Αν κάνουμε μια «βόλτα» στο διαδίκτυο θα δούμε ότι έχουν γίνει αρκετές συζητήσεις μεταξύ συναδέλφων μεταφραστών σε παγκόσμιο επίπεδο σχετικά με τις μεταφραστικές μνήμες και, κυρίως, για τις περίφημες εκπτώσεις που «πρέπει» να παρέχει ο μεταφραστής όταν τις χρησιμοποιεί. Το ότι οι εκπτώσεις αυτές θεωρούνται πλέον κάτι δεδομένο δεν σημαίνει ότι δεν μπορείς να ασκήσεις κριτική σε αυτή την πρακτική. Μάλιστα στο εξωτερικό υπάρχουν συνάδελφοι μεταφραστές που αρνούνται να κάνουν εκπτώσεις με το σκεπτικό ότι έχουν κάνει μια επένδυση (αγοράζοντας διάφορα μεταφραστικά εργαλεία) και θα ήταν τουλάχιστον ανόητο εκ μέρους τους να μειώσουν την αμοιβή τους τη στιγμή που με αυτά τα εργαλεία μπορούν να παρέχουν μεταφράσεις καλής ποιότητας και σε σύντομο χρονικό διάστημα. Άλλοι πάλι παρέχουν εκπτώσεις κατά περίπτωση, π.χ. ανάλογα με τον όγκο ή τη δυσκολία ενός κειμένου. Το κείμενο του ΣΜΕΔ, λοιπόν, έκανε κάτι πολύ σημαντικό: ξεκίνησε κι εδώ στην Ελλάδα, έστω και καθυστερημένα, έναν δημόσιο διάλογο πάνω στις μεταφραστικές μνήμες, τόλμησε να πει κάποια πράγματα με το όνομά τους.
Τίποτα λοιπόν δεν πρέπει να θεωρείται δεδομένο ή ως κάτι που το διαμορφώνει γενικώς και αορίστως η αγορά. Η αγορά δεν είναι ένα μυθικό πλάσμα. Κομμάτι της αγοράς είμαστε και εμείς, οι εργαζόμενοι μεταφραστές, που απαιτούμε και διεκδικούμε καλύτερες συνθήκες εργασίας και καλύτερες αμοιβές και με τις διεκδικήσεις μας μπορούμε να διαμορφώσουμε, στο βαθμό που μας αναλογεί, την περίφημη αγορά.
Δουλεύω κι εγώ χρόνια τώρα με το Trados και γνωρίζω από πρώτο χέρι και τις διευκολύνσεις που παρέχει στη δουλειά και τις παγίδες του. Φυσικά και υπάρχουν κι άλλα τέτοιου είδους προγράμματα δωρεάν ή πολύ φτηνά αλλά, συγνώμη που θα το πω, είναι παρελκυστικό να λέμε κάτι τέτοιο όταν όλοι γνωρίζουμε ότι το Trados κυριαρχεί όχι μόνο στην εργασιακή διαδικασία αλλά και ως εμβληματικό προϊόν που πλασάρεται μέσω προσφορών, σεμιναρίων, ειδικών μαθημάτων τόσο από τα μεταφραστικά γραφεία όσο και από τις σχολές μετάφρασης συμπεριλαμβανομένου, από ό,τι ξέρω, του δημόσιου πανεπιστημίου.
Το εάν το αίτημα του ΣΜΕΔ είναι λογικό ή όχι θα φανεί από το πόσο θα κάτσουμε όλοι οι εργαζόμενοι μεταφραστές να αναλογιστούμε πώς ακριβώς επιβλήθηκαν αυτές οι εκπτώσεις, ποιο το όφελος για εμάς τους ίδιους και τι ακριβώς μπορούμε να διεκδικήσουμε. Το να καταλάβουμε, για παράδειγμα, ότι όλα αυτά τα αφηρημένα ποσοστά ομοιότητας (100% match, επαναλήψεις κοκ) και ο τρόπος πληρωμής τους είναι ένα ακόμα πεδίο διαπραγμάτευσης και διεκδίκησης και όχι θέσφατο. Το να καταλάβουμε ότι η όποια επένδυση έχουμε κάνει (στην εκπαίδευσή μας ή στα εργαλεία που χρησιμοποιούμε) πρέπει να αυξάνει την αξία της εργασίας μας και όχι να την υποτιμά, όπως συμβαίνει τώρα. Κι αυτό είναι ένα σημαντικό βήμα για τη διεκδίκηση καλύτερων αμοιβών γενικά, ανεξάρτητα εάν χρησιμοποιούμε μεταφραστικές μνήμες ή όχι.