Σε όλη την καριέρα του στα κόμικς και στα κινηματογραφικά κλιπ του Ντίσνεϋ, ο Ντόναλντ Ντακ εμφανίζεται σχεδόν πάντοτε ημίγυμνος, φορώντας το κλασικό ναυτικό συνολάκι και τον μπερέ του. Ουκ ολίγες φορές, εμφανίζεται τελείως τσίτσιδος. Είναι ελαφρώς σουρεαλιστικό λοιπόν που τον βλέπουμε να ντρέπεται όταν χάνει την μπλούζα του και να καλύπτει με τα χέρια του όχι το στήθος του, αλλά το μονίμως ακάλυπτο υπογάστριό του!
Τι ακριβώς κρύβεις εκεί, Ντόναλντ;
Πρώτη φορά που τον είδαμε τελείως γυμνό ήταν όταν κατατάχθηκε στην πλευρά των συμμάχων, το 1942, στο κινηματογραφικό καρτούν "Donald Gets Drafted" (Ο Ντόναλντ στον στρατό). Έκτοτε έχει εμφανιστεί αρκετές φορές χωρίς περιβολή και πάντα κατεβάζει τα χέρια του να καλύψει κάτι που δεν φαίνεται κι έτσι κι αλλιώς είναι ξεσκέπαστο ακόμη κι όταν είναι ντυμένος.
Donald Gets Drafted, 1942
Στο συγκεκριμένο καρτούν μαθαίνουμε για πρώτη φορά και το μεσαίο όνομα του Ντόναλντ, που είναι Φόντλροϋ (Fauntleroy). Αυτό είναι άμεση αναφορά στο ίδιο του το ναυτικό συνολάκι. Φόντλροϋ στυλ είναι το ναυτικό συνολάκι με κοντό παντελόνι που ήταν ιδιαίτερα της μόδας για αγόρια της υψηλής κοινωνίας από τα τέλη του 19ου αιώνα ως τον Β΄ΠΠ. Είναι μάλιστα μια ιδιαίτερα ταιριαστή αναφορά, μιας και ο Ντόναλντ όχι μόνο φοράει φόντλροϋ, αλλά και ο κακομαθημένος χαρακτήρας του ταιριάζει στην σύγχρονη χρήση της φράσης Little Lord Fauntleroy. Το ομότιτλο έργο (1886) της Φράνσις Μπουρνέτ ήταν αυτό που δημιούργησε την μόδα του συγκεκριμένου στυλ ενδυμασίας, αν και ο χαρακτήρας του Σέντρικ Έρολ, του επώνυμου μικρού λόρδου Φόντλροϋ, δεν ταιριάζει με την σημερινή χρήση της φράσης.
Ένα ενδιαφέρον παρεπόμενο του συγκεκριμένου καρτούν ήταν να γίνει δημοφιλής ο Ντόναλντ Ντακ στις ένοπλες δυνάμεις, πράγμα που οδήγησε στην δημιουργία άλλων έξι καρτούν, στην διάρκεια των επόμενων χρόνων, με τον Ντόναλντ να πρωταγωνιστεί πάντα στο πλευρό των Συμμάχων. Αποτέλεσμα αυτού ήταν η θητεία του να αναγνωριστεί κανονικά από τις ένοπλες δυνάμεις των ΗΠΑ και η μορφή του να φιγουράρει σε έναν μεγάλο αριθμό αεροπλάνων, ακόμα και ως μασκώτ ολόκληρων συνταγμάτων. Για τους ίδιους λόγους, τα καρτούν του Ντίσνεϋ απαγορεύτηκαν στην κατεχόμενη Ευρώπη, με συνέπεια απώλεια εσόδων για τον Ντίσνεϋ, που αναζήτησε νέα αγορά στην Νότιο Αμερική. Αυτό συντέλεσε στην δημιουργία των ταινιών Σαλούδος Αμίγκος και Τρεις Καμπαλέρος, ενός από τα πιο γνωστά και πετυχημένα καρτούν των στούντιο Ντίσνεϋ, στις οποίες ο Ντόναλντ γίνεται φίλος με τον Χοσέ Καριόκα και τον Παντσίτο.
Τα ανιψάκια του Ντόναλντ φαίνεται να ντρέπονται λιγότερο. Από το ιταλικό Μίκυ Μάους*
Στην πραγματικότητα, όταν ο Ντόναλντ ντρέπεται που χάνει τα ρούχα του και κρύβει το υπογάστριό του αντί για το στήθος του, διακωμωδεί την δική μας σουρρεαλιστική αίσθηση ντροπής, που βασίζεται σε συνήθεια και όχι σε κάτι χειροπιαστό (ιδίως στην Βόρειο Αμερική, όπου ο σουρεαλισμός της πολιτικής ορθότητας χτυπάει κόκκινο): κοπέλες που δεν νιώθουν άνετα να αλλάξουν μπροστά στο αμόρε τους κι ας το 'χουν κάνει 20.000 φορές, άντρες και γυναίκες να ντρέπονται να τους δουν άλλοι με εσώρουχα, αλλά να μην έχουν κανένα πρόβλημα να τους δουν με μαγιό στην παραλία, και λοιπά σουρρεαλιστικά. Αντίστοιχα κλισέ διακωμωδούν και οι γυναίκες του κόσμου του Ντίσνεϋ. Χαρακτηριστικά, μόνο η Μάτζικα Ντε Σπελ φοράει φουστάνι, ενώ όλες οι άλλες φοράνε μόνο μπλουζάκια. Η Γιαγιά Ντακ (Ελβίρα Κουτ) παρουσιάζεται πάντα με μακρυμάνικη μπλούζα, για να καταστήσει την εικόνα της πιο συντηρητική, ενώ ο Σκρουτζ και ο Γκαστόνε παρουσιάζονται πάντα με πανωφόρι αντί για μπλούζα, προβάλλοντας μια πιο αριστοκρατική εικόνα (του πλουσίου και του δανδή, αντίστοιχα). Όλες οι γυναίκες της Λιμνούπολης φοράνε τακούνια· μια ακόμη διακωμώδηση του αληθινού κόσμου από τον ντισνεϊκό, που γίνεται ακραία, αφού είναι απορίας άξιο πώς χωράνε οι παπίσιες πατούσες τους εκεί μέσα.
Η μετά Β΄ΠΠ Αμερική
Η σεμνοτυφία του Ντόναλντ Ντακ έγινε χειρότερη με το πέρασμα στην μεταπολεμική Αμερική. Οι γυμνές εμφανίσεις του περιορίστηκαν, παρεπόμενο και της αλλαγής στην δομή των ιστοριών του Καρλ Μπαρκς, που ήταν ο σχεδιαστής που αναμόρφωσε τον χαρακτήρα του Ντόναλντ από κακομαθημένο πειραχτήρι σε πρωταγωνιστή μεγάλων περιπετειών. Δίχως την καταιγιστική δράση των απανωτών γκαγκ, οι συγκυρίες που οδηγούσαν στο ξεγύμνωμα των παπιών μειώθηκαν. Τα ανιψάκια του Ντόναλντ περιόρισαν ακόμη περισσότερο τις αντίστοιχες γυμνές εμφανίσεις τους. Ο Ντόναλντ πάλι, αν και συνεχίζει να εμφανίζεται χωρίς μπλουζάκι, συνηθίζει για τον ίδιο λόγο να φοράει πετσέτα βγαίνοντας από το μπάνιο. Σε νεότερες ιστορίες —κυρίως Ιταλών σχεδιαστών— τον έχουμε δει να φοράει και παντελόνια, ακόμη και μποτάκια, αν και ομολογουμένως δεν του πάνε. Αντιθέτως ο Μίκυ Μάους πάντοτε φορούσε παντελόνι και παλιότερα μάλιστα εμφανιζόταν χωρίς μπλουζάκι. Μαζί με το πέρασμα από το κοντό παντελονάκι στο μακρύ, φόρεσε και μπλουζάκια (σχεδόν πάντοτε όμως κοντομάνικα).
Ο Ντόναλντ Ντακ με πετσέτα
Ωστόσο στις λιγοστές, πλέον, γυμνές εμφανίσεις του Ντόναλντ ήρθε να βάλει ταφόπλακα ο Κώδικας των Κόμικς (Comics Code Authority), το 1954. Ο κώδικας αυτός υπήρξε απόρροια ενός βιβλίου του Φρέντρικ Ουέρταμ (Frederick Wertham), "Η Αποπλάνηση των Αθώων" (Seduction of the Innocent), στο οποίο κατηγορούσε τα κόμικς κάθε είδους για την ηθική και κοινωνική κατάπτωση των —τότε— νέων. Πρόκειται για το πιο σκληροπυρηνικό κίνημα πουριτανισμού του 20ού αιώνα στη Δύση, που έβαλε λουκέτο όχι απλά σε συγκεκριμένες εκδόσεις αλλά σε ολόκληρες κατηγορίες κόμικς (Ουέστερν, Τρόμου και παρόμοια) και συνέτριψε την υφιστάμενη βιομηχανία. Οι απαιτήσεις του ήταν εξωφρενικές. Απαγορεύονταν αναφορές σε αίμα, φίδια, θανάσιμο κίνδυνο, κομμουνιστές, γυμνό, παρουσίαση εγκληματιών να ξεφεύγουν από τον νόμο ή να παρουσιάζονται γοητευτικοί ή να μην είναι αρκετά ατζαμήδες, καθώς και πλήθος άλλων ιδεών και πραγμάτων. Με την είσοδο στα 80's οι απαιτήσεις χαλάρωσαν και πολλοί εκδοτικοί οίκοι άρχισαν να εγκαταλείπουν την διαδικασία υποβολής για έγκριση, ειδικά μετά την πτώση του κομμουνισμού στην Ευρώπη. To 2011 σταμάτησαν και οι τελευταίοι εκδότες να συμμετέχουν στην διαδικασία και η εντατικότερη και πιο εκτεταμένη λογοκρισία της τέχνης στην σύγχρονη εποχή μπορεί επιτέλους να μπει στο χρονοντούλαπο της ιστορίας.
Ίσως η τελευταία εμφάνιση γυμνής πάπιας του Ντίσνεϋ στην άλλη μεριά του Ατλαντικού, πριν την επιβολή του Κώδικα των Κόμικς. Επιστροφή στο Κλοντάικ (Back to the Klondike, 1952), δια χειρός Καρλ Μπαρκς
Ένα ακόμη δείγμα της διαφορετικής αντιμετώπισης των κόμικς στις ΗΠΑ είναι η σύγκριση της γερμανικής και της αμερικάνικης έκδοσης του ίδιου κόμικς (Ο Θησαυρός του Ουράνιου Τόξου, Μπεν Βερχάγκεν - De Regenboogschat στο ολλανδικό πρωτότυπο). Στην αμερικανική ανατύπωση ο Ντόναλντ αναγκάζεται να "φορέσει" μπλουζάκι, εξαιτίας του Κώδικα των Κόμικς:
* Topolino (ποντικάκι) είναι το όνομα του Μίκυ Μάους στα ιταλικά.
Τι ακριβώς κρύβεις εκεί, Ντόναλντ;
Πρώτη φορά που τον είδαμε τελείως γυμνό ήταν όταν κατατάχθηκε στην πλευρά των συμμάχων, το 1942, στο κινηματογραφικό καρτούν "Donald Gets Drafted" (Ο Ντόναλντ στον στρατό). Έκτοτε έχει εμφανιστεί αρκετές φορές χωρίς περιβολή και πάντα κατεβάζει τα χέρια του να καλύψει κάτι που δεν φαίνεται κι έτσι κι αλλιώς είναι ξεσκέπαστο ακόμη κι όταν είναι ντυμένος.
Donald Gets Drafted, 1942
Στο συγκεκριμένο καρτούν μαθαίνουμε για πρώτη φορά και το μεσαίο όνομα του Ντόναλντ, που είναι Φόντλροϋ (Fauntleroy). Αυτό είναι άμεση αναφορά στο ίδιο του το ναυτικό συνολάκι. Φόντλροϋ στυλ είναι το ναυτικό συνολάκι με κοντό παντελόνι που ήταν ιδιαίτερα της μόδας για αγόρια της υψηλής κοινωνίας από τα τέλη του 19ου αιώνα ως τον Β΄ΠΠ. Είναι μάλιστα μια ιδιαίτερα ταιριαστή αναφορά, μιας και ο Ντόναλντ όχι μόνο φοράει φόντλροϋ, αλλά και ο κακομαθημένος χαρακτήρας του ταιριάζει στην σύγχρονη χρήση της φράσης Little Lord Fauntleroy. Το ομότιτλο έργο (1886) της Φράνσις Μπουρνέτ ήταν αυτό που δημιούργησε την μόδα του συγκεκριμένου στυλ ενδυμασίας, αν και ο χαρακτήρας του Σέντρικ Έρολ, του επώνυμου μικρού λόρδου Φόντλροϋ, δεν ταιριάζει με την σημερινή χρήση της φράσης.
Ένα ενδιαφέρον παρεπόμενο του συγκεκριμένου καρτούν ήταν να γίνει δημοφιλής ο Ντόναλντ Ντακ στις ένοπλες δυνάμεις, πράγμα που οδήγησε στην δημιουργία άλλων έξι καρτούν, στην διάρκεια των επόμενων χρόνων, με τον Ντόναλντ να πρωταγωνιστεί πάντα στο πλευρό των Συμμάχων. Αποτέλεσμα αυτού ήταν η θητεία του να αναγνωριστεί κανονικά από τις ένοπλες δυνάμεις των ΗΠΑ και η μορφή του να φιγουράρει σε έναν μεγάλο αριθμό αεροπλάνων, ακόμα και ως μασκώτ ολόκληρων συνταγμάτων. Για τους ίδιους λόγους, τα καρτούν του Ντίσνεϋ απαγορεύτηκαν στην κατεχόμενη Ευρώπη, με συνέπεια απώλεια εσόδων για τον Ντίσνεϋ, που αναζήτησε νέα αγορά στην Νότιο Αμερική. Αυτό συντέλεσε στην δημιουργία των ταινιών Σαλούδος Αμίγκος και Τρεις Καμπαλέρος, ενός από τα πιο γνωστά και πετυχημένα καρτούν των στούντιο Ντίσνεϋ, στις οποίες ο Ντόναλντ γίνεται φίλος με τον Χοσέ Καριόκα και τον Παντσίτο.
Τα ανιψάκια του Ντόναλντ φαίνεται να ντρέπονται λιγότερο. Από το ιταλικό Μίκυ Μάους*
Στην πραγματικότητα, όταν ο Ντόναλντ ντρέπεται που χάνει τα ρούχα του και κρύβει το υπογάστριό του αντί για το στήθος του, διακωμωδεί την δική μας σουρρεαλιστική αίσθηση ντροπής, που βασίζεται σε συνήθεια και όχι σε κάτι χειροπιαστό (ιδίως στην Βόρειο Αμερική, όπου ο σουρεαλισμός της πολιτικής ορθότητας χτυπάει κόκκινο): κοπέλες που δεν νιώθουν άνετα να αλλάξουν μπροστά στο αμόρε τους κι ας το 'χουν κάνει 20.000 φορές, άντρες και γυναίκες να ντρέπονται να τους δουν άλλοι με εσώρουχα, αλλά να μην έχουν κανένα πρόβλημα να τους δουν με μαγιό στην παραλία, και λοιπά σουρρεαλιστικά. Αντίστοιχα κλισέ διακωμωδούν και οι γυναίκες του κόσμου του Ντίσνεϋ. Χαρακτηριστικά, μόνο η Μάτζικα Ντε Σπελ φοράει φουστάνι, ενώ όλες οι άλλες φοράνε μόνο μπλουζάκια. Η Γιαγιά Ντακ (Ελβίρα Κουτ) παρουσιάζεται πάντα με μακρυμάνικη μπλούζα, για να καταστήσει την εικόνα της πιο συντηρητική, ενώ ο Σκρουτζ και ο Γκαστόνε παρουσιάζονται πάντα με πανωφόρι αντί για μπλούζα, προβάλλοντας μια πιο αριστοκρατική εικόνα (του πλουσίου και του δανδή, αντίστοιχα). Όλες οι γυναίκες της Λιμνούπολης φοράνε τακούνια· μια ακόμη διακωμώδηση του αληθινού κόσμου από τον ντισνεϊκό, που γίνεται ακραία, αφού είναι απορίας άξιο πώς χωράνε οι παπίσιες πατούσες τους εκεί μέσα.
Η μετά Β΄ΠΠ Αμερική
Η σεμνοτυφία του Ντόναλντ Ντακ έγινε χειρότερη με το πέρασμα στην μεταπολεμική Αμερική. Οι γυμνές εμφανίσεις του περιορίστηκαν, παρεπόμενο και της αλλαγής στην δομή των ιστοριών του Καρλ Μπαρκς, που ήταν ο σχεδιαστής που αναμόρφωσε τον χαρακτήρα του Ντόναλντ από κακομαθημένο πειραχτήρι σε πρωταγωνιστή μεγάλων περιπετειών. Δίχως την καταιγιστική δράση των απανωτών γκαγκ, οι συγκυρίες που οδηγούσαν στο ξεγύμνωμα των παπιών μειώθηκαν. Τα ανιψάκια του Ντόναλντ περιόρισαν ακόμη περισσότερο τις αντίστοιχες γυμνές εμφανίσεις τους. Ο Ντόναλντ πάλι, αν και συνεχίζει να εμφανίζεται χωρίς μπλουζάκι, συνηθίζει για τον ίδιο λόγο να φοράει πετσέτα βγαίνοντας από το μπάνιο. Σε νεότερες ιστορίες —κυρίως Ιταλών σχεδιαστών— τον έχουμε δει να φοράει και παντελόνια, ακόμη και μποτάκια, αν και ομολογουμένως δεν του πάνε. Αντιθέτως ο Μίκυ Μάους πάντοτε φορούσε παντελόνι και παλιότερα μάλιστα εμφανιζόταν χωρίς μπλουζάκι. Μαζί με το πέρασμα από το κοντό παντελονάκι στο μακρύ, φόρεσε και μπλουζάκια (σχεδόν πάντοτε όμως κοντομάνικα).
Ο Ντόναλντ Ντακ με πετσέτα
Ωστόσο στις λιγοστές, πλέον, γυμνές εμφανίσεις του Ντόναλντ ήρθε να βάλει ταφόπλακα ο Κώδικας των Κόμικς (Comics Code Authority), το 1954. Ο κώδικας αυτός υπήρξε απόρροια ενός βιβλίου του Φρέντρικ Ουέρταμ (Frederick Wertham), "Η Αποπλάνηση των Αθώων" (Seduction of the Innocent), στο οποίο κατηγορούσε τα κόμικς κάθε είδους για την ηθική και κοινωνική κατάπτωση των —τότε— νέων. Πρόκειται για το πιο σκληροπυρηνικό κίνημα πουριτανισμού του 20ού αιώνα στη Δύση, που έβαλε λουκέτο όχι απλά σε συγκεκριμένες εκδόσεις αλλά σε ολόκληρες κατηγορίες κόμικς (Ουέστερν, Τρόμου και παρόμοια) και συνέτριψε την υφιστάμενη βιομηχανία. Οι απαιτήσεις του ήταν εξωφρενικές. Απαγορεύονταν αναφορές σε αίμα, φίδια, θανάσιμο κίνδυνο, κομμουνιστές, γυμνό, παρουσίαση εγκληματιών να ξεφεύγουν από τον νόμο ή να παρουσιάζονται γοητευτικοί ή να μην είναι αρκετά ατζαμήδες, καθώς και πλήθος άλλων ιδεών και πραγμάτων. Με την είσοδο στα 80's οι απαιτήσεις χαλάρωσαν και πολλοί εκδοτικοί οίκοι άρχισαν να εγκαταλείπουν την διαδικασία υποβολής για έγκριση, ειδικά μετά την πτώση του κομμουνισμού στην Ευρώπη. To 2011 σταμάτησαν και οι τελευταίοι εκδότες να συμμετέχουν στην διαδικασία και η εντατικότερη και πιο εκτεταμένη λογοκρισία της τέχνης στην σύγχρονη εποχή μπορεί επιτέλους να μπει στο χρονοντούλαπο της ιστορίας.
Ίσως η τελευταία εμφάνιση γυμνής πάπιας του Ντίσνεϋ στην άλλη μεριά του Ατλαντικού, πριν την επιβολή του Κώδικα των Κόμικς. Επιστροφή στο Κλοντάικ (Back to the Klondike, 1952), δια χειρός Καρλ Μπαρκς
Ένα ακόμη δείγμα της διαφορετικής αντιμετώπισης των κόμικς στις ΗΠΑ είναι η σύγκριση της γερμανικής και της αμερικάνικης έκδοσης του ίδιου κόμικς (Ο Θησαυρός του Ουράνιου Τόξου, Μπεν Βερχάγκεν - De Regenboogschat στο ολλανδικό πρωτότυπο). Στην αμερικανική ανατύπωση ο Ντόναλντ αναγκάζεται να "φορέσει" μπλουζάκι, εξαιτίας του Κώδικα των Κόμικς:
* Topolino (ποντικάκι) είναι το όνομα του Μίκυ Μάους στα ιταλικά.
