11-6-2013: Κλείνει η ΕΡΤ
- Thread starter oliver_twisted
- Start date
Είναι η κατά ΕΛΕΤΟ ορολογία: broadcast = ευρυεκπέμπω. Εδώ, στη Λέξι.
Παρακολουθώ συνέχεια (όσες ώρες είμαι στον υπολογιστή) τη μετάδοση, τώρα από το nerit.gr. Σήμερα είναι πιο προσεκτικοί οι παρουσιαστές, λιγότερο εκνευρισμένοι ή συναισθηματικά φορτισμένοι.
Ακούω πού και πού, από προσκεκλημένους συνήθως, το άσχετο: «Ούτε χούντες δεν έχουν κλείσει τη δημόσια τηλεόραση». Μα ξέρουμε ότι δεν χρειάζεται. Οι χούντες χρησιμοποιούν τη δημόσια τηλεόραση, με δικούς τους ανθρώπους, με καταπίεση, με τρομοκρατία, κάπως. Ανοιχτό ήταν το ΕΙΡΤ στα χρόνια της χούντας και έκανε τη δουλειά των συνταγματαρχών ενώ παίζανε κλεφτοπόλεμο με τη λογοκρισία όσοι θέλανε να πουν κάτι διαφορετικό (μίλησε σχετικά ο Γιώργος Μιχαλακόπουλος για τις ταλαιπωρίες τους όταν ήθελαν να βγάλουν κάποια πιο αιχμηρά επεισόδια της σειράς Εκείνος κι εκείνος — αναφέρθηκε ειδικότερα στο Αυγό του 1972). Αυτά που κλείνουν στα αυταρχικά καθεστώτα είναι τα ιδιωτικά ΜΜΕ, όχι τα κρατικά. Αν ξέρετε π.χ. περιπτώσεις σοσιαλιστικών καθεστώτων όπου λειτουργούν ή λειτουργούσαν ανεξάρτητα ΜΜΕ, θα ήθελα να τις μάθω.
Κάτι που επίσης επισήμανα από την αρχή είναι ότι η ειδησεογραφική συσκότιση των ημερών οφείλεται στην απεργία. Έτσι περιέργως δεν έχουμε «φίμωση της ΕΡΤ», αλλά φίμωση όλων των άλλων. Αυτά για να ακριβολογούμε.
Η βλακεία των υπεύθυνων για την απόφαση για το κλείσιμο της ΕΡΤ και την όλη μεθόδευση είναι ότι δεν σκέφτηκαν την αντίδραση κάθε φιλελεύθερου πολίτη, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Και τώρα τι θα κάνουν; Θα στείλουν τα ΜΑΤ να εκκενώσουν τους χώρους;
Είμαι περίεργος αν είναι ικανοί να βρουν μια λύση που θα μπορεί για όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές να είναι η μικρότερη δυνατή χασούρα. Υπάρχουν άνθρωποι που εκτιμούν τους πολιτικούς που μπορούν να βγουν και να πουν «Κάναμε λάθος και θα το διορθώσουμε». Έχουμε χορτάσει από αλαζόνες πολιτικούς που νομίζουν ότι όλα τα κάνουν ή τα κάνανε σωστά. Μακάρι να μπορούσαν να βάλουν όλοι νερό στο κρασί τους και να δουν την υπόθεση με καθαρή ματιά. Δεν αποκλείεται να μας μείνει κάτι πολύ καλύτερο απ’ ό,τι είχαμε ως τώρα.
Ακούω πού και πού, από προσκεκλημένους συνήθως, το άσχετο: «Ούτε χούντες δεν έχουν κλείσει τη δημόσια τηλεόραση». Μα ξέρουμε ότι δεν χρειάζεται. Οι χούντες χρησιμοποιούν τη δημόσια τηλεόραση, με δικούς τους ανθρώπους, με καταπίεση, με τρομοκρατία, κάπως. Ανοιχτό ήταν το ΕΙΡΤ στα χρόνια της χούντας και έκανε τη δουλειά των συνταγματαρχών ενώ παίζανε κλεφτοπόλεμο με τη λογοκρισία όσοι θέλανε να πουν κάτι διαφορετικό (μίλησε σχετικά ο Γιώργος Μιχαλακόπουλος για τις ταλαιπωρίες τους όταν ήθελαν να βγάλουν κάποια πιο αιχμηρά επεισόδια της σειράς Εκείνος κι εκείνος — αναφέρθηκε ειδικότερα στο Αυγό του 1972). Αυτά που κλείνουν στα αυταρχικά καθεστώτα είναι τα ιδιωτικά ΜΜΕ, όχι τα κρατικά. Αν ξέρετε π.χ. περιπτώσεις σοσιαλιστικών καθεστώτων όπου λειτουργούν ή λειτουργούσαν ανεξάρτητα ΜΜΕ, θα ήθελα να τις μάθω.
Κάτι που επίσης επισήμανα από την αρχή είναι ότι η ειδησεογραφική συσκότιση των ημερών οφείλεται στην απεργία. Έτσι περιέργως δεν έχουμε «φίμωση της ΕΡΤ», αλλά φίμωση όλων των άλλων. Αυτά για να ακριβολογούμε.
Η βλακεία των υπεύθυνων για την απόφαση για το κλείσιμο της ΕΡΤ και την όλη μεθόδευση είναι ότι δεν σκέφτηκαν την αντίδραση κάθε φιλελεύθερου πολίτη, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Και τώρα τι θα κάνουν; Θα στείλουν τα ΜΑΤ να εκκενώσουν τους χώρους;
Είμαι περίεργος αν είναι ικανοί να βρουν μια λύση που θα μπορεί για όλες τις εμπλεκόμενες πλευρές να είναι η μικρότερη δυνατή χασούρα. Υπάρχουν άνθρωποι που εκτιμούν τους πολιτικούς που μπορούν να βγουν και να πουν «Κάναμε λάθος και θα το διορθώσουμε». Έχουμε χορτάσει από αλαζόνες πολιτικούς που νομίζουν ότι όλα τα κάνουν ή τα κάνανε σωστά. Μακάρι να μπορούσαν να βάλουν όλοι νερό στο κρασί τους και να δουν την υπόθεση με καθαρή ματιά. Δεν αποκλείεται να μας μείνει κάτι πολύ καλύτερο απ’ ό,τι είχαμε ως τώρα.
Έχει όμως νόημα η φράση «ανεξάρτητα ΜΜΕ» χωρίς να προσδιορίσεις από τι ή από ποιον είναι ανεξάρτητα; Μπορεί να υπάρχουν ιδιωτικά ΜΜΕ ανεξάρτητα/μη συνδεδεμένα με ιδιωτικά συμφέροντα; Π.χ. τα κανάλια εφοπλιστών είναι «ανεξάρτητα» από τα συμφέροντα των εφοπλιστών;
Φυσικά και έχει νόημα. Ανεξάρτητα σημαίνει εδώ εταιρικά διαφανή ως προς την ιδιοκτησία και τις πρακτικές τους. Δεν μιλάμε για το θεωρητικό κατασκεύασμα, την ιδανική σοσιαλιστική κατάσταση όπου έτσι κι αλλιώς δεν υπάρχουν ούτε ιδιωτικά συμφέροντα, ούτε εφοπλιστές. Στον πραγματικό κόσμο, ξέρουμε ότι οι ιδιωτικές επιχειρήσεις εκπροσωπούν τους ιδιοκτήτες τους (εταιρική διαφάνεια), άρα κρίνονται αναλόγως. Όταν το ένα κανάλι παίζει φιλανθρωπικά και το άλλο ελαφρολαϊκά, ξέρουμε το γιατί γίνεται αυτό. Όταν ένα ιδιωτικό κανάλι προβάλλει την αναγκαιότητα του τάδε μεγάλου έργου, υποψιαζόμαστε ότι εκτός από πραγματικές ανησυχίες μπορεί να υπάρχουν και οικονομικά συμφέροντα. Όταν προβάλλουν τον έναν πολιτικό αντί για τον άλλον, καταλαβαίνουμε ότι έχουν σχέσεις κατανόησης.
Όταν όμως ένα δημόσιο κανάλι παίζει το Α θέμα αντί για το Β, τότε, στην Ελλάδα τουλάχιστον, πιθανότατα και αλλού, έχει αποδειχτεί ότι μπορεί να μην ξέρουμε τον λόγο. Είναι πολιτικός, οικονομικός, προσωπικός; Γι' αυτό και έχουν μπει π.χ. ρυθμίσεις με το υποδεκάμετρο στα πολιτικά. Γι' αυτό και μέχρι την προηγούμενη βδομάδα ακούγονταν τα μύρια όσα για την ΕΡΤ, από παντού. Και ίσως γι' αυτό έχει επιβληθεί συσκότιση στην ενημέρωση· για να σταματήσουν να ακούγονται κάποια από αυτά, όπως π.χ. γιατί χρειάζονταν τα έξι λογιστήρια και αν μπορούσε κάποιος να πληρώνεται ξεχωριστά για (διαφορετικές, δεν λέω) υπηρεσίες προς την ΕΡΤ.
Τελικά αυτό με τα έξι λογιστήρια ισχύει; Έχουμε κάποια σοβαρή πηγή; Αν ναι, θα είναι θαύμα! Η μοναδική πρόταση στην ανακοίνωση του Κεδίκογλου που δεν ήταν ψέμα.
Δεν το ξέρω. Δεν έχω διαβάσει διάψευση. Κι εμένα, τερατώδες μου φαίνεται, αλλά όχι απίθανο καθώς αυξανόταν κάθε τομέας ή κανάλι ή οτιδήποτε, να έφτιαξε και το δικό του λογιστήριο.
Κοίτα κι εμένα δεν μου φαίνεται απίστευτο, για κρατικό φορέα μιλάμε έτσι κι αλλιώς, αλλά ήταν δίπλα στο "περιοδικό χωρίς αναγνώστες", στην "αθροιστικά μισή τηλεθέαση από το μέσο εμπορικό κανάλι" και στα "μουσικά σύνολα που κάνουν τρεις συναυλίες τον χρόνο". Ακόμα κι αν ισχύει, περιμένω επίσημη πηγή, γιατί την ιστορία με τον λύκο και τον ψεύτη βοσκό την ξέρουμε όλοι.
SBE
¥
ΟΚ, δεν τους ικανοποιούσε η υπάρχουσα ορολογία, φαίνεται. Υποθέτω όμως ότι δεν άνοιξε κανένας τους το λεξικό να δει ότι η λέξη broadcast προέρχεται από την αγροτική ζωή και σημαίνει διασπορά- στην είσοδο του κεντρικού κτιρίου του μπιμπισί, που χτίστηκε τη δεκαετία του '30, υπάρχει το άγαλμα του Σπορέα, που συμβολίζει τη διασπορά ειδήσεων.
Έξι λογιστήρια: πιθανόν να υπάρχει ένα στη Θεσσαλονίκη, ένα για την τηλεόραση, ένα για το ραδιόφωνο, ένα για τους επαρχιακούς σταθμούς κλπ. Κι είμαι σίγουρη ότι έχουν δουλειά, αλλά θα έχουν και αργόσχολους.
Παρεμπιπτόντως, η περίπτωση να μην είναι ένα ιδιωτικό κανάλι ιδιοκτησία κάποιου επιχειρηματία αλλά να είναι π.χ. μη κερδοσκοπικό ίδρυμα δεν μετράει καθόλου;
Γλωσσικό είναι το φόρουμ και εύστοχο το σχόλιο. Θα έπρεπε να γράψω «μη κρατικά».
MelidonisM
New member
κομμουνίστρια και η Θάτσερ που διατήρησε το BCC με τους 23000 υπαλλήλους!
panadeli
¥
Η Θάτσερ μάλλον ήταν αρκετά έξυπνη ώστε να μην ανοίξει μέτωπο με τους δημοσιογράφους.
Το θέμα δεν ήταν αξιακό, αλλά πρακτικό.
bernardina
Moderator
Βλέπω πιο πάνω κάμποσα σχόλια να θίγουν το ζήτημα της ανεξαρτησίας των μέσων ενημέρωσης και αναρωτιέμαι μήπως αναζητούμε κι εμείς έναν πιο τερατώδη μύθο από τους μύθους που μας ταΐζουν κάθε τόσο από κάθε μπάντα. Αυτόν της αντικειμενικότητας, που υποκρύπτεται πίσω από τη λέξη "ανεξαρτησία".
Ξανανοίγω το κλασικό ανάγνωσμα Η Σημειολογία στην Καθημερινή Ζωή, του Ουμπέρτο Έκο, και ξαναδιαβάζω τα οικεία αποσπάσματα -και βλέπω πόσο λίγα πράγματα έχουν αλλάξει από τότε που γράφτηκε. Στην ουσία απολύτως τίποτα: τις περισσότερες φορές αρκεί να αντικαταστήσουμε τη λέξη εφημερίδα ή ραδιόφωνο με τη λέξη τηλεόραση και ίντερνετ, και πάλι όχι πάντα. Κατά βάθος μάλλον μόνο η τελευταία είναι ανύπαρκτη στο βιβλίο, αφού κυκλοφόρησε το 1979.
Και αναρωτιέμαι πόσο άλλαξε, πόσο ωρίμασε ο αναγνώστης/ακροατής/τηλεθεατής/χρήστης όλα αυτά τα χρόνια που υπάρχουν τα μαζικά μέσα επικοινωνίας, πόσο άλλαξαν οι ανάγκες του, πόσο πιο υποψιασμένος έγινε, πόσο πιο εκλεκτικός, πόσο λιγότερο πρόθυμος να καταπιεί αμάσητο ό,τι τον ταΐζουν, πόσο λιγότερο επιρρεπής στο να πιστέψει την "αλήθεια" των "δικών του" και να απορρίψει την "αλήθεια" των "άλλων". Πόσο πιο ενημερωμένος και, εντέλει, πιο "σοφός"...
Είναι έξυπνο να μιλάμε για ανεξαρτησία και αντικειμενικότητα των Μέσων; Έχει κανένα νόημα; Να το συζητήσουμε. Γιατί ποιος από μας δεν ξέρει τι, πάνω κάτω, θ' ακούσει στο δελτίο ειδήσεων του τάδε ραδιοσταθμού και του δείνα καναλιού; Σε ποιον έχουν διαφύγει οι σταθερές του κάθε μέσου (και δεν μιλάω για τις ιδεοληψίες του κάθε βαρεμένου τηλεβιβλιοπώλη, μιλάω για "σοβαρούς" δημοσιογράφους"). Ποιος θα τολμήσει να μη μεταδώσει το καθημερινό μαγκαζίνο δραστηριοτήτων της κυρίας Βαρδινογιάννη; Ποιος θα τολμήσει να μη διαφημίσει το καινούργιο συγγραφικοθεατρικό μεγαλούργημα της κυρίας Κυριακού; Ποιος θα τολμήσει να μη μοιραστεί με τους θεατές του την οικολογική ατζέντα του κυρίου Αλαφούζου; Ποιος θα κάνει την αποκοτιά να περάσει άλλη γραμμή από αυτή της ΚΕ του κόμματος; Και ποιος βαυκαλίζεται πιστεύοντας ότι θα μάθει Την Αλήθεια από ένα πάνελ, όσο αντιπροσωπευτικό κι αν είναι (και -κυρίως- πόσο θα καταφέρει να ακούσει καθαρά έστω και μία φράση μέσα στις φωνασκίες όταν ζεσταίνονται τα πράγματα) απλώς και μόνο επειδή φιλοξενείται σε "δημόσιο" μέσο;
Ξαναδιαβάζω στον Έκο: Όλα αυτά δεν έχουν καμιά σχέση με την αντικειμενικότητα. Γιατί όταν μιλάμε για αντικειμενικότητα υπονοούμε ότι η είδηση μάς δίνει την εικόνα της πραγματικότητας "έτσι όπως είναι" και ότι η εφημερίδα που είναι γεμάτη ειδήσεις, είναι η σφαιρική εικόνα της πραγματικότητας στο σύνολο της... Όμως, αν εκείνη τη μέρα δημοσίεψε την είδηση (Χ) αλλά αγνόησε την είδηση (Ψ) (και ήταν μοιραίο, γιατί μια εφημερίδα δεν μπορεί να περιλάβει το σύμπαν) η εφημερίδα αντικατόπτρισε τον τρόπο επιλογής, μέσα από το σύμπαν, των πραγμάτων που κατά τη γνώμη των δημοσιογράφων της (!) "αποτελούν την πραγματικότητα". Αυτό, βέβαια, δεν είναι κακό, είναι ανθρώπινο και λογικό. Αρκεί να μην το κρύβουμε από το κοινό. Ο μύθος της αντικειμενικότητας τού το κρύβει, και καμιά φορά το κρύβει και από το δημοσιογράφο. Απ' αυτή την άποψη, είναι μια εκδήλωση ψευδοϊδεολογίας. Ενάντια σ' αυτή την ιδεολογία πρέπει να αγωνιστεί η δημοσιογραφία αν θέλει να είναι δημοκρατική δημοσιογραφία. Δηλαδή, κατά τη γνώμη μου, το καθήκον του δημοσιογράφου δεν είναι να πείσει τον αναγνώστη ότι αυτός λέει την αλήθεια, αλλά να τον προειδοποιήσει ότι αυτός λέει τη "δική του" αλήθεια. Ότι υπάρχουν όμως κι άλλες".
Μπορεί σε πρώτη ανάγνωση όλ' αυτά να φαίνονται απλούστατα, λογικά, ευνόητα, έως και κοινότοπα. Μπορεί να τα συζητάμε καθημερινά μεταξύ μας και να στηλιτεύουμε τα πιο εξόφθαλμα, γελοία ή εξοργιστικά παραδείγματα καταστρατήγησης της αντικειμενικότητας. Πόσο γελάμε με τους λιβανωτούς που βγάζουν μάτι ή οργιζόμαστε με την τρισάθλια κατάμουτρη προπαγάνδα που κάνει το άσπρο μαύρο και τον βάτραχο πρίγκηπα.
Ας αναλογιστούμε, όμως, πόσο —στην πράξη— την καταστρατηγούμε εμείς οι ίδιοι ως αποδέκτες (ήμουν έτοιμη να γράψω καταναλωτές και δαγκώθηκα) ειδήσεων, δρώντας και αντιδρώντας σύμφωνα με τα δικά μας στερεότυπα. Κι ας κάνουμε καμιά φορά την αυτοκριτική μας αναλαμβάνοντας την ευθύνη για τη διαιώνιση αυτού του μύθου (της αντικειμενικότητας), ως the receiving end αυτού που λέγεται ενημέρωση.
Και τότε, τι πρέπει να κάνουμε; Να μην ακούμε ειδήσεις; Ξέχωρα που είναι κι αυτή μια επιλογή, ας σκεφτούμε κάτι λιγότερο αναχωρητικό...
Ένα κεφαλαιάκι στο βιβλίο του Έκο έχει τον ωραίο τίτλο Γίνε Άπιστος Θωμάς.
Κάποτε, σε μια στιγμή αγανάκτησης, είχα πει πως απ' όποια είδηση ακούω θα πετάω αυτομάτως τα μισά και τα υπόλοιπα θα τα παίρνω cum grano salis --συχνά με ολόκληρο τσουβάλι salis. Πράγμα ιδιαίτερα χρήσιμο όταν η πηγή δεν εμπνέει και τόση εμπιστοσύνη.
Το θέμα είναι: πώς ξέρεις ποια μισά να πετάξεις και ποια να καταναλώσεις με επιφύλαξη; Και μάλιστα χωρίς να καταντήσεις ψεκασμένος που βλέπει παντού μόνο εχθρούς, συνωμοσίες και σκοτεινά κέντρα που απεργάζονται νυχθημερόν το χαμό σου; Με δεδομένο ότι η ιδανική περίπτωση που λέγεται Ανεξάρτητο και Αντικειμενικό Μέσο Ενημέρωσης υπάρχει μόνο στα ρόδινα όνειρά σου για μια ιδανική κοινωνία; Και ξέρεις ότι το κάθε μέσο έχει ιδιοκτήτη/ες, ατζέντα, συμφέροντα, διαφημιζόμενους, χορηγούς...με άλλα λόγια είναι αφενός ένα σουπερμάρκετ και αφετέρου ένα απλό όργανο προπαγάνδας, άλλοτε τυλιγμένης σε χρυσόχαρτα, φτερά και πούπουλα και άλλοτε σε ταγέρ και γραβάτες σοβαροφάνειας ή επιμελώς ατημέλητης λεβέντικης θωριάς; Και πως, στην τελική,νόμος είδηση είναι το δίκιο συμφέρον του ιδιοκτήτη του;
Μάλλον θα πρέπει τελικά να αποδεχτούμε —και να το πάρουμε απόφαση ότι αποδεχόμαστε— "κάτι σαν αλήθεια". Κάτι σαν είδηση, κάτι σαν γεγονός, κάτι σαν άποψη. Ότι ο καθένας μας κατά περίσταση και όχι πάντα κατέχει μια φέτα της αλήθειας, άλλος μικρότερη άλλος μεγαλύτερη. Και μερικοί ούτε ψίχουλο, αλλά αυτό είναι άλλο θέμα...
Γιατί όπως έλεγε και ένας σοφός άνθρωπος που δεν υπάρχει πια (και η απουσία του είναι αισθητότατη): "Παιδιά, ψυχραιμία, γιατί μπορεί να κάνουμε και λάθος".
Βέβαια, για άλλο λόγο το έλεγε, αλλά...
Ξανανοίγω το κλασικό ανάγνωσμα Η Σημειολογία στην Καθημερινή Ζωή, του Ουμπέρτο Έκο, και ξαναδιαβάζω τα οικεία αποσπάσματα -και βλέπω πόσο λίγα πράγματα έχουν αλλάξει από τότε που γράφτηκε. Στην ουσία απολύτως τίποτα: τις περισσότερες φορές αρκεί να αντικαταστήσουμε τη λέξη εφημερίδα ή ραδιόφωνο με τη λέξη τηλεόραση και ίντερνετ, και πάλι όχι πάντα. Κατά βάθος μάλλον μόνο η τελευταία είναι ανύπαρκτη στο βιβλίο, αφού κυκλοφόρησε το 1979.
Και αναρωτιέμαι πόσο άλλαξε, πόσο ωρίμασε ο αναγνώστης/ακροατής/τηλεθεατής/χρήστης όλα αυτά τα χρόνια που υπάρχουν τα μαζικά μέσα επικοινωνίας, πόσο άλλαξαν οι ανάγκες του, πόσο πιο υποψιασμένος έγινε, πόσο πιο εκλεκτικός, πόσο λιγότερο πρόθυμος να καταπιεί αμάσητο ό,τι τον ταΐζουν, πόσο λιγότερο επιρρεπής στο να πιστέψει την "αλήθεια" των "δικών του" και να απορρίψει την "αλήθεια" των "άλλων". Πόσο πιο ενημερωμένος και, εντέλει, πιο "σοφός"...
Είναι έξυπνο να μιλάμε για ανεξαρτησία και αντικειμενικότητα των Μέσων; Έχει κανένα νόημα; Να το συζητήσουμε. Γιατί ποιος από μας δεν ξέρει τι, πάνω κάτω, θ' ακούσει στο δελτίο ειδήσεων του τάδε ραδιοσταθμού και του δείνα καναλιού; Σε ποιον έχουν διαφύγει οι σταθερές του κάθε μέσου (και δεν μιλάω για τις ιδεοληψίες του κάθε βαρεμένου τηλεβιβλιοπώλη, μιλάω για "σοβαρούς" δημοσιογράφους"). Ποιος θα τολμήσει να μη μεταδώσει το καθημερινό μαγκαζίνο δραστηριοτήτων της κυρίας Βαρδινογιάννη; Ποιος θα τολμήσει να μη διαφημίσει το καινούργιο συγγραφικοθεατρικό μεγαλούργημα της κυρίας Κυριακού; Ποιος θα τολμήσει να μη μοιραστεί με τους θεατές του την οικολογική ατζέντα του κυρίου Αλαφούζου; Ποιος θα κάνει την αποκοτιά να περάσει άλλη γραμμή από αυτή της ΚΕ του κόμματος; Και ποιος βαυκαλίζεται πιστεύοντας ότι θα μάθει Την Αλήθεια από ένα πάνελ, όσο αντιπροσωπευτικό κι αν είναι (και -κυρίως- πόσο θα καταφέρει να ακούσει καθαρά έστω και μία φράση μέσα στις φωνασκίες όταν ζεσταίνονται τα πράγματα) απλώς και μόνο επειδή φιλοξενείται σε "δημόσιο" μέσο;
Ξαναδιαβάζω στον Έκο: Όλα αυτά δεν έχουν καμιά σχέση με την αντικειμενικότητα. Γιατί όταν μιλάμε για αντικειμενικότητα υπονοούμε ότι η είδηση μάς δίνει την εικόνα της πραγματικότητας "έτσι όπως είναι" και ότι η εφημερίδα που είναι γεμάτη ειδήσεις, είναι η σφαιρική εικόνα της πραγματικότητας στο σύνολο της... Όμως, αν εκείνη τη μέρα δημοσίεψε την είδηση (Χ) αλλά αγνόησε την είδηση (Ψ) (και ήταν μοιραίο, γιατί μια εφημερίδα δεν μπορεί να περιλάβει το σύμπαν) η εφημερίδα αντικατόπτρισε τον τρόπο επιλογής, μέσα από το σύμπαν, των πραγμάτων που κατά τη γνώμη των δημοσιογράφων της (!) "αποτελούν την πραγματικότητα". Αυτό, βέβαια, δεν είναι κακό, είναι ανθρώπινο και λογικό. Αρκεί να μην το κρύβουμε από το κοινό. Ο μύθος της αντικειμενικότητας τού το κρύβει, και καμιά φορά το κρύβει και από το δημοσιογράφο. Απ' αυτή την άποψη, είναι μια εκδήλωση ψευδοϊδεολογίας. Ενάντια σ' αυτή την ιδεολογία πρέπει να αγωνιστεί η δημοσιογραφία αν θέλει να είναι δημοκρατική δημοσιογραφία. Δηλαδή, κατά τη γνώμη μου, το καθήκον του δημοσιογράφου δεν είναι να πείσει τον αναγνώστη ότι αυτός λέει την αλήθεια, αλλά να τον προειδοποιήσει ότι αυτός λέει τη "δική του" αλήθεια. Ότι υπάρχουν όμως κι άλλες".
Μπορεί σε πρώτη ανάγνωση όλ' αυτά να φαίνονται απλούστατα, λογικά, ευνόητα, έως και κοινότοπα. Μπορεί να τα συζητάμε καθημερινά μεταξύ μας και να στηλιτεύουμε τα πιο εξόφθαλμα, γελοία ή εξοργιστικά παραδείγματα καταστρατήγησης της αντικειμενικότητας. Πόσο γελάμε με τους λιβανωτούς που βγάζουν μάτι ή οργιζόμαστε με την τρισάθλια κατάμουτρη προπαγάνδα που κάνει το άσπρο μαύρο και τον βάτραχο πρίγκηπα.
Ας αναλογιστούμε, όμως, πόσο —στην πράξη— την καταστρατηγούμε εμείς οι ίδιοι ως αποδέκτες (ήμουν έτοιμη να γράψω καταναλωτές και δαγκώθηκα) ειδήσεων, δρώντας και αντιδρώντας σύμφωνα με τα δικά μας στερεότυπα. Κι ας κάνουμε καμιά φορά την αυτοκριτική μας αναλαμβάνοντας την ευθύνη για τη διαιώνιση αυτού του μύθου (της αντικειμενικότητας), ως the receiving end αυτού που λέγεται ενημέρωση.
Και τότε, τι πρέπει να κάνουμε; Να μην ακούμε ειδήσεις; Ξέχωρα που είναι κι αυτή μια επιλογή, ας σκεφτούμε κάτι λιγότερο αναχωρητικό...
Ένα κεφαλαιάκι στο βιβλίο του Έκο έχει τον ωραίο τίτλο Γίνε Άπιστος Θωμάς.
Κάποτε, σε μια στιγμή αγανάκτησης, είχα πει πως απ' όποια είδηση ακούω θα πετάω αυτομάτως τα μισά και τα υπόλοιπα θα τα παίρνω cum grano salis --συχνά με ολόκληρο τσουβάλι salis. Πράγμα ιδιαίτερα χρήσιμο όταν η πηγή δεν εμπνέει και τόση εμπιστοσύνη.
Το θέμα είναι: πώς ξέρεις ποια μισά να πετάξεις και ποια να καταναλώσεις με επιφύλαξη; Και μάλιστα χωρίς να καταντήσεις ψεκασμένος που βλέπει παντού μόνο εχθρούς, συνωμοσίες και σκοτεινά κέντρα που απεργάζονται νυχθημερόν το χαμό σου; Με δεδομένο ότι η ιδανική περίπτωση που λέγεται Ανεξάρτητο και Αντικειμενικό Μέσο Ενημέρωσης υπάρχει μόνο στα ρόδινα όνειρά σου για μια ιδανική κοινωνία; Και ξέρεις ότι το κάθε μέσο έχει ιδιοκτήτη/ες, ατζέντα, συμφέροντα, διαφημιζόμενους, χορηγούς...με άλλα λόγια είναι αφενός ένα σουπερμάρκετ και αφετέρου ένα απλό όργανο προπαγάνδας, άλλοτε τυλιγμένης σε χρυσόχαρτα, φτερά και πούπουλα και άλλοτε σε ταγέρ και γραβάτες σοβαροφάνειας ή επιμελώς ατημέλητης λεβέντικης θωριάς; Και πως, στην τελική,
Μάλλον θα πρέπει τελικά να αποδεχτούμε —και να το πάρουμε απόφαση ότι αποδεχόμαστε— "κάτι σαν αλήθεια". Κάτι σαν είδηση, κάτι σαν γεγονός, κάτι σαν άποψη. Ότι ο καθένας μας κατά περίσταση και όχι πάντα κατέχει μια φέτα της αλήθειας, άλλος μικρότερη άλλος μεγαλύτερη. Και μερικοί ούτε ψίχουλο, αλλά αυτό είναι άλλο θέμα...
Γιατί όπως έλεγε και ένας σοφός άνθρωπος που δεν υπάρχει πια (και η απουσία του είναι αισθητότατη): "Παιδιά, ψυχραιμία, γιατί μπορεί να κάνουμε και λάθος".
Βέβαια, για άλλο λόγο το έλεγε, αλλά...
bernardina
Moderator
Μανούλα μου, δεν είχα καταλάβει ότι βγήκε τριπλόφαρδο Πειραϊκής-Πατραϊκής.
Σόρι, γκάιζ!
Σόρι, γκάιζ! 
Όλα ωραία, αγαπητή Μπέρνι, μία παρατήρηση:
την εποχή του κρατικού μονοπωλίου στην τηλεόραση όλοι σχεδόν ξέρανε ότι έπρεπε να φιλτράρουν τις ειδήσεις με έναν συγκεκριμένο τρόπο, διαβάζοντας ανάμεσα ή πίσω από τις γραμμές και τις ανακοινώσεις. Το πρόβλημα αφορούσε κυρίως την είδηση που δεν σου λέγανε καν και δεν μπορούσες να μάθεις από αλλού. Στην εποχή των ιδιωτικών καναλιών το φιλτράρισμα είναι πιο δύσκολο. Πόσες και πόσες φορές ενημερωμένοι και υποψιασμένοι άνθρωποι δεν έχουν αναφωνήσει έκπληκτοι μαθαίνοντας ποιο (άλλο) συμφέρον, που ούτε καν είχαν φανταστεί, βρίσκεται πίσω από το τάδε ή το δείνα κανάλι.
Δεν λέω φυσικά ότι γι' αυτό πρέπει να υπάρχει ΕΡΤ. (Το ότι πρέπει να υπάρχει ΕΡΤ και ότι είμαι εναντίον αυτού του καραγκιοζιλικού είναι ξεκάθαρο)
Το λέω έτσι... για να γένεται λόγος.
την εποχή του κρατικού μονοπωλίου στην τηλεόραση όλοι σχεδόν ξέρανε ότι έπρεπε να φιλτράρουν τις ειδήσεις με έναν συγκεκριμένο τρόπο, διαβάζοντας ανάμεσα ή πίσω από τις γραμμές και τις ανακοινώσεις. Το πρόβλημα αφορούσε κυρίως την είδηση που δεν σου λέγανε καν και δεν μπορούσες να μάθεις από αλλού. Στην εποχή των ιδιωτικών καναλιών το φιλτράρισμα είναι πιο δύσκολο. Πόσες και πόσες φορές ενημερωμένοι και υποψιασμένοι άνθρωποι δεν έχουν αναφωνήσει έκπληκτοι μαθαίνοντας ποιο (άλλο) συμφέρον, που ούτε καν είχαν φανταστεί, βρίσκεται πίσω από το τάδε ή το δείνα κανάλι.
Δεν λέω φυσικά ότι γι' αυτό πρέπει να υπάρχει ΕΡΤ. (Το ότι πρέπει να υπάρχει ΕΡΤ και ότι είμαι εναντίον αυτού του καραγκιοζιλικού είναι ξεκάθαρο)
Το λέω έτσι... για να γένεται λόγος.
bernardina
Moderator
Φυσικά συμφωνώ! Και παράλειψή μου που στο ανωτέρω σεντονάκι, ανάμεσα στους λογής λογής ιδιοκτήτες των μέσων, δεν συμπεριέλαβα κατεξοχήν τους εκάστοτε κυβερνώντες. Μέγιστη παράλειψη
και σπεύδω να επανορθώσω, αλλά... είχα φτάσει στην ούγια ( )!
Μια μικρή προσθήκη στην ανάλυσή σου, αν επιτρέπεις, Μπέρνη.
Δεν είναι όλα ίδια όπως τότε, με την απλή προσθήκη του Ίντερνετ. Όταν έγραφε ο Έκο είχες μετρήσιμες επιλογές «ενημερωτικής αλήθειας» για να το πω έτσι. Τα ΜΜΕ ήταν πολλά ή λίγα (συνήθως λίγα), οι επιλογές αντίστοιχα λίγες ή και λιγότερες και σιγά σιγά, η κοσμοθεωρία σου σε οδηγούσε σε εκείνα που παρουσίαζαν την αλήθεια (ή όποιο μέρος της) σου ήταν πιο αρμονικό με αυτά που θεωρούσες σωστά. Στα δύσκολα γεγονότα, εκεί όπου οι πληροφορίες ήταν λιγοστές ή εκεί όπου τα πράγματα κρύβονταν μέσα σε αποχρώσεις του γκρίζου, το «σωστό» ΜΜΕ γινόταν ο φορέας της αυτοεπιβεβαιούμενης αλήθειας που είχες σχηματίσει ή σχημάτιζες μέσα σου.
Σήμερα, υπάρχει μια διαφορά. Με τις ατέλειωτες πληροφορίες και τα πληροφορίδια που γεμίζουν το Διαδίκτυο, ο καθένας μπορεί να ακολουθήσει δικούς του δρόμους και να σχηματίσει τη δική του, προσωπική αλήθεια. Και πάλι δεν υπάρχει η μια και μοναδική αλήθεια· υπάρχει όμως μια σαφής τάση η αλήθεια να μη μοιράζεται σε μερίδες από πάνω αλλά να συσσωματώνεται και να προωθείται από κάτω.
Πολύς κόσμος, σε όλα τα επίπεδα, δεν καταλαβαίνει αυτή την αλλαγή· δεν καταλαβαίνει αυτά τα μέσα. Από την άλλη, όσοι ήδη ζουν μέσα σε αυτό το νέο πλέγμα, δεν καταλαβαίνουν ότι ο υπόλοιπος κόσμος μένει πίσω και τους κοιτάζει με απορία. Νομίζω ότι η συζήτηση για την ΕΡΤ έχει πολλά στοιχεία και από τους δύο αυτούς κόσμους. Νομίζω ότι και πολλά από τα πολιτικά γεγονότα της ευρύτερης περιοχής μας έχουν έντονα στοιχεία και από τους δύο αυτούς κόσμους. Μια τεχνολογική πρωτοπορία που προσπαθεί να διαμορφώσει νέες συνολικές αλήθειες μέσω κοινωνικών δικτύων από κάτω και μεγάλες ομάδες πληθυσμού που δεν έχουν ανέβει ακόμη σε αυτό το τρένο ή μόλις τώρα άρχισαν να παίζουν με τα κουμπάκια — και δεν έχουν συντονίσει ακόμη τους κώδικες (τα πρωτόκολα, αν θέλεις) της επικοινωνίας τους.
Δεν είναι όλα ίδια όπως τότε, με την απλή προσθήκη του Ίντερνετ. Όταν έγραφε ο Έκο είχες μετρήσιμες επιλογές «ενημερωτικής αλήθειας» για να το πω έτσι. Τα ΜΜΕ ήταν πολλά ή λίγα (συνήθως λίγα), οι επιλογές αντίστοιχα λίγες ή και λιγότερες και σιγά σιγά, η κοσμοθεωρία σου σε οδηγούσε σε εκείνα που παρουσίαζαν την αλήθεια (ή όποιο μέρος της) σου ήταν πιο αρμονικό με αυτά που θεωρούσες σωστά. Στα δύσκολα γεγονότα, εκεί όπου οι πληροφορίες ήταν λιγοστές ή εκεί όπου τα πράγματα κρύβονταν μέσα σε αποχρώσεις του γκρίζου, το «σωστό» ΜΜΕ γινόταν ο φορέας της αυτοεπιβεβαιούμενης αλήθειας που είχες σχηματίσει ή σχημάτιζες μέσα σου.
Σήμερα, υπάρχει μια διαφορά. Με τις ατέλειωτες πληροφορίες και τα πληροφορίδια που γεμίζουν το Διαδίκτυο, ο καθένας μπορεί να ακολουθήσει δικούς του δρόμους και να σχηματίσει τη δική του, προσωπική αλήθεια. Και πάλι δεν υπάρχει η μια και μοναδική αλήθεια· υπάρχει όμως μια σαφής τάση η αλήθεια να μη μοιράζεται σε μερίδες από πάνω αλλά να συσσωματώνεται και να προωθείται από κάτω.
Πολύς κόσμος, σε όλα τα επίπεδα, δεν καταλαβαίνει αυτή την αλλαγή· δεν καταλαβαίνει αυτά τα μέσα. Από την άλλη, όσοι ήδη ζουν μέσα σε αυτό το νέο πλέγμα, δεν καταλαβαίνουν ότι ο υπόλοιπος κόσμος μένει πίσω και τους κοιτάζει με απορία. Νομίζω ότι η συζήτηση για την ΕΡΤ έχει πολλά στοιχεία και από τους δύο αυτούς κόσμους. Νομίζω ότι και πολλά από τα πολιτικά γεγονότα της ευρύτερης περιοχής μας έχουν έντονα στοιχεία και από τους δύο αυτούς κόσμους. Μια τεχνολογική πρωτοπορία που προσπαθεί να διαμορφώσει νέες συνολικές αλήθειες μέσω κοινωνικών δικτύων από κάτω και μεγάλες ομάδες πληθυσμού που δεν έχουν ανέβει ακόμη σε αυτό το τρένο ή μόλις τώρα άρχισαν να παίζουν με τα κουμπάκια — και δεν έχουν συντονίσει ακόμη τους κώδικες (τα πρωτόκολα, αν θέλεις) της επικοινωνίας τους.
Προσοχή! Προσοχή! Για να δείτε το πρόγραμμα των δημοσιογράφων της ΝΕΤ όταν η Digea φιμώνει τον 902
Με δεδομένο ότι η Digea κόβει τη μετάδοση του 902 μόλις εμφανιστεί εικόνα απο τη ΝΕΤ και με βάση τις χρονομετρήσεις που κάναμε προκύπτει ότι ο τηλεθεατής έχει 22 - 25 δευτερόλεπτα χρόνο για να δει εικόνα από την εκπομπή των εργαζομένων στη ΝΕΤ. Στα 22 - 25 δευτερόλεπτα η Digea παγώνει την εικόνα και εμφανίζονται οι γνωστές μπάρες.
Μόλις αρχίσουμε να εκπέμπουμε δικό μας πρόγραμμα, η digea αφαιρεί τις μπάρες.
Σ' αυτό το σημείο, λοιπόν, ο τηλεθεατής πρέπει να βρίσκεται σε εγρήγορση:
Μόλις ανοίγει το κύκλωμα για να φανεί η εκπομπή των εργαζομένων στη ΝΕΤ ο τηλεθεατής έχει 22-25 δευτερόλεπτα να ρίξει μια ματιά στα όσα συμβαίνουν στο ραδιομέγαρο, πριν η digea, δηλαδή οι μεγαλοκαναλάρχες ιδιοκτήτες της, ρίξουν πάλι μπάρες στην οθόνη.
Αυτή η εναλλαγή: πρόγραμμα 902 - μετάδοση απο ΝΕΤ - μπάρες digea - πρόγραμμα 902 - μετάδοση απο ΝΕΤ - μπάρες digea και τούμπαλιν συνεχίζεται στο διηνεκές.
Λεπτομέρεια: Μόλις η digea ρίξει μπάρες στη μετάδοση του 902 εμείς ανταποδίδουμε αρχίζοντας τη μετάδοση ενός μουσικού θέματος από τον Καραγκιόζη. Μόλις κατεβάσουν τις μπάρες συνεχίζουμε με κανονικό πρόγραμμα.
Δηλαδή ο τηλεθεατής έχει δύο στοιχεία που του εξασφαλίζουν ότι θα δει έστω και με διακοπές τη μετάδοση των εργαζομένων της ΝΕΤ:
1. Παρακολουθεί πότε παίζει το μουσικό θέμα του Καραγκιόζη (μ' αυτό μπαίνει σε εγρήγορση) και γνωρίζει ότι μετά από λίγο θα δει και τα 22- 25 δευτερόλεπτα απο τη μετάδοση των εργαζομένων στη ΝΕΤ.
2. Κρατά πατημένο το χρονόμετρο ώστε από τα 20 δευτερόλεπτα να προετοιμάζεται ψυχολογικά έτσι που να μη τσαντίζεται επειδη σε λίγο θα δει μπάρες στην οθόνη.
Το κρίσιμο είναι να παραμείνει συντονισμένος στον 902 κι αντί να του σπάνε τα νεύρα, να διασκεδάζει σκεπτόμενος τους τύπους στην κονσόλα της digea που κοντεύουν να βγάλουν κάλους στα δάκτυλα καθώς κάθε λίγο πρέπει να πατάνε το κουμπάκι που ρίχνει τις μπάρες.
Από το 902.gr (αλλά εμένα δεν μου λειτουργεί, οι μπάρες δεν φεύγουν).
Ε, ρε γλέντια! Γεια σου μπαμπάκο!
Με δεδομένο ότι η Digea κόβει τη μετάδοση του 902 μόλις εμφανιστεί εικόνα απο τη ΝΕΤ και με βάση τις χρονομετρήσεις που κάναμε προκύπτει ότι ο τηλεθεατής έχει 22 - 25 δευτερόλεπτα χρόνο για να δει εικόνα από την εκπομπή των εργαζομένων στη ΝΕΤ. Στα 22 - 25 δευτερόλεπτα η Digea παγώνει την εικόνα και εμφανίζονται οι γνωστές μπάρες.
Μόλις αρχίσουμε να εκπέμπουμε δικό μας πρόγραμμα, η digea αφαιρεί τις μπάρες.
Σ' αυτό το σημείο, λοιπόν, ο τηλεθεατής πρέπει να βρίσκεται σε εγρήγορση:
Μόλις ανοίγει το κύκλωμα για να φανεί η εκπομπή των εργαζομένων στη ΝΕΤ ο τηλεθεατής έχει 22-25 δευτερόλεπτα να ρίξει μια ματιά στα όσα συμβαίνουν στο ραδιομέγαρο, πριν η digea, δηλαδή οι μεγαλοκαναλάρχες ιδιοκτήτες της, ρίξουν πάλι μπάρες στην οθόνη.
Αυτή η εναλλαγή: πρόγραμμα 902 - μετάδοση απο ΝΕΤ - μπάρες digea - πρόγραμμα 902 - μετάδοση απο ΝΕΤ - μπάρες digea και τούμπαλιν συνεχίζεται στο διηνεκές.
Λεπτομέρεια: Μόλις η digea ρίξει μπάρες στη μετάδοση του 902 εμείς ανταποδίδουμε αρχίζοντας τη μετάδοση ενός μουσικού θέματος από τον Καραγκιόζη. Μόλις κατεβάσουν τις μπάρες συνεχίζουμε με κανονικό πρόγραμμα.
Δηλαδή ο τηλεθεατής έχει δύο στοιχεία που του εξασφαλίζουν ότι θα δει έστω και με διακοπές τη μετάδοση των εργαζομένων της ΝΕΤ:
1. Παρακολουθεί πότε παίζει το μουσικό θέμα του Καραγκιόζη (μ' αυτό μπαίνει σε εγρήγορση) και γνωρίζει ότι μετά από λίγο θα δει και τα 22- 25 δευτερόλεπτα απο τη μετάδοση των εργαζομένων στη ΝΕΤ.
2. Κρατά πατημένο το χρονόμετρο ώστε από τα 20 δευτερόλεπτα να προετοιμάζεται ψυχολογικά έτσι που να μη τσαντίζεται επειδη σε λίγο θα δει μπάρες στην οθόνη.
Το κρίσιμο είναι να παραμείνει συντονισμένος στον 902 κι αντί να του σπάνε τα νεύρα, να διασκεδάζει σκεπτόμενος τους τύπους στην κονσόλα της digea που κοντεύουν να βγάλουν κάλους στα δάκτυλα καθώς κάθε λίγο πρέπει να πατάνε το κουμπάκι που ρίχνει τις μπάρες.
Από το 902.gr (αλλά εμένα δεν μου λειτουργεί, οι μπάρες δεν φεύγουν).
Ε, ρε γλέντια! Γεια σου μπαμπάκο!
bernardina
Moderator
Όχι απλώς σου επιτρέπω, σε παρακαλώ να κάνεις την προσθήκη!
Όλα αυτά που γράφεις υπήρχαν στο πίσω μέρος του μυαλού μου όσο έραβα το σεντονάκι. Απλώς 1) θαπήγαινε πολύ μακριά η βαλίτσα γινόταν παπλωματοθήκη αν τα συμπεριλάμβανα κι αυτά 2) δεν τα είχα εξαρχής τόσο καθαρά και συγκροτημένα το μυαλό μου όπως εσύ και 3) είχα την αμυδρή φιλοδοξία να προκαλέσω μια συζήτηση γύρω από τα Μέσα και τη μετεξέλιξή τους (μπρρ αυτή η λέξη...).
Ναι, όντως, πάρα πολλά πράγματα έχουν αλλάξει από τότε που γράφτηκε η Σημειολογία, και τα παλιά ρεφλέξ είναι ακόμα ολοφάνερα στον τρόπο που πολλοί αντιμετωπίζουν το νέο Μέσο. Συχνά με όρους άλλων εποχών, κι αυτό φαίνεται.
Μμμμ. Ωραία κουβεντούλα πάει να γίνει. :)
Εδιτ: Ουπς! Τώρα είδα και την ανωτέρω καραγκιοζιλίκη. Ορέ πού πάμε ρε; Πού πάμε;
Όλα αυτά που γράφεις υπήρχαν στο πίσω μέρος του μυαλού μου όσο έραβα το σεντονάκι. Απλώς 1) θα
να προκαλέσω μια συζήτηση γύρω από τα Μέσα και τη μετεξέλιξή τους (μπρρ αυτή η λέξη...).Ναι, όντως, πάρα πολλά πράγματα έχουν αλλάξει από τότε που γράφτηκε η Σημειολογία, και τα παλιά ρεφλέξ είναι ακόμα ολοφάνερα στον τρόπο που πολλοί αντιμετωπίζουν το νέο Μέσο. Συχνά με όρους άλλων εποχών, κι αυτό φαίνεται.
Μμμμ. Ωραία κουβεντούλα πάει να γίνει. :)
Εδιτ: Ουπς! Τώρα είδα και την ανωτέρω καραγκιοζιλίκη. Ορέ πού πάμε ρε; Πού πάμε;