η τιμή της σταθεράς α είχε αυξηθεί κατά μερικά μέρη επί 10^5

[mariale]

Καλημέρα! Ελπίζω να μπορεί κάποιος να με βοηθήσει, το κείμενο που μεταφράζω είναι αρκετά εξειδικευμένο, έχει να κάνει με την ταχύτητα του φωτός και τη σταθερά α (Feinstrukturkonstante).

Ο Τζον Γουέμπ του Πανεπιστημίου της Νότιας Νέας Ουαλίας, στην Αυστραλία, και οι συνάδελφοί του ανακοίνωσαν το 2001, ύστερα από τρία χρόνια ερευνών, ότι η τιμή της σταθεράς α είχε αυξηθεί κατά μερικά μέρη επί 10^5 τα προηγούμενα 12 δισεκατομμύρια έτη.

Μετά πιο κάτω το κείμενο λέει πάλι:

Πριν από μερικές εβδομάδες όμως γερμανοί ερευνητές οι οποίοι μελετούσαν φωτόνια που εκπέμπονταν από άτομα καισίου και υδρογόνου ανακοίνωσαν ότι δεν παρατήρησαν καμία αλλαγή σε μερικά μέρη κατά 10^15

Γνωρίζει κάποιος πως μπορώ να μεταφράσω αυτές τις δύο φράσεις;

Ευχαριστώ πολύ!

 

[drsiebenmal]

Υποθέτω ότι αυτό που σε δυσκολεύει είναι εκείνα τα «μερικά μέρη κατά κάτι». Είναι η λεκτική απόδοση στα ελληνικά της ορολογίας parts per million (ppm), parts per billion (ppb) που δείχνει αναλογία (ανάλογο με το %, τοις χιλίοις κλπ).

Αν κοιτάξεις στο σχετικό άρθρο της ελληνικής wiki, θα δεις ότι το «μέρος σε...» είναι η επεξήγηση του συμβόλου.

Ανάλογα και με το ρέτζιστερ του κειμένου σου, θα μπορούσες να πεις, λοιπόν, π.χ. για την πρώτη περίπτωση: um wenige pp10^5 και για τη δεύτερη περίπτωση um wenige pp10^15 ή, καλύτερα, um wenige ppq (1 ppq (parts per quadrillion) = 1/10^15) ή, αντίστοιχα, um wenige Hunderttausendstel και για τη δεύτερη um wenige Billiardstel.

 

[Zazula]

... ή, καλύτερα, um wenige ppq (1 ppq (parts per quadrillion) = 1/10^15) ή, αντίστοιχα, um wenige Hunderttausendstel και για τη δεύτερη um wenige Billiardstel.

Εεεμμ, όχι μόνο δεν είναι "καλύτερα", αλλά οι κανόνες τού SI δεν δέχονται τη χρήση των ppm / ppb / ppt κ.ο.κ. επειδή είναι language-dependent (το γνωστό θέμα short-scale & long-scale): http://books.google.gr/books?id=pTw...esc=y#v=onepage&q=si usage of ppm ppb&f=false.

 

[drsiebenmal]

Ευχαριστώ, Zaz!

Τότε, θα πρέπει η μετάφραση να πάει όπως το ελληνικό: um wenige Teile pro 10^5 και um wenige Teile pro 10^15, εκτός αν ο εντολέας της mariale θέλει το λεκτικό. :)

 

[dharvatis]

Εγώ δεν βγάζω νόημα από καμία από τις φράσεις αυτές: αν θέλει να πει parts per 10^5 τότε γιατί λέει «επί» και όχι «ανά»; Και τι θα πει «καμία αλλαγή σε μερικά μέρη κατά 10^5»; Το «καμία αλλαγή» είναι απόλυτο, δεν χρειάζεται μονάδα μέτρησης.

 

[drsiebenmal]

Έχεις δίκιο dharvatis, στα ελληνικά δεν είναι καλό το κείμενο, αλλά δεν ασχολήθηκα με αυτό. Επειδή κοίταξα λίγο το βικιάρθρο για τη σταθερά λεπτής υφής, κατάλαβα αμέσως ότι το ελληνικό κείμενο εννοεί ποσοστιαίες μεταβολές κατά αυτά τα πολύ μικρά μεγέθη.

Και αν ρίξεις λίγο μια ματιά, θα δεις ότι οι όροι σταθερά και καμία αλλαγή για τη συγκεκριμένη σταθερά είναι μεγάλο θέμα συζήτησης. :)

 

[dharvatis]

Α, εντάξει τότε - ευχαριστώ!

 

[mariale]

Ευχαριστώ πολύ!

Λέει όμως η μία πρόταση κατά μερικά μέρη επί και η άλλη κατά μερικά μέρη κατά. Έχει σημασία;

Επίσης βρήκα άλλη μια πρόταση που με έχει δυσκολέψει:

Το σχετικό ποσοστό του ουρανίου-235 ήταν λιγότερο απ' όσο αναμενόταν, κατά έναν παράγοντα ίσο με 2.
το έγραψα um einen Faktor der gleich mit 2 ist, σωστό σας ακούγεται;

Ευχαριστώ και πάλι!

 

[dharvatis]

Αυτό φαίνεται αμέσως ότι είναι μετάφραση του by a factor of 2, δηλαδή «δύο φορές» Υποθέτω ότι το zweimal weniger θα στεκόταν επίσης - θα μας πει ο δόκτορας.

 

[drsiebenmal]

Ευχαριστώ πολύ!

Λέει όμως η μία πρόταση κατά μερικά μέρη επί και η άλλη κατά μερικά μέρη κατά. Έχει σημασία;

Θα μπορούσε να έχει διαφορά το εισαγωγικό ζευγαράκια (κατά/σε), αλλά η αίσθησή μου (χωρίς να έχω στοιχεία, θα έπρεπε να ψάξω να βρω το πρωτότυπο αγγλικό...) είναι πώς δεν υπάρχει διαφορά, για δε στο επί/κατά είναι ότι απλώς μεταφράζει διαφορετικά πιο κάτω από ό,τι πιο πάνω.

Επίσης βρήκα άλλη μια πρόταση που με έχει δυσκολέψει:
Το σχετικό ποσοστό του ουρανίου-235 ήταν λιγότερο απ' όσο αναμενόταν, κατά έναν παράγοντα ίσο με 2.
το έγραψα um einen Faktor der gleich mit 2 ist, σωστό σας ακούγεται;

Αν έχεις βάλει κάπου πιο πριν το weniger... Όχι όμως "der gleich mit ... ist", αρκεί um den Faktor 2 weniger (ή κάτι ανάλογο). (Ναι, dh, και το zweimal weniger θα στεκόταν επίσης. :))

Να συνοψίσω:

...war um den Faktor 2 weniger als erwartet ή ...war zweimal (ή 2-mal ή 2χ) weniger als erwartet.