coronavirus = κορονοϊός, κοροναϊός

[nickel]

Middle East respiratory syndrome coronavirus (MERS coronavirus, MERS-CoV)

coronavirus = κορονοϊός ή κοροναϊός; κορονοϊός

Για τους λόγους που αναφέρονται παραπάνω, π.χ. θάλασσα + ταραχή > θαλασσοταραχή, κάρτα + τηλέφωνο > καρτοτηλέφωνο.

Επίσης: κορόνα και όχι κορώνα, αφού απλοποιούμε και τα αντιδάνεια.

Άλλωστε, κορονοϊός είναι η γραφή που προτιμούν οι περισσότεροι.

 

[dharvatis]

Μπορεί η γραμματική να το θέλει έτσι, αλλά οι πηγές γράφουν «κορωναϊός» (π.χ. Dorland's, MedDRA).

 

[Zazula]

Χαρακτηριστικά υπέρ του τύπου «κοροναϊός» είναι και το ΚΕΕΛΠΝΟ (επέμεινε σε αυτόν και συνεντευξιαζόμενος, τον οποίον άκουσα ο ίδιος, όταν ρωτήθηκε σχετικά). Βλ. κ. http://www.keelpno.gr/el-gr/νοσήματ...ταιμέσωαναπνευστικούσυστ/coronavirus_new.aspx

 

[nickel]

Μπορεί η γραμματική να το θέλει έτσι, αλλά οι πηγές γράφουν «κορωναϊός» (π.χ. Dorland's, MedDRA).

Μη με κάνετε να αισθανθώ ευτυχής που δεν τις χρησιμοποίησαν... Άλλωστε, ο όρος θα μπορούσε να είναι και στεμματοϊός: η corona εδώ θυμίζει το ηλιακό στέμμα. Δεν είναι καν η στεφάνη που έχουμε στη στεφανιαία αρτηρία κτλ. Να μια φορά που αυτοί έχουν μια λέξη και εμείς τρεις!

 

[nickel]

Υπάρχει σταθερή αντιμετώπιση του ζητήματος. Από το Elsevier (και διασταύρωση με δικές μου σημειώσεις):

arenavirus = αρεναϊός (στα αγγλικά υπάρχει και arenovirus)
human papillomavirus = ιός ανθρώπινων θηλωμάτων, παπιλομαϊός ανθρώπου
papovavirus = παποβαϊός
picornavirus = πικορναϊός
togavirus = τογκαϊός

Φαίνονται λογικά όταν η λέξη είναι ντιπ για ντιπ ξένη, λιγότερο λογικά όταν είναι η κορόνα ή η αρένα. Τέλος, στο Polyomavirus έχουμε «ιός πολυώματος».

 

[azimuthios]

Άσχετο! Αλλά πρέπει να ρωτήσω...

Ποιοι είμαστε "εμείς" που απλοποιούμε τα αντιδάνεια;

 

[nickel]

Ποιοι είμαστε "εμείς" που απλοποιούμε τα αντιδάνεια;

Αυτοί που ορίζουν την ορθογραφία που διδάσκεται στα σχολεία και αυτοί που γράφουν λεξικά σύμφωνα με αυτή την ορθογραφία. Σ' αυτούς περιλαμβάνεται και ο κ. Μπαμπινιώτης σε τρία λεξικά του (Σχολικό, Μικρό και Ορθογραφικό). Στα τρία αυτά λεξικά, όπως και στα ΛΚΝ, Μείζον, ΝΕΛ, Πάπυρος, η κορόνα γράφεται με δύο -ο-.

 

[dharvatis]

Υπάρχει σταθερή αντιμετώπιση του ζητήματος.

Σωστή κι αυτή η παρατήρηση! Καλό είναι να υπάρχει ομοιομορφία.

 

[Earion]

Arenavirus : Name derived from Latin “arena,” which means “sandy” due to grainy appearance on cross-section (βλ. εδώ). Ό,τι ισχύσει για την κορώνα (corona, —ae) θα πρέπει να ισχύσει και για την αρένα (arena, —ae).

Papillomavirus : απ’ ό,τι καταλαβαίνω προέρχεται από το νεότερο (ιταλικό, αγγλικό) papilloma και όχι από το λατινικό papilla. Στην δεύτερη περίπτωση θα έδινε (για όσους θα ήθελαν να μη μεταφράσουν αλλά να κρατήσουν την ξένη ονομασία) *παπιλοϊός. Στην πρώτη (όπου μάλιστα plural papillomas or papillomata) θα πρέπει να πάρει για πρότυπο τα ελληνικά ουδέτερα οδοντικόληκτα σε —μα (γεν. —ματος), όπως στόμα, σώμα, κτήμα κ.τ.τ., και να δώσει, κατά το στομα-τ-ο-λόγος, σωμα-τ-ο-ειδής, σπερμα-τ-ογόνος κ.τ.τ., παπιλλωματοϊός ή παπιλοματοϊός.

Papovavirus : το όνομα δημιουργήθηκε από μια ιδιότυπη επιλογή αρχικών γραμμάτων κάποιων λέξεων. This family contains 2 genera of oncogenic DNA viruses: Papillomaviruses and Polyomaviruses. The Family was originally named for its 3 main members: PApillomavirus, POlyomavirus, and Simian Vacuolating Agent (βλ. εδώ). Επομένως σωστά παποβαϊός.

Picornavirus : named for their small (“pico” + “RNA” = picorna) size (βλ. εδώ). Εδώ θέλει σκέψη: πικορναϊός ή (πικο-ερ-εν-έι-ιός >) πικοερενεϊός;

Togavirus : In 1970 the Vertebrate Virus Subcommittee of the International Committee on Nomenclature of Viruses proposed the name togavirus (from the latin toga — a cloak) to cover arboviruses having taxonomic characters like those of the serological groups A and B. The name ‘arbovirus’ should be used in a purely biological sense, i.e. for viruses having a biological cycle in both arthropods and vertebrates (βλ. εδώ).

Togaviruses were Grouped with the ARBOVIRUS (Arthropod Born Virus) (βλ. εδώ). Θα πρέπει και εδώ, στην τόγ(κ)α (toga, —ae), να ισχύσει ό,τι για την κορώνα και την αρένα.

Arbovirus : αρμποϊός ή αρθροποδογενής ιός > αρθροποδιός > αρθροϊός ;

Υ.Γ. Είδα την κορόνα εκ των υστέρων. Εντάξει, με όμικρον.

 

[drsiebenmal]

Το RNA, ως αγγλική συντομογραφία, θα πρέπει να διαβάζεται «αγγλικά»: αρενέι.

 

[dharvatis]

Μπράβο Εαρίωνα, ωραία συλλογή

Papillomavirus : απ’ ό,τι καταλαβαίνω προέρχεται από το νεότερο (ιταλικό, αγγλικό) papilloma και όχι από το λατινικό papilla. Στην δεύτερη περίπτωση θα έδινε (για όσους θα ήθελαν να μη μεταφράσουν αλλά να κρατήσουν την ξένη ονομασία) *παπιλοϊός. Στην πρώτη (όπου μάλιστα plural papillomas orpapillomata) θα πρέπει να πάρει για πρότυπο τα ελληνικά ουδέτερα οδοντικόληκτα σε —μα (γεν. —ματος), όπως στόμα, σώμα, κτήμα κ.τ.τ., και να δώσει, κατά το στομα-τ-ο-λόγος, σωμα-τ-ο-ειδής, σπερμα-τ-ογόνος κ.τ.τ., παπιλλωματοϊός ή παπιλοματοϊός.

Εδώ δεν συμφωνώ, αφού δεν υπάρχει ελληνική λέξη «παπίλλωμα». Για λόγους ομοιομορφίας με τα υπόλοιπα, θα πρέπει να πούμε «παπιλλομαϊός», ή κατ' εξαίρεση «θηλωματοϊός» - μέχρι να αποφασίσουμε, μπορούμε να κρατήσουμε το «ιός θηλωμάτων του ανθρώπου».

Picornavirus : named for their small (“pico” + “RNA” = picorna) size (βλ. εδώ). Εδώ θέλει σκέψη: πικορναϊός ή (πικο-ερ-εν-έι-ιός >) πικοερενεϊός;

Arbovirus : αρμποϊός ή αρθροποδογενής ιός > αρθροποδιός > αρθροϊός ;

Το προτιμότερο είναι, βέβαια, πικορναϊός και αρμποϊός.

 

[Zazula]

Και η σημερινή εκμπομπή έρρωσο στον Σκάι για «κοροναϊό» μίλησε.

 

[nickel]

Η σχετική εγγραφή στο ΜΗΛΝΕΓ:

https://www.facebook.com/groups/2337446209808355/permalink/2601875496698757/

 

[nickel]

Σήμερα ανέβασε και ο καθηγητής κ. Γιώργος Μπαμπινιώτης το σχόλιό του για τον ιό στον τοίχο του στο Facebook. Το αντιγράφω:

Ο κινεζικός ιός —μακριά από μάς— είναι σωστό να ονομάζεται κορων-ιός, επειδή το β΄ συνθετικό αρχίζει από φωνήεν (πβ. μεγαλ-έμπορος, αχυρ-άνθρωπος, πέντ-¬αθλο).

Επειδή όμως, αν γραφεί έτσι, μπορεί να προφέρεται με συνίζηση (συμπροφορά) τής ληκτικής συλλαβής κο-ρω-νιός (πβ. πα-λιός, Ρω-μιός) σαν να κατάγεται από την Κορώνη!..., για λόγους «προφύλαξης» είναι προτιμότερο να σχηματισθεί με το συνδετικό φωνήεν -ο- που έχουν τα περισσότερα σύνθετα, όταν το β΄ συνθετικό αρχίζει από σύμφωνο:

κορων-ο-ϊός όπως παιδ-ό-τοπος, ειρην-ο-ποιός, καρδι-ο-γράφημα

κορόνα ή κορώνα;
κορώνα ΕΤΥΜ. αντιδάνειο, μεσν. < ιταλ. corona «στεφάνη - στέμμα» < λατ. corona «στεφάνη» < αρχ. κορώνη «κουρούνα - κυρτό ή καμπύλο αντικείμενο» [ήδη ομηρικό]. Άρα είναι προτιμότερη η γραφή κορώνα, η οποία υπενθυμίζει την ετυμολογική της αρχή, αντί τής συνήθους γραφής κορόνα.

https://www.facebook.com/photo.php?fbid=796375710866411&set=a.113162405854415&type=3&theater​

 

[nickel]

Ο skai.gr σε απόλυτη ευθυγράμμιση με την παραπάνω άποψη του καθηγητή. :)

 

[dharvatis]

Ήμουνα σίγουρος ότι θα συμβεί αυτό, μόλις έχωσε τη μύτη του ο κ. καθηγητής :curse::curse::curse:

 

[nickel]

Υπάρχει και συνέχεια. Ο καθηγητής κ. Μπαμπινιώτης ανέβασε άλλο ένα σημείωμα για τον ιό:

 

[nickel]

Και ο Νίκος Σαραντάκος έγραψε στον τοίχο του στο Facebook:
https://www.facebook.com/nikos.sarantakos/posts/10158271494528984

Κινέζικα και γλωσσολογία

Είδα μια δεύτερη τοποθέτηση του καθηγητή κ. Μπαμπινιώτη για το θέμα της ονομασίας του κορονοϊού/κοροναϊού (την αναδημοσιεύω πιο κάτω), στην οποία ο κ. καθηγητής χλευάζει όσους γράφουν "κοροναϊός" λέγοντάς τους ότι... μιλούν κινέζικα, ενώ επίσης χαρακτηρίζει "ανελλήνιστο" τον τύπο αυτόν.

Τέτοιοι χαρακτηρισμοί, που λίγο απέχουν από το μπούλινγκ, ασφαλώς δεν ταιριάζουν με τη δουλειά του γλωσσολόγου. Πάντως το μπούλινγκ αποδίδει, αφού κάποια κανάλια έσπευσαν να συμμορφωθούν και μάλιστα να εφαρμόσουν την ιδιόρρυθμη ορθογραφία του κ. καθηγητή, δηλ. "κορΩνοϊός".

Ωστόσο, ο κ. καθηγητής δεν λέει όλη την αλήθεια. Για παράδειγμα, ενώ το "ο" είναι *συνήθως* το συνδετικό φωνήεν στα ελληνικά, παραλείπει να αναφέρει πως υπάρχουν περιπτώσεις όπου ο κανόνας δεν εφαρμόζεται, πχ αγορανομία (όχι αγορονομία!), γενεαλογία (όχι γενεολογία!).

Δεύτερο, αγνοεί ο κ. καθηγητής ότι στα ειδικά λεξικά (Dorland, IAΤΡΟΤΕΚ) ο όρος έχει αποδοθεί "κοροναϊός" από τα τέλη του προηγούμενου αιώνα.

Τρίτον, παραβλέπει ότι υπάρχουν και άλλα ονόματα ιών που έχουν εξελληνιστεί διατηρώντας το -α, πχ αρεναϊός, παποβαϊός, πικορναϊός -άρα το α του τ. κοροναϊός δεν είναι αδικαιολόγητο.

Τέλος, να θυμίσουμε ότι η λέξη "κορόνα" γράφεται με Ο, σύμφωνα με τη σχολική ορθογραφία και με όλα τα ελληνικά λεξικά (πλην λεξικού Μπαμπινιώτη), οπότε η εισήγηση να γράφουμε "κορωνοϊός" μόνο σύγχυση και ανορθογραφία μπορεί να φέρει. Εξάλλου, αν γράψετε "κορωνοϊός" επειδή η κορόνα είναι αντιδάνειο, θα πρέπει επίσης να γράψετε: τζύρος, τσηρώτο, καννόνι κτλ. που και αυτά είναι αντιδάνεια και ο κ Μπαμπινιώτης τα γράφει έτσι.

Το κατ' εμέ, μπορούμε άφοβα να γράφουμε είτε κορονοϊός (αυτό προτιμώ) είτε κοροναϊός. Το θέμα είναι να μη χρειαστεί να το γράφουμε και πολύ!​

 

[Zazula]

Μουσικό διάλειμμα

 

[dharvatis]

Κορωναϊός σε πανεπιστημιακό σύγγραμμα του 1984 (Ειδική Νοσολογία, Κ. Δ. Γαρδίκας):