Για να είμαστε μέσα στην επικαιρότητα:
debate = αντιπαράθεση επιχειρημάτων
public debate = δημόσιος διάλογος, δημόσια συζήτηση
election debate, televised / TV debate = αναμέτρηση υποψηφίων, τηλεοπτική αναμέτρηση, τηλεμαχία
debate in Parliament = συζήτηση στη Βουλή
(Το καλάθι χωράει πολλά και μπορείτε να κάνετε και συνδυασμούς.)
Στο ΛΝΕΓ υπάρχει και λήμμα και πλαίσιο:
Από σχετικό σημείωμα του Γιάννη Χάρη:
Βεβαίως το ντιμπέιτ, δηλαδή το debate, έχει τόση σχέση με το δίβατον όση και με τα σακάκια με τους ενισχυμένους ώμους. Αλλά για αυτό το παραμυθάκι (και το καινούργιο με το δίβημα) τα λέει καλύτερα ο Σαραντάκος.
http://sarantakos.wordpress.com/2009/05/25/dibaton/
debate = αντιπαράθεση επιχειρημάτων
public debate = δημόσιος διάλογος, δημόσια συζήτηση
election debate, televised / TV debate = αναμέτρηση υποψηφίων, τηλεοπτική αναμέτρηση, τηλεμαχία
debate in Parliament = συζήτηση στη Βουλή
(Το καλάθι χωράει πολλά και μπορείτε να κάνετε και συνδυασμούς.)
Στο ΛΝΕΓ υπάρχει και λήμμα και πλαίσιο:
ντιμπέιτ (το) {ακλ.} διαλογική αντιπαράθεση μεταξύ πολιτικών στα ραδιοτηλεοπτικά μέσα, συνήθ. κατά τη διάρκεια προεκλογικής περιόδου.
[ΕΤΥΜ. < αγγλ. debate < μέσ. γαλλ. debatre «μάχομαι» (σύγχρ. débattre) < de + batre < λατ. battuere «χτυπώ»].
ντιμπέιτ – δημόσιος διάλογος – τηλεμαχία. Η λ. ντιμπέιτ αποτελεί για τα Ελληνικά νεολογισμό τής δεκαετίας του ’90. Προέρχεται από το αγγλ. debate, δηλώνοντας τον δημόσιο διάλογο, την τελική πολιτική αναμέτρηση των υποψηφίων Αμερικανών προέδρων στην τηλεόραση. Στην πραγματικότητα, σημαίνει «αντιπαράθεση επιχειρημάτων», έχοντας ως αρχική τη σημασία «ανταλλαγή χτυπημάτων» (!), αφού ανάγεται στο λατ. battuo «χτυπώ. καταφέρω χτυπήματα» (από αυτό το γαλλ. débattre τού 15ου αι., από όπου το αγγλ. debate· πβ. για τη σημασία και το ρήμα διαπληκτίζομαι). Για τη λ. ντιμπέιτ θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε στα Ελληνικά τη λ. διάλογος, για την ακρίβεια δημόσιος διάλογος, αξιοποιώντας έτσι μία από τις πιο βαρύνουσες λέξεις τού πολιτικού και φιλοσοφικού μας λόγου, τη λέξη που σφράγισε τους «πλατωνικούς διαλόγους» και την πολιτική ρητορική. Η λ. διάλογος προέρχεται από το διαλέγομαι. που σημαίνει «συζητώ με επιχειρήματα και αντεπιχειρήματα» (και όχι με «χτυπήματα», και μάλιστα χτυπήματα «κάτω από τη ζώνη») και συνδέεται με την άλλη μεγάλη «φιλοσοφική και πολιτική λέξη», τη διαλεκτική, «τη δυναμική αλληλεπίδραση θέσεων και αντιθέσεων με σκοπό τη σύνθεση, την ανεύρεση τής αλήθειας». Λόγος και αντίλογος, επιχείρημα και αντεπιχείρημα συνιστούν τον πολιτικό δημόσιο διάλογο, που είναι στα Ελληνικά το debate. Αν δεν μας πολυσυγκινεί η διαχρονική βαρύτητα τής λ. διάλογος και θέλουμε να μείνουμε στην τηλεοπτική αντιπαράθεση, θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε τον νεολογισμό τηλεμαχία.
[ΕΤΥΜ. < αγγλ. debate < μέσ. γαλλ. debatre «μάχομαι» (σύγχρ. débattre) < de + batre < λατ. battuere «χτυπώ»].
ντιμπέιτ – δημόσιος διάλογος – τηλεμαχία. Η λ. ντιμπέιτ αποτελεί για τα Ελληνικά νεολογισμό τής δεκαετίας του ’90. Προέρχεται από το αγγλ. debate, δηλώνοντας τον δημόσιο διάλογο, την τελική πολιτική αναμέτρηση των υποψηφίων Αμερικανών προέδρων στην τηλεόραση. Στην πραγματικότητα, σημαίνει «αντιπαράθεση επιχειρημάτων», έχοντας ως αρχική τη σημασία «ανταλλαγή χτυπημάτων» (!), αφού ανάγεται στο λατ. battuo «χτυπώ. καταφέρω χτυπήματα» (από αυτό το γαλλ. débattre τού 15ου αι., από όπου το αγγλ. debate· πβ. για τη σημασία και το ρήμα διαπληκτίζομαι). Για τη λ. ντιμπέιτ θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε στα Ελληνικά τη λ. διάλογος, για την ακρίβεια δημόσιος διάλογος, αξιοποιώντας έτσι μία από τις πιο βαρύνουσες λέξεις τού πολιτικού και φιλοσοφικού μας λόγου, τη λέξη που σφράγισε τους «πλατωνικούς διαλόγους» και την πολιτική ρητορική. Η λ. διάλογος προέρχεται από το διαλέγομαι. που σημαίνει «συζητώ με επιχειρήματα και αντεπιχειρήματα» (και όχι με «χτυπήματα», και μάλιστα χτυπήματα «κάτω από τη ζώνη») και συνδέεται με την άλλη μεγάλη «φιλοσοφική και πολιτική λέξη», τη διαλεκτική, «τη δυναμική αλληλεπίδραση θέσεων και αντιθέσεων με σκοπό τη σύνθεση, την ανεύρεση τής αλήθειας». Λόγος και αντίλογος, επιχείρημα και αντεπιχείρημα συνιστούν τον πολιτικό δημόσιο διάλογο, που είναι στα Ελληνικά το debate. Αν δεν μας πολυσυγκινεί η διαχρονική βαρύτητα τής λ. διάλογος και θέλουμε να μείνουμε στην τηλεοπτική αντιπαράθεση, θα μπορούσαμε να χρησιμοποιήσουμε τον νεολογισμό τηλεμαχία.
Από σχετικό σημείωμα του Γιάννη Χάρη:
Το αγγλικό debate υπάρχει από παλιά μεταφρασμένο στη γλώσσα μας μ’ ένα σωρό τρόπους, όλους κατάλληλους για την περίπτωσή μας: διάλογος, αντιπαράθεση, συζήτηση, διαμάχη κ.ά. Και το debate που κάνουν οι Αμερικανοί πολιτικοί αρχηγοί στην τηλεόραση δεν είναι τίποτα περισσότερο, τίποτα διαφορετικό, σαν έννοια φυσικά, από αυτό που κάνουν ακόμα και στα σχολεία τους οι μαθητές. Débats parlementaires λένε οι Γάλλοι τις κοινοβουλευτικές συζητήσεις και débat télévisé την τηλεοπτική συζήτηση, την τηλεοπτική αναμέτρηση, καληώρα. Τι το ιδιαίτερο ανακαλύψαμε εμείς και πού, κι αρχίσαμε να μολογάμε «ντιμπέιτ» και ξανά «ντιμπέιτ»; Ίσως πρόκειται για σκέτη βιασύνη στο γράψιμο, μπορεί και ξενομανία. Έτσι κρατήσαμε συχνά την αγγλική γραφή, debate, και κάμποσες φορές κλίναμε κιόλας: τα debates, και «ελληνιστί» ντιμπέιτς! Και δεν κλονιστήκαμε σ’ αυτή την εμμονή μας, δεν επιστρατεύσαμε τα στοιχειωδέστερα αγγλικά μας, να επιλέξουμε μία από τις πολλές δόκιμες μεταφράσεις, ώσπου ανέτειλεν ημίν λέξις λογία: «τηλεμαχία»! Δόξα τω Θεώ, ευκολοπρόφερτη είναι, και δεν είναι και ανοικονόμητη σαν την «τηλεομοιοτυπία» –το φαξ, θυμάστε. Είναι όμως παντελώς αχρείαστη, και από μία άποψη λάθος, αφού περιορίζει τη γενικότερη έννοια του διαλόγου στην τηλεόραση. Και άρχισε αποπάνω και συζήτηση, μην τάχα πρέπει να ’ναι «τηλεμάχεια» (όπως είναι ο τίτλος των πρώτων ραψωδιών της Οδύσσειας!), επειδή το τηλε- υποδεικνύει απόσταση (κι ας σχηματίζονται σήμερα ένα σωρό σύνθετα, με το τηλε- να δηλώνει πια κατευθείαν την τηλεόραση: τηλεκριτική, τηλεπαράθυρα κ.ά.).
Βεβαίως το ντιμπέιτ, δηλαδή το debate, έχει τόση σχέση με το δίβατον όση και με τα σακάκια με τους ενισχυμένους ώμους. Αλλά για αυτό το παραμυθάκι (και το καινούργιο με το δίβημα) τα λέει καλύτερα ο Σαραντάκος.
http://sarantakos.wordpress.com/2009/05/25/dibaton/
