Σε άρθρο που τρέχα γύρευε για ποιο λόγο έχει εξαφανιστεί από εκεί όπου πρωτοαναρτήθηκε (αν και επιβιώνουν αντίγραφά του) είδα τη φράση «στις αρχές των ‘70’ς» — ναι, έτσι ακριβώς, με τη απόστροφο στη αρχή να δείχνει ότι λείπει το 19, αν και γυρισμένη προς τα μέσα κατά την πάγια διαστροφική συνήθεια του Word, που ξέρει μόνο από ανοιγοκλείσιμο εισαγωγικών, με άλλη μια απόστροφο μετά για να δείξει τον παλιό αγγλικό πληθυντικό των αριθμών, και ένα ελληνικότατο τελικό ς για να θυμίζει τον αγγλικό πληθυντικό.
Η ίδια συντάκτρια γράφει αλλού «στις αρχές της δεκαετίας του '90», «στα τέλη της δεκαετίας του '80», άρα, όπως συμβαίνει με τους περισσότερους, δεν αγνοεί τη φλύαρη αλλά σωστή διατύπωση.
Δεν την αγνοούμε τη διατύπωση αλλά η βιασύνη και η προχειρότητα μάς κάνουν να γράφουμε κάτι που δεν έχω καταλάβει ακόμα πώς περιμένουμε να το διαβάσει ο άλλος. Γίνεται πιο αστείος ακόμα ο συνδυασμός, αν όχι πιο αηδιαστικός, όταν, αντί για ελληνικό τελικό ς, μπαίνει ζ — προφανώς για να δείξει ότι ξέρουμε ότι αυτοί οι πληθυντικοί προφέρονται ζ.
Αν θέλουμε να αναφερθούμε σε εποχές που έχουν συνδεθεί με τον αγγλικό όρο και την αγγλική κουλτούρα, είναι λογικό να γράψουμε (ολογράφως) για τα φίφτις, σίξτις, σέβεντις, έιτις — που γράφονται έτσι, με ς στο τέλος και όχι με ζ, όπως π.χ. Σόθμπις ή Τζέφρις (αντί για τα ηχητικώς ακριβέστερα Σόθμπιζ και Τζέφριζ).
Αλλά εγώ πώς πρέπει να διαβάσω το κρυπτογράφημα του είδους «στις αρχές των ‘70’ς» (ή με όποιον άλλο παρόμοιο τρόπο γράφεται); Έτσι γραμμένο ήταν σε άρθρο ηλεφημερίδας, όχι σε κάποιο βιαστικό μήνυμα φορουμιτζή. Να το διαβάσω «στις αρχές των σέβεντις» ή, αφού δεν μιλά για κάποια εποχή της αγγλικής κουλτούρας, να το αναπτύξω εγώ που είμαι λιγότερο τεμπέλης σε «αρχές της δεκαετίας του 70»;
Στα αγγλικά έχουμε την εξής χρήση:
seventies, που γράφεται 70s για συντομία. Αν δεν είναι ηλικία και είναι χρονική περίοδος, μπορεί να πάρει και απόστροφο μπροστά: in the '70s. Παλιότερα υπήρχε απόστροφος πριν από το s: in his 70's. Τώρα επιμένουν ότι δεν χρειάζεται.
a man in his seventies (in his 70s) — music in the seventies (in the '70s)
Ορίζεται και με μεγαλύτερη ακρίβεια:
a man in his early seventies — in his mid-seventies — in the late seventies
Σ’ αυτές τις περιπτώσεις έχουμε διαφορετικές αποδόσεις για χρονολογίες και για ηλικίες:
χρονολογίες: στις αρχές — στα μέσα — στα τέλη / προς το τέλος της δεκαετίας του 1970
ηλικίες: είναι λίγο πάνω από τα εβδομήντα — γύρω στα 75 — κοντά στα ογδόντα / μια ανάσα από τα ογδόντα (κοντεύει τα ογδόντα)
(Πείτε κι άλλα…)
Τι μπορούμε να κάνουμε για να αποτρέψουμε αυτούς τους βάρβαρους αγγλισμούς;
Αν πούμε ότι το «στις αρχές των 70ς» θα μπορούσε να γράφεται (από τους τεμπέληδες που βαριούνται να γράψουν «στις αρχές της δεκαετίας του 70») «στις αρχές των 70», τότε θα καταλήξουμε με τον πληθυντικό «τα είκοσι», «τα τριάντα», «τα σαράντα», «τα πενήντα», «τα εξήντα», «τα εβδομήντα», «τα ογδόντα», που για ηλικίες θα εξακολουθήσουν να σημαίνουν «γύρω στα 40» κτλ (αν δεν αλλάξει κι αυτό...), ενώ για χρονικές περιόδους θα αντιστοιχούν σε δεκαετίες. Η μουσική των εξήντα. Πάμε προς τα εκεί;
Η ίδια συντάκτρια γράφει αλλού «στις αρχές της δεκαετίας του '90», «στα τέλη της δεκαετίας του '80», άρα, όπως συμβαίνει με τους περισσότερους, δεν αγνοεί τη φλύαρη αλλά σωστή διατύπωση.
Δεν την αγνοούμε τη διατύπωση αλλά η βιασύνη και η προχειρότητα μάς κάνουν να γράφουμε κάτι που δεν έχω καταλάβει ακόμα πώς περιμένουμε να το διαβάσει ο άλλος. Γίνεται πιο αστείος ακόμα ο συνδυασμός, αν όχι πιο αηδιαστικός, όταν, αντί για ελληνικό τελικό ς, μπαίνει ζ — προφανώς για να δείξει ότι ξέρουμε ότι αυτοί οι πληθυντικοί προφέρονται ζ.
Αν θέλουμε να αναφερθούμε σε εποχές που έχουν συνδεθεί με τον αγγλικό όρο και την αγγλική κουλτούρα, είναι λογικό να γράψουμε (ολογράφως) για τα φίφτις, σίξτις, σέβεντις, έιτις — που γράφονται έτσι, με ς στο τέλος και όχι με ζ, όπως π.χ. Σόθμπις ή Τζέφρις (αντί για τα ηχητικώς ακριβέστερα Σόθμπιζ και Τζέφριζ).
Αλλά εγώ πώς πρέπει να διαβάσω το κρυπτογράφημα του είδους «στις αρχές των ‘70’ς» (ή με όποιον άλλο παρόμοιο τρόπο γράφεται); Έτσι γραμμένο ήταν σε άρθρο ηλεφημερίδας, όχι σε κάποιο βιαστικό μήνυμα φορουμιτζή. Να το διαβάσω «στις αρχές των σέβεντις» ή, αφού δεν μιλά για κάποια εποχή της αγγλικής κουλτούρας, να το αναπτύξω εγώ που είμαι λιγότερο τεμπέλης σε «αρχές της δεκαετίας του 70»;
Στα αγγλικά έχουμε την εξής χρήση:
seventies, που γράφεται 70s για συντομία. Αν δεν είναι ηλικία και είναι χρονική περίοδος, μπορεί να πάρει και απόστροφο μπροστά: in the '70s. Παλιότερα υπήρχε απόστροφος πριν από το s: in his 70's. Τώρα επιμένουν ότι δεν χρειάζεται.
a man in his seventies (in his 70s) — music in the seventies (in the '70s)
Ορίζεται και με μεγαλύτερη ακρίβεια:
a man in his early seventies — in his mid-seventies — in the late seventies
Σ’ αυτές τις περιπτώσεις έχουμε διαφορετικές αποδόσεις για χρονολογίες και για ηλικίες:
χρονολογίες: στις αρχές — στα μέσα — στα τέλη / προς το τέλος της δεκαετίας του 1970
ηλικίες: είναι λίγο πάνω από τα εβδομήντα — γύρω στα 75 — κοντά στα ογδόντα / μια ανάσα από τα ογδόντα (κοντεύει τα ογδόντα)
(Πείτε κι άλλα…)
Τι μπορούμε να κάνουμε για να αποτρέψουμε αυτούς τους βάρβαρους αγγλισμούς;
Αν πούμε ότι το «στις αρχές των 70ς» θα μπορούσε να γράφεται (από τους τεμπέληδες που βαριούνται να γράψουν «στις αρχές της δεκαετίας του 70») «στις αρχές των 70», τότε θα καταλήξουμε με τον πληθυντικό «τα είκοσι», «τα τριάντα», «τα σαράντα», «τα πενήντα», «τα εξήντα», «τα εβδομήντα», «τα ογδόντα», που για ηλικίες θα εξακολουθήσουν να σημαίνουν «γύρω στα 40» κτλ (αν δεν αλλάξει κι αυτό...), ενώ για χρονικές περιόδους θα αντιστοιχούν σε δεκαετίες. Η μουσική των εξήντα. Πάμε προς τα εκεί;
