Ο «Παστίτσιος» και η δημοκρατία
του Στρατή Μπουρνάζου (Ενθέματα)
Στην αρχή, όταν πρωτοεμφανίστηκε στο facebook η σελίδα του «Γέροντος Παστίτσιου» είχε πλάκα. Μετά, όσο γέμιζε με κείμενα που διακωμωδούσαν τον σκοταδισμό και το εμπόριο θρησκευτικής πίστης, είχε πολύ πλάκα. Εξακολούθησε να έχει πλάκα, αν και κάπως ανησυχητική, όταν η Ελεύθερη Ώρα, σε πλήρη σύγχυση, έκανε πρωτοσέλιδο ένα από τα «θαύματα» του «Παστίτσιου»! Μετά όμως, όταν ο δημιουργός του «Παστίτσιου» συνελήφθη και παραπέμφθηκε σε δίκη, σταμάτησε να έχει πλάκα. Την περασμένη Πέμπτη, όταν το Πλημμελειοδικείο τον καταδίκασε σε δέκα μήνες με αναστολή (για εξύβριση θρησκεύματος κατ’ εξακολούθηση) το πράγμα έγινε απογοητευτικό, εξοργιστικό και τρομακτικό μαζί.
Το πιο βασικό, για μένα, είναι ότι η καταδίκη πλήττει, στην καρδιά του, το δικαίωμα της ελευθερίας της έκφρασης: η συγκεκριμένη σελίδα δεν περιείχε ούτε απειλές ούτε προτροπές για βιαιοπραγίες ούτε τίποτα παρόμοιο. Πρόκειται για μια καθαρή περίπτωση ποινικοποίησης του λόγου — και ως τέτοια πρέπει να αντιμετωπιστεί, ως πρώτης τάξης ζήτημα που απειλεί τη δημοκρατία και την ελευθερία μας.
Από κει και πέρα, πολλά είναι αυτά που πρέπει να θυμηθούμε. Ότι η υπόθεση ξεκίνησε από ερώτηση του υπαρχηγού της Χρυσής Αυγής Χρήστου Παππά, στην οποία έσπευσαν να ανταποκριθούν οι διωκτικές αρχές. Ότι ο καταδικασθείς δεν μοίραζε φυλλάδια στην Ομόνοια, αλλά χρειάστηκε να κινητοποιηθεί ένας ολόκληρος μηχανισμός του Τμήματος Δίωξης Ηλεκτρονικού Εγκλήματος για να εντοπιστεί. Ότι (εκτός του ότι η σελίδα του ήταν μάλλον συγκρατημένη σε σχέση με την ένδοξη βωμολοχική παράδοση του ελληνισμού) δεν έκανε απλώς πλάκα, δεν έγραφε λ.χ. για «τράγους»· πρόθεσή του ήταν να διακωμωδήσει τη δεισιδαιμονία, την αγυρτεία, τα «νερά του Καματερού» και τις «αγίες Αθανασίες» του 21ου αιώνα: τα αστεία του υπηρετούσαν ένα σκοπό διαφωτιστικό.
H προχθεσινή καταδίκη πρέπει να ξεσηκώσει τη διαμαρτυρία όλων, άπιστων και πιστών. Γιατί το θέμα, εδώ, δεν είναι η πίστη, αλλά η δημοκρατία και η ελευθερία. Για να επαναλάβω τα λόγια του Σταύρου Ζουμπουλάκη, οι καταδίκες για «βλαφημία δεν υπηρετούν τον Θεό, τους πιστούς και το θρησκευτικό αίσθημα, τις αναγνωρισμένες θρησκείες, την ορθόδοξη Εκκλησία· εξυπηρετούν μόνο τους φονταμενταλιστές, τους κάθε λογής Σεραφείμ [Πειραιώς], τη Χρυσή Αυγή και τους λοιπούς εχθρούς της ελευθερίας» (από τον τόμο Ο Θεός δεν έχει ανάγκη εισαγγελέα. Εκκλησία, βλασφημία και Χρυσή Αυγή, έκδοση της Ελληνικής Ένωσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου και της Νεφέλης, με οχτώ κείμενα που εκκινούν από δύο διώξεις, του «Παστίτσιου» και της παράστασης Corpus Christi· δυστυχώς, ο τόμος είναι ξανά εξαιρετικά επίκαιρος).