Διάβασα στα Νέα το παρακάτω άρθρο του Θανάση Νιάρχου για το Βιβλίο του Τζον, βιβλίο του 2004 της Eleni Sikelianos, που κυκλοφόρησαν πρόσφατα οι εκδόσεις Πατάκη σε μετάφραση της Κατερίνας Σχινά.
Εγώ δεν έχω καταφέρει να χωνέψω το «Ελένη Σικελιανός». Και όχι, δεν θα προτιμούσα πλήρη μεταγραμματισμό, «Ελένι Σικελιανός».
Εγώ δεν έχω καταφέρει να χωνέψω το «Ελένη Σικελιανός». Και όχι, δεν θα προτιμούσα πλήρη μεταγραμματισμό, «Ελένι Σικελιανός».
Οι ζωές των ανθρώπων
Θανάσης Θ. Νιάρχος | Τα Νέα 29/7/2015
Για την Ελλάδα ο Αγγελος Σικελιανός είναι ένας σπουδαίος ποιητής με εξέχουσα θέση στη γραμματεία του 20ού αιώνα. Ακόμη και σήμερα σθεναρά επιβιώνουν ως μύθοι συμπεριφορές του που ίσχυσαν όμως ως πραγματικότητα. Με κορυφαία την απόκριση της πρώτης του γυναίκας, της αμερικανίδας σκηνοθέτριας Εύα Πάλμερ, σε ερώτηση κοινού τους φίλου, που τους επισκέφτηκε κάποιο απόγευμα, ρωτώντας πού βρίσκεται ο Σικελιανός: «Ιερουργεί στο μέσα δωμάτιο» τον ενημέρωσε η Πάλμερ, εννοώντας πως ο Σικελιανός έκανε έρωτα με μια γνωστή του. Θα πρέπει να ήταν στα μέσα της δεκαετίας του '30 που η Πάλμερ έφυγε οριστικά με τον γιο τους, τον Γλαύκο, για την Αμερική. Ο Γλαύκος θα αποκτήσει εδώ έναν γιο - τον Τζον -, γιος που με τη σειρά του θα γίνει πατέρας της Ελένης Σικελιανός, μιας πολύ γνωστής σήμερα αμερικανίδας ποιήτριας. Θα φανταζόταν σίγουρα ο Σικελιανός, αν υπολόγιζε μάλιστα ότι ένας απόγονός του θα γινόταν ποιητής, πως ο ίδιος θα διατηρούσε μια πρωτεύουσα θέση στις αναμνήσεις του και τη δημιουργία του - στη συγκεκριμένη περίπτωση της δισέγγονής του - να προσανατολίζεται σταθερά προς τις ρίζες που συνιστούσε ο προπάππος. Στο τρυφερότατο βιβλίο για τον πατέρα της με τον τίτλο «Το βιβλίο του Τζον» ο Αγγελος Σικελιανός δεν καταχωρίζεται καν ονομαστικά, αφού διαβάζουμε τη δισέγγονη να γράφει για το βιβλίο της πως «πρόκειται για μια ιστορία που δεν έχει ακόμη γραφεί και που περιλαμβάνει στους κόλπους της μορφινομανείς και ηρωινομανείς, πρόσφυγες, αριστοκράτες από το Ιόνιο, μια από τις πλουσιότερες οικογένειες των ΗΠΑ που εξάντλησε την περιουσία της επιχειρώντας να αναβιώσει το αρχαιοελληνικό θέατρο, Εβραίους από τη Λιθουανία, πέντε - έξι μουσικούς, έναν ζωγράφο, αρκετούς ποιητές (έναν υποψήφιο για Νομπέλ), μια λεσβία, εμπόρους οπίου, γκαρσόνες». Οι ζωές των ανθρώπων εξελίσσονται, απομακρύνονται ή διασταυρώνονται μεταξύ τους με έναν τρόπο που ακυρώνει την πρόβλεψη ακόμη και του πιο μεγαλοφυούς δημιουργού. Ετσι, η κατάθεση μιας κόρης για τον τοξικομανή πατέρα της που έζησε για τρία χρόνια ως άστεγος στους δρόμους της Αλμπουκέρκης, για να πεθάνει τελικά σ' ένα δωμάτιο ξενοδοχείου από υπερβολική δόση, διεκδικεί στον παγκόσμιο χάρτη μια θέση σημαντικότερη απ' ό,τι το ποίημα «Στ' Οσιου Λουκά το μοναστήρι» του «άγνωστου» προπάππου της Αγγελου Σικελιανού.
Θανάσης Θ. Νιάρχος | Τα Νέα 29/7/2015
Για την Ελλάδα ο Αγγελος Σικελιανός είναι ένας σπουδαίος ποιητής με εξέχουσα θέση στη γραμματεία του 20ού αιώνα. Ακόμη και σήμερα σθεναρά επιβιώνουν ως μύθοι συμπεριφορές του που ίσχυσαν όμως ως πραγματικότητα. Με κορυφαία την απόκριση της πρώτης του γυναίκας, της αμερικανίδας σκηνοθέτριας Εύα Πάλμερ, σε ερώτηση κοινού τους φίλου, που τους επισκέφτηκε κάποιο απόγευμα, ρωτώντας πού βρίσκεται ο Σικελιανός: «Ιερουργεί στο μέσα δωμάτιο» τον ενημέρωσε η Πάλμερ, εννοώντας πως ο Σικελιανός έκανε έρωτα με μια γνωστή του. Θα πρέπει να ήταν στα μέσα της δεκαετίας του '30 που η Πάλμερ έφυγε οριστικά με τον γιο τους, τον Γλαύκο, για την Αμερική. Ο Γλαύκος θα αποκτήσει εδώ έναν γιο - τον Τζον -, γιος που με τη σειρά του θα γίνει πατέρας της Ελένης Σικελιανός, μιας πολύ γνωστής σήμερα αμερικανίδας ποιήτριας. Θα φανταζόταν σίγουρα ο Σικελιανός, αν υπολόγιζε μάλιστα ότι ένας απόγονός του θα γινόταν ποιητής, πως ο ίδιος θα διατηρούσε μια πρωτεύουσα θέση στις αναμνήσεις του και τη δημιουργία του - στη συγκεκριμένη περίπτωση της δισέγγονής του - να προσανατολίζεται σταθερά προς τις ρίζες που συνιστούσε ο προπάππος. Στο τρυφερότατο βιβλίο για τον πατέρα της με τον τίτλο «Το βιβλίο του Τζον» ο Αγγελος Σικελιανός δεν καταχωρίζεται καν ονομαστικά, αφού διαβάζουμε τη δισέγγονη να γράφει για το βιβλίο της πως «πρόκειται για μια ιστορία που δεν έχει ακόμη γραφεί και που περιλαμβάνει στους κόλπους της μορφινομανείς και ηρωινομανείς, πρόσφυγες, αριστοκράτες από το Ιόνιο, μια από τις πλουσιότερες οικογένειες των ΗΠΑ που εξάντλησε την περιουσία της επιχειρώντας να αναβιώσει το αρχαιοελληνικό θέατρο, Εβραίους από τη Λιθουανία, πέντε - έξι μουσικούς, έναν ζωγράφο, αρκετούς ποιητές (έναν υποψήφιο για Νομπέλ), μια λεσβία, εμπόρους οπίου, γκαρσόνες». Οι ζωές των ανθρώπων εξελίσσονται, απομακρύνονται ή διασταυρώνονται μεταξύ τους με έναν τρόπο που ακυρώνει την πρόβλεψη ακόμη και του πιο μεγαλοφυούς δημιουργού. Ετσι, η κατάθεση μιας κόρης για τον τοξικομανή πατέρα της που έζησε για τρία χρόνια ως άστεγος στους δρόμους της Αλμπουκέρκης, για να πεθάνει τελικά σ' ένα δωμάτιο ξενοδοχείου από υπερβολική δόση, διεκδικεί στον παγκόσμιο χάρτη μια θέση σημαντικότερη απ' ό,τι το ποίημα «Στ' Οσιου Λουκά το μοναστήρι» του «άγνωστου» προπάππου της Αγγελου Σικελιανού.
