Ποια είναι η αγαπημένη σας παρετυμολογία;

[Hellegennes]

Το να προέρχεται από το ελ+λας αποκλείεται, γιατί:

1. ελ δεν σημαίνει τίποτα.
2. λόγω ανομοίωσης, είναι μάλλον απίθανο δύο λάμδα να κρατήθηκαν κατά την ένωση και να μην υπάρχουν παράλληλοι τύποι Ελάς, Ελράς, Ερλάς ή κάτι παραπλήσιο. Τα δύο λάμδα δείχνουν ότι η λέξη είναι είτε εν+λ* είτε ξένης προέλευσης.
3. μάλλον το Ελλάς είναι από το Έλλην και όχι το αντίθετο.

Η λέξη είναι αγνώστου ετύμου.

 

[Irini]

Εγώ πιστεύω, μιας και υπήρχε και το χου στην αρχή, ότι προέρχεται από το Hey lass! άρα οι πρόγονοί μας ήταν Σκωτσέζοι

 

[Palavra]

Πρέπει να βάλουμε δυνατότητα λάικ σε μεμονωμένες αναρτήσεις...

 

[nickel]

Με την ευκαιρία αυτού:
http://lexilogia.gr/forum/showthrea...-και-μεταφραστικές-γκάφες&p=150430#post150430

Αγαπημένη παρετυμολογία: Ότι η λέξη για τη μουσική ραπ προέρχεται από τη ραψωδία > rhapsody.

 

[sarant]

Σαββόπουλος έφα.

 

[nickel]

Βρε τους αθεόφοβους. Παίρνω ένα από τα κείμενα που θα βρείτε στο διαδίκτυο:

Γιαούρτι ή Υγείαρτος των Αρχαίων Ελλήνων
Γράφει η κα Τσαμπούρη Περιστέρα Συνταξιούχος Καθηγήτρια Οικιακής Οικονομίας-Πρώην Διαιτολόγος του Νοσοκομείου Κοζάνης
Η ιστορία του γιαουρτιού: Χωρίς αμφιβολία, το γιαούρτι, υπήρχε πολλά χρόνια πριν οι άνθρωποι γράψουν γι’ αυτό. Είναι πολύ πιθανό ότι η ανακάλυψη του έγινε τυχαία. Γενικά πιστεύεται ότι πρωτοεμφανίστηκε στη Μέση Ανατολή, κάπου στην περιοχή της σημερινής Τουρκίας, ή ίσως στη γειτονική Περσία. Περιλαμβάνεται στο διαιτολόγιο των Ελλήνων από τους αρχαίους χρόνους, γιατί το θεωρούσαν τροφή πλούσια σε θρεπτικά συστατικά. Για το λόγο αυτό το ονόμαζαν και υγείαρτο.
http://2gym-kater.pie.sch.gr/index....0-47&catid=130:2010-12-18-20-27-19&Itemid=195

Άλλα ευρήματα:
http://www.google.com/search?q=υγείαρτος+OR+υγείαρτο

Στο etymonline:
yogurt (n.)
1620s, a mispronunciation of Turkish yogurt, in which the -g- is a "soft" sound, in many dialects closer to an English "w." The root yog means roughly "to condense" and is related to yogun "intense," yogush "liquify" (of water vapor), yogur "knead."
http://www.etymonline.com/index.php?allowed_in_frame=0&search=yogurt&searchmode=none

Στην αρχαία γραμματεία δεν υπάρχει ούτε υγείαρτος ούτε υγείατρος...

 

[Hellegennes]

Προσφάτως συζητήθηκε και στο phorum.gr, όπου μεταξύ άλλων γράφτηκαν τα εξής:

Ψάχνοντας στο google βρήκα ό,τι το γιαούρτι έχει αναφερθεί στα γραπτά του Ηροδότου και του Γαληνού ως υγείαρτος

Πού καταγράφεται αυτή η λέξη;

Πουθενά. Δεν υπάρχει τέτοια λέξη.

Το google δεν είναι λεξικό. Τέτοια λέξη δεν υπάρχει πουθενά, σε κανένα λεξικό. Ούτε τα σύγχρονα λεξικά την γνωρίζουν, σαν πηγή της σύγχρονης, ούτε και τα λεξικά αρχαίων την γνωρίζουν, όπως το Liddell-Scott. Ούτε φυσικά στο TLG υπάρχει, που περιέχει όλα τα κείμενα που γράφτηκαν στα ελληνικά, από τον Όμηρο μέχρι την άλωση της Πόλης, το 1453.

Η λέξη είναι κατασκεύασμα του 20ού ή ακόμα και του 21ου αιώνα. Δεν βρίσκεται σε κανένα αρχαίο κείμενο.

http://www.gutenberg.org/files/27845/27845-0.txt

εδω το χει σε μια μεταφραση, θα ειχε ενδιαφερον να βρισκαμε το προτοτυπο

ΣΕΙΛΗΝΟΣ
Σου είπα πως δεν έχουμε παρά μονάχα κρέας.

ΟΔΥΣΣΕΥΣ
Κι' αυτό καλό· την πείνα μας μπορεί να ησυχάση.

ΣΕΙΛΗΝΟΣ
Μα και γιαούρτι και τυρί και γάλα γελαδίσιο.

Μη μου εξελληνίζεις τούρκικους δανεισμούς και μου στεναχωρείς τον χελεγένη! :smt005 :smt005 :smt005

Στο πρωτότυπο δεν λέει πουθενά για γιαούρτι:

Και τυρός οπίας έστι και βοός γάλα

το οπίας μήπως σου θυμίζει το φθινλλοπωρο και τις όπες; Ειδος ζωμώδους ή ένθυγρου, παρασκευάσματος τυριού με άλλα λόγια; Προϊόν ζύυμωσης και τα λοιπά;
Αλλιώς πες μου τι εννοεί με την λέξη "οπίας" σε παρακαλώ...

Τυρός οπίας, σημαίνει τυρί πηγμένο με γάλα σύκου (οπός = γάλα σύκου // χυμός σύκου).

Για τυρί μιλάμε πάντα. Τυρί που έπηξε με γάλα σύκων, όχι γιαούρτι. Το κείμενο είναι ξεκάθαρο: τυρός οπίας. Λεξικό αρχαίων Liddell-Scott:

 

[nickel]

Είναι ζουμερό το κείμενο της Wikipedia με την ιστορία του γιαουρτιού και ιδιαίτερα το παρακάτω κομμάτι με το απόσπασμα από τον Πλίνιο:

The oldest writings mentioning yogurt are attributed to Pliny the Elder, who remarked that certain "barbarous nations" knew how "to thicken the milk into a substance with an agreeable acidity". ["It is a remarkable circumstance, that the barbarous nations which subsist on milk have been for so many ages either ignorant of the merits of cheese, or else have totally disregarded it; and yet they understand how to thicken milk and form therefrom an acrid kind of milk with a pleasant flavour".] The use of yogurt by medieval Turks is recorded in the books Diwan Lughat al-Turk by Mahmud Kashgari and Kutadgu Bilig by Yusuf Has Hajib written in the 11th century. Both texts mention the word "yogurt" in different sections and describe its use by nomadic Turks. The earliest yogurts were probably spontaneously fermented by wild bacteria in goat skin bags.

 

[daeman]

[...]Στην αρχαία γραμματεία δεν υπάρχει ούτε υγείαρτος ούτε υγείατρος...

Κανένας ψυχίατρος μήπως, που απ' ό,τι βλέπω χρειάζεται;

Για τον οπία που λέει ο Helle (για να μην τριπλοτσιτάρω) και τον χυμό του σύκου για πυτιά, τα λέγαμε κι εκεί με αφορμή τον οπό (το τυρί πήζει, το μυαλό των αρχαιόπληκτων αργεί πολύ, και αν) και τις μαύρες τρύπες (που όλο και ξερνάνε ευσεβείς πόθους και σκουπίδια).

 

[nickel]

Συζήτηση για έναν ακόμα γλωσσικό μύθο, μια ξεκαρδιστική παρετυμολογία, την αλήθεια για το αμπεμπαμπλόμ, θα βρείτε στο σημερινό σημείωμα του Νίκου Σαραντάκου:

Το αμπεμπαμπλόμ είναι αρχαίο! (σοβαρή υποψηφιότητα για το Βραβείο Πορτοκάλος)

Διαβάζω στο κείμενο του μυθοπλάστη:
«Ατυχώς, η Ελληνική, εδέχθη πλείστες όσες προσβολές από εξελληνισμένους βαρβάρους, Σλάβους, Τουρκόφωνους, Λατίνους κ.ά.., που δεν κατανοούσαν την ελληνική -ούτε κάν είχαν την φωνητική ανατομία που θα τους επέτρεπε σωστές εκφωνήσεις φωνηέντων ...»

και σκέφτομαι κάποιον τέτοιο φαντασμένο Ελληναρά, με τη σωστή φωνητική ανατομία, να μην έχει τη σωστή σωματική ανατομία και, καθώς φουσκώνει σαν διάνος, να σκάει από την περηφάνια.

ΥΓ. Δεν έχω πειστεί ότι το κείμενο δεν είναι τρολιά.

 

[Hellegennes]

Εμένα μού το έστειλε τις προάλλες ένας φίλος από το φόρουμ, για να του πω την γνώμη μου, όπου πάνω κάτω είπα τα ίδια με τον Νίκο. Μεταξύ άλλων, είπα κι αυτά:

Ας πιάσουμε τα εύκολα. Οι λέξεις πολίτης και οπλίτης, που συχνά παρουσιάζονται σαν παιχνίδι αναγραμματισμού και απόδειξη του πόσο έξυπνη και σφιχτά δομημένη είναι η γλώσσα, στην πραγματικότητα δεν έχουν ίδιον αριθμό γραμμάτων. Η λέξη οπλίτης έχει δασεία, που φυσικά στην αρχαιότητα ήταν γράμμα: HΟΠΛΙΤΕΣ.

Τώρα ας πιάσουμε την παιδική φράση. Εν πρώτοις δεν είναι αμπεμπαμπλόν, έχει μι στο τέλος, όχι νι. Δεύτερον, η υποτιθέμενη αρχαία φράση δεν βρίσκεται σε κανένα αρχαίο κείμενο ούτε βρίσκουμε καμμιά ενδιάμεση μορφή του παιδικού τραγουδιού. Δηλαδή το συναντάμε εξαρχής σαν αμπεμπαμπλόμ, πράγμα περίεργο, γιατί αν ήταν από αρχαία φράση θα το συναντούσαμε σε διάφορες ενδιάμεσες μορφές, από την αρχαιότητα ως σήμερα, εκτός κι αν ο συγγραφέας του κειμένου θέλει να μας πει ότι ξύπνησε η γενετική μνήμη των παιδιών, μετά από 2000 χρόνια.

Φυσικά η δήθεν αρχαία φράση δεν βγάζει νόημα... Η δε φράση "του κείθεν" δεν είναι καν ελληνικά. (*εδώ εξηγώ γιατί*)

Υπάρχει βέβαια και το θέμα της λειτουργίας του τραγουδιού. Η έννοια είναι να τραγουδιέται συλλαβιστά, γιατί σκοπός είναι η επιλογή ατόμου. Σε κάθε περίπτωση, αν ήταν ένα τραγουδάκι που λεγόταν συλλαβιστά, δεν γίνεται να έχασε συλλαβές στην πορεία. Εδώ έχουμε δυο συλλαβές να λείπουν από το σύγχρονο κομμάτι.

 

[sarant]

Κι εγώ διατηρώ μια επιφύλαξη μήπως είναι τρολιά, αλλά το σάιτ που την πρωτοδημοσίευσε (anixneuseis.gr) δεν βάζει τρολιές και, αν και σοβαρός ιστότοπος, έχει κι άλλα ελληνοβαρεμένα -εκτός βέβαια αν είναι τρολιά κάποιου που την υπέβαλε στο σάιτ.

 

[AoratiMelani]

Μεταφέρω εδώ κάτι που ποστάρισα και σε άλλο νήμα και που συγκαταλέγεται στις πολύ αγαπημένες μου παρετυμολογίες: ότι το Mall πρέπει να βγαίνει από το ελληνικό "μώλος", επειδή πάμε κι ερχόμαστε πέρα δώθε και κάνουμε περατζάδα, όπως στο μώλο!

Επίσης ένα ωραίο που μου έστειλε φίλος σήμερα με email για πρωτοχρονιάτικο μπουναμά:
Και η σανσκριτική γλώσσα απόγονος της ελληνικής;

Ναι, όπως λέμε "σαν φιστίκ"...

 

[Earion]

Υγρό πυρ στα μυαλά μας (ή στα μπατζάκια μας;)

Αυτό πια με ξεπερνά!
Ανοίγω την ελληνική Βικιπαίδεια και διαβάζω για το υγρόν πυρ (που έχει περάσει στην ευρωπαϊκή παράδοση ως «ελληνικό πυρ», βλ. Greek fire, feu grégeois, κλπ.). Και στο τέλος με περιμένει η εξής γλωσσική σημείωση:

Την ελληνική ιδιωματική φράση πήραν τα μυαλά του αέρα την λέμε και στις μέρες μας. Εκείνη την εποχή όμως αυτό σήμαινε κάτι άλλο. Το υγρό πυρ εξαπολυόταν με διαφόρους μηχανισμούς. Στην πλώρη των πλοίων των βυζαντινών υπήρχε ένα μπρούτζινο λιοντάρι μέσα από το ανοιχτό στόμα του οποίου εξακοντίζονταν μακριά το φονικό υγρό. Για να γίνει αυτό δυνατό, στο κεφάλι του λιονταριού κατέληγαν δύο σωλήνες, ο ένας εξόδου του υγρού πυρός και ο άλλος εισόδου του αέρα όπου με χειροκίνητη αντλία γινόταν κατάθλιψη αυτού. Επομένως, για να εξακοντιστεί μακριά το υγρό πυρ, έπρεπε προηγουμένως τα "μυαλά" (κεφάλι) του λιονταριού να πάρουν αέρα.​

Φυσικά, για όσους δεν γνωρίζουν το ιστορικό υπόβαθρο (και αυτοί είναι πάρα πολλοί), η παραπάνω ερμηνεία φαίνεται ελκυστική, ή τουλάχιστον αρκετά εντυπωσιακή. Η αλήθεια είναι, πιστέψτε με, ότι στοιχεία αξιόπιστα για το υγρόν πυρ έχουμε ελάχιστα. Για το τι ήταν, ποια ήταν τα συστατικά του, πώς το χρησιμοποιούσαν και χιλιάδες άλλα παρεμφερή ζητήματα έχουν διατυπωθεί ένα σωρό θεωρίες, οι οποίες είναι όλες υπό αμφισβήτηση ή τουλάχιστον υπό διερεύνηση. Ο συντάκτης του ωραίου γλωσσικού μύθου που μόλις διαβάσατε πιάστηκε από μία από αυτές τις θεωρίες, αρκετά αληθοφανή μεν αλλά όχι χωρίς προβλήματα, και έκανε τις προεκτάσεις του. Αν ήμουν κακόπιστος, θα έλεγα ότι τα δικά του μυαλά πήρανε κάμποσο αέρα...

 

[bernardina]

Πριν από κάτι μέρες, μια σχολιάστρια του Σαραντ ρώτησε αν υπάρχει καμιά βάση στον ισχυρισμό ότι η λέξη Νοσφεράτου προέρχεται από το ελληνικο(πρεπές/φανές) *νοσοφόρος.
Επειδή μπήκε ο δγιάλος μέσα μου, pun intended, γούγλισα και τι βρήκα;!
Υπάρχει πράγματι τέτοιος ισχυρισμός. Φυσικά, αστήρικτος.

 

[drsiebenmal]

Τη νοσ[ο/η]φόρο άτη δεν είδα πουθενά... :)

(Και τα ρουμάνικα είχαν παλιότερα -17ος, 18ος αι.- πολύ περισσότερες ελληνικές λέξεις)

 

[stathis]

Μπορεί το νήμα να είναι ανενεργό εδώ και έξι χρόνια, αλλά οι παρετυμολογίες δεν έχουν τέλος.

Το περασμένο (βροχερό) Σάββατο στη βιολογική λαϊκή της Βούλας, κι ενώ προσπαθώ να βάλω πορτοκάλια (εκ του Πορτοκάλος) στη σακούλα κρατώντας ταυτόχρονα την ομπρέλα, ακούω από συμπαθή κυρία ότι η λέξη ομπρέλα προέρχεται από τα όμβρια ύδατα... Πάντως τους παριστάμενους παραγωγούς και καταναλωτές τούς έπεισε (σιγά μη δεν τους έπειθε).

 

[drsiebenmal]

Επειδή τα έλκει προφανώς: όμβρια-έλα... :)

 

[daeman]

 

[Duke_of_Waltham]

Είναι πολλές οι παρετυμολογήσεις που δημιουργούν ανύπαρκτη ελληνική προέλευση για μια λέξη, και σχετικά λίγες εκείνες που την καταργούν… Μια τέτοια αφορά τη λόρδωση. Σύμφωνα με τη Βικιπαίδεια:

Ο συμπαθής πλην άτυχος Λάρρυ έχει πέντε μήνες που κοσμεί το συγκεκριμένο άρθρο, αλλά η αναφορά στους λόρδους έχει ένδεκα ολόκληρα χρόνια που παραπλανά τον κόσμο. (Ή μάλλον είχε, καθώς τη διόρθωσα πριν από λίγο.) Πρόκειται βέβαια για την ίδια παρετυμολόγηση που είχα ακούσει μικρός από τον πατέρα μου, ότι δηλαδή η ονομασία της πάθησης οφείλεται στους ψηλομύτες Άγγλους αριστοκράτες, και την οποία ακόμα και τότε δεν ήμουν σίγουρος αν έπρεπε να την πάρω στα σοβαρά. Στην πραγματικότητα, η λόρδωση έχει εξίσου ελληνικές καταβολές με τις άλλες γνωστές παθήσεις της σπονδυλικής στήλης, την κύφωση και τη σκολίωση — της οποίας το άρθρο ξεκαθαρίζει ότι δεν ισχύει η αδελφή παρετυμολόγηση που ήξερα κάποτε, από τη βαριά σχολική τσάντα που κρατούσαν οι μαθητές με το ένα χέρι (και ούτε είναι, τελικά, αυτή η αιτία που προκαλεί σκολίωση στα παιδιά).

Όπως και σε πολλές αντίστοιχες περιπτώσεις, ο κόσμος δέχεται την καινούργια εξήγηση επειδή δεν μπορεί να σκεφτεί τίποτα καλύτερο: οι περισσότεροι ελληνόφωνοι δεν πρέπει να έχουν ακούσει ποτέ τη λέξη λορδός, η οποία περιγράφεται στο Online Etymology Dictionary ως αγνώστου ετύμου, και που στην εποχή του Ιπποκράτη ήταν ο διπλωμένος προς τα πίσω (ή κυρτωμένος προς τα εμπρός). Αντίθετο αυτής της λέξης είναι ο κυφός, όπως γράφει στο Λεξικό Liddell–Scott–Jones, ενώ ως συνώνυμο αναφέρεται ο υπόκυρτος στη σ. 296 εδώ.

Και τώρα που το λύσαμε αυτό, και μάθαμε και λίγη βιολογία, είπα να ρίξω μια ματιά και στη λόρδα… (Πλησιάζει άλλωστε η ώρα του βραδινού.) Τα περισσότερα λεξικά που συμβουλεύτηκα γράφουν απλώς ότι προκύπτει από το ενετικό lorda, που σύμφωνα με το ΧΛΝΓ δηλώνει τη μεγάλη πείνα, αλλά δεν βρήκα τίποτα παραπάνω στο διαδίκτυο· τα ιταλικά και κάποιες συγγενείς γλώσσες έχουν παρόμοιες λέξεις, που όμως αναφέρονται στη βρόμα (και πιθανώς σχετίζονται με το λατινικό luridus, και μέσω αυτού με το αγγλικό lurid). Εφόσον ο συνδετικός κρίκος δεν είναι ότι το «μ' έκοψε η λόρδα» σημαίνει «θέλω να φάω βρόμικο», πρέπει να ψάξουμε αλλού την εξήγηση… Μια προσπάθεια κάνει το ΛΝΕΓ: βεν. lorda < επίθ. lordo «ρυπαρός, βρόμικος – αδηφάγος» < μτγν. λατ. lordus / lurdus «αργός, κουτσός» < αρχ. λορδός. Πλήρης κύκλος, λοιπόν! Το λεξικό απορρίπτει τη σύνδεση με το luridus και κάνει τη λόρδα αντιδάνειο. Δεν ξέρω πόσο βέβαιο είναι αυτό, αλλά έχει ενδιαφέρον το «ρυπαρός και αδηφάγος»: το γουρουνάκι ο Λάρρυ τρώει πολύ και επομένως πεινάει εύκολα!