αβάσιμος - αβάσιστος
- Thread starter SBE
- Start date
Aristarchos
New member
Μπορεί κανείς να μου προτείνει άλλες πηγές, κατά προτίμηση διαδικτυακές, για την ερμηνεία των καταλήξεων των λέξεων, εκτός από http://www.komvos.edu.gr/dictionaries/dictadv/DictAdvSeaS.htm ;
Κατά πόσο θα μπορούσε να στηριχθεί η ερμηνεία ότι αβάσιστος είναι αυτός που δε στηρίζεται, ενώ αβάσιμος αυτός που δεν είναι δυνατόν να στηριχθεί;
Κατά πόσο θα μπορούσε να στηριχθεί η ερμηνεία ότι αβάσιστος είναι αυτός που δε στηρίζεται, ενώ αβάσιμος αυτός που δεν είναι δυνατόν να στηριχθεί;
Γεια σου και καλωσήρθες.
Ο Κόμβος (komvos.edu.gr) έχει πάψει να λειτουργεί. Για τα λεξικά θα πρέπει να χρησιμοποιείς πια μόνο την Πύλη:
http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/index.html
Το πρόβλημα στην προσέγγισή σου είναι ότι τα επίθετα σε -ιμος δεν έχουν όλα σημασία του είδους «που είναι δυνατό να». Δεν έχουν αυτή τη σημασία τα βάσιμος και αβάσιμος. Βάσιμος είναι αυτός που στηρίζεται σε δεδομένα, όχι αυτός που μπορεί να στηριχτεί.
βάσιμος -η -ο : που στηρίζεται σε δεδομένα, σε ενδείξεις ή αποδείξεις, που είναι σε μεγάλο βαθμό ασφαλής, βέβαιος, θετικός: Bάσιμες ελπίδες / πληροφορίες / υπόνοιες / υποψίες / υποθέσεις. Οι κατηγορίες εναντίον μου δεν είναι βάσιμες. || (ως ουσ.) το βάσιμο, η υψηλού βαθμού σχέση με την πραγματικότητα, η βεβαιότητα, το ασφαλές: Δεν αποδείχτηκε το βάσιμο των υποψιών. Ο ανακριτής εξετάζει το βάσιμο των κατηγοριών / των ισχυρισμών. βάσιμα ΕΠIΡΡ με μεγάλο βαθμό ασφάλειας, σιγουριάς, βεβαιότητας: Mπορούμε ~ να πούμε / να υποθέσουμε / να ελπίσουμε ότι η προσπάθειά μας θα πετύχει.
http://www.greek-language.gr/greekL...s/lexica/search.html?lq="-ιμος+-ιμη+-ιμο"&dq=
Τα λέει καλά το σχετικό λήμμα του ΛΚΝ:
-ιμος -ιμη -ιμο [imos] & -σιμος -σιμη -σιμο [simos] & -ξιμος -ξιμη -ξιμο [ksimos] & -ψιμος -ψιμη -ψιμο [psimos], ανάλογα με το χαρακτήρα του συνοπτικού ρηματικού θέματος από το οποίο παράγεται : επίθημα επιθέτων παράγωγων από ρήματα• δηλώνει ότι το προσδιοριζόμενο είναι κατάλληλο, μπορεί ή πρέπει να δεχτεί την ενέργεια που εκφράζει το ρήμα από το οποίο παράγεται: (εκλέγω) εκλέξιμος, (εκπαιδεύω) εκπαιδεύσιμος, (επεξεργάζομαι) επεξεργάσιμος, (κολάζω) κολάσιμος, (φορολογώ) φορολογήσιμος, (αρδεύω) αρδεύσιμος, (διαγράφω) διαγράψιμος. || σε παραγωγή από ουσιαστικά: (σύνταξη) συντάξιμος.
http://www.greek-language.gr/greekL...s/lexica/search.html?lq="-ιμος+-ιμη+-ιμο"&dq=
Ο Κόμβος (komvos.edu.gr) έχει πάψει να λειτουργεί. Για τα λεξικά θα πρέπει να χρησιμοποιείς πια μόνο την Πύλη:
http://www.greek-language.gr/greekLang/modern_greek/tools/lexica/index.html
Το πρόβλημα στην προσέγγισή σου είναι ότι τα επίθετα σε -ιμος δεν έχουν όλα σημασία του είδους «που είναι δυνατό να». Δεν έχουν αυτή τη σημασία τα βάσιμος και αβάσιμος. Βάσιμος είναι αυτός που στηρίζεται σε δεδομένα, όχι αυτός που μπορεί να στηριχτεί.
βάσιμος -η -ο : που στηρίζεται σε δεδομένα, σε ενδείξεις ή αποδείξεις, που είναι σε μεγάλο βαθμό ασφαλής, βέβαιος, θετικός: Bάσιμες ελπίδες / πληροφορίες / υπόνοιες / υποψίες / υποθέσεις. Οι κατηγορίες εναντίον μου δεν είναι βάσιμες. || (ως ουσ.) το βάσιμο, η υψηλού βαθμού σχέση με την πραγματικότητα, η βεβαιότητα, το ασφαλές: Δεν αποδείχτηκε το βάσιμο των υποψιών. Ο ανακριτής εξετάζει το βάσιμο των κατηγοριών / των ισχυρισμών. βάσιμα ΕΠIΡΡ με μεγάλο βαθμό ασφάλειας, σιγουριάς, βεβαιότητας: Mπορούμε ~ να πούμε / να υποθέσουμε / να ελπίσουμε ότι η προσπάθειά μας θα πετύχει.
http://www.greek-language.gr/greekL...s/lexica/search.html?lq="-ιμος+-ιμη+-ιμο"&dq=
Τα λέει καλά το σχετικό λήμμα του ΛΚΝ:
-ιμος -ιμη -ιμο [imos] & -σιμος -σιμη -σιμο [simos] & -ξιμος -ξιμη -ξιμο [ksimos] & -ψιμος -ψιμη -ψιμο [psimos], ανάλογα με το χαρακτήρα του συνοπτικού ρηματικού θέματος από το οποίο παράγεται : επίθημα επιθέτων παράγωγων από ρήματα• δηλώνει ότι το προσδιοριζόμενο είναι κατάλληλο, μπορεί ή πρέπει να δεχτεί την ενέργεια που εκφράζει το ρήμα από το οποίο παράγεται: (εκλέγω) εκλέξιμος, (εκπαιδεύω) εκπαιδεύσιμος, (επεξεργάζομαι) επεξεργάσιμος, (κολάζω) κολάσιμος, (φορολογώ) φορολογήσιμος, (αρδεύω) αρδεύσιμος, (διαγράφω) διαγράψιμος. || σε παραγωγή από ουσιαστικά: (σύνταξη) συντάξιμος.
http://www.greek-language.gr/greekL...s/lexica/search.html?lq="-ιμος+-ιμη+-ιμο"&dq=
Themis†
¥
Αναμφισβήτητα σωστό, άρα δεν μπορεί να υπάρξει μια τέτοια γενική διάκριση.
Δεν είμαι βέβαιος ότι τα λέει αρκετά καλά. Η έννοια του "μπορεί" θα έπρεπε κάπως να ξεχωρίζει σαν βασική σημασία της κατάληξης αυτής, τουλάχιστον στη σημερινή ζωντανή λεξική παραγωγή. Π.χ.: Μολονότι όχι άμεσα αποδείξιμο, και επομένως συζητήσιμο, θα μπορούσε να υποστηριχθεί ότι η Λεξιλογία είναι ερωτεύσιμη.
Αυτή θα ήταν κατά τη γνώμη μου η μόνη δυνατή βάση μιας διάκρισης - η οποία όμως δεν υπάρχει στην περίπτωσή μας.
Και καλωσήρθες, Αρίσταρχε, μολονότι με κάνεις να αναρωτιέμαι αν, εκτός από Αρίσταρχος, είσαι και Σάμιος.
Καλημέρα. Μα, ξαναδιάβασέ το: «το προσδιοριζόμενο είναι κατάλληλο, μπορεί ή πρέπει να δεχτεί την ενέργεια που εκφράζει το ρήμα από το οποίο παράγεται». Δεν είναι αρκετά σαφές; Εγώ θεωρώ ότι δεν έδωσε αρκετή έμφαση στον δεύτερο ρόλο του επιθήματος. Και οπωσδήποτε είναι καλύτερη δουλειά από του ΛΝΕΓ:
-ιμος κατάληξη επιθέτων της Ελληνικής: σκόπιμος, χρήσιμος, βάσιμος
ή του ΧΛΝΓ:
-ιμος, η, ο: επίθημα επιθέτων για τη δήλωση δυνατότητας ή καταλληλότητας: αναστρέψ- / ελέγξ- / εφαρμόσ- / ρευστοποιήσ- / ωφέλ-. | Νόμ-/συντάξ-.
Aristarchos
New member
Καλώς σας βρήκα.
Συγνώμη αλλά αν ισχύει η δική σου ερμηνεία Νικελ, τότε στο λήμμα της κατάληξης έπρεπε να υπάρχει το εξής "...να δεχτεί ή δέχεται την ενέργεια...". Όπως είναι τώρα δε βλέπω να αφήνει περιθώρια υπάρξης της ερμηνείας που θέλεις να τεκμηριώσεις σε καμία λέξη τέτοιας κατάληξης. Ακόμη δε βλέπω ούτε στα παραδείγματα του λήμματος βάσιμος να μην μπορεί να υπάρξει η ερμηνεία που έθιξα. Μάλιστα λαμβάνοντας υπόψη ότι αναφέρεται πως βάσιμος σημαίνει βέβαιος, χωρίς να βλέπω κάτι τέτοιο τουλάχιστον στα παραδείγματα που παραθέτονται, αμφιβάλλω για την ορθότητα του λεξικού που θέτεις τουλάχιστον στο συγκεκριμένο λήμμα.
Υ.Γ.Απ' όσο γνωρίζω από τη Σάμο δεν έχω καμία ρίζα. Μ' αρέσει η αλήθεια και η ανάδειξη του αξιόλογου.
Συγνώμη αλλά αν ισχύει η δική σου ερμηνεία Νικελ, τότε στο λήμμα της κατάληξης έπρεπε να υπάρχει το εξής "...να δεχτεί ή δέχεται την ενέργεια...". Όπως είναι τώρα δε βλέπω να αφήνει περιθώρια υπάρξης της ερμηνείας που θέλεις να τεκμηριώσεις σε καμία λέξη τέτοιας κατάληξης. Ακόμη δε βλέπω ούτε στα παραδείγματα του λήμματος βάσιμος να μην μπορεί να υπάρξει η ερμηνεία που έθιξα. Μάλιστα λαμβάνοντας υπόψη ότι αναφέρεται πως βάσιμος σημαίνει βέβαιος, χωρίς να βλέπω κάτι τέτοιο τουλάχιστον στα παραδείγματα που παραθέτονται, αμφιβάλλω για την ορθότητα του λεξικού που θέτεις τουλάχιστον στο συγκεκριμένο λήμμα.
Υ.Γ.Απ' όσο γνωρίζω από τη Σάμο δεν έχω καμία ρίζα. Μ' αρέσει η αλήθεια και η ανάδειξη του αξιόλογου.
Last edited:
Αρίσταρχε, αν καταλαβαίνω τι λες, ισχυρίζεσαι ότι αβάσιμος είναι αυτός που δεν μπορεί να στηριχθεί, όμως αν δεις παραδείγματα λόγου μπορείς να καταλάβεις ότι κάτι τέτοιο είναι αβάσιμο. :)
Και οι δυο εκδοχές (αβάσιστος - αβάσιμος) δείχνουν τετελεσμένη ενέργεια/κατάσταση. Όταν λέω "οι καταγγελίες αποδείχθηκαν αβάσιμες" δεν σημαίνει ότι δεν θα μπορούσαν να ήταν βάσιμες.
Και οι δυο εκδοχές (αβάσιστος - αβάσιμος) δείχνουν τετελεσμένη ενέργεια/κατάσταση. Όταν λέω "οι καταγγελίες αποδείχθηκαν αβάσιμες" δεν σημαίνει ότι δεν θα μπορούσαν να ήταν βάσιμες.
Υποστήριξα στο #2 ότι αβάσιστος και αβάσιμος έχουν την ίδια σημασία, «αστήρικτος». Με παράδειγμα τις «αβάσιμες κατηγορίες».
Υπάρχει διάκριση ή μπορούμε να κάνουμε διάκριση ανάμεσα στο αβάσιστος και το αβάσιμος, όπου στη δεύτερη περίπτωση το αβάσιμος θα είχε αποκλειστικά τη σημασία «που δεν μπορεί να βασιστεί / να στηριχτεί»; Δηλαδή, για τις κατηγορίες, οι αβάσιστες κατηγορίες θα ήταν εκείνες που δεν στηρίζονται σε στοιχεία και αβάσιμες οι κατηγορίες που δεν μπορούν να στηριχτούν σε στοιχεία; Γιατί δεν μπορούν να στηριχτούν σε στοιχεία; Από τη φύση τους;
Βάσιμος είναι αυτό που στηρίζεται σε στοιχεία, δεδομένα, ενδείξεις· αβάσιμος, αυτός που δεν στηρίζεται. Αυτό λένε τα λεξικά, αυτό λέει και η χρήση. Ακόμα κι αν υπάρχει το σπάνιο αβάσιστος, δεν υπάρχει βασιστός, ούτε λέμε βασισμένες ελπίδες ή βασισμένες κατηγορίες για να κάνουμε διάκριση.
Αλλά επανέρχομαι: τι θα σήμαινε το βάσιμες ή το αβάσιμες κατηγορίες με την έμφαση στο «που δεν είναι δυνατό να στηριχθούν»; Ότι τις κρίνουμε αποκλειστικά με βάση τη διατύπωσή τους, τη λογική τους; Να λέμε ότι οι αβάσιμες κατηγορίες είναι αυτές που κρίνουμε από τη διατύπωσή τους και θα πούμε «Α πα πα, τέτοιες κατηγορίες αποκλείεται να βασίζονται σε στοιχεία». Κάθε δικηγόρος θα μας πει ότι, όταν λέει ότι οι κατηγορίες είναι αβάσιμες, εννοεί —και έτσι το καταλαβαίνουν και οι δικαστές— ότι οι κατηγορίες είναι έωλες επειδή δεν βασίζονται σε στοιχεία. Δεν είναι βάσιμες.
Υπάρχει διάκριση ή μπορούμε να κάνουμε διάκριση ανάμεσα στο αβάσιστος και το αβάσιμος, όπου στη δεύτερη περίπτωση το αβάσιμος θα είχε αποκλειστικά τη σημασία «που δεν μπορεί να βασιστεί / να στηριχτεί»; Δηλαδή, για τις κατηγορίες, οι αβάσιστες κατηγορίες θα ήταν εκείνες που δεν στηρίζονται σε στοιχεία και αβάσιμες οι κατηγορίες που δεν μπορούν να στηριχτούν σε στοιχεία; Γιατί δεν μπορούν να στηριχτούν σε στοιχεία; Από τη φύση τους;
Βάσιμος είναι αυτό που στηρίζεται σε στοιχεία, δεδομένα, ενδείξεις· αβάσιμος, αυτός που δεν στηρίζεται. Αυτό λένε τα λεξικά, αυτό λέει και η χρήση. Ακόμα κι αν υπάρχει το σπάνιο αβάσιστος, δεν υπάρχει βασιστός, ούτε λέμε βασισμένες ελπίδες ή βασισμένες κατηγορίες για να κάνουμε διάκριση.
Αλλά επανέρχομαι: τι θα σήμαινε το βάσιμες ή το αβάσιμες κατηγορίες με την έμφαση στο «που δεν είναι δυνατό να στηριχθούν»; Ότι τις κρίνουμε αποκλειστικά με βάση τη διατύπωσή τους, τη λογική τους; Να λέμε ότι οι αβάσιμες κατηγορίες είναι αυτές που κρίνουμε από τη διατύπωσή τους και θα πούμε «Α πα πα, τέτοιες κατηγορίες αποκλείεται να βασίζονται σε στοιχεία». Κάθε δικηγόρος θα μας πει ότι, όταν λέει ότι οι κατηγορίες είναι αβάσιμες, εννοεί —και έτσι το καταλαβαίνουν και οι δικαστές— ότι οι κατηγορίες είναι έωλες επειδή δεν βασίζονται σε στοιχεία. Δεν είναι βάσιμες.
Aristarchos
New member
Δεχόμενος ότι αβάσιμος έχει αποκλειστικά τη σημασία «που δε μπορεί να βασιστεί / στηριχτεί» και αβάσιστος «που δε βασίζεται / στηρίζεται» τότε η φράση «βάσιμες κατηγορίες» μπορεί να έχει τη σημασία του «κατηγορίες που μπορούν να βασιστούν / στηριχθούν», δηλαδή κατηγορίες με δεδομένα και στοιχεία αρκετά για να αμφισβητήσουν την αθωότητα του κατηγορουμένου, με περιθώριο δηλαδή για την ενοχή του και σε τέτοιο βαθμό ώστε να αξίζει να γίνει περαιτέρω έρευνα. Αβάσιστες κατηγορίες επομένως θα είναι αυτές που εν τέλει δε στηρίζονται (επαρκώς).
Δε συνηθίζεται να λέμε βασισμένες κατηγορίες αν και λέμε κατηγορίες βασισμένες σε. Βασισμένες κατηγορίες πρέπει νομίζω σε περίπτωση που το δούμε\ακούσουμε να θεωρήσουμε ότι σημαίνει κατηγορίες που έχουν στηριχθεί (αρκετά) ώστε να είναι δυνατή η ταύτιση του κατηγορουμένου με τον ένοχο.
Ας μην ασχοληθούμε κατά πόσο λέγονται οι αβάσιμες και βάσιμες ελπίδες, αλλά δεχόμενοι αυτό που λες, ότι δε λέμε βασισμένες ελπίδες δε σημαίνει ότι δε μπορεί να υπάρχει ο όρος βασισμένες και να χρησιμοποιείται αλλού. Ομοίως το ότι δε χρησιμοποιείται η λέξη βασιστός δε σημαίνει, ούτε ότι δε θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί (αυτό θα το κρίνουμε ίσως αργότερα), ούτε ότι δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί το αντίθετό του. Το θέμα είναι η λέξη να έχει νόημα και να ξέρουμε τους κανόνες διαμόρφωσης της λέξης ανάλογα με τις περιπτώσεις.
Δε συνηθίζεται να λέμε βασισμένες κατηγορίες αν και λέμε κατηγορίες βασισμένες σε. Βασισμένες κατηγορίες πρέπει νομίζω σε περίπτωση που το δούμε\ακούσουμε να θεωρήσουμε ότι σημαίνει κατηγορίες που έχουν στηριχθεί (αρκετά) ώστε να είναι δυνατή η ταύτιση του κατηγορουμένου με τον ένοχο.
Ας μην ασχοληθούμε κατά πόσο λέγονται οι αβάσιμες και βάσιμες ελπίδες, αλλά δεχόμενοι αυτό που λες, ότι δε λέμε βασισμένες ελπίδες δε σημαίνει ότι δε μπορεί να υπάρχει ο όρος βασισμένες και να χρησιμοποιείται αλλού. Ομοίως το ότι δε χρησιμοποιείται η λέξη βασιστός δε σημαίνει, ούτε ότι δε θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί (αυτό θα το κρίνουμε ίσως αργότερα), ούτε ότι δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί το αντίθετό του. Το θέμα είναι η λέξη να έχει νόημα και να ξέρουμε τους κανόνες διαμόρφωσης της λέξης ανάλογα με τις περιπτώσεις.