Επειδή για έναν επαγγελματία πάντα έρχεται η στιγμή που τον προσεγγίζουν συγγενείς, “φίλοι” και γνωστοί για να του ζητήσουν προσφορά επιχειρώντας να τον φιλοτιμήσουν (ή στεγνά να τον εκβιάσουν συναισθηματικά) ώστε να τους κάνει όσο το δυνατόν χαμηλότερη γίνεται —“φιλική”— τιμή, κι επειδή τα περιστατικά όπου τέτοιου είδους δουλειές τελικά δεν εξοφλούνται καν είναι συχνότερα κι από κουνούπια σε ορυζώνα (και σου πίνουν περισσότερο αίμα), ποτέ δεν είναι αχρείαστο να επαναλάβουμε τα βασικά:
1. Περί φίλων και “φίλων”
Έχω ποτέ κάνει κάτι (οτιδήποτε) για φίλο αδελφικό και πραγματικό, με δικό μου προσωπικό κόστος (ενίοτε μεγάλο); Ναι. Το έχω μετανιώσει; Σχεδόν ποτέ. Γιατί; Πρώτον, ελάχιστους (Ν≤5) ανθρώπους εντάσσω σε αυτή την κατηγορία. Για αυτούς όμως τους συγκεκριμένους θα έκανα πολλά. Πώς λ.χ. τους κάνω ένα ακριβό δώρο; Ε, κάτι ανάλογο είναι κι αυτό. Συμπεριλαμβάνονται οι συγγενείς σε αυτή την κατηγορία; Κατά κανόνα όχι (αυτούς μου τους έδωσαν — δεν τους διάλεξα).
Ποιοι είναι οι “φίλοι”; Όλοι οι υπόλοιποι — που σε θυμούνται όταν (εκτιμούν ή πιστεύουν ότι) το υπαγορεύει το συμφέρον τους. Πώς τους αντιμετωπίζω; Όπως και κάθε άλλον δυνητικό ή υφιστάμενο πελάτη — ίδια ακριβώς κριτήρια. Μα, είναι γνωστοί σου! Ε, και; Και πολλοί δυνητικοί πελάτες με παραμυθιάζουν με υποσχέσεις για τεράστιες δουλειές και θεϊκές συνεργασίες — μήπως αυτό σημαίνει ότι τους πιστεύω κιόλας; Και τι τιμές δίνεις στους “φίλους”; Όπως ο καθένας μας, έτσι κι εγώ έχω τρεις στάθμες τιμών: την ελάχιστη αποδεκτή, την απολαβή-στόχο, και την ιδανική-ονειρική. Δίνω επομένως κάτι μεταξύ των δύο πρώτων. Δεν γρατσουνάω τον πάτο του βαρελιού, διότι απλούστατα ο Νόμος του Μέρφι μού έχει αποδείξει ότι, όποτε το κάνω θα πάνε όλα στραβά και θα βλαστημάω την ώρα και τη στιγμή — και θα μπω άγρια από μέσα. Και έχω επίσης διαπιστώσει πως ο Νόμος του Μέρφι εκδηλώνεται συχνότερα και συστηματικότερα σε δουλειές “φίλων”. Σημαντικό: Εξετάζω την προοπτική ανάληψης της εργασίας μόνον εφόσον είναι σε μεγάλο βαθμό βέβαιο/διασφαλισμένο ότι τελικά θα εισπράξω τα συμφωνηθέντα από τους “φίλους” — μια και είναι εκείνοι που συχνότερα μετασχηματίζονται σε μπαταχτσήδες.
Μα, αν ρωτήσουν στην αγορά και βρουν καλύτερες τιμές; Τους κατευοδώνω προς την κατεύθυνση του συναδέλφου — και έχω το στρατηγικό πλεονέκτημα να διατηρώ το δικαίωμα κριτικής στη δουλειά που θα παραλάβουν. Διότι αν την αναλάμβανα εγώ θα πληρωνόμουν τα συνήθη (ή λίγο πιο κάτω) και θα ήμουν σύμφωνος με την ποιότητα του τελικού αποτελέσματος. Μα δεν έχεις φιλική τιμή; Τα ’παμε αυτά βρε παιδιά, στο φίλο μου τον πραγματικό το κάνω και τζάμπα κι ούτε που το σκέφτομαι — “φιλικές” τιμές είναι που δεν έχω. Μα, θα επιμείνουν ότι δεν είναι δα και τίποτα σπουδαίο να κάνεις μια μετάφραση! Αν δεν είναι, τότε γιατί έρχονται σε μένα; Μα όποιος ξέρει αγγλικά μπορεί και να μεταφράσει! Αυτό λέω κι εγώ — γι’ αυτό και δεν θα δυσκολευτούν να βρουν κάποιον αμέσως με πολύ λιγότερα. «Μα είσαι αίμα μας» (θα πουν οι γονείς)! «Γι’ αυτό και δεν σας χρεώνω την ψυχανάλυση που κάνω εξαιτίας σας» (θα απαντήσω εγώ ο ανεπρόκοπος εξυπνακιστής).
2. Περί μη εξειδίκευσης στο συγκεκριμένο προς μετάφραση αντικείμενο
—Έχουμε εδώ μία 128σέλιδη λεόντειο σύμβαση και θα θέλαμε να μας τη μεταφράσεις εσύ, Σάκη, μια και ξέρεις.
—Δεν κατέχω πράμα, βρε ξάδελφε, ούτε έχω ασχοληθεί έστω και μία φορά στη ζωή μου. Αυτά τα παίζει στα δάχτυλα η Palavra, γιατί δεν πάτε εκεί;
—Εμείς εσένα ξέρουμε, εσένα εμπιστευόμαστε. (ναι, καλά — αυτά μάς τα ’παν κι άλλοι)
—Βρε ξάδελφε, αν είχες σπάσει το πόδι σου κι ο μόνος γιατρός που γνώριζες ήμουν εγώ, ο φίλος σου ο γυναικολόγος, σ’ εμένα θα ’ρχόσουνα; Ή θα πήγαινες σε αυτόν που έχει την κατάλληλη ειδικότητα — τον ορθοπ[SUP]ε[/SUP][SUB]αι[/SUB]δικό;
—... (πέρας συναγερμού)
3. Περί κατάπνιξης της αυθόρμητης τάσης να προτείνουμε το σωστό
Δεν με απασχολεί αν ο κανακάρης της “φίλης” μου είναι στούρνος ή αγνοεί τα βασικά ή θα έπρεπε να μάθει αγγλικά ή ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος να γίνουν τα πράγματα. Δεν είναι δική μου δουλειά να της υποδείξω ότι με τα μισά λεφτά μπορεί να αγοράσει εργασίες ή και ολόκληρο πτυχίο έτοιμο. Δεν ανακατεύομαι στη ζωή της και το ίδιο απαιτώ και εγώ από εκείνη. Της συμπεριφέρομαι ως συγκροτημένος επαγγελματίας και, ή το δέχεται και το εκτιμά, ή δεν το δέχεται και δεν έχει κανένα νόημα να το κουράζουμε περαιτέρω.
4. Ηθικό δίδαγμα
1. Περί φίλων και “φίλων”
Έχω ποτέ κάνει κάτι (οτιδήποτε) για φίλο αδελφικό και πραγματικό, με δικό μου προσωπικό κόστος (ενίοτε μεγάλο); Ναι. Το έχω μετανιώσει; Σχεδόν ποτέ. Γιατί; Πρώτον, ελάχιστους (Ν≤5) ανθρώπους εντάσσω σε αυτή την κατηγορία. Για αυτούς όμως τους συγκεκριμένους θα έκανα πολλά. Πώς λ.χ. τους κάνω ένα ακριβό δώρο; Ε, κάτι ανάλογο είναι κι αυτό. Συμπεριλαμβάνονται οι συγγενείς σε αυτή την κατηγορία; Κατά κανόνα όχι (αυτούς μου τους έδωσαν — δεν τους διάλεξα).
Ποιοι είναι οι “φίλοι”; Όλοι οι υπόλοιποι — που σε θυμούνται όταν (εκτιμούν ή πιστεύουν ότι) το υπαγορεύει το συμφέρον τους. Πώς τους αντιμετωπίζω; Όπως και κάθε άλλον δυνητικό ή υφιστάμενο πελάτη — ίδια ακριβώς κριτήρια. Μα, είναι γνωστοί σου! Ε, και; Και πολλοί δυνητικοί πελάτες με παραμυθιάζουν με υποσχέσεις για τεράστιες δουλειές και θεϊκές συνεργασίες — μήπως αυτό σημαίνει ότι τους πιστεύω κιόλας; Και τι τιμές δίνεις στους “φίλους”; Όπως ο καθένας μας, έτσι κι εγώ έχω τρεις στάθμες τιμών: την ελάχιστη αποδεκτή, την απολαβή-στόχο, και την ιδανική-ονειρική. Δίνω επομένως κάτι μεταξύ των δύο πρώτων. Δεν γρατσουνάω τον πάτο του βαρελιού, διότι απλούστατα ο Νόμος του Μέρφι μού έχει αποδείξει ότι, όποτε το κάνω θα πάνε όλα στραβά και θα βλαστημάω την ώρα και τη στιγμή — και θα μπω άγρια από μέσα. Και έχω επίσης διαπιστώσει πως ο Νόμος του Μέρφι εκδηλώνεται συχνότερα και συστηματικότερα σε δουλειές “φίλων”. Σημαντικό: Εξετάζω την προοπτική ανάληψης της εργασίας μόνον εφόσον είναι σε μεγάλο βαθμό βέβαιο/διασφαλισμένο ότι τελικά θα εισπράξω τα συμφωνηθέντα από τους “φίλους” — μια και είναι εκείνοι που συχνότερα μετασχηματίζονται σε μπαταχτσήδες.
Μα, αν ρωτήσουν στην αγορά και βρουν καλύτερες τιμές; Τους κατευοδώνω προς την κατεύθυνση του συναδέλφου — και έχω το στρατηγικό πλεονέκτημα να διατηρώ το δικαίωμα κριτικής στη δουλειά που θα παραλάβουν. Διότι αν την αναλάμβανα εγώ θα πληρωνόμουν τα συνήθη (ή λίγο πιο κάτω) και θα ήμουν σύμφωνος με την ποιότητα του τελικού αποτελέσματος. Μα δεν έχεις φιλική τιμή; Τα ’παμε αυτά βρε παιδιά, στο φίλο μου τον πραγματικό το κάνω και τζάμπα κι ούτε που το σκέφτομαι — “φιλικές” τιμές είναι που δεν έχω. Μα, θα επιμείνουν ότι δεν είναι δα και τίποτα σπουδαίο να κάνεις μια μετάφραση! Αν δεν είναι, τότε γιατί έρχονται σε μένα; Μα όποιος ξέρει αγγλικά μπορεί και να μεταφράσει! Αυτό λέω κι εγώ — γι’ αυτό και δεν θα δυσκολευτούν να βρουν κάποιον αμέσως με πολύ λιγότερα. «Μα είσαι αίμα μας» (θα πουν οι γονείς)! «Γι’ αυτό και δεν σας χρεώνω την ψυχανάλυση που κάνω εξαιτίας σας» (θα απαντήσω εγώ ο ανεπρόκοπος εξυπνακιστής).
2. Περί μη εξειδίκευσης στο συγκεκριμένο προς μετάφραση αντικείμενο
—Έχουμε εδώ μία 128σέλιδη λεόντειο σύμβαση και θα θέλαμε να μας τη μεταφράσεις εσύ, Σάκη, μια και ξέρεις.
—Δεν κατέχω πράμα, βρε ξάδελφε, ούτε έχω ασχοληθεί έστω και μία φορά στη ζωή μου. Αυτά τα παίζει στα δάχτυλα η Palavra, γιατί δεν πάτε εκεί;
—Εμείς εσένα ξέρουμε, εσένα εμπιστευόμαστε. (ναι, καλά — αυτά μάς τα ’παν κι άλλοι)
—Βρε ξάδελφε, αν είχες σπάσει το πόδι σου κι ο μόνος γιατρός που γνώριζες ήμουν εγώ, ο φίλος σου ο γυναικολόγος, σ’ εμένα θα ’ρχόσουνα; Ή θα πήγαινες σε αυτόν που έχει την κατάλληλη ειδικότητα — τον ορθοπ[SUP]ε[/SUP][SUB]αι[/SUB]δικό;
—... (πέρας συναγερμού)
3. Περί κατάπνιξης της αυθόρμητης τάσης να προτείνουμε το σωστό
Δεν με απασχολεί αν ο κανακάρης της “φίλης” μου είναι στούρνος ή αγνοεί τα βασικά ή θα έπρεπε να μάθει αγγλικά ή ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος να γίνουν τα πράγματα. Δεν είναι δική μου δουλειά να της υποδείξω ότι με τα μισά λεφτά μπορεί να αγοράσει εργασίες ή και ολόκληρο πτυχίο έτοιμο. Δεν ανακατεύομαι στη ζωή της και το ίδιο απαιτώ και εγώ από εκείνη. Της συμπεριφέρομαι ως συγκροτημένος επαγγελματίας και, ή το δέχεται και το εκτιμά, ή δεν το δέχεται και δεν έχει κανένα νόημα να το κουράζουμε περαιτέρω.
4. Ηθικό δίδαγμα
- Γνώση γεμάτη σοφία είναι να ξέρεις πότε να πεις «ΟΧΙ».
- Ένας έξοχος τρόπος να πεις «ΟΧΙ» αποτελεσματικά, είναι να πεις «Ναι» με προϋποθέσεις που είναι απόλυτα ευθυγραμμισμένες με τις δικές σου αρχές — κι εντελώς ανεπιθύμητες από το άλλο μέρος. Έτσι δουλεύει ένας πραγματικός επαγγελματίας.
- Ένας άλλος τρόπος να πεις «ΟΧΙ» (εφόσον σε παίρνει), είναι να πεις «Ναι» που θα σημαίνει «Ίσως» και που θα μετασχηματιστεί σε αέναη αναβολή — δεν είναι όμως επαγγελματική μια τέτοια αντιμετώπιση, και συμβουλεύω την αποφυγή της.
- Φυσικά, καλό είναι να μπορείτε να πείτε και «ΟΧΙ» ευθέως, σαφώς, καθαρά και καταπρόσωπο (οι περισσότεροι άνθρωποι αδυνατούν και/ή το αποφεύγουν).
