άκμαζαν/ακμάζαν(ε)/ήκμαζαν;

[nounehis]

Ενώ ήμουν σχεδόν βέβαιος ότι ο σωστός τύπος στον παρατατικό είναι ο τελευταίος ή μάλλον, ήμουν απόλυτα σίγουρος πως ο τύπος άκμαζαν είναι εσφαλμένος , έρχεται το lexigram.gr να με διαψεύσει :


Είναι όντως και οι τρείς τύποι σωστοί;

 

[drsiebenmal]

Αν ο τύπος άκμαζαν είναι εσφαλμένος, τι είναι ο τύπος ακμάζαμε; :)

Απλώς δεν είμαστε συνηθισμένοι/εξοικειωμένοι στη συνεπή κλίση ορισμένων λόγιων ρημάτων σύμφωνα με τους κανόνες της ΚΝΕ...

 

[nickel]

Το πολύ πιο καθημερινό, αλλά αρχαιότατο κι αυτό, αρπάζω, αμφιβάλλω αν θα το έκλινε κανείς σήμερα ήρπασα και ήρπαζα. Για το ακμάζω βλέπω, σχεδόν με έκπληξη, ότι ακόμα και ο Μπαμπινιώτης αναφέρει τον αόριστο άκμασα δίπλα στο ήκμασα. Ο ηλεκτρονικός διορθωτής μου, σούπερ μοντέρνος αυτός, μου υπογραμμίζει σαν λάθος το ήκμασα!

 

[Themis†]

Ο μόνος τύπος που μπορεί να θεωρηθεί "λανθασμένος" (πάντα πολύ σχετικό αυτό) είναι το ήκμαζαν, που αποτελεί υβρίδιο του ήκμαζον της καθαρεύουσας και του άκμαζαν/ ακμάζανε της κοινής νεοελληνικής.

Υ.Γ. Μιλάμε για παρατατικό, όχι για αόριστο. Στη δεύτερη περίπτωση, το ήκμασαν θα ήταν απλή διατήρηση του τύπου της καθαρεύουσας, όχι υβρίδιο.

 

[sarant]

Αν ήμουν στο Φέισμπουκ θα έβαζα λάικ :)

 

[nickel]

Το Lexigram είναι πιο πλουραλιστικό. Στον παρατατικό δίνει:

ακμάζαμε — ηκμάζομεν (λόγ.)
ακμάζατε — ηκμάζετε (λόγ.)
άκμαζαν
ακμάζαν / ακμάζανε (προφ.)
ήκμαζαν (κ. με αύξ.) ήκμαζον (λόγ.)

 

[nounehis]

Ο Μπαμπινιώτης έχει διαφορετική γνώμη βέβαια. Επικοινώνησα μαζί του με e-mail και απάντησε :

Από το Λεξικό μου :
ακμάζω ρ. αμετβ. [αρχ.] {ήκμασα κ. άκμασα}
Οι περισσότεροι "προσεκτικοί" ομιλητές θα επέλεγαν στον λόγο τους -ιδίως τον γραπτό- τον τύπο με τη χρονική αύξηση (ήκμασαν). Πιο "φορμαλιστές" τής δημοτικής θα χρησιμοποιούσαν τον αναύξητο τύπο (άκμασαν) που ακόμη προσκρούει στο ευρύτερο γλωσσικό αίσθημα

 

[daeman]

...
Define "ευρύτερο". Because we don't think so. Διότι δημοτικό σημαίνει και ευρύτερο, εξ ορισμού. Και στο ευρύτερο γλωσσικό αίσθημα ολοφάνερα δεν προσκρούουν παρελθοντικοί τύποι χωρίς αύξηση, όπως άρχιζα, αγαλλίαζα, αγκάλιαζα, αγανάκτησα, αγάπησα, άγγιζα, άγιαζα, αγρίευα, αγνοούσα, κ.ά. πάμπολλων ρημάτων από όλες τις εποχές της ελληνικής, οπότε γιατί το άκμαζα ειδικά;

Επίσης —όχι πως έχει καμιά ουσιαστική διαφορά, βέβαια— μιλάμε για παρατατικό ή αόριστο; Γιατί το νήμα ασχολείται με τον παρατατικό, ενώ η απάντηση του κ. καθηγητή με τον αόριστο.

«Προσεκτικοί ομιλητές» θεωρούνται ασφαλώς όσοι μιλούν και γράφουν καταπώς θέλει ο καθηγητής.

«"Φορμαλιστές" της δημοτικής»; The pot of "katharevousa", the epitome of formality, calling the kettle black.

 

[nickel]

Ο Μπαμπινιώτης έχει διαφορετική γνώμη βέβαια. Επικοινώνησα μαζί του με e-mail και απάντησε :

Από το Λεξικό μου :
ακμάζω ρ. αμετβ. [αρχ.] {ήκμασα κ. άκμασα}
Οι περισσότεροι "προσεκτικοί" ομιλητές θα επέλεγαν στον λόγο τους -ιδίως τον γραπτό- τον τύπο με τη χρονική αύξηση (ήκμασαν). Πιο "φορμαλιστές" τής δημοτικής θα χρησιμοποιούσαν τον αναύξητο τύπο (άκμασαν) που ακόμη προσκρούει στο ευρύτερο γλωσσικό αίσθημα

Διαφορετική γνώμη... από τον εαυτό του;

Ο κ. Μπαμπινιώτης εξηγεί ότι, από τους δύο τύπους, τον πρώτο τον χρησιμοποιούν όσοι μένουν πιστοί στους παλιότερους τύπους επειδή αυτούς έμαθαν στο σχολείο, με αυτούς είναι εξοικειωμένοι, το κείμενό τους θα φιλοξενηθεί σε πιο λόγιο περιβάλλον κλπ. Το «προσεκτικοί» μέσα σε εισαγωγικά σημαίνει επίσης πιο επιφυλακτικοί, λιγότερο τολμηροί με τους νέους τύπους. Ο δεύτερος τύπος δεν ανήκει στους απρόσεκτους. Τον προτιμούν, μας λέει, όσοι θέλουν τον αναύξητο τύπο που συνηθίζεται στη δημοτική, έστω κι αν αυτός δεν είναι ευρύτερα αποδεκτός όσο άλλοι αναύξητοι τύποι. Είναι φανερό ότι για το συγκεκριμένο ρήμα θα ζούμε για αρκετό ίσως καιρό με δύο τύπους. Ξέρουμε όμως προς τα πού πηγαίνει το πράγμα: στα σχολικά βιβλία θα βρούμε 3 ήκμασε και 18 άκμασε.

https://www.google.gr/search?num=10...0j2.2.0....0...1.1.64.serp..0.0.0.bixt5CH5kyA
https://www.google.gr/search?num=10...0j1.1.0....0...1.1.64.serp..2.0.0.qXbLWodLHEk

 

[Earion]

«Φορμαλιστές της δημοτικής». Μμμμ, ωραίος τίτλος. Τον διεκδικώ.