Rogerios
¥
Τέλος, χάριν πληρότητας, παραθέτω αυτούσια και τη σημερινή ανάρτησή μου στο ΦΜΠ, όπου περιλαμβάνονται οι απόψεις που με πιο αποσπασματικό τρόπο είχα ήδη διατυπώσει στο φόρουμ μας. Ζητώ συγγνώμη για την κατάχρηση του χώρου.
"Ο παράλληλος βιασμός λογικής και νομιμότητας
Έντονη διαμάχη έχει ξεσπάσει μετά την ερώτηση βουλευτών της αξιωματικής αντιπολίτευσης σχετικά με πρόγραμμα συμμετοχής ιδιωτών σε αρχαιολογικές ανασκαφές έναντι τιμήματος που θα καταβάλλουν στον "διοργανωτή" (εν προκειμένω σε μεγάλο ξενοδοχειακό συγκρότημα).
Ανεξαρτήτως των κινήτρων των ερωτούντων βουλευτών, οι οποίοι σε τελική ανάλυση φέρνουν στην επιφάνεια ένα υπαρκτό ζήτημα, με προβληματίζει ιδιαιτέρως η επιχειρηματολογία των υποστηρικτών του εγχειρήματος, διότι αντιβαίνει κατά τα φαινόμενα τόσο στην ορθή λογική όσο και στην αρχή του σεβασμού της νομιμότητας.
Αφήνω κατά μέρος την (εξοργιστική, κατά τη γνώμη μου) όλως μεροληπτική παρουσίαση των διαφόρων απόψεων επί του θέματος σε ορισμένα άρθρα (το όχι είναι "άποψη για ψυχάκηδες" - κι αφήνω ασχολίαστο τον λανθάνοντα ρατσισμό προς τους ψυχικά νοσούντες -, το "ναι μεν, αλλά" είναι "άποψη για κολλημένους", και μόνο το ολόθερμο ναι αποτελεί βάσιμη άποψη, "εμπεριέχει μάλιστα και όρους και προϋποθέσεις" τους οποίους εμείς οι πτωχοί τω πνεύματι δεν μπορούμε να δούμε μια και δεν υπάρχουν).
Η πρώτη λογική πλημμέλεια των υποστηρικτών έγκειται στο ότι συγχέουν, σκοπίμως ή όχι, δύο διαφορετικά πράγματα: την εθελοντική συμμετοχή ιδιωτών σε ανασκαφικές έρευνες και την εμπορική εκμετάλλευση της συμμετοχής αυτής και μάλιστα από ιδιώτες. Η πρώτη είναι θεμιτή και επιθυμητή, εφόσον υπάρχει η σύμφωνη γνώμη (ή, ακόμη καλύτερα, γίνεται με πρωτοβουλία) των ιδίων των υπεύθυνων αρχαιολόγων. Ας πούμε ότι, όσον αφορά τη μεσαιωνική αρχαιολογία που με ενδιαφέρει, στη Γαλλία υπάρχουν τέτοια προγράμματα ήδη από τη δεκαετία του 1960. Άλλο όμως η εθελοντική συμμετοχή και άλλο η εμπορική εκμετάλλευσή της από ιδιωτικά συμφέροντα. Θα επιτραπεί φαντάζομαι σε ορισμένους να πιστεύουν ότι οι αρχαιότητες δεν μπορούν να αποτελούν αντικείμενο εμπορικής εκμετάλλευσης από ιδιωτικούς φορείς.
Εν συνεχεία, προβληματίζει η προβολή εγχειρημάτων του τύπου "πώς τολμάτε να κατακρίνετε το εγχείρημα όταν υποστηρίζεται από τον τάδε αρχαιολόγο με την τεράστια προσφορά δεκαετιών και από τον δείνα πολιτικό στον οποίο θα πρέπει να είμαστε ευγνώμονες για τη μία ή την άλλη απόφασή του". Καταρχάς, ούτε αμφισβητούμε το έργο του ενός ή του άλλου ούτε τις καλές προθέσεις τους. Καμία αντίρρηση να τους τιμούμε για αυτά που έχουν προσφέρει. Όμως, δεν είναι δυνατό να επικροτήσουμε την εμπλοκή τους σε δραστηριότητες αμφίβολης νομιμότητας όσο κι αν είναι καλόπιστη και καλοπροαίρετη.
[από άποψη λογικής, το επιχείρημα μπορεί να συγκριθεί με τον γνωστό παραλογισμό κάποιων που υποστήριζαν ότι "δεν είναι δυνατό να καταδικαστεί για φόνο ο Χ συνθέτης λαϊκών τραγουδιών με την τεράστια προσφορά" - στον οποίο εύστοχα απαντούσε ο συγχωρεμένος Ηλ. Μπαζίνας με την επισήμανση ότι "τότε ο Μπετόβεν θα πρέπει να είχε το ελεύθερο να εξολοθρεύσει τον πληθυσμό δύο.τριών ηπείρων"].
Επιπροσθέτως, αντιβαίνει προδήλως στη λογική η ανάμειξη (τεχνηέντως) του επίμαχου ζητήματος με αυτό της προσβασιμότητας αρχαιολογικών χώρων. Τι πάει να πει ότι με την επί πληρωμή συμμετοχή ιδιωτών σε ανασκαφές θα εξασφαλισθεί η πρόσβαση σε αρχαιολογικούς χώρους οι οποίοι είναι απρόσιτοι λόγω έλλειψης κονδυλίων; Αν το τραβήξουμε, μπορούμε να υποστηρίξουμε ότι το εγχείρημα θα μας σώσει κι από την περικοπή των συντάξεων. Κι έπειτα, ενοχλεί τους υποστηρικτές το ότι δεν υπάρχει πρόσβαση για το κοινό σε κάποιους αρχαιολογικούς χώρους λόγω έλλειψης χρημάτων για τη δημιουργία υποδομών, αλλά δεν τους ενοχλεί όταν αρχαιολογικοί χώροι βρίσκονται ως διά μαγείας περίκλειστοι κι αποκλεισμένοι για το κοινό εντός "ιδιωτικού χώρου";
Τα ερωτήματα κανονικά θα έπρεπε να είναι: διενεργούνται στην Ελλάδα αρχαιολογικές ανασκαφές από ιδιώτες και σε καθεστώς αμφίβολης (τουλάχιστον) νομιμότητας; Αποτελούν μέσο παράνομο προσπορισμού κέρδους; Υπάρχουν αρχαιολογικοί χώροι από τους οποίους το κοινό είναι αποκλεισμένο, διότι για περίεργους λόγους αυτοί βρίσκονται εντός χώρου που ανήκει στην κυριότητα ιδιώτη; Υπάρχει νομικό καθεστώς που να διέπει τη συμμετοχή ιδιωτών στις αρχαιολογικές ανασκαφές; Κι αν δεν υπάρχει, μόνη μας έγνοια πρέπει να είναι η τυπική "νομιμοποίηση" προβληματικών εγχειρημάτων;
Με απλά λόγια: εάν το ζητούμενο είναι να χτυπήσουμε όλοι μαζί χαρωπά τα χεράκια μας ώστε να περιορισθούν οι ζημίες (ή να αυξηθούν τα κέρδη) κάποιας ξενοδοχειακής επένδυσης, ευχαριστώ, αλλά δεν θα πάρω. Εάν το ζητούμενο δεν είναι άλλο από το να συνταχθούμε με λογικές του επιπέδου "ρε μάγκες, έχουμε τις περισσότερες αρχαιότητες, να μη βγάλουμε κανένα φράγκο;", τότε και πάλι η θέση μου θα είναι αρνητική.
Εάν επιθυμούμε να λάβουμε αποφάσεις επί του ζητήματος (ακόμη κι αν αυτές οι αποφάσεις καταλήγουν στη δικαίωση της άποψης προς την οποία είμαι αντίθετος), ας τις λάβουμε όπως αρμόζει στο πλαίσιο δημοκρατίας. Μετά από ώριμη διαβούλευση μεταξύ όλων των εμπλεκομένων και ενδιαφερομένων. Όχι για να εξυπηρετήσουμε τους φίλους μας ή τις ιδεοληψίες μας".
"Ο παράλληλος βιασμός λογικής και νομιμότητας
Έντονη διαμάχη έχει ξεσπάσει μετά την ερώτηση βουλευτών της αξιωματικής αντιπολίτευσης σχετικά με πρόγραμμα συμμετοχής ιδιωτών σε αρχαιολογικές ανασκαφές έναντι τιμήματος που θα καταβάλλουν στον "διοργανωτή" (εν προκειμένω σε μεγάλο ξενοδοχειακό συγκρότημα).
Ανεξαρτήτως των κινήτρων των ερωτούντων βουλευτών, οι οποίοι σε τελική ανάλυση φέρνουν στην επιφάνεια ένα υπαρκτό ζήτημα, με προβληματίζει ιδιαιτέρως η επιχειρηματολογία των υποστηρικτών του εγχειρήματος, διότι αντιβαίνει κατά τα φαινόμενα τόσο στην ορθή λογική όσο και στην αρχή του σεβασμού της νομιμότητας.
Αφήνω κατά μέρος την (εξοργιστική, κατά τη γνώμη μου) όλως μεροληπτική παρουσίαση των διαφόρων απόψεων επί του θέματος σε ορισμένα άρθρα (το όχι είναι "άποψη για ψυχάκηδες" - κι αφήνω ασχολίαστο τον λανθάνοντα ρατσισμό προς τους ψυχικά νοσούντες -, το "ναι μεν, αλλά" είναι "άποψη για κολλημένους", και μόνο το ολόθερμο ναι αποτελεί βάσιμη άποψη, "εμπεριέχει μάλιστα και όρους και προϋποθέσεις" τους οποίους εμείς οι πτωχοί τω πνεύματι δεν μπορούμε να δούμε μια και δεν υπάρχουν).
Η πρώτη λογική πλημμέλεια των υποστηρικτών έγκειται στο ότι συγχέουν, σκοπίμως ή όχι, δύο διαφορετικά πράγματα: την εθελοντική συμμετοχή ιδιωτών σε ανασκαφικές έρευνες και την εμπορική εκμετάλλευση της συμμετοχής αυτής και μάλιστα από ιδιώτες. Η πρώτη είναι θεμιτή και επιθυμητή, εφόσον υπάρχει η σύμφωνη γνώμη (ή, ακόμη καλύτερα, γίνεται με πρωτοβουλία) των ιδίων των υπεύθυνων αρχαιολόγων. Ας πούμε ότι, όσον αφορά τη μεσαιωνική αρχαιολογία που με ενδιαφέρει, στη Γαλλία υπάρχουν τέτοια προγράμματα ήδη από τη δεκαετία του 1960. Άλλο όμως η εθελοντική συμμετοχή και άλλο η εμπορική εκμετάλλευσή της από ιδιωτικά συμφέροντα. Θα επιτραπεί φαντάζομαι σε ορισμένους να πιστεύουν ότι οι αρχαιότητες δεν μπορούν να αποτελούν αντικείμενο εμπορικής εκμετάλλευσης από ιδιωτικούς φορείς.
Εν συνεχεία, προβληματίζει η προβολή εγχειρημάτων του τύπου "πώς τολμάτε να κατακρίνετε το εγχείρημα όταν υποστηρίζεται από τον τάδε αρχαιολόγο με την τεράστια προσφορά δεκαετιών και από τον δείνα πολιτικό στον οποίο θα πρέπει να είμαστε ευγνώμονες για τη μία ή την άλλη απόφασή του". Καταρχάς, ούτε αμφισβητούμε το έργο του ενός ή του άλλου ούτε τις καλές προθέσεις τους. Καμία αντίρρηση να τους τιμούμε για αυτά που έχουν προσφέρει. Όμως, δεν είναι δυνατό να επικροτήσουμε την εμπλοκή τους σε δραστηριότητες αμφίβολης νομιμότητας όσο κι αν είναι καλόπιστη και καλοπροαίρετη.
[από άποψη λογικής, το επιχείρημα μπορεί να συγκριθεί με τον γνωστό παραλογισμό κάποιων που υποστήριζαν ότι "δεν είναι δυνατό να καταδικαστεί για φόνο ο Χ συνθέτης λαϊκών τραγουδιών με την τεράστια προσφορά" - στον οποίο εύστοχα απαντούσε ο συγχωρεμένος Ηλ. Μπαζίνας με την επισήμανση ότι "τότε ο Μπετόβεν θα πρέπει να είχε το ελεύθερο να εξολοθρεύσει τον πληθυσμό δύο.τριών ηπείρων"].
Επιπροσθέτως, αντιβαίνει προδήλως στη λογική η ανάμειξη (τεχνηέντως) του επίμαχου ζητήματος με αυτό της προσβασιμότητας αρχαιολογικών χώρων. Τι πάει να πει ότι με την επί πληρωμή συμμετοχή ιδιωτών σε ανασκαφές θα εξασφαλισθεί η πρόσβαση σε αρχαιολογικούς χώρους οι οποίοι είναι απρόσιτοι λόγω έλλειψης κονδυλίων; Αν το τραβήξουμε, μπορούμε να υποστηρίξουμε ότι το εγχείρημα θα μας σώσει κι από την περικοπή των συντάξεων. Κι έπειτα, ενοχλεί τους υποστηρικτές το ότι δεν υπάρχει πρόσβαση για το κοινό σε κάποιους αρχαιολογικούς χώρους λόγω έλλειψης χρημάτων για τη δημιουργία υποδομών, αλλά δεν τους ενοχλεί όταν αρχαιολογικοί χώροι βρίσκονται ως διά μαγείας περίκλειστοι κι αποκλεισμένοι για το κοινό εντός "ιδιωτικού χώρου";
Τα ερωτήματα κανονικά θα έπρεπε να είναι: διενεργούνται στην Ελλάδα αρχαιολογικές ανασκαφές από ιδιώτες και σε καθεστώς αμφίβολης (τουλάχιστον) νομιμότητας; Αποτελούν μέσο παράνομο προσπορισμού κέρδους; Υπάρχουν αρχαιολογικοί χώροι από τους οποίους το κοινό είναι αποκλεισμένο, διότι για περίεργους λόγους αυτοί βρίσκονται εντός χώρου που ανήκει στην κυριότητα ιδιώτη; Υπάρχει νομικό καθεστώς που να διέπει τη συμμετοχή ιδιωτών στις αρχαιολογικές ανασκαφές; Κι αν δεν υπάρχει, μόνη μας έγνοια πρέπει να είναι η τυπική "νομιμοποίηση" προβληματικών εγχειρημάτων;
Με απλά λόγια: εάν το ζητούμενο είναι να χτυπήσουμε όλοι μαζί χαρωπά τα χεράκια μας ώστε να περιορισθούν οι ζημίες (ή να αυξηθούν τα κέρδη) κάποιας ξενοδοχειακής επένδυσης, ευχαριστώ, αλλά δεν θα πάρω. Εάν το ζητούμενο δεν είναι άλλο από το να συνταχθούμε με λογικές του επιπέδου "ρε μάγκες, έχουμε τις περισσότερες αρχαιότητες, να μη βγάλουμε κανένα φράγκο;", τότε και πάλι η θέση μου θα είναι αρνητική.
Εάν επιθυμούμε να λάβουμε αποφάσεις επί του ζητήματος (ακόμη κι αν αυτές οι αποφάσεις καταλήγουν στη δικαίωση της άποψης προς την οποία είμαι αντίθετος), ας τις λάβουμε όπως αρμόζει στο πλαίσιο δημοκρατίας. Μετά από ώριμη διαβούλευση μεταξύ όλων των εμπλεκομένων και ενδιαφερομένων. Όχι για να εξυπηρετήσουμε τους φίλους μας ή τις ιδεοληψίες μας".
