συνοπτ. θ. (συνοπτικό θέμα)

[seimontadtecwyn]

Γεια σας

Ο Τριανταφυλλίδης λέει τα εξής σχετικά με την ετυμολογία του «περνώ»
[μσν. περνώ < αρχ. περῶ μεταπλ. με βάση το συνοπτ. θ. περασ- κατά το σχ.: κερασ- (κέρασα) - κερνώ]

Αλλά από τι άποψη είναι το θέμα «περασ-» συνοπτικό; Δε μου φαίνεται κοντό.

Με ευχαριστήρια

Σίμων

Υ.Γ. Δε βρίσκω την άνω τελεία στο πληκτρολόγιο μου - πού να την ψάξω;

 

[drsiebenmal]

Γεια σου Σίμων,

Στο λήμμα συνοπτικός, το ΛΚΝ γράφει:
3. (γραμμ.): Συνοπτικό θέμα, το ρηματικό θέμα που δηλώνει την πράξη στο σύνολό της. Mη συνοπτικό θέμα, το ρηματικό θέμα που δηλώνει την πράξη στην εξέλιξή της.

Με άλλα λόγια, εδώ ο όρος συνοπτικό παραπέμπει, ας το πω έτσι, με πολλά εισαγωγικά, σε μια σύνοψη με μορφή ««ανακεφαλαίωσης»». Σκέψου π.χ. ότι το πέρασ- δείχνει όλα τα περασμένα, όπως το κέρασ- όλα τα κερασμένα κ.λπ.

 

[Earion]

Και από άποψη γραμματικής ορολογίας, συνοπτικό είναι το θέμα που σχηματίζουν οι συνοπτικοί χρόνοι.
Για το τι είναι οι συνοπτικοί χρόνοι:

ανάλογα με την οπτική γωνία που επιλέγουμε να δούμε ένα γεγονός, μπορούμε να διακρίνουμε τους ρηματικούς χρόνους σε συνοπτικούς, εξακολουθητικούς, και συντελεσμένους
​

Βλέπε εδώ, και τον πίνακα που επισυνάπτει.

 

[seimontadtecwyn]

Ευχαριστώ πολύ.

Βλέπε εδώ, και τον πίνακα που επισυνάπτει.

Μήπως μπορείς να αντιγράψεις το σημαντικό μέρος της ιστοσελίδας; Δεν μπορώ να την ανοίξω.

 

[daeman]

... Μήπως μπορείς να αντιγράψεις το σημαντικό μέρος της ιστοσελίδας; Δεν μπορώ να την ανοίξω.

Η… άποψή μας για τα γεγονότα

Τα γεγονότα όμως δεν μιλούν για τον εαυτό τους. Εμείς τα αντιλαμβανόμαστε· εμείς τα βιώνουμε· εμείς μιλάμε γι’ αυτά.

Όταν λοιπόν χρησιμοποιούμε τους ρηματικούς χρόνους, δεν τοποθετούμε απλώς ένα γεγονός στον άξονα του χρόνου. Παρουσιάζουμε και την ΑΠΟΨΗ μας γι’ αυτό. Δηλαδή την ΟΠΤΙΚΗ ΓΩΝΙΑ από την οποία το προσεγγίζουμε.

Αυτό σημαίνει ότι, ανάλογα με την οπτική γωνία που επιλέγουμε να δούμε ένα γεγονός, μπορούμε να διακρίνουμε τους ρηματικούς χρόνους σε συνοπτικούς, εξακολουθητικούς, και συντελεσμένους (πίνακας 1).

| Ρηματικοί χρόνοι | |
| Συνοπτικοί | Εξακολουθητικοί | Συντελεσμένοι Τοποθέτηση στον χρόνο | | | Παρόν | | Ενεστώτας| Παρελθόν | Αόριστος | Παρατατικός | Παρακείμενος, Υπερσυντέλικος Μέλλον | Μέλλοντας συνοπτικός | Μέλλοντας εξακολουθητικός | Μέλλοντας συντελεσμένος

Οι συνοπτικοί χρόνοι

1. Ταξίδεψα δέκα ώρες για να σε συναντήσω [αόριστος].
2. Θα ταξιδέψω δέκα ώρες για να σε συναντήσω [μέλλοντας συνοπτικός].
3. Ταξίδευα δέκα ώρες για να σε συναντήσω [παρατατικός].
4. Θα ταξιδεύω δέκα ώρες για να σε συναντήσω [μέλλοντας εξακολουθητικός].

Στις προτάσεις 1 και 3, ο ομιλητής παρουσιάζει ένα γεγονός που συνέβη στο παρελθόν. Τα ρήματα ταξίδεψα και ταξίδευα αντιστοιχούν στον αόριστο και τον παρατατικό. Η διαφορά των δύο ρηματικών χρόνων δεν βρίσκεται στη διάρκεια του ταξιδιού. Το ταξίδι είχε χρονική διάρκεια δέκα ωρών –κι αυτό δεν αλλάζει. Η διαφορά τους βρίσκεται στην οπτική γωνία από την οποία ο ομιλητής βλέπει το γεγονός, και στον τρόπο με τον οποίο ο ίδιος βίωσε τη διάρκειά του.

Το ίδιο ισχύει και τις προτάσεις 2 και 4. Τα ρήματα θα ταξιδέψω και θα ταξιδεύω δεν αλλάζουν τη διάρκεια του γεγονότος. Αλλάζουν την οπτική γωνία από την οποία ο ομιλητής βλέπει το γεγονός.

Με τους ρηματικούς τύπους ταξίδεψα (αόριστος) και θα ταξιδέψω (μέλλοντας συνοπτικός), ο ομιλητής βλέπει το γεγονός σαν μια ολότητα –σαν ένα συμπαγές σύνολο. Δεν ενδιαφέρεται για τις λεπτομέρειες του ταξιδιού, δηλαδή για κάποια ξεχωριστά στάδια της εξέλιξής του. Θα λέγαμε ότι προσπαθεί να… συμπιέσει το γεγονός: Αυτή η οπτική γωνία εκφράζει την ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΘΕΩΡΗΣΗ του γεγονότος.

Όταν λέμε λοιπόν ότι ο ομιλητής χρησιμοποιεί τον αόριστο ή τον συνοπτικό μέλλοντα δεν προσπαθεί μόνο να τοποθετήσει ένα γεγονός στο παρελθόν ή στο μέλλον. Μας δείχνει και με ποιο τρόπο το αντιμετωπίζει. Αν παρομοιάζαμε το ταξίδι με κείμενο, θα λέγαμε ότι, με τους συνοπτικούς χρόνους, ο ομιλητής παρουσιάζει μια… περίληψή του!

Προσέξτε την εικόνα 2. Τα εικονάκια που βλέπετε (το άλμα ενός αθλητή) αντιστοιχούν στην πορεία του ταξιδιού. Το πλαίσιο με την έντονη μαύρη γραμμή περικλείει το γεγονός σαν ένα συμπαγές σύνολο. Τα ενδιάμεσα στάδια του γεγονότος, δηλαδή η εξέλιξή του, ΔΕΝ ενδιαφέρουν άμεσα τον ομιλητή. Γι’ αυτό, παρουσιάζονται θολά και ξεθωριασμένα. Καθαρά διακρίνονται μόνο η αρχή και το τέλος.

​

www.arisgiavris.gr/giavris-grammar-2.1-rimata-e.htm

 

[nickel]

It's what you might call the "simple tenses", which describe a simple or "summary" occurrence, as compared to the progressive or continuous tenses and the perfect tenses. The aorist stem is what you would call the "συνοπτικό θέμα" in English, I think.