bookplate, ex-libris = βιβλιόσημο

[kattos]

http://en.wikipedia.org/wiki/Bookplate

Καλησπέρα,

μήπως ξέρετε αν υπάρχει κάποιος όρος στα Ελληνικά; Από μια γρήγορη έρευνα στο διαδίκτυο είδα ότι χρησιμοποιείται και το ex-libris με λατινικούς χαρακτήρες.

Ευχαριστώ!

 

[Earion]

βιβλιόσημο

 

[Severus]

κτητορική σήμανση
σήματα ιδιοκτησίας
λογότυπος ιδιοκτησίας

 

[Earion]

Ωραίες οι προτάσεις σου, Σεβήρε, αλλά δεν δείχνουν ότι πρόκειται για ιδιοκτησία βιβλίου.

 

[dominotheory]

Ωραίες οι προτάσεις σου, Σεβήρε, αλλά δεν δείχνουν ότι πρόκειται για ιδιοκτησία βιβλίου.

+1

Το παραπάνω ισχύει και για το ιδιόσημο, το οποίο, ωστόσο, χρησιμοποιείται μ' αυτήν ακριβώς την έννοια.

 

[kattos]

Στο λεξικό του Μπαμπινιώτη λέει ότι το βιβλιόσημο είναι 'το έντυπο σήμα ιδιοκτησίας ενός βιβλίου, που τυπώνεται από τον εκδοτικό οίκο στο εσώφυλλό του'. Το bookplate όμως δεν τυπώνεται, αλλά μπορεί να αγοραστεί από τον ιδιοκτήτη του βιβλίου και να κολληθεί στο εσώφυλλο.

 

[Earion]

Δεν έχω ξανακούσει ο εκδοτικός οίκος να τυπώνει το σήμα ιδιοκτησίας του αγοραστή στο εσώφυλλο. Πώς ξέρει ποιος θα είναι ο αγοραστής προτού πουληθεί το αντίτυπο; Κάποιο λάθος έχει γίνει.

 

[drsiebenmal]

Και στο ΛΚΝ έχουμε άλλη (ίσως παρεμφερή, όμως) ερμηνεία:

βιβλιόσημο το [vivliósimo] Ο42 : ένσημο ειδικού φόρου που ήταν επικολλημένο σε κάθε αντίτυπο βιβλίου.

Όπως εδώ, π.χ. (σκανάρισμα από παλιό σχολικό βιβλίο, δείτε την κάτω γραμμή):

 

[Earion]

:angry:

 

[drsiebenmal]

Ε, μην μπερδεύεσαι και μη θυμώνεις, Εάριον. :) Έχω το πλεονέκτημα (εδώ) της μεγαλύτερης ηλικίας και της ανάμνησης του βιβλιόσημου στα σχολικά βιβλία μου... ;)

 

[nickel]

Καλημέρα.

Στο λεξικό του Πάπυρου:
βιβλιόσημο
1. κινητό επίσημα ιδιοκτησίας ενός βιβλίου, στην εσωτερική όψη του εξωφύλλου, έντυπο ή φωτογραφημένο.
2. ένσημο στα σχολικά βιβλία για την είσπραξη φόρου υπέρ του Δημοσίου.

Ο Δρανδάκης έχει ένα ωραίο μισόστηλο για το βιβλιόσημον (Ex-libris):

http://imageshack.com/a/img845/9751/u9jc4.jpg

 

[drsiebenmal]

Ωραία. Άρα, και τα δύο.

 

[kattos]

Και το ΛΝΕΓ δίνει και τις δύο σημασίες. Πολύ κατατοπιστικό το λήμμα του Δρανδάκη. Βιβλιόσημο λοιπόν. Ευχαριστώ για όλες τις απαντήσεις!

 

[dominotheory]

Συμπληρωματικά, περί ex-libris (οι επισημάνσεις, δικές μου):

EX-LIBRIS

Αποτελεί ένα ιδιαίτερο είδος της χαρακτικής, γνωστό στην Ευρώπη εδώ και 500 χρόνια, αλλά σχεδόν άγνωστο στην Ελλάδα. Η ιστορία του είναι άρρηκτα δεμένη με την ιστορία του βιβλίου και η εμφάνισή του συμπίπτει με την εμφάνιση της τυπογραφίας. Τα EX-LIBRIS είναι έντυπες ετικέτες, μεγέθους περίπου 5Χ8 εκ. αλλά και μεγαλύτερες. Κολλημένες συνήθως στην εσωτερική πλευρά του πρόσθιου εξώφυλλου των βιβλίων, παίζουν διακοσμητικό ρόλο, αλλά κύρια χρησιμεύουν στους κατόχους τους σαν σήματα ιδιοκτησίας, εξασφαλίζοντας παράλληλα την επιστροφή τους από αφηρημένους δανειστές. Η λέξη EX-LIBRIS είναι λατινική και σημαίνει ‘’εκ των βιβλίων’’ ( του τάδε ). Η νεοελληνική απόδοση περιλαμβάνει πολλές λέξεις όπως : βιβλιόσημο, ιδιόσημο, βιβλιοκτητορόσημο, ακόμη και περιφραστικούς όρους όπως κτητορική προμετωπίδα ή κτητορικό σήμα. Επειδή κανείς από τους παραπάνω όρους δεν είναι μεταφραστικά ικανοποιητικός στην ελληνική γλώσσα, είναι καλύτερα να χρησιμοποιείται ο γνωστός λατινικός όρος που είναι ο πλέον εύχρηστος και διαδεδομένος.

Σε παλαιότερα ελληνικά EX-LIBRIS, αντί του λατινικού όρου αναγράφονται και διάφοροι περιφραστικοί όροι όπως ‘’εκ των βιβλίων του…(τάδε)’’ ή ‘’εκ της βιβλιοθήκης του…’’

Πριν από την εφεύρεση της τυπογραφίας, στα μέσα του 15ου αι. τα βιβλία ήταν σπάνια, χειρόγραφα γραμμένα συνήθως από μοναχούς και αποτελούσαν προνόμιο των ευγενών, που τα διακοσμούσαν με οικόσημα ενδεικτικά της καταγωγής τους…

…φάνηκε ευκολότερο να τυπωθεί ένα οικόσημο, οδηγώντας στην γέννηση του EX-LIBRIS.

Έτσι οι κάτοχοι βιβλίων έδιναν παραγγελία σε κάποιο χαράκτη… Η δημιουργία και η χρήση των EX-LIBRIS, χωρίς αμφιβολία θα πρέπει να ξεκίνησε από την Γερμανία, τη χώρα που έχει την πρωτοπορία στην τυπογραφία και την τέχνη της κατασκευής του βιβλίου. Η χρήση τους γενικεύεται σε όλη την Ευρώπη τον 17ο αι. …Οι επόμενοι δύο αιώνες αποτελούν την χρυσή εποχή των EX-LIBRIS…με την εξάπλωση της ιδέας συμπίπτει ότι κατά κάποιο τρόπο ένα EX-LIBRIS πρέπει να απεικονίζει το επάγγελμα ή τα ενδιαφέροντα του κτήτορα (κατόχου του).

…εκτός από τον καλλιτεχνικό τους χαρακτήρα αποκτούν και συλλεχτικό ενδιαφέρον και έτσι πολλοί βιβλιόφιλοι εκτός από το δικό τους βιβλιόσημο συλλέγουν και από άλλους, δημιουργώντας αξιοθαύμαστες συλλογές…

…ΤΟ EX-LIBRIS ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ.

Τα πρώτα ελληνικά EX-LIBRIS εμφανίστηκαν στην χώρα μας πιθανόν στις αρχές του 19ου αιώνα λόγω έλλειψης μακράς παράδοσης ευγενών, από καλλιτέχνες της εποχής χωρίς να παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Σύμφωνα με τα γνωστά το πρώτο EX-LIBRIS του 20ουαι. φιλοτεχνήθηκε από τον Κώστα Παρθένη για την βιβλιοθήκη του φίλου του Σπ.Λοβέρδου. …

…Ας ελπίσουμε ότι Έλληνες καλλιτέχνες θα συνεχίσουν να ενδιαφέρονται για τo ιδιαίτερο αυτό είδος της χαρακτικής, που όντας πιο προσιτό από οποιοδήποτε άλλο είδος, ενδιαφέρει φιλότεχνους και βιβλιόφιλους…Ας επιμείνουμε και ας προσπαθήσουμε να γράψουμε μια ακόμη σελίδα της ιστορίας τους.

Βασίλης Γ. Ζευγώλης
(από τους πλέον σημαντικούς συλλέκτες EX-LIBRIS στην Ελλάδα και φίλος της ΕΕΧ Αποσπάσματα από το φυλλάδιο της Έκθεσης της συλλογής του στην 2η Διεθνή Έκθεση Βιβλίου Θεσσαλονίκης 26 – 29 Μαΐου 2005 )
http://www.nikosdessekopoulos.gr/DESEKOPOULOS/Arthro_9.html