Ο τίτλος του νήματος είναι ίσως ατυχής, επιφυλάσσομαι να τον αλλάξω αν βρεθεί στην πορεία κάποιος καλύτερος.
Να περιγράψω πρώτα το πλαίσιο της δουλειάς για την οποία θα ήθελα να ακούσω τις γνώμες σας.
Ένας Γερμανός φιλέλληνας του δεύτερου μισού του 19ου αιώνα, που έζησε και έδρασε επί κάποια χρόνια στην Ελλάδα (δεν έχω εξουσιοδότηση να αναφέρω το όνομά του), έχει καταγράψει μια σειρά από αναμνήσεις του και η κόρη του (που επίσης έζησε πολλά χρόνια στην Ελλάδα) τις μετέφρασε στα ελληνικά. Ο εντολέας μου εντόπισε πρόσφατα τα κείμενα αυτά και σκοπεύει να τα εκδώσει σε δίγλωσση, παράλληλη, σχολιασμένη έκδοση. Τα κείμενα (το πρωτότυπο και η μετάφραση) δεν είχαν περάσει από επιμέλεια στην εποχή τους (με άλλα λόγια, πρόκειται για πρωτότυπα χειρόγραφα). Ο εντολέας μου έχει ήδη παρέμβει στη μετάφραση (που ήταν σε μέτρια ελληνικά) και ζήτησε τη γνώμη μου για τα εξής θέματα:
Με δεδομένο ότι και στις δύο γλώσσες έχουν υπάρξει από τότε γενικότερες γλωσσικές μεταβολές (στα γερμανικά πιο πολύ ορθογραφικές, στα ελληνικά πολύ πιο ουσιαστικές), σε ποιον βαθμό παρεμβαίνουμε στα κείμενα;
(α) Να γίνει εκτενής επιμέλεια στα γερμανικά και να συντονιστούν με τη σημερινή εικόνα της γλώσσας, να γίνει μια ελαφριά διόρθωση (σε ορθογραφικά π.χ. ή στοιχειώδη γραμματικά), ή να αφεθεί το κείμενο όπως ήταν, με τα όποια «χαριτωμένα» ή μη λάθη του (που άλλωστε, θα είναι ορατά και σε κάποιες σελίδες του χειρογράφου που θα αποτυπωθούν στην έκδοση);
(β) Να γίνει εκτενής επιμέλεια στα ελληνικά ώστε να αντανακλά τη σημερινή μορφή της γλώσσας ή να παραμείνει στην ημικαθαρεύουσα της εποχής με όλα τα προβλήματά της;
Προσωρινά, η αρχική σκέψη μου είναι υπέρ της ελαφριάς έως καθόλου διορθωτικής παρέμβασης στο πρωτότυπο και υπέρ της μεταφοράς της μετάφρασης σε ένα σημερινό, ζωντανό ιδίωμα, με ενδιαφέρει όμως να ακούσω κάθε σχετικό αντίλογο.
ΤΙΑ
Να περιγράψω πρώτα το πλαίσιο της δουλειάς για την οποία θα ήθελα να ακούσω τις γνώμες σας.
Ένας Γερμανός φιλέλληνας του δεύτερου μισού του 19ου αιώνα, που έζησε και έδρασε επί κάποια χρόνια στην Ελλάδα (δεν έχω εξουσιοδότηση να αναφέρω το όνομά του), έχει καταγράψει μια σειρά από αναμνήσεις του και η κόρη του (που επίσης έζησε πολλά χρόνια στην Ελλάδα) τις μετέφρασε στα ελληνικά. Ο εντολέας μου εντόπισε πρόσφατα τα κείμενα αυτά και σκοπεύει να τα εκδώσει σε δίγλωσση, παράλληλη, σχολιασμένη έκδοση. Τα κείμενα (το πρωτότυπο και η μετάφραση) δεν είχαν περάσει από επιμέλεια στην εποχή τους (με άλλα λόγια, πρόκειται για πρωτότυπα χειρόγραφα). Ο εντολέας μου έχει ήδη παρέμβει στη μετάφραση (που ήταν σε μέτρια ελληνικά) και ζήτησε τη γνώμη μου για τα εξής θέματα:
Με δεδομένο ότι και στις δύο γλώσσες έχουν υπάρξει από τότε γενικότερες γλωσσικές μεταβολές (στα γερμανικά πιο πολύ ορθογραφικές, στα ελληνικά πολύ πιο ουσιαστικές), σε ποιον βαθμό παρεμβαίνουμε στα κείμενα;
(α) Να γίνει εκτενής επιμέλεια στα γερμανικά και να συντονιστούν με τη σημερινή εικόνα της γλώσσας, να γίνει μια ελαφριά διόρθωση (σε ορθογραφικά π.χ. ή στοιχειώδη γραμματικά), ή να αφεθεί το κείμενο όπως ήταν, με τα όποια «χαριτωμένα» ή μη λάθη του (που άλλωστε, θα είναι ορατά και σε κάποιες σελίδες του χειρογράφου που θα αποτυπωθούν στην έκδοση);
(β) Να γίνει εκτενής επιμέλεια στα ελληνικά ώστε να αντανακλά τη σημερινή μορφή της γλώσσας ή να παραμείνει στην ημικαθαρεύουσα της εποχής με όλα τα προβλήματά της;
Προσωρινά, η αρχική σκέψη μου είναι υπέρ της ελαφριάς έως καθόλου διορθωτικής παρέμβασης στο πρωτότυπο και υπέρ της μεταφοράς της μετάφρασης σε ένα σημερινό, ζωντανό ιδίωμα, με ενδιαφέρει όμως να ακούσω κάθε σχετικό αντίλογο.
ΤΙΑ
