Φίλος της Λεξιλογίας με ρώτησε πώς θα μεταφράζαμε το conservationism σαν όρο του πολιτισμού και όχι της οικολογίας. Ερμηνευτικά: «η πρακτική της συντήρησης» των αρχαιοτήτων, των έργων τέχνης, της πολιτιστικής κληρονομιάς. Περιπτώσεις όπως η μεταφορά των Καρυάτιδων στο μουσείο και η αντικατάστασή τους από αντίγραφα.
Με αυτή τη σημασία ο όρος conservationism δεν είναι καθόλου διαδεδομένος. Δεν μπόρεσα να βρω ούτε ένα παράδειγμα στο διαδίκτυο (είναι πολλά τα οικολογικά ευρήματα, δυστυχώς). Στη Wikipedia διαβάζω (χωρίς καμία αναφορά στο conservationism, μόνο στους preservationists):
preservation = διατήρηση
conservation = συντήρηση
(Όχι, δεν είναι καθιερωμένη και ξεκάθαρη η διάκριση στα ελληνικά.)
Στην οικολογία η διαφορά μεταξύ preservation και conservation είναι ότι στην πρώτη περίπτωση αποφεύγουμε να επιφέρουμε αλλαγές στο περιβάλλον ενώ στη δεύτερη το εκμεταλλευόμαστε χωρίς να το καταστρέφουμε (π.χ. αξιοποίηση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας). Λεπτομέρειες εδώ:
http://en.wikipedia.org/wiki/Preservationist
Μια αντίστοιχη προσέγγιση στο χώρο του πολιτισμού βλέπουμε εδώ:
http://en.wikipedia.org/wiki/Historic_preservation#Heritage_conservation_in_Canada
ή στο ελληνικό κείμενο:
http://www.cineek.gr/modules.php?name=News&file=article&sid=1107
Ερχόμαστε λοιπόν στα ορολογικά προβλήματα:
Με αυτή τη σημασία ο όρος conservationism δεν είναι καθόλου διαδεδομένος. Δεν μπόρεσα να βρω ούτε ένα παράδειγμα στο διαδίκτυο (είναι πολλά τα οικολογικά ευρήματα, δυστυχώς). Στη Wikipedia διαβάζω (χωρίς καμία αναφορά στο conservationism, μόνο στους preservationists):
Although historic preservation is practiced around the world, the term "historic preservation" is only used in the United States. Other English-speaking countries will use the term "heritage conservation" in a broad sense and "architectural conservation" in a narrow sense when dealing specifically with buildings. Other terminology that is used includes "urban conservation," "landscape preservation," "built environment conservation," "built heritage conservation," "object conservation," and "immovable object conservation."
Το δίδυμο preservation – conservation παίζει κυρίως στην οικολογία. Να συμφωνήσουμε πρώτα ότι:preservation = διατήρηση
conservation = συντήρηση
(Όχι, δεν είναι καθιερωμένη και ξεκάθαρη η διάκριση στα ελληνικά.)
Στην οικολογία η διαφορά μεταξύ preservation και conservation είναι ότι στην πρώτη περίπτωση αποφεύγουμε να επιφέρουμε αλλαγές στο περιβάλλον ενώ στη δεύτερη το εκμεταλλευόμαστε χωρίς να το καταστρέφουμε (π.χ. αξιοποίηση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας). Λεπτομέρειες εδώ:
http://en.wikipedia.org/wiki/Preservationist
Μια αντίστοιχη προσέγγιση στο χώρο του πολιτισμού βλέπουμε εδώ:
http://en.wikipedia.org/wiki/Historic_preservation#Heritage_conservation_in_Canada
ή στο ελληνικό κείμενο:
http://www.cineek.gr/modules.php?name=News&file=article&sid=1107
Ερχόμαστε λοιπόν στα ορολογικά προβλήματα:
- Από τη στιγμή που αρχίζουν έξω να διαφοροποιούν τη σημασία των δύο όρων, δεν θα πρέπει να προσέχουμε κι εμείς τις αντιστοιχίες, π.χ. να μη μεταφράζουμε το conservation διατήρηση;
- Ο συντηρητισμός είναι καπαρωμένος σαν μετάφραση του conservatism. Χρειαζόμαστε μονολεκτικούς όρους για τις θεωρίες / πρακτικές και τους οπαδούς τους (preservationism, conservationism, preservationist, conservationist);
- Θα έρθουν οι γλωσσολόγοι να με καρατομήσουν αν προτείνω τους όρους συντηρισμός, διατηρισμός, συντηριστής, διατηριστής; (Αν βάλω και τα επίθετα, πάει, το έχασα το κεφάλι μου.) Ή έχετε να προτείνετε κάτι καλύτερο;
- Να αφήσουμε αυτά τα ρηξικέλευθα και να αρκεστούμε σε περιφραστικές διατυπώσεις, προσέχοντας τουλάχιστον τη διαφορά ανάμεσα σε διατήρηση και συντήρηση;
Δύσκολο...ή εκεί θα πάει ο νους αυτόματα ή στην ψύξη!