
http://yannisharis.blogspot.com/2008/06/blog-post.html
Ο Κώστας Γεωργουσόπουλος τα βλέπει διαφορετικά τα πράγματα (μεταφέρω ελάχιστα αποσπάσματα εδώ):
...Δεν έχουν ειδοποιηθεί εγκαίρως αρμόδιοι και κριτικοί της εκπαίδευσης την κατάσταση που επικρατεί στη γλωσσική δυνατότητα της σπουδάζουσας νεολαίας;...
...δεν ενθυμούνται οι εκπλησσόμενοι σήμερα πως ήδη πριν από είκοσι πέντε χρόνια εγκύκλιοι του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου σε μια έξαρση λαϊκισμού είχαν απαγορεύσει στους δασκάλους να διορθώνουν τα λάθη στα γραπτά των μαθητών για να μη, λέει, τους δημιουργούν ψυχικά τραύματα;...
...Όσον αφορά τους καθηγητές που ονομαστικά χαρακτηρίζονται φιλόλογοι, οι νεοελληνιστές είναι περίπου το 8% των διδασκόντων. Μικρό ποσοστό είναι κλασικοί φιλόλογοι και η πλειονότητα αποτελείται από ιστορικούς, αρχαιολόγους, ψυχολόγους, φιλοσόφους και παιδαγωγούς και είναι πρόβλημα αν διδάχτηκαν στο Πανεπιστήμιο Νέα Ελληνικά περισσότερο από δύο εξάμηνα, δηλαδή 9+9 τρίωρα μαθήματα, αν δεν έγιναν καταλήψεις ή απεργίες!!...
...Εγώ (παρένθεση) κάνω πάντα προφορικές εξετάσεις για να αποφύγω το έμφραγμα αλλά δεν γλιτώνω ακούγοντας πως ο Ξέρξης «είναι αλάζονας» και η Κλυταιμνήστρα (όχι βέβαια μητριαρχική) μητρομανής!!...
...Είναι λεξιπενία όλα αυτά; Καθόλου. Ξέρετε πόσες λέξεις γνωρίζει ένας μέσος έφηβος για τα εξαρτήματα της μοτοσυκλέτας, του τρανζίστορ, του Διαδικτύου, του ποδοσφαίρου, της ποπ μουσικής; Πλούσιο το λεξιλόγιο των νέων ανθρώπων αλλά πάμφτωχα τα ελληνικά...
...Μετά το τέλος της γιορτής συνάδελφος (;) που είχε τριάντα χρόνια υπηρεσία, υποδιευθυντής και διδάσκων ελληνικά Δέσμης της Γ΄ Λυκείου, με πλησίασε ενθουσιασμένος και μου είπε: «Μπράβο, είσαι ανεκδιήγητος»! Έκτοτε οι άνθρωποι του σπιτιού μου έτσι με συγχαίρουν σε κάθε δημόσια ομιλία μου!!
http://www.tanea.gr//Article.aspx?d=20080531&nid=8699228&sn=&spid=1363
http://www.tanea.gr//Article.aspx?d=20080531&nid=8699247&sn=&spid=1363
(Ελπίζω το «ex cathaedra» στην αρχή του κειμένου, που δεν κατάλαβα γιατί έπρεπε να μπει στα λατινικά, να είναι τυπογραφικό.)
Επίσης: Η άπεφτη καθαρεύουσα είναι η ακραιφνής καθαρεύουσα, η πούρα, η ανόθευτη (από το άπεφθος).
Σημερινός Μπουκάλας:
Είναι νωρίς να κρίνουμε αν ο «παρωχημένος» και το «ανδροειδές» θα μακροημερεύσουν όσο η «αρωγή» και η «ευδοκίμηση» ή αν θα ανταγωνιστούν σε αριθμό εμφανίσεων το «συνωστίστηκαν» [«συνωστίζονταν», Παντελή] του βιβλίου της Ιστορίας, πρωταγωνιστώντας στο νέο γλωσσικό μας σίριαλ, οι κατασκευαστές του οποίου θα μπορούσαν να τιτλοφορήσουν «Ακούς εκεί, μετέφρασαν στα ελληνικά και τον Σεφέρη»...
...Μια επίσκεψη στο συγκεκριμένο κείμενο του Σεφέρη, ώστε να δει κάθε κήνσορας σε ποιο σώμα ανήκουν οι εφτά λέξεις, ίσως οδηγούσε σε δεύτερη σκέψη τους ελεεινολογούντες· στη σκέψη ότι δεν είναι γλωσσικό έγκλημα και πολιτισμική αμαρτία να διευκολύνουμε τους εξεταζόμενους. Γιατί; Επειδή βρίσκονται σε ταραχή μεγάλη την ώρα των εξετάσεων, και, δεύτερον, έτσι όπως είναι βουτηγμένοι στην τηλεοπτική γλωσσική ιλύ και με τη σχέση τους με την προς απόλαυση ανάγνωση ισχνή και σχεδόν απαγορευμένη από την ανάγκη των βαθμών, είναι πιθανό να μην έχουν εξοικειωθεί ακόμα με τη μεταφορική λειτουργία της γλώσσας ή με τη σποραδική έστω χρήση ποιητικής γλώσσας σε δοκιμιακό λόγο...
...Πενήντα μονάδες θα δρέψουν οι μαθητές που θα αριστεύσουν στα ερωτήματα τα σχετικά με το σεφερικό κείμενο, πενήντα κι αν απαντήσουν «σωστά» στο εξής θέμα: «Ο Δήμος σας διοργανώνει μια εκδήλωση με θέμα την παράδοση. Ως εκπρόσωπος της μαθητικής σας κοινότητας αναλάβατε τη σύνταξη ενός κειμένου που θα εκφωνηθεί στην εκδήλωση. Σ’ αυτό να αναφέρετε τις αιτίες για τις οποίες πολλοί νέοι σήμερα έχουν απομακρυνθεί από την παράδοση και να προτείνετε τρόπους επανασύνδεσής τους με αυτήν». Μάλιστα. Τηρώντας πιστά το έθιμο, η εξεταστική επιτροπή υπαγορεύει στους μαθητές τι είναι το «σωστό» και πώς πρέπει να απαντήσουν, αν θέλουν να τα πάνε καλά. Η υπαγόρευση γίνεται με δύο τρόπους. Πρώτα πρώτα οι μαθητές αναγκάζονται να αυτοσκηνοθετηθούν, να φορέσουν γραβάτα, να κάψουν τα πολλά μαλλιά ή να τα σουλουπώσουν αν τα έχουν άτακτα, γιατί αλλιώς πώς θα μιλήσουν σε «εκδήλωση του Δήμου»; Μπροστά στους επίσημους πρέπει να ντυθούν επίσημα και να βάλουν γραβάτα και στη γλώσσα τους, για να φαίνεται κι αυτή επίσημη. Υστερα, πρέπει οπωσδήποτε να δεχτούν σαν δεδομένο ότι, πρώτον, η παράδοση είναι μία και μόνη και μόνο καλή και, δεύτερον, ότι «πολλοί νέοι έχουν απομακρυνθεί», άρα χρειάζονται κάτι σαν σωφρονισμό και «επανασύνδεση».
Ας ζητούσαν από τα παιδιά να γράψουν απλώς τι νιώθουν και τι σκέφτονται, όχι τι ΟΦΕΙΛΟΥΝ να νιώσουν και τι ΠΡΕΠΕΙ να σκέφτονται για να είναι εθνικώς ορθά. Αλλά τότε είναι πιθανό ότι θα εισέπρατταν και απαντήσεις «αντικανονικές», «ανορθόδοξες», που κάποιοι εθνοφύλακες θα τις χαρακτήριζαν ανθελληνικές και αντιχριστιανικές. Εφόσον η παράδοση προτείνεται ευθύς εξαρχής ως αγαθή, τι βαθμό θα έβαζε άραγε ένας εξεταστής, ακολουθώντας τις υπουργικές οδηγίες και ερμηνεύοντας το πνεύμα του θέματος, σε έναν μαθητή που θα έγραφε ότι «παράδοση» είναι και η προίκα, και ο ποικιλότροπος αποκλεισμός των γυναικών, και η βέργα ή ο χάρακας, και η ομοιόμορφη ενδυμασία των μαθητών, α, και το ρουσφέτι, και το μέσον ή βύσμα, και η μαγκιά, και οι «μακριοί σταυροί» της υποκρισίας κ.ο.κ., άρα υπάρχει λόγος «απομάκρυνσης»; Ποιες πενήντα μονάδες θα διεκδικούσε με μια τέτοια απάντηση; Πέντε και πολλές είναι.
Αξίζει (κι αυτό) να διαβαστεί ολόκληρο.
Είναι νωρίς να κρίνουμε αν ο «παρωχημένος» και το «ανδροειδές» θα μακροημερεύσουν όσο η «αρωγή» και η «ευδοκίμηση» ή αν θα ανταγωνιστούν σε αριθμό εμφανίσεων το «συνωστίστηκαν» [«συνωστίζονταν», Παντελή] του βιβλίου της Ιστορίας, πρωταγωνιστώντας στο νέο γλωσσικό μας σίριαλ, οι κατασκευαστές του οποίου θα μπορούσαν να τιτλοφορήσουν «Ακούς εκεί, μετέφρασαν στα ελληνικά και τον Σεφέρη»...
...Μια επίσκεψη στο συγκεκριμένο κείμενο του Σεφέρη, ώστε να δει κάθε κήνσορας σε ποιο σώμα ανήκουν οι εφτά λέξεις, ίσως οδηγούσε σε δεύτερη σκέψη τους ελεεινολογούντες· στη σκέψη ότι δεν είναι γλωσσικό έγκλημα και πολιτισμική αμαρτία να διευκολύνουμε τους εξεταζόμενους. Γιατί; Επειδή βρίσκονται σε ταραχή μεγάλη την ώρα των εξετάσεων, και, δεύτερον, έτσι όπως είναι βουτηγμένοι στην τηλεοπτική γλωσσική ιλύ και με τη σχέση τους με την προς απόλαυση ανάγνωση ισχνή και σχεδόν απαγορευμένη από την ανάγκη των βαθμών, είναι πιθανό να μην έχουν εξοικειωθεί ακόμα με τη μεταφορική λειτουργία της γλώσσας ή με τη σποραδική έστω χρήση ποιητικής γλώσσας σε δοκιμιακό λόγο...
...Πενήντα μονάδες θα δρέψουν οι μαθητές που θα αριστεύσουν στα ερωτήματα τα σχετικά με το σεφερικό κείμενο, πενήντα κι αν απαντήσουν «σωστά» στο εξής θέμα: «Ο Δήμος σας διοργανώνει μια εκδήλωση με θέμα την παράδοση. Ως εκπρόσωπος της μαθητικής σας κοινότητας αναλάβατε τη σύνταξη ενός κειμένου που θα εκφωνηθεί στην εκδήλωση. Σ’ αυτό να αναφέρετε τις αιτίες για τις οποίες πολλοί νέοι σήμερα έχουν απομακρυνθεί από την παράδοση και να προτείνετε τρόπους επανασύνδεσής τους με αυτήν». Μάλιστα. Τηρώντας πιστά το έθιμο, η εξεταστική επιτροπή υπαγορεύει στους μαθητές τι είναι το «σωστό» και πώς πρέπει να απαντήσουν, αν θέλουν να τα πάνε καλά. Η υπαγόρευση γίνεται με δύο τρόπους. Πρώτα πρώτα οι μαθητές αναγκάζονται να αυτοσκηνοθετηθούν, να φορέσουν γραβάτα, να κάψουν τα πολλά μαλλιά ή να τα σουλουπώσουν αν τα έχουν άτακτα, γιατί αλλιώς πώς θα μιλήσουν σε «εκδήλωση του Δήμου»; Μπροστά στους επίσημους πρέπει να ντυθούν επίσημα και να βάλουν γραβάτα και στη γλώσσα τους, για να φαίνεται κι αυτή επίσημη. Υστερα, πρέπει οπωσδήποτε να δεχτούν σαν δεδομένο ότι, πρώτον, η παράδοση είναι μία και μόνη και μόνο καλή και, δεύτερον, ότι «πολλοί νέοι έχουν απομακρυνθεί», άρα χρειάζονται κάτι σαν σωφρονισμό και «επανασύνδεση».
Ας ζητούσαν από τα παιδιά να γράψουν απλώς τι νιώθουν και τι σκέφτονται, όχι τι ΟΦΕΙΛΟΥΝ να νιώσουν και τι ΠΡΕΠΕΙ να σκέφτονται για να είναι εθνικώς ορθά. Αλλά τότε είναι πιθανό ότι θα εισέπρατταν και απαντήσεις «αντικανονικές», «ανορθόδοξες», που κάποιοι εθνοφύλακες θα τις χαρακτήριζαν ανθελληνικές και αντιχριστιανικές. Εφόσον η παράδοση προτείνεται ευθύς εξαρχής ως αγαθή, τι βαθμό θα έβαζε άραγε ένας εξεταστής, ακολουθώντας τις υπουργικές οδηγίες και ερμηνεύοντας το πνεύμα του θέματος, σε έναν μαθητή που θα έγραφε ότι «παράδοση» είναι και η προίκα, και ο ποικιλότροπος αποκλεισμός των γυναικών, και η βέργα ή ο χάρακας, και η ομοιόμορφη ενδυμασία των μαθητών, α, και το ρουσφέτι, και το μέσον ή βύσμα, και η μαγκιά, και οι «μακριοί σταυροί» της υποκρισίας κ.ο.κ., άρα υπάρχει λόγος «απομάκρυνσης»; Ποιες πενήντα μονάδες θα διεκδικούσε με μια τέτοια απάντηση; Πέντε και πολλές είναι.
Αξίζει (κι αυτό) να διαβαστεί ολόκληρο.