Το νήμα των αγνώριστων

[nickel]

Κάποιοι εδώ μέσα θα ξέρετε τον προβληματισμό με τα λάθη στη μετάφραση κύριων ονομάτων. Ο Αδριανός της πύλης που γίνεται Χάντριαν όταν μιλάμε για το τείχος (δωράκι, το αγνώριστο «τείχος»: «Το πιο γνωστό είναι το ογκώδες *Τοίχος του Αδριανού στη Μεγάλη Βρετανία, http://el.wikipedia.org/wiki/Αδριανός) δεν είναι και τόσο... αγνώριστος. Αλλά, για όσους δεν ξέρουν λατινικά, πώς να το κάνουμε, ο Πόλλαξ τι σχέση μπορεί να έχει με τον Πολυδεύκη; Στη συνέχεια, θα αντιγράψω από άλλο νήμα τις ως τώρα στρατολογήσεις στη Στρατιά των Αγνώριστων. Προσθέστε κι εσείς και ο Σαραντάκος θα σας ευλογεί. Το βράδυ που θα παίζει στρατιωτάκια, θα βάζει τους Ανύπαρκτους να χτυπιούνται με τους Αγνώριστους.

 

[nickel]

Η μετάφραση του ντοκιμαντέρ μας πληροφορεί ότι "το τείχος του Χάντριαν χώριζε την Αγγλία από τη Σκωτία". Μεγάλε και δοξασμένε Χάντριαν ! Να υποθέσουμε ότι ο μεταφραστής δεν περνά και συχνά από την πύλη του Αδριανού;
http://www.lexilogia.gr/forum/showthread.php?t=2534

Rogerios:
(...) πρέπει οπωσδήποτε να ξεκινήσει η στρατολόγηση και των Αγνώριστων, γιατί υποψιάζομαι ότι περιμένει κόσμος και κοσμάκης να καταταγεί.

Curry:
Ωραία, θα συνεισφέρω με τον αδερφό του Κάστορα, που σύμφωνα με τον υποτιτλισμό ενός ντοκιμαντέρ που είχε προβληθεί κάποια χρόνια πριν σε κρατικό κανάλι, τον λέγανε Πόλαξ!

Rogerios:
Από τους πρώτους, πάντως, που θα καταταγούν στη Στρατιά των Αγνώριστων (και με βαθμό στρατηγού τουλάχιστον) είναι και ο περίφημος "Σολούκας", του οποίου την ύπαρξη μας έκαναν γνωστή οι ελληνικοί υπότιτλοι στον "Αλέξανδρο" του Όλιβερ Στόουν. Το "Σέλευκος" μάλλον τους φάνηκε μπανάλ...

 

[danae]

Φρέσκο (μόλις το ανακάλυψα δηλαδή, εντελώς συμπτωματικά αφού διάβασα το νήμα). Από τον δεύτερο τόμο των εκδόσεων "Ζαχαρόπουλος" για τον Πουτσίνι, και συγκεκριμένα από το libretto της Μποέμ:
Non farmi il Barbablù = Μη μου κάνεις τον Μπαρμπαμπλού.

Δεν είμαι ιταλομαθής, αλλά δεν εννοεί τον κυανοπώγωνα;

 

[sarant]

Το βιβλίο "Ένας τάφος για τον Μπορίς Νταβίντοβιτς" (ή κάπως έτσι) του Ντανίλο Κις έχει κάμποσους Αγνώριστους. Μερικοί είναι και άγνωστοι, οπότε θα καταταγούν τελευταίοι στη στρατιά, σαν τον ζωγράφο Μπουρνικέλοφ. (Μπουρνικέλ λέγεται, αλλά οι σέρβοι κλίνουν τα κύρια ονόματα, ιδιοτροπία για την οποία δεν είχαν ενημερώσει τη μεταφράστρια). Τμήμα της στρατιάς όμως θα στρατοπεδεύει στο Ντασό. Ναι, καλά σκεφτήκατε, γι' αυτό το στρατόπεδο πρόκειται.

 

[danae]

Τμήμα της στρατιάς όμως θα στρατοπεδεύει στο Ντασό. Ναι, καλά σκεφτήκατε, γι' αυτό το στρατόπεδο πρόκειται.

Dachau, genau?

 

[sarant]

Γκενό! (για να κάνει και ρίμα)

 

[nickel]

Από τον δεύτερο τόμο των εκδόσεων "Ζαχαρόπουλος" για τον Πουτσίνι, και συγκεκριμένα από το libretto της Μποέμ:
Non farmi il Barbablù = Μη μου κάνεις τον Μπαρμπαμπλού.

Δεν είμαι ιταλομαθής, αλλά δεν εννοεί τον κυανοπώγωνα;

Το άλμα είναι μεγάλο, μεγαλύτερο από εκείνο που χωρίζει τον γενειοφόρο από τον μπάρμπα. Και, ναι, ο Κυανοπώγων είναι (Blue Beard αντί για Bluebeard στο αγγλικό λιμπρέτο), αλλά δεν καταλαβαίνω τι γυρεύει εκεί ο Κυανοπώγων, ίσως δεν καταλάβαινε κι οι μεταφραστής και αποφάσισε ότι καλύτερα είναι να κάνει τη ρίμα με τη Λουλού. :)

(Φαίνεται ότι δεν ξέρω από Μποέμ, ε;)

 

[danae]

Εγώ καταλαβαίνω ότι του λέει κάτι σαν "μη μου κάνεις τον άγριο"...

...και "μπαρμπαμπλού", όπως λέμε "μπαρμπαμπέν"...

 

[aerosol]

Είμαι στην ευτυχή θέση να έχω την "Αυγή των μάγων" των Pauwels και Bergier -παλιά έκδοση του Κάκτου. Η μελέτη αυτού του βιβλίου μπορεί να φέρει παροξυσμό γέλιου στον ανυποψίαστο αναγνώστη.

• O Ερμής ο Τρισμέγιστος αποδίδεται "Ερμές Τριζμεζίστ".
• Το Ζοχάρ (σημαντικό βιβλίο του εβραϊκού μυστικισμού) γίνεται "ο Ζοχάρ".
• Η Θούλη γίνεται "το Τυλέ" αλλά και "ο Τυλέ".
• Αναλόγως, η Σαμπάλα γίνεται "ο Σαμπαλάχ".
• Ο "διάσημος ατομικός Νίελς Μπορχ" γίνεται... αυτό που διαβάσατε.
• Το πανεπιστήμιο "Πρίστον" έχασε ένα σημαντικό "ν".
• Ο Όμηρος ανέφερε όντως την "μυθική Σερίφ";
• Ο "μετρητής Γκέικερ" μου άρεσε ιδιαίτερα.
• H Ζολιό-Κιουρί γίνεται άντρας.
• Το "Μαουτζάουζεν" μου θυμίζει το Ντασό!
• Παραδόξως, ο Ανρί Μπερξόν γίνεται "Ένρι Μπέρκσον".
• Ο Λάβκραφτ βαφτίζεται "Λόβερκραφτ"...
• ...ενώ το βιβλίο του Τσέστερτον "The man who was Thursday" ονομάζεται "Νομέ Ζεντί".
• Μαθαίνουμε πως οι δορυφόροι του Άρη είναι ο "Φόμπος και ο Δείμος".
• Το βιβλίο Χαλδαϊκή Μαγεία τιτλοφορείται "Μαγεία Καλντεέν".
• Φυσικά το φοβερό Γέτι γίνεται "Γετί".
• Ο Τσαρλς Φορτ γαλλοποιείται ("Σαρλ"), ενώ περιγράφεται η ζωή του στην Αμερική.
• Ενημερωνόμαστε πως ο Αριστοτέλης έγραψε το "De Caelo" -και όχι το Περί Ουρανού.
• Ο Κλήμης ο Αλεξανδρεύς γίνεται Κλημέντιος.
• Τα Βάφεν Ες Ες ήταν... "Φάβεν" -γι αυτό και ηττήθηκε η Γερμανία, εξάλλου!
• Ο ήρωας των αρχαίων Σουμερίων ήταν ο "Ζιλγαμές".
• Γνωρίζατε πως ο Μπόρχες έγραψε το "Λ'Αλέφ";
• Και πως η Καμπάλα είναι η "Καμπάλ";
• Ο Pauwels πιστεύω πως στη μητρική του γλώσσα δεν είναι "Πάουελς", έτσι;

Κάπου εδώ σταματώ... Δεν αντέχω άλλο. Αυτή η λίστα όχι μόνο δεν περιλαμβάνει όλους τους αγνώριστους του βιβλίου αλλά ωχριά μπροστά στο σύνολο των απίθανων που συμβαίνουν στο ταλαίπωρο κείμενο όσο προσπαθείς να το διαβάσεις.

 

[tsioutsiou†]

Το βιβλίο "Ένας τάφος για τον Μπορίς Νταβίντοβιτς" (ή κάπως έτσι) του Ντανίλο Κις έχει κάμποσους Αγνώριστους. (...) Τμήμα της στρατιάς όμως θα στρατοπεδεύει στο Ντασό. Ναι, καλά σκεφτήκατε, γι' αυτό το στρατόπεδο πρόκειται.

http://alexis-chryssanthie.blogspot.com/2008/09/2.html

 

[stathis]

Το βιβλίο "Ένας τάφος για τον Μπορίς Νταβίντοβιτς" (ή κάπως έτσι) του Ντανίλο Κις έχει κάμποσους Αγνώριστους.

Τότε καλύτερα να το λέμε "Ένας μπάφος για τον Μπορίς Νταβίντοβιτς"...

 

[sarant]

Είμαι στην ευτυχή θέση να έχω την "Αυγή των μάγων" των Pauwels και Bergier -παλιά έκδοση του Κάκτου. Η μελέτη αυτού του βιβλίου μπορεί να φέρει παροξυσμό γέλιου στον ανυποψίαστο αναγνώστη.

• H Ζολιό-Κιουρί γίνεται άντρας.

Μερικά είναι αχτύπητα -ωστόσο, ο Φρεντερίκ Ζολιό-Κιουρί ήταν πράγματι άντρας. Η Ιρέν, γυναίκα του, όχι.

 

[aerosol]

ο Φρεντερίκ Ζολιό-Κιουρί ήταν πράγματι άντρας. Η Ιρέν, γυναίκα του, όχι.

Πάνε χρόνια από τότε που διάβασα το βιβλίο. Πιθανότατα να κάνω εγώ λάθος, μια που χθες απλά το ξεφύλλισα. Σκέφτηκα αυτόματα την Ιρέν, αλλά είναι λογικότερο να πρόκειται για -σωστή- αναφορά στον σύζυγο. Ευχαριστώ για την επισήμανση και κερνώ άλλον ένα αγνώριστο (πάντα από το ίδιο βιβλίο):
Υποδεχτείτε τον "Ροζέ Μπακόν": αν αποκρυπτογράφησα σωστά, είναι ο Roger Bacon (γνωστός και ως Βάκων στους παλιότερους).

 

[Rogerios]

Νομίζω ότι μια διμοιρία μπορεί να μας προσφέρει ο αρχικός υποτιτλισμός τριών ταινιών του Ρ. Ροσελίνι με ιστορικό θέμα, τις οποίες είχε προβάλει προ τετραετίας (αν θυμάμαι καλά) το κανάλι της Βουλής. Με τις δύο από αυτές (Σωκράτης και Άγιος Αυγουστίνος) έχει ασχοληθεί εκτενώς στις σελίδες του ο sarant, συγκεκριμένα στην ενότητα: "Έπεα αλλά όχι πτερόεντα: Μεταφραστικά ατοπήματα σε υποτίτλους" (βλ. http://www.sarantakos.com/language/epea2.html και http://www.sarantakos.com/language/socrate.html). Εξίσου απολαυστικός ήταν ο υποτιτλισμός του τρίτου φιλμ, με θέμα τον Καρτέσιο (Ντεκάρτ, αν προτιμάτε): ο μεταφραστής επέλεξε (;) να διατηρήσει την εξιταλισμένη μορφή όλων (μα όλων) των κυρίων ονομάτων, με αποτέλεσμα να έχουμε φράσεις όπως "Γεια σου Καρτέζιο", "το βιβλίο του Καρτέζιο" κ.λπ. (δυστυχώς τότε δεν κρατούσα σημειώσεις για να σας φέρω ωραιότερα παραδείγματα). Προς τιμήν των υπευθύνων του, το κανάλι της Βουλής άλλαξε πολιτική στο θέμα του υποτιτλισμού, μετά και το σχετικό κράξιμο, και τα πράγματα βελτιώθηκαν αισθητά (τις μέρες των γιορτών νομίζω ότι ξαναπροβλήθηκε ο "Σωκράτης" και τα υπέροχα που περιέγραφε ο sarant είχαν ευτυχώς διορθωθεί).

 

[Costas]

Προκειμένου για το κανάλι της Βουλής, δεν ξέρω για πόσο πρόσφατα μιλάς, Rogerios. Πάντως στα τέλη του 1997 είχα φρίξει με τους υποτίτλους μιας ταινίας του Μπέλα Ταρ κι είχα γράψει κάτι σχετικό στο μπλογκ μου.

Τέλος πάντων, να προσθέσω κι εγώ την ισχνή συγκομιδή μου από άλλες πηγές.
Στο Περισκόπιο της Επιστήμης του 1997, σε πρωτότυπο (;) αρχαιολογικό (!) άρθρο, ο Flavius Josèphe του μη ομολογημένου πρωτοτύπου είχε γίνει Φλάβιος Ιωσήφ αντί για Φλάβιος Ιώσηπος και το εκ των βασικών του έργων "Ιουδαϊκή Αρχαιολογία" είχε γίνει "Περί Εβραϊκών Αρχαιοτήτων" ([Des] Antiquités judaiques).
Επίσης, στο περιοδικό "Μετάφραση", σε μετάφραση γαλλικού κειμένου στα ελληνικά, ο Λατίνος Αύλος Γέλλιος είχε παραμείνει Γάλλος, Aulu-Gelle.

Όσο λιγότερο γνωστοί είναι όλοι αυτοί, τόσο περισσότερο το ολίσθημα μπορεί να συμβεί στα καλύτερα σπίτια. Η μετάφραση είναι κουραστική δουλειά, απαιτεί συνεχή εγρήγορση, και κανείς μας δεν είναι τέλειος.

 

[aerosol]

Βρήκα αναφορά για τον -αγνώριστο- Μπαρόκο Μπάρμα!

 

[Costas]

Έχει το ελαφρυντικό ότι το 2007 ο περί ου ήταν λιγότερο γνωστός...

Το παραπάνω αμίμητο με τον Μπoρόκο Μπάρμα μου θύμισε μια γνωστή μου Αθηναία, 17άρα τότε, που μήνες μετά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο δεν είχε πάρει χαμπάρι, ούτε για το πραξικόπημα, ούτε για την εισβολή, ίσως ούτε και για τον ερχομό του Καραμανλή.

 

[curry]

Σαν τον Μπορορή Ρεζόπολη ένα πράγμα!

To BBC μπορεί να το διόρθωσε, αλλά έχουν ξεμείνει αναπαραγωγές σε άλλα site, όπως εδώ.

BBC News
Greece has seen some of its worst fires in years, leaving property destroyed and land ravaged, forcing people to flee their homes and livelihoods.
(...)
"The government has decided the priority will be to the villages with the greatest number of fatal victims - Artamitha, Makistos and Smirna from the municipality of Zacharo," government spokesman Bororis Resopolis said.

 

[stathis]

Σαν τον Μπορορή Ρεζόπολη ένα πράγμα!

The postman's son, I presume.

 

[curry]

Καλέ, στο από πάνω που έβαλα για τον Μπορορή-the postman's son-Ρεζόπλη, μόλις εντόπισα και την Αρταμίθα (Αρτέμιδα). Κι αυτή η Smirna, πώς λέγεται, θυμάται κανείς;