Η σωστή χρήση του κόμματος

nickel

Administrator
Staff member
Τα συγκεκριμένα παραδείγματα προέρχονται από κάποια γραμματική ή κάποιο λεξικό;
Από το διαδίκτυο και από βιβλίο. Αλλά, όπως είπα, αν μου δώσεις δέκα παραδείγματα με στίξη, θα σου δώσω δέκα όμοια χωρίς. Όπως ανέφερε ο anepipsogos, εδώ έχουμε μια «γκρίζα» περιοχή.
 
Από το διαδίκτυο και από βιβλίο. Αλλά, όπως είπα, αν μου δώσεις δέκα παραδείγματα με στίξη, θα σου δώσω δέκα όμοια χωρίς. Όπως ανέφερε ο anepipsogos, εδώ έχουμε μια «γκρίζα» περιοχή.

Αυτήν την "γκρίζα" περιοχή θα ήταν καλό κάποτε οι φιλόλογοι να τη φωτίσουν!

Το "Λεξικό των Δυσκολιών και των Λαθών" του Μπαμπινιώτη απάντησε σε πολλά αλλά όχι στο συγκεκριμένο.

Δεν απάντησε πότε βάζουμε αμφίπλευρα κόμματα στον σύνδεσμο και το επίρρημα - και πότε όχι!

Κι αν βάζουμε ή δεν βάζουμε όταν είναι στο τέλος της πρότασης!

Όντως, το κόμμα είναι ένα σημείο στίξης που μπορεί να σε τρελάνει!

Αλλά θα πρέπει να μας δοθούν κάποιοι σαφείς κανόνες αντί να λειτουργούμε αυθαίρετα!
 
Last edited:
Οπότε, προσωπικά πάντα, όσον αφορά τα κόμματα, τηρούσα τις χοντρές "κόκκινες γραμμές-κανόνες", και από εκεί και πέρα, σε πιο "γκρίζες" περιοχές, άφηνα το πράγμα απείραχτο, όπως το προτιμούσε ο συντάκτης.

Αν, όμως, έχουμε επιμεληθεί ένα βιβλίο που έχει πολλά κείμενα, δεν θα έπρεπε να ακολουθήσουμε μία ενιαία γραμμή, ώστε να υπάρχει μία ομοιομορφία;

Ακόμα κι αν αναπαράγουμε κείμενα σε εισαγωγικά και το καθένα φέρει διαφορετική υπογραφή;
 
Αν, όμως, έχουμε επιμεληθεί ένα βιβλίο που έχει πολλά κείμενα, δεν θα έπρεπε να ακολουθήσουμε μία ενιαία γραμμή, ώστε να υπάρχει μία ομοιομορφία;
Και για μένα αυτή είναι η βέλτιστη πρακτική. Ωστόσο, πάντα είχα μια προσυνεννόηση και βολιδοσκοπούσα έναν έκαστο των συντελεστών ενός συλλογικού τόμου, π.χ., μην τυχόν είναι κάποιος που τη στίξη τη θέλει όπως την έχει. Και βέβαια πάντα με τη συναίνεση του εκδότη ως προς την ακολουθητέα "γραμμή".

Ακόμα κι αν αναπαράγουμε κείμενα σε εισαγωγικά και το καθένα φέρει διαφορετική υπογραφή;
Όταν έχω ένα βιβλίο μοναδικού συγγραφέα, στο οποίο αυτός περιλαμβάνει παραθέματα τρίτων εντός εισαγωγικών, προσωπικά δεν ενιαιοποιώ τη στίξη -πάντα σε συνεννόηση με τον εκδότη.
 
Και για μένα αυτή είναι η βέλτιστη πρακτική. Ωστόσο, πάντα είχα μια προσυνεννόηση και βολιδοσκοπούσα έναν έκαστο των συντελεστών ενός συλλογικού τόμου, π.χ., μην τυχόν είναι κάποιος που τη στίξη τη θέλει όπως την έχει. Και βέβαια πάντα με τη συναίνεση του εκδότη ως προς την ακολουθητέα "γραμμή".
Να βρεις τους συντελεστές όταν υπάρχουν αποσπάσματα από τον Τύπο, για να τους ρωτήσεις για τη στίξη, είναι... ουτοπία!
 
Εάν πρόκειται για κάτι τέτοιο, δεν πειράζω τη στίξη -εκτός αν πρόκειται για πρόδηλο και χοντρό σφάλμα/παραδρομή που διορθώνω σιωπηρά.
 
Μακάρι να κυκλοφορήσει κάποτε ένα βιβλίο αποκλειστικά για τη χρήση του κόμματος, που να θεωρείται ευαγγέλιο, και να απαντά σε όλες τις απορίες μας!
 
Εάν πρόκειται για κάτι τέτοιο, δεν πειράζω τη στίξη -εκτός αν πρόκειται για πρόδηλο και χοντρό σφάλμα/παραδρομή που διορθώνω σιωπηρά.

Εγώ πήγα και πείραξα τη στίξη, κυρίως στο κόμμα, για να την κάνω καλύτερη.

Αλλά ομολογώ ότι την έκανα χειρότερη.

Το διαπίστωσα τώρα, μετά από χρόνια, ξεφυλλίζοντας το βιβλίο.

Έβαλα αμφίπλευρα κόμματα στο "μάλιστα" και σε άλλα επιρρήματα και συνδέσμους - διαπιστώνοντας ότι δεν συνηθίζεται τελικά και ότι τα κόμματα πρέπει να χρησιμοποιούνται με φειδώ, όπως γράφτηκε πρωτύτερα.

Το καλύτερο είναι όντως πολλές φορές εχθρός του καλού.

Αν υπάρχει επανέκδοση του βιβλίου, θα σβήσω πολλά κόμματα!
 
Last edited:

SBE

¥
Εγώ ακολουθώ τον κανόνα που μου έμαθαν στην πρώτη δημοτικού, ότι δηλαδή βάζουμε κόμμα εκεί που όταν μιλάμε παίρνουμε αναπνοή. Και όταν απαριθμούμε, αλλά όχι πριν το και, άσπρα, κόκκινα, κίτρινα, μπλέ και πράσινα.
Και στην πράξη βάζουμε πολύ λιγότερα κόμματα από την αγγλική γλώσσα. Ο υπερκομματισμός δεν περνάει!
Επομένως, στο "γιατί να το κρύψουμε άλλωστε;" εγώ δεν ακούω αναπνοή (δεν μιλάμε για άτομα με αναπνευστικά προβλήματα). Αν το δω με κόμμα θα σκεφτώ ότι αυτός που το έγραψε θέλει να το διαβάσουμε "Γιατί να το κρύψουμε; Άλλωστε."
 

cougr

¥
1668759823802.png
 

nickel

Administrator
Staff member
Τέλος, θυμίζω ότι βάζουμε κόμμα όταν λέμε «βαράτε, βιολιτζήδες» για να μη θεωρηθεί προτροπή προς τη Χρυσή Αυγή.

Κομματική επικαιροποίηση

Αυτό το «βαράτε, βιολιτζήδες», που πρέπει να γράφεται με κόμμα για να πετύχουμε τη σωστή σημασία, θυμήθηκα σήμερα, όταν είδα στο protagon.gr τον τίτλο «Δώσε κι εμένα Ράμμο». Θεωρώ ότι ο συντάκτης (ή ο τιτλατζής) ήθελε να γράψει «Δώσε κι εμένα, Ράμμο», δηλαδή «Δώστε κι εμένα, κύριε Ράμμο, μερικά ονοματάκια διά πάσαν χρήσιν», και όχι «Δώσε κι εμένα Ράμμο» όπως θα λέγαμε «Δώσε κι εμένα παστέλι». Η πρωτότυπη έκφραση είναι το γνωστό «Δώσε και μένα, μπάρμπα», όπου επίσης πρέπει να χωρίσουμε με κόμμα την κλητική προσφώνηση.
 

Alexandra

Super Moderator
Staff member
Εγώ ακολουθώ τον κανόνα που μου έμαθαν στην πρώτη δημοτικού, ότι δηλαδή βάζουμε κόμμα εκεί που όταν μιλάμε παίρνουμε αναπνοή.
Είναι λάθος ο κανόνας της πρώτης δημοτικού -- όπου επίσης μας μάθαιναν ότι ΠΟΤΕ δεν μπαίνει κόμμα πριν από το "και". Εκεί γιατί να μην ισχύει ο κανόνας των αναπνοών;

Ειδικά στους υποτίτλους, όταν κάποιοι αποφασίζουν να βάλουν κόμματα στις θέσεις των "αναπνοών", δημιουργούν τέρατα για τους θεατές με προβλήματα ακοής που δεν ακούνε τις αναπνοές, μόνο διαβάζουν τους υποτίτλους. Βλέπουμε κόμματα να χωρίζουν το υποκείμενο από το ρήμα και το ρήμα από το αντικείμενο, μάλλον επειδή ο υποτιτλιστής σκέφτηκε να "απεικονίσει" τις αναπνοές. Αν θέλει ντε και καλά να δείξει ότι ο ηθοποιός πήρε αναπνοή, ας βάλει αποσιωπητικά που δείχνουν τη στιγμιαία παύση.

Το θέμα των κομμάτων-αναπνοών ισχύει μόνο όταν πρόκειται να διαβάσει κάποιος δυνατά ένα κείμενο και θέλει να έχει σημειωμένα τα σημεία που πρέπει να πάρει αναπνοή, για δραματικούς ή άλλους λόγους.
 
Είναι λάθος ο κανόνας της πρώτης δημοτικού -- όπου επίσης μας μάθαιναν ότι ΠΟΤΕ δεν μπαίνει κόμμα πριν από το "και".
Θυμήθηκα δικηγόρο που πριν από λίγα χρόνια επέστρεψε καταστατικό έχοντας αφαιρέσει κάθε κόμμα πριν από «και» και προσθέσει κόμμα πριν από κάθε «που», τουλάχιστον τα μισά «για» και κάμποσα «από», μεταξύ άλλων. Δεν ήταν απλώς δυσανάγνωστο το κείμενο, αλλά σε μερικά σημεία άλλαξε και το νόημα. Από τις δεκάδες αλλαγές που έκανε στη στίξη, πρέπει να κράτησα κάπου δύο.
 

SBE

¥
Είναι λάθος ο κανόνας της πρώτης δημοτικού -- όπου επίσης μας μάθαιναν ότι ΠΟΤΕ δεν μπαίνει κόμμα πριν από το "και". Εκεί γιατί να μην ισχύει ο κανόνας των αναπνοών;

Ειδικά στους υποτίτλους, όταν κάποιοι αποφασίζουν να βάλουν κόμματα στις θέσεις των "αναπνοών", δημιουργούν τέρατα για τους θεατές με προβλήματα ακοής που δεν ακούνε τις αναπνοές, μόνο διαβάζουν τους υποτίτλους. Βλέπουμε κόμματα να χωρίζουν το υποκείμενο από το ρήμα και το ρήμα από το αντικείμενο, μάλλον επειδή ο υποτιτλιστής σκέφτηκε να "απεικονίσει" τις αναπνοές. Αν θέλει ντε και καλά να δείξει ότι ο ηθοποιός πήρε αναπνοή, ας βάλει αποσιωπητικά που δείχνουν τη στιγμιαία παύση.

Το θέμα των κομμάτων-αναπνοών ισχύει μόνο όταν πρόκειται να διαβάσει κάποιος δυνατά ένα κείμενο και θέλει να έχει σημειωμένα τα σημεία που πρέπει να πάρει αναπνοή, για δραματικούς ή άλλους λόγους.
Μάλλον εγώ παιρνω λίγες αναπνοές όταν μιλάω γιατί ο πρακτικός κανόνας μια χαρά με έχει βολέψει τόσα χρόνια.
 

nickel

Administrator
Staff member
Με πολλή προσοχή αναφέρομαι σε ένα θέμα που εδώ θα ήθελα να το δω σαν καθαρά γλωσσικό: στο κείμενο του Γρηγόρη Ψαριανού στο οποίο ο δημοσιογράφος επιτέθηκε σε καθηγητές σε σχέση με την κυβερνοεπίθεση εναντίον της Τράπεζας Θεμάτων. Δημοσιογραφική κάλυψη στο alfavita και αλλού.

Τι έγραψε στο Twitter ο Γρηγόρης Ψαριανός;

Οι ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ τών παιδιών μας, που πανηγυρίζουν επειδή "χάκερς" - πράκτορες που δεν ξέρουμε για ποιον δουλεύουν, έριξαν εν μέσω εξετάσεων το σύστημα της Τράπεζας Θεμάτων Είναι Μεγάλα ΚΑΘΑΡΜΑΤΑ και πρέπει να πάνε σπίτι τους.
Σκουλίκια είναι. Αλήτες.
Αρχιμαφιόζοι, Όχι Δάσκαλοι...

Πληροφορoύμαστε ότι ταράχτηκε πολύ η ΟΛΜΕ (και όχι μόνο). Στις δηλώσεις της διαβάζω:

Εχθές, μετά την πρωτοφανή κατάρρευση της Τράπεζας Θεμάτων, εξέφρασε για άλλη μία φορά το μένος του για τους/τις εκπαιδευτικούς και την ΟΛΜΕ, χαρακτηρίζοντάς τους με χυδαίες ύβρεις. Η απαράδεκτη συμπεριφορά του δεν θα γίνει ανεκτή. Η ΟΛΜΕ έχει ήδη δώσει εντολή στη νομική της σύμβουλο να προβεί σε όλες τις απαραίτητες νομικές διαδικασίες.

Είναι φανερό σε όποιον ξέρει πέντε-δέκα κανόνες συντακτικού ότι υπάρχει κάποια παρεξήγηση. Ελπίζω να ξέρετε τη διαφορά ανάμεσα σε περιοριστικές και μη περιοριστικές αναφορικές προτάσεις. Σύμφωνα με τη σχολική Γραμματική: «Οι περιοριστικές [αναφορικές προτάσεις] εξειδικεύουν περισσότερο τον όρο αναφοράς, αφού περιέχουν μια πληροφορία απαραίτητη για τον ακριβή προσδιορισμό αυτού στο οποίο αναφέρονται, ενώ οι μη περιοριστικές δίνουν μια πρόσθετη πληροφορία στον όρο αναφοράς, η οποία δεν είναι απαραίτητη για τον ακριβή προσδιορισμό του. […] Οι μη περιοριστικές αναφορικές προτάσεις μπαίνουν στον γραπτό λόγο ανάμεσα σε κόμματα, ενώ οι περιοριστικές δεν μπαίνουν».

Ο Ψαριανός έβαλε ένα κόμμα πριν από το «που», αλλά δεν έκλεισε την αναφορική μέσα σε δύο κόμματα. (Είναι άλλωστε σαφές ότι δεν έχει προσέξει ιδιαίτερα το γραπτό του.) Είναι ολοφάνερο ότι δεν εννοεί ότι όλοι οι καθηγητές των παιδιών μας είναι «ΜΕΓΑΛΑ ΚΑΘΑΡΜΑΤΑ» κ.ο.κ., αλλά μόνο εκείνοι που πανηγύρισαν επειδή κάποιοι έριξαν εν μέσω εξετάσεων το σύστημα της Τράπεζας Θεμάτων.

Αν πράγματι υπήρξαν καθηγητές που από αντιπολιτευτικό μένος πανηγύρισαν για την όποια ταλαιπωρία προκλήθηκε από την κυβερνοεπίθεση, εγώ θα ήθελα να προσθέσω ότι είναι ΚΑΙ ΣΚΑΤΟΨΥΧΟΙ. Για μια πολύ συγκεκριμένη ομάδα καθηγητών μιλάμε. Τι αναστατώθηκε η ΟΛΜΕ; Συντάσσεται μαζί τους;
 

Kat71

Member
Καλημέρα σας. Μπορείτε να μου πείτε τι κάνουμε στις ακόλουθες περιπτώσεις:
1. Για παράδειγμα. Βάζουμε κόμμα πριν, πριν και μετά ή καθόλου;
2. Όπως για παράδειγμα. Βάζουμε κόμμα το όπως;
3. Και, στη συνέχεια,. Βάζουμε κάπου κόμμα;
4. για να, μετά από κύρια πρόταση.
Σας ευχαριστώ εκ των προτέρων για τον χρόνο σας!
 

nickel

Administrator
Staff member
Είναι πρακτικό να βάζουμε κόμμα για να χωρίσουμε μια παρενθετική φράση, ιδίως αν η απουσία κόμματος (ή κομμάτων) θα μπορούσε να οδηγήσει σε διαφορετική ανάγνωση (παρερμηνεία). Βλέπεις όμως κάποιους να προτιμούν να μη βάζουν πολλά κόμματα και άλλους να τα σπέρνουν απλόχερα: οι δεύτεροι με ενοχλούν περισσότερο. :-)
Δυο παραδείγματα από το ΧΛΝΕΓ:
τροφές πλούσιες σε βιταμίνες, (όπως) για παράδειγμα φρούτα και λαχανικά.
Εάν, για παράδειγμα, συμβεί να ...

Αλλά χωρίς κόμμα, φυσικά:
Διδάσκει με το δικό του τρόπο τον πολιτισμό στο στρατό και οι φαντάροι τον έχουν για παράδειγμα.

Ένα από τα παραδείγματα στο ΧΛΝΕΓ:
Πρώτα μας ανακοίνωσε τα νέα και στη συνέχεια ζήτησε τη γνώμη μας.
Δεν χρειάζεται κόμμα η φράση, αλλά δεν θα διόρθωνα αν την έβρισκα μέσα σε κόμματα.

Δεν μου αρέσει το κόμμα πριν από «για να» άμα υπάρχει αμεσότητα στη δήλωση του σκοπού.
Ήρθε για να μείνει.
Αλλά θα βρεις πολλές εξαιρέσεις, ανάλογα με τη σύνταξη, τις εμφάσεις της, τα νοηματικά σχήματα.
 

Kat71

Member
Είναι πρακτικό να βάζουμε κόμμα για να χωρίσουμε μια παρενθετική φράση, ιδίως αν η απουσία κόμματος (ή κομμάτων) θα μπορούσε να οδηγήσει σε διαφορετική ανάγνωση (παρερμηνεία). Βλέπεις όμως κάποιους να προτιμούν να μη βάζουν πολλά κόμματα και άλλους να τα σπέρνουν απλόχερα: οι δεύτεροι με ενοχλούν περισσότερο. :-)
Δυο παραδείγματα από το ΧΛΝΕΓ:
τροφές πλούσιες σε βιταμίνες, (όπως) για παράδειγμα φρούτα και λαχανικά.
Εάν, για παράδειγμα, συμβεί να ...

Αλλά χωρίς κόμμα, φυσικά:
Διδάσκει με το δικό του τρόπο τον πολιτισμό στο στρατό και οι φαντάροι τον έχουν για παράδειγμα.

Ένα από τα παραδείγματα στο ΧΛΝΕΓ:
Πρώτα μας ανακοίνωσε τα νέα και στη συνέχεια ζήτησε τη γνώμη μας.
Δεν χρειάζεται κόμμα η φράση, αλλά δεν θα διόρθωνα αν την έβρισκα μέσα σε κόμματα.

Δεν μου αρέσει το κόμμα πριν από «για να» άμα υπάρχει αμεσότητα στη δήλωση του σκοπού.
Ήρθε για να μείνει.
Αλλά θα βρεις πολλές εξαιρέσεις, ανάλογα με τη σύνταξη, τις εμφάσεις της, τα νοηματικά σχήματα.
Σας ευχαριστώ πολύ και πάλι! Αν πρόκειται για συντομογραφία π.χ., βάζουμε κόμμα και πού;
Ακόμη, τελικώς, βάζουμε κόμμα ενδοπροτασιακά στα επίσης, βεβαίως, τελικώς, συνήθως κ.λπ.;
 

nickel

Administrator
Staff member
Αν πρόκειται για συντομογραφία π.χ., βάζουμε κόμμα και πού;
Στο πρώτο παράδειγμα από το ΧΛΝΕΓ:
τροφές πλούσιες σε βιταμίνες, (όπως) για παράδειγμα φρούτα και λαχανικά.
βλέπουμε ότι δεν χρειάζεται κόμμα μετά το «για παράδειγμα».
Έτσι, και με τη συντομογραφία βάζουμε κόμμα πριν από τη συντομογραφία, π.χ. [Να, αυτό έκανα...]
τροπικά επιρρήματα, π.χ. γρήγορα, δύσκολα
Αλλά το «π.χ.» μπορεί να μπει και μέσα σε παρένθεση, μαζί με τα παραδείγματα.
τροπικά επιρρήματα (π.χ. γρήγορα, δύσκολα)

Αφήνω για αργότερα τα ενδοπροτασιακά επειδή είναι πιο πολύπλοκη υπόθεση.
 
Top