Περιοδικό «Μελέτες για την Ελληνική Γλώσσα» (δωρεάν pdf 27-34)

[Zazula]

http://ins.web.auth.gr/index.php?option=com_content&view=article&id=526&Itemid=176&lang=el

Το περιοδικό Μελέτες για την Ελληνική Γλώσσα (Studies in Greek Linguistics) περιλαμβάνει τις ανακοινώσεις των Ετήσιων Συναντήσεων Εργασίας του Τομέα Γλωσσολογίας του Τμήματος Φιλολογίας του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Οι συναντήσεις αυτές ξεκίνησαν το 1980, και τα Πρακτικά τους εκδίδονται από τη 2η Συνάντηση, αυτή του 1981.

Στην πραγματικότητα, ο τίτλος «Ετήσια Συνάντηση» κρύβει ένα διεθνές συνέδριο με αντικείμενο την ελληνική γλώσσα, το αρχαιότερο του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου στον χώρο των ανθρωπιστικών σπουδών και το μεγαλύτερο συνέδριο για την ελληνική γλώσσα στον ελλαδικό χώρο. Έχει δώσει ως τώρα βήμα σε πληθώρα νέων ερευνητών και έχει φιλοξενήσει καταξιωμένους διεθνώς επιστήμονες. Η έκδοση των Πρακτικών του έχει συμβάλει στην ευρύτερη διάδοση της ελληνικής γλώσσας στο εξωτερικό, καθιστώντας την αντικείμενο γλωσσολογικής έρευνας και από ξένους γλωσσολόγους.

 

[nickel]

Αρχίζουμε με αυτό:

Eυάγγελος Β. Πετρούνιας
Nεοκαθαρεύουσα και εξαγγλισμός της ελληνικής: γραμματικό σύστημα
http://ins.web.auth.gr/images/MEG_PLIRI/MEG_27_348_360.pdf

 

[daeman]

Αρχίζουμε με αυτό:

Eυάγγελος Β. Πετρούνιας
Nεοκαθαρεύουσα και εξαγγλισμός της ελληνικής: γραμματικό σύστημα
http://ins.web.auth.gr/images/MEG_PLIRI/MEG_27_348_360.pdf

Έχει πολύ ψωμί αυτό, με φαινόμενα καθημερινά πια, που πολλοί τα έχουμε αντιμετωπίσει και στη δουλειά. Αρκετές φορές σε επιμέλειες, συχνότερα τώρα τελευταία, μου έχουν αλλάξει τον καθιερωμένο τρόπο έκφρασης με τις νεόκοπες επιρροές και μάλιστα με την αιτιολογία ότι αυτή η νεοκαθαρευουσιανιά ή το ξενόφερτο είναι η καθιερωμένη φράση, μερικοί θρασείς τάχα μορφωμένοι και συνήθως ξενοσπουδαγμένοι που νομίζουν ότι η γλώσσα ξεκίνησε όταν άρχισαν να μιλάνε αυτοί. Η κάθε γλώσσα εξελίσσεται βέβαια, δανείζεται, κλέβει και ελίσσεται, αλλά νομίζω πως είναι προπέτεια να θάβεις το ζωντανό προτού να βγει η ψυχή του.

---

Ευχαριστώ, Ζαζ! :)

 

[Themis†]

Πολύ ενδιαφέρον το άρθρο του Πετρούνια. Όχι τόσο για τις συγκεκριμένες περιπτώσεις που αναφέρει, αφού ως γνωστόν η Λεξιλογία έχει ήδη καλύψει το σύνολο του επιστητού. Αλλά για το τολμηρό και δυστυχώς απαισιόδοξο συμπέρασμά του: "...ολόκληρη η νέα ελληνική εξαγγλίζεται...". Έτυχε σήμερα να κοιτάω δύο ερασιτεχνικές μεταφράσεις νέων ανθρώπων, εξαιρετικά μορφωμένων, έξυπνων και αξιόλογων από κάθε άποψη - μεταφράσεις ερασιτεχνικές, δηλαδή κειμένων που τους ενδιέφεραν και με τα οποία ήταν απολύτως σχετικοί. Ε λοιπόν, μερικές φορές με πιάνουν οι μαύρες μου και τείνω να πιστέψω ότι η "νεοκαθαρεύουσα" μας έχει πάρει φαλάγγι και ότι αυτό δεν επιδέχεται αμφι:curse:σβητή:curse:σεων:curse::curse:.

ΟΚ, ηρεμώ και παραθέτω το "Συμπέρασμα" του Πετρούνια για τους βιαστικούς:

[Άκυρο: Κανένα πρόγραμμα δεν καταφέρνει να κοπιπαστώσει από το συγκεκριμένο PDF χωρίς να ανατρέξει στη σφηνοειδή γραφή.]

 

[nickel]

Ορίστε το Συμπέρασμα με τη μέθοδο του OCR. Φαντάζομαι, πρόσεξες ότι εφαρμόζει προσωπικό του μονοτονικό:

8. Συμπέρασμα
Μιά γλώσσα υποχωρεί, όταν χώροι «υψηλής χρήσης», όπως πανεπιστημιακή διδασκαλία, ή συγγραφή διδακτορικών διατριβών, παραχωρούνται σε άλλη πιό «ισχυρή» γλώσσα, κάτι που συμβαίνει με την ελληνική. (Για παράδειγμα, Χριστίδης 2004, 217.) Βέβαια, υποχωρεί μιά γλώσσα και με την εξαφάνιση των ομιλητών-της: ινδιάνικα στην Αμερική, ελληνικά στη Μικρά Ασία. Άλλος σημαντικός παράγοντας υποχώρησης είναι η ισχυρή ξένη επίδραση στο σύστημα και στη μορφή της γλώσσας, όπως αυτή που παρουσιάστηκε εδώ.

Ένας χαρακτηρισμός οποιασδήποτε καθαρεύουσας μπορεί να είναι ο ακόλουθος: Καθαρεύουσα είναι η συστηματική αλλαγή των γλωσσικών κανόνων και του λεξιλογίου με βάση πραγματικά ή υποθετικά ξένα πρότυπα για δήλωση γλωσσικής και κοινωνικής ανωτερότητας. Αυτό ισχύει τόσο για την παραδοσιακή καθαρεύουσα όσο και για τη σημερινή νεοκαθαρεύουσα· όπως άλλωστε και σε αντίστοιχες περιπτώσεις διγλωσσίας σε άλλες χώρες και άλλες εποχές.

Παλιότερα, η καθαρεύουσα και το ιδίωμα των μορφωμένων επικαλύπτονταν σε μεγάλο βαθμό. Η παραδοσιακή καθαρεύουσα στηριζόταν ενμέρει στα γαλλικά. Όμως η γλώσσα αυτή ήτανε γνωστή σε λίγους, ενώ η καθαρεύουσα και το ιδίωμα των μορφωμένων επίσης περιορίζονταν σε μικρό αριθμό ομιλητών, έτσι ώστε η ευρύτερη γλώσσα, παρόλο που φυσικά εξελισσόταν, παρέμενε αυτόνομη και δέν πλησίαζε πολύ προς τα γαλλικά.

Σήμερα η νεοκαθαρεύουσα μιμείται πραγματικά ή υποθετικά πρότυπα της αγγλικής, επηρεάζοντας και το λόγιο ιδίωμα. Τούτο, λόγω της διάδοσης της παιδείας, γίνεται ευρύτερα γνωστό, ενώ και γενικότερα η πλειονότητα των νέων μαθαίνει αγγλικά, έτσι ώστε η εξέλιξη αυτή ενισχύεται και απο μή λόγιο δανεισμό. Το αποτέλεσμα είναι οτι ολόκληρη η νέα ελληνική εξαγγλίζεται.

 

[Themis†]

Θενξ. Ποιο πρόγραμμα OCR χρησιμοποιείς; Του Ρώσου που δεν θυμάμαι πώς τον λένε ή άλλο;

 

[nickel]

ABBYY Screenshot Reader. Το ABBYY είναι καλό για PDF, αλλά για βιαστικούς (και για γκουγκλοβιβλία) προτείνω το Screenshot Reader του.

 

[azimuthios]

Υπάρχει και για Mac;

 

[nickel]

Όπως λέει και η Wikipedia, όχι. Και δεν ξέρω ποιο είναι το αντίστοιχα καλό προϊόν για Mac. :-(

 

[nickel]

Από το κείμενο του Πετρούνια:

Ο θάνατος είναι ένα δώρο (τίτλος βιβλίου) < γερμ. πρωτότυπο: Der Tod ist ein Geschenk.

Το περιττό και αφύσικο «ένα» στον τίτλο εμφανίστηκε σε κείμενο της Καθημερινής (του 2003), προτού μεταφραστεί το βιβλίο στα ελληνικά:
http://www.kathimerini.gr/143234/ar...olitismoy/synentey3h-m-enan-epido3o-aytoxeira

Ευτυχώς, το μεταφρασμένο βιβλίο (2004) έχει τίτλο Ο θάνατος είναι δώρο:
http://biblionet.gr/book/85684/Sabbach,_Raid/Ο_θάνατος_είναι_δώρο

 

[nickel]

Με χαροποίησε η επόμενη παρατήρηση:

[27] Στίξη
Σχεδόν συστηματικά: Υποκείμενο ή αντικείμενο ανάμεσα σε δύο κόμματα: Ο πρωθυπουργός, Κώστας Σημίτης, επισκέφθηκε... Ασκώντας δηκτική κριτική προς τον ίδιο τον πρωθυπουργό, Κ. Καραμανλή, παραιτήθηκε...· στα αγγλικά χρειάζονται τα κόμματα, γιατί η έλλειψη διαφοροποίησης στο άρθρο και η έλλειψη καταλήξεων δέ διασαφηνίζει τις συντακτικές σχέσεις.

 

[drsiebenmal]

Αν ήξερε ο καθηγητής Πετρούνιας πόσο συμβάλλουν και τι ζημιά κάνουν οι μεταφραστικές μνήμες και οι μεταφραστικές μονάδες σε όλα αυτά...

Και παρεμπ, δέχομαι ότι το μονοτονικό σύστημα του καθηγητή Πετρούνια είναι καλύτερο σε σχέση με το ισχύον, αλλά η επιμονή να γράφει με το «δικό του» σύστημα σε τι διαφέρει από την επιμονή του καθηγητή Μπαμπινιώτη να γράφει με το «δικό του» ετυμολογικό σύστημα; Όχι ότι είναι οι μοναδικοί, αλλά π.χ. ο καθηγητής Τάσσιος δεν είναι γλωσσολόγος.

Δεν θα έπρεπε να έχουμε ένα ενιαία αποδεκτό σύστημα γραφής που να ισχύει για όλους και ο ακαδημαϊκός και γλωσσικός διάλογος να γίνεται εκεί που πρέπει, στα επιστημονικά συνέδρια, και με τρόπο που δεν θα μπερδεύει τον απλό χρήστη της γλώσσας;

 

[nickel]

Νομίζω ότι επέβαλε το δικό του μονοτονικό (το οποίο αναπτύσσει εδώ) σε ένα μέσο (επιστημονικό περιοδικό) όπου δεν θα μπέρδευε κόσμο (μπέρδεψε μόνο τον ορθογραφικό μου διορθωτή και έπρεπε να προσέξω ότι το OCR δεν επέφερε διορθώσεις με δική του πρωτοβουλία). Εμένα μου αρέσει αυτό το «λογικό» μονοτονικό και το είχα σκεφτεί και μόνος μου προτού διαβάσω (εδώ και αρκετές δεκαετίες) την πρώτη περιγραφή του από κάποιον άλλο σε εφημερίδα. Δεν θα το πρότεινα για γενικότερη χρήση (τα λάθη θα ήταν περισσότερα από τα σωστά) και δεν θα έγραφα εγώ ο ίδιος έτσι σε δημόσιους χώρους όπου το μήνυμα είναι «Βρείτε τα με τον επιμελητή σας» και «Αφήστε τη διαφορετικότητα για τη Eurovision».

 

[AoratiMelani]

Διάβασα το άρθρο του Πετρούνια κι έχω μια απορία. Λέει στο περίπου ότι οι μορφωμένοι είναι αυτοί που μιλάνε τη νεοκαθαρεύουσα, αυτοί που εξαγγλίζουν πρώτοι τη γλώσσα, καθώς επίσης και ότι οι μορφωμένοι αυτοί είναι πολλοί (σε αντίθεση με το παρελθόν που ήταν λίγοι οι μορφωμένοι/καθαρευουσιάνοι) και ως εκ τούτου η νεοκαθαρεύουσα εξαπλώνεται και επηρεάζει την κοινή γλώσσα.

Η απορία μου είναι: εγώ, που (νομίζω ότι) ξέρω αρκετά καλά ελληνικά και αγγλικά, (νομίζω ότι) εντοπίζω τους αγγλισμούς και με ενοχλούν και τους αποφεύγω (όταν μιλώ και όταν μεταφράζω), παρατηρώ δε ότι το ίδιο κάνουν και άλλοι άνθρωποι. Εμείς τι είμαστε τελικά; Είμαστε "μορφωμένοι" ή όχι; Μήπως είμαστε "παραμορφωμένοι"; Μήπως εξαγγλίζουμε κι εμείς τη γλώσσα (σε κάποιο βαθμό) και δεν το έχουμε πάρει χαμπάρι;

 

[Earion]

Είμαστε μορφωμένοι με πιο καλλιεργημένο το γλωσσικό αισθητήριο (δηλαδή φροντίζουμε ενσυνείδητα για την καλύτερη —συν τοις άλλοις και από αισθητική άποψη— χρήση της γλώσσας). Λόγω επαγγέλματος. Ή μάλλον επειδή εκμεταλλευόμαστε το μέλημά μας αυτό και το κάνουμε βιοπορισμό.

 

[daeman]

...
Σαν έχεις τούτη την πετριά,
ασύχαστος 'πομένεις
μα στη ζωή, μα στη δουλειά,
παράταιρα δε στένεις

 

[nickel]

Θα ήθελα να υπενθυμίσω ότι το πολυτονικό κάποιοι μορφωμένοι το κρατούν. Την «αντιστρεψιμότητα» των μεταγραφών, το ίδιο. Αλλά κι εγώ συχνά προτείνω συντηρητικές επιλογές «για να αποφεύγουμε τις συγκρούσεις με τους επιμελητές». Για διαφορετικά πράγματα και για διαφορετικούς λόγους έχουν ευθύνες οι μορφωμένοι. Στην περίπτωση των αγγλισμών κάνουν λάθος όταν δεν επιλέγουν όρους και διατυπώσεις της γλώσσας τους, αλλά πατάνε πάνω σε γνώσεις που έχουν επειδή είναι μορφωμένοι. Στην περίπτωση των λόγιων διατυπώσεων είναι μια επιλογή συνήθως συντηρητική, συχνά φιγουρατζίδικη. Αλλά ακόμα και οι λαϊκοί τύποι, οι λαϊκές εκφράσεις και οι λαϊκές διατυπώσεις βρίσκουν το δρόμο τους στο κυρίαρχο ρεύμα της γλώσσας επειδή οι μορφωμένοι έστερξαν κάποια στιγμή να τα αγκαλιάσουν και να τα βάλουν στα γραπτά τους, στο λόγο τους, στα λεξικά τους. Οι μορφωμένοι φταίνε για όλα.

 

[SBE]

Νομίζω ότι ο συγγραφέας αποκαλεί μορφωμένους τους εγγράμματους.

 

[daeman]

Νομίζω ότι ο συγγραφέας αποκαλεί μορφωμένους τους εγγράμματους.

+1. Επειδή εγγράμματος δεν σημαίνει απαραίτητα και καλλιεργημένος (βλ. και μόρφωση: α. καλλιέργεια, β. κατοχή γνώσεων).