μπαχτσεβάνης ή μπαξεβάνης;
- Thread starter Earion
- Start date
Και συνεχίζω :inno:
καϊκτσής ή καϊξής ;
τουφεκτσής ή τουφεξής ;
και κάμποσα άλλα ...
και τέλος πάντων: Μπες Τσινάρ, Μπεχτσινάρ ή Μπεξινάρ;
:inno:
καϊκτσής ή καϊξής ;
τουφεκτσής ή τουφεξής ;
και κάμποσα άλλα ...
και τέλος πάντων: Μπες Τσινάρ, Μπεχτσινάρ ή Μπεξινάρ;
:inno:
Λύστε μου, με την ευκαιρία, και τι προτιμάτε από μπαταχτσής, μπατακτσής ή μπαταξής; (Το ΛΚΝ θέλει να του γράψεις μπατακτσής, τα άλλα δεν ξέρει να τα βρει...)
Κι όπως ήταν αναμενόμενο, ο παλιότερος τύπος απ' όλους είναι ο μπατακτζής.
http://www.lithoksou.net/p/leksiko-...-dimotiki-glossa-lekseis-poy-arxizoyn-apo-mpa
Η κατάληξη είναι -τζής (με το δικό μας τζ, το σημερινό), και στα τούρκικα, αν δεν απατώμαι, παραμένει πάντοτε αναλλοίωτη ό,τι σύμφωνο κι αν προηγείται. Στα ελληνικά άλλοι είναι πιο ανεκτικοί προς τα δυσπρόφερτα πλην ετυμολογικώς διαφανέστερα μπουζουκτζής, Παοκτζής, Πασοκτζής, άλλοι τα εξομαλύνουν ελαφρώς και τα κάνουν -κτσής (διότι η Ελληνική δεν αγαπά άηχα και ηχηρά σύμφωνα πλάι πλάι), και άλλοι τα εξομαλύνουν περισσότερο και τα κάνουν -ξής (διότι η Ελληνική επιπλέον προτιμά διαρκές+στιγμιαίο ή το αντίστροφο παρά δύο διαρκή ή δύο στιγμιαία). Παλιά θα ήταν θέμα διαλέκτου: οι διάλεκτοι των περιοχών που είχαν μεγαλύτερη επαφή με την τούρκικη γλώσσα θα είχαν υιοθετήσει περισσότερα δάνεια όχι μόνο λεξιλογικά αλλά και φωνολογικά. Σήμερα δεν παίζει μεν κάτι τέτοιο, και πάλι όμως πρόκειται κυρίως για λέξεις εκτός του εντελώς «κανονικού» λεξιλογίου: λίγο λαϊκές / λογοτεχνικές, λίγο προφορικές / αργκό, πάντως κάπως περιθωριακές.
Ο μπαχτσές / μπαξές (και ο μπαχτσεβάνης / μπαξεβάνης) είναι άλλη περίπτωση, γιατί δεν είναι προϊόν συγκόλλησης αλλά ακέραιη λέξη. Εκεί η επιλογή νομίζω ότι είναι κθαρά αισθητική: η ελληνική γλώσσα μπορεί να ανεχτεί το -χτσ-, διότι δεν αντιβαίνει σε κανένα κανόνα, όμως δε συνηθίζεται. Αν επιλέξεις να το διατηρήσεις, και άρα να μείνεις πιο κοντά στο τούρκικο ορίτζιναλ, κάνεις τη σπάνια επιλογή. Αφήνεις λοιπόν να διαφανεί μια τάση για νοσταλγία, οριενταλισμό κλπ.. Αν προτιμήσεις το -ξ- εκφράζεσαι πιο «αχρωμάτιστα», πιο «στάνταρ».
Ο μπαχτσές / μπαξές (και ο μπαχτσεβάνης / μπαξεβάνης) είναι άλλη περίπτωση, γιατί δεν είναι προϊόν συγκόλλησης αλλά ακέραιη λέξη. Εκεί η επιλογή νομίζω ότι είναι κθαρά αισθητική: η ελληνική γλώσσα μπορεί να ανεχτεί το -χτσ-, διότι δεν αντιβαίνει σε κανένα κανόνα, όμως δε συνηθίζεται. Αν επιλέξεις να το διατηρήσεις, και άρα να μείνεις πιο κοντά στο τούρκικο ορίτζιναλ, κάνεις τη σπάνια επιλογή. Αφήνεις λοιπόν να διαφανεί μια τάση για νοσταλγία, οριενταλισμό κλπ.. Αν προτιμήσεις το -ξ- εκφράζεσαι πιο «αχρωμάτιστα», πιο «στάνταρ».
Marinos
¥
Για την ακρίβεια, το -c- (τζ) γίνεται -ç- (τσ) μετά από τα σύμφωνα f, p, ş, ç, k, h, s, k και t. Μνημονικός κανόνας η φρασούλα Efe Paşa çok hasta (ο Εφέ Πασάς είναι πολύ άρρωστος -ο καημένος).
Marinos
¥
Ε, ναι, κυρίως ;)
Εγώ έχω ακούσει και Παοκτσής (πιο συχνά) και Παοκτζής (σπανιότερα). Αλλά μόνο Πασοκτσής, όχι το άλλο.
Να σας δώσω και άλλα; Βαρουχτσής ή Βαρουξής;
μπουλουκτσής ή μπουλουξής;
Ακ Χισάρ > Αξάριον
(ο μενεξές δεν παίζει: είναι από το menekse)
Περικλή, εγώ στη θέση σου δεν θα έκανα διάκριση μεταξύ --kçi και --hçi. Είναι τόσο κοντινά που καταλήγουν ίδια. Το ερώτημά μου το γενικό, προς όλους, είναι πώς αντιλαμβάνονται τη διαφορά (αν αντιλαμβάνονται καν ότι υπάρχει διαφορά) στη μεταφορά από την ξένη γλώσσα προς τα ελληνικά. Μερικοί, όπως φαίνεται, δεν θεωρούν ότι είναι άξια λόγου η διαφορά --κτσής / --ξής. Η δική σου ερμηνεία έχει ένα σκεπτικό που μου αρέσει.
Να σας δώσω και άλλα; Βαρουχτσής ή Βαρουξής;
μπουλουκτσής ή μπουλουξής;
Ακ Χισάρ > Αξάριον
(ο μενεξές δεν παίζει: είναι από το menekse)
Περικλή, εγώ στη θέση σου δεν θα έκανα διάκριση μεταξύ --kçi και --hçi. Είναι τόσο κοντινά που καταλήγουν ίδια. Το ερώτημά μου το γενικό, προς όλους, είναι πώς αντιλαμβάνονται τη διαφορά (αν αντιλαμβάνονται καν ότι υπάρχει διαφορά) στη μεταφορά από την ξένη γλώσσα προς τα ελληνικά. Μερικοί, όπως φαίνεται, δεν θεωρούν ότι είναι άξια λόγου η διαφορά --κτσής / --ξής. Η δική σου ερμηνεία έχει ένα σκεπτικό που μου αρέσει.
Νομίζω η διαφοροποίηση που επιχειρεί είναι η -ci/-cı (=-τζής) έναντι του -çi/-çı (=-τσής).
Το Παοκτζής είναι κεντροελληνικό-αθηναϊκό. Το γνήσια νότιο είναι Παοκατζής / Πασοκατζής.
