the twenty-twenties = η δεκαετία του 2020

[nickel]

Σε λίγο θα ανατείλει το έτος 2020 και η δεκαετία που οι αγγλοσάξονες θα τη λένε «the two thousand (and) twenties» ή, για συντομία, «the twenty-twenties». Εμείς θα τη λέμε «η δεκαετία του 2020» (και κάποιοι θα συντομεύουν σε «τα 2020» ή στο πολύ χειρότερο «τα 2020s»). Θα διαρκέσει από την 1η Ιανουαρίου 2020 έως την 31η Δεκεμβρίου 2029.

Αυτός είναι ο πιο συνηθισμένος τρόπος που αναφερόμαστε στις δεκαετίες. Ο άλλος τρόπος είναι να ξεκινάμε από το έτος που λήγει σε 1. Όπως διαβάζω στη Wikipedia: «One [method] counts decades starting with the first year 1 CE (For example, the years 1981-1990 is referred to as the 199th decade), while the other groups years based on having the same digits (For example, the years 1980-1989 is referred to as the 1980s, or commonly known as the eighties).»

Χρειάζεται διόρθωση εκείνο που διαβάζω τώρα στο λήμμα «δεκαετία» της Βικιπαίδειας:

Ας γίνει: «Η δεκαετία του 2010 περιλαμβάνει τα χρόνια 2010 έως 2019». Αυτό καταλαβαίνουμε εμείς.

Μια θετική ματιά στη δεκαετία που πέρασε (τη δεκαετία του 2010, the 2010s) μπορούμε να διαβάσουμε εδώ:

We’ve just had the best decade in human history. Seriously.

Σε σύνοψη στην παρακάτω εικόνα ή, με πολλά λόγια, στο κάπως παλιότερο βιβλίο του αείμνηστου Hans Rosling, το Factfulness.

 

[Duke_of_Waltham]

Ενδιαφέρον. Δεν σημαίνει, βέβαια, ότι άλλες τάσεις δεν εξακολουθούν μακροπρόθεσμα να υποσκάπτουν τα θεμέλια του σύγχρονου κόσμου (και να ριψοκινδυνεύουν τις βελτιώσεις αυτές), αλλά είναι καλό να τα έχει κανείς αυτά υπ' όψιν.

 

[SBE]

Βέβαια αφού δεν υπάρχει έτος 0, οι δεκαετίες ξεκινούν με το 1.

 

[nickel]

Βέβαια αφού δεν υπάρχει έτος 0, οι δεκαετίες ξεκινούν με το 1.

Μην πας πάντως στη Wikipedia και αρχίσεις να διορθώνεις τις εγγραφές για τις πολλές δεκάδες δεκαετιών που έχει, γιατί όλες αρχίζουν με κάτι σαν «The 1990s (pronounced "nineteen-nineties"; shortened to "the '90s") was a decade of the Gregorian calendar that began on 1 January 1990, and ended on 31 December 1999». Απλώς η πρώτη δεκαετία πριν και μετά τη συμβατική γέννηση του Χριστού ή την αρχή της Κοινή Χρονολογίας είναι κουτσή, σαν τον Κουτσοφλέβαρο. Εννιά χρόνια η καθεμιά.

The 0s covers the first nine years of the Anno Domini era, which began on January 1st, AD 1 and ended on December 31st, AD 9 (Y0, 1 AD).
https://en.wikipedia.org/wiki/0s

This article concerns the period between 9 BC and 1 BC, the last nine years of the Before Christ era.
https://en.wikipedia.org/wiki/0s_BC

 

[Duke_of_Waltham]

Μπορούμε άραγε να συγκρίνουμε δεκαετίες και αιώνες κατ' αυτό τον τρόπο; Πέραν από το τυπικό τού πράγματος, νομίζω ότι επιτελούν σαφώς διαφορετικό ρόλο. Τους αιώνες τους χρησιμοποιούμε κατά κόρον στην ιστορία για οποιαδήποτε περίοδό της, και αυτός θα υπέθετα ότι είναι ένας λόγος που η έννοια συστηματοποιήθηκε από νωρίς και διατηρεί την αξία της για αυτήν και άλλες επιστήμες και χρήσεις.

Τις δεκαετίες όμως τις βλέπουμε κυρίως στο πρόσφατο παρελθόν, και σε σχέση με τους ιστορικούς νομίζω ότι τις χρησιμοποιεί περισσότερο το ευρύ κοινό. Ο κόσμος τις συνδέει όχι μόνο με τα γεγονότα που έλαβαν χώρα τότε αλλά και με έννοιες μόδας, τέχνης, γλώσσας, διατροφής, ιδεολογίας, πολιτικής και άλλων πραγμάτων που συσχετίζει με την καθημερινή ζωή και τα οποία αρχίζουν να μπλέκουν μεταξύ τους στον νου αν φύγουμε περισσότερο από εκατό χρόνια πίσω —ή και αρκετά λιγότερο. (Κάποιος ειδικός θα ξέρει ότι αλλιώς ντύνονταν το 1890 και αλλιώς το 1910, ο μέσος άνθρωπος όμως δεν θα καταλάβει εύκολα κάποιο λάθος σε μια σύγχρονη αναπαράσταση της εποχής εκείνης.) Άλλωστε από τη Βιομηχανική Επανάσταση και μετά, η ζωή κινείται ταχύτερα: πιο πριν ο κόσμος ήταν συγκριτικά στάσιμος, και οι δεκαετίες έτειναν να μοιάζουν μεταξύ τους πολύ περισσότερο, σε βαθμό που να μην έχει τόσο νόημα να διακρίνεις τη μια από την άλλη.

Έτσι λοιπόν θα μπορούσα να δεχτώ το επιχείρημα ότι για τις δεκαετίες ισχύει αυτό που δεν ισχύει για τους αιώνες: ότι δηλαδή εστιάζουν στο κοινό ψηφίο και όχι στη μέτρηση από τη γέννηση του Χριστού. Κι αυτό επειδή έτσι τις αντιλαμβάνεται πιο άμεσα ο κόσμος (όπως κόλλησε στο στρόγγυλο έτος 2000 για το μιλένιουμ), και οι δεκαετίες έχουν μεγαλύτερη αξία πολιτιστικά για τη σύγχρονη εποχή παρά επιστημονικά για το σύνολο της ιστορίας.

(Και όλα αυτά, βέβαια, χωρίς να λάβω υπ' όψιν τον γλωσσικό παράγοντα: «21ος αιώνας» χωρίς το 2000 —αλλά με το 2100— δεν ξενίζει όσο μια «δεκαετία του 2020» χωρίς το 2020...)

 

[nickel]

Έτσι κι αλλιώς, η δεκαετία είναι οποιαδήποτε περίοδος 10 ετών. Αν κάποιος θέλει να δηλώσει τη δεκαετία με τον τρόπο της SBE, τίποτα δεν τον εμποδίζει να πει «in the decade of 1351 to 1360». Ή «in the decade beginning in 1920» ή «in the decade 655-664». Αυτό που με εκνευρίζει είναι οι ενδεκαετίες του είδους «in the decade of 1550-1560».

 

[Earion]

Η Βικιπαίδεια, ενώ καταρχήν τα λέει καλά, δεν είναι απαλλαγμένη από εσωτερικές ανακολουθίες.

Ο 20ός αιώνας άρχισε την 1η Ιανουαρίου 1901 και τελείωσε στις 31 Δεκεμβρίου του 2000 (λήμμα: 20ός αιώνας)

Ο 21ος αιώνας είναι ο τρέχων αιώνας σύμφωνα με το Γρηγοριανό ημερολόγιο. Ξεκίνησε την 1η Ιανουαρίου 2001 και θα τελειώσει στις 31 Δεκεμβρίου του 2100 (λήμμα: 21ος αιώνας).

Η 1η χιλιετία είναι η περίοδος που ξεκίνησε την 1η Ιανουαρίου, 1 μ.Χ., και τελείωσε στις 31 Δεκεμβρίου, 1000 μ.Χ., κατά το Ιουλιανό ημερολόγιο. Ήταν η πρώτη περίοδος των εκατό χρόνων στην Χριστιανική Χρονολογία (λήμμα: 1η χιλιετία).

Η δεύτερη χιλιετία ήταν η χρονική περίοδος που ξεκίνησε την 1η Ιανουαρίου 1001 κατά το Ιουλιανό ημερολόγιο και τελείωσε στις 31 Δεκεμβρίου 2000 κατά το Γρηγοριανό ημερολόγιο. (λήμμα: 2η χιλιετία)


​

Αλλά:

Η χιλιετία που είναι γνωστή ως 1000s ... ξεκίνησε την 1η Ιανουαρίου 1000 και τελείωσε στις 31 Δεκεμβρίου 1999 (λήμμα: 2η χιλιετία)

Διακρίνεται από την χιλιετία που είναι γνωστή ως 1000s που ξεκίνησε την 1η Ιανουαρίου 1000 και τελείωσε στις 31 Δεκεμβρίου 1999.
.
​

​

 

[nickel]

Μαλώνουνε σ’ έναν τοίχο μεταφραστές για το πότε αρχίζει μια δεκαετία, π.χ. ετούτη εδώ, το 2020 ή το 2021;

Για τα ελληνικά δεν έχω αξιόπιστη τεκμηρίωση, αλλά πώς είναι δυνατό να μιλάς για τη «δεκαετία του 1960» και να μην περιλαμβάνεις το 1960;

Από την άλλη, για τα αγγλικά τεκμηρίωση δεν είναι μόνο η Wikipedia.
Είναι και το λεξικό της Οξφόρδης:
eighties The numbers from 80 to 89, especially the years of a century or of a person's life.
https://www.lexico.com/definition/eighty

Το Webster’s:
nineties plural : the numbers 90 to 99 specifically : the years 90 to 99 in a lifetime or century
https://www.merriam-webster.com/dictionary/nineties

Το Wiktionary:
twenties pl (plural only)
- The decade of the 1820s, 1920s, 2020s, etc.
- The decade of one's life from age 20 through age 29.
https://en.wiktionary.org/wiki/twenties

Το λεξικό του Cambridge:
the sixties the decade (= period of ten years) between 60 and 69 in any century, usually 1960–1969
https://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/sixties

και όλα τα άλλα. Μη συγκρίνετε τις δεκαετίες ηλικιών και χρονολογιών με το πώς μετράτε τα ποτήρια. Μια σύμβαση είναι το ένα και μια σύμβαση είναι το άλλο.

 

[Earion]

Όπως ειπώθηκε: Δεν μετράμε τίποτα από το μηδέν. Όπως μετράμε τα ποτήρια, τα πορτοκάλια στην τσάντα του σουπερμάρκετ ή τα κατοστάρικα στη δεσμίδα, έτσι μετράμε και τα χρόνια. Πότε μπήκες στη δεύτερη δεκαετία της ζωής σου;

 

[nickel]

Δεν μετράμε τίποτα από το μηδέν.

Μετράμε τις δεκαετίες από το μηδέν. Για την ευκολία μας. Αλλιώς, δεν θα λέγαμε «τη δεκαετία του 1960»· θα λέγαμε «τη δεκαετία του 1961». Και, όταν διαβάζω όλη την αγγλοσαξονική τεκμηρίωση, πείθομαι ότι οι Αγγλοσάξονες αυτό ξέρουν και αυτό λένε. Θα πάμε, τουλάχιστον ως προς την ερμηνεία της αγγλοσαξονικής πραγματικότητας, κόντρα σε όλη αυτή την τεκμηρίωση;

Πότε μπήκες στη δεύτερη δεκαετία της ζωής σου;

Ξανά: Υπάρχουν δύο συμβάσεις:

Any period of ten years is a "decade", and there is no "official" legal nor administrative start or end point,[1][2] so it can be any arbitrary span of ten years. For example, (1) 'the first decade' of a person's life begins on their birthday; (2) the statement that "during his last decade, Mozart explored chromatic harmony to a degree rare at the time" merely refers to the last ten years of Mozart's life without regard to which calendar years are encompassed.

There are two main methods of counting decades in recognition. One, called ordinal, counts decades starting with the first year 1 CE (For example, the years 1981–1990 is referred to as the 199th decade or the 9th decade of the 20th century), while the other, called cardinal, groups years based on having the same digits (For example, the years 1980–1989 is referred to as the 1980s, or commonly known as the eighties).
https://en.wikipedia.org/wiki/Decade

 

[drsiebenmal]

Συνήθως δεν σας ζαλίζω με κείμενά μου που δημοσιεύονται αλλού. Το κάνω εδώ για να προτείνω έναν νεολογισμό για την απόδοση των αγγλικών όρων The twenties, The thirties κλπ, δηλ. των δεκαετιών **20-29, **30-39 κοκ. Προτείνω να τις λέμε [αριθμός]-άρχοντα. Τα εικοσάρχοντα, τα πενηντάρχοντα κ.ο.κ.

Το σχετικό αρθράκι μου (που με οδήγησε στην έμπνευση):

20s

 

[sarant]

Θα συμφωνήσω με την εκτίμηση που έκανες στο ΦΒ, ότι δύσκολα θα πιάσει ο νεολογισμός. Κι έπειτα, γιατί "άρχοντα"; επειδή άρχονται; αλλά ο άρχοντας κάνει πιο ισχυρό συνειρμό.

Θέλει χωριστή συζήτηση το πώς θα λέμε πιο σύντομα "τη δεκαετία του 20 / the twenties", αλλά μάλλον "τα είκοσι". Στην αρχή των είκοσι, στα τέλη των είκοσι, από τα τέλη των είκοσι έως τα μέσα των τριάντα έλαμψε το ποδοσφαιρικό άστρο του Παναθηναϊκού (ιστορία επιστημονικής φαντασίας).

 

[nickel]

δύσκολα θα πιάσει ο νεολογισμός

Ιδίως αν ο έκτος αιώνας μπορεί να λέγεται και «τα προεξάρχοντα»...

πώς θα λέμε πιο σύντομα "τη δεκαετία του 20 / the twenties", αλλά μάλλον "τα είκοσι"

Έτσι βλέπω κι εγώ να τα λέμε, αλλά θα προτιμούσα να γράφονται «τα 2020» (ίσως και να λέγονται «τα δύο χιλιάδες είκοσι»). Ας μην ξεχνάμε ότι «τα είκοσι» είναι και απλώς η ηλικία των 20 ετών. Και σίγουρα να μη γράφουμε «τα 2020s». :scared:

 

[drsiebenmal]

Θέλει χωριστή συζήτηση το πώς θα λέμε πιο σύντομα "τη δεκαετία του 20 / the twenties", αλλά μάλλον "τα είκοσι". Στην αρχή των είκοσι, στα τέλη των είκοσι, από τα τέλη των είκοσι έως τα μέσα των τριάντα έλαμψε το ποδοσφαιρικό άστρο του Παναθηναϊκού (ιστορία επιστημονικής φαντασίας).

Το πρόβλημα με αυτό, όπως και με τα «εικοσάρια, τριαντάρια κλπ» είναι ότι πρόκειται για έννοιες πολύ γεμάτες που κτγμ δύσκολα θα έπαιρναν και αυτή την πρόσθετη ειδική νοηματοδότηση.

Θα συμφωνήσω με την εκτίμηση που έκανες στο ΦΒ, ότι δύσκολα θα πιάσει ο νεολογισμός. Κι έπειτα, γιατί "άρχοντα"; επειδή άρχονται; αλλά ο άρχοντας κάνει πιο ισχυρό συνειρμό.

Τα «-άρχοντα» προέκυψαν από μια σειρά περίεργων συνειρμών που δεν μπορώ να ακολουθήσω πια. :) Κάπου εκεί έπαιξαν τα «-χρονα» και τα «αρχόμενα από ...» και η προσπάθεια να μη βγει κάτι εντελώς μακαρόνι και να είναι κάτι που να θυμίζει κάτι αλλά να δείχνει και διαφορετικό κλπ.


Edit: Ναι, τελικά επειδή «άρχονται» από 2+, 3+ κλπ