Αρχαιολογικοί και αρχιτεκτονικοί όροι (ισπανικά μέσω αγγλικών)

[AoratiMelani]

Δεν είμαι σίγουρη. Δεν είμαι τόσο εξοικειωμένη με το bulwark ώστε να μπορώ να πω με βεβαιότητα αν ταιριάζει σε αυτό που ψάχνω.

Βασικά πρόκειται για δύο προεκτάσεις του τείχους, δύο μακρυνάρια, δύο τείχη τέλος πάντων που ξεκινάνε από πάνω στο λόφο και φτάνουν ίσαμε κάτω στη θάλασσα. Αν δεις το κάστρο στο google maps από πάνω, θα καταλάβεις: είναι ένα μικρούτσικο πράμα πάνω στο λόφο, στρογγυλοτετράγωνο ας πούμε, και δεξιά κι αριστερά ξεκινάει από ένα τείχος πάάάάρα πολύ μακρύ, τριάντα, σαράντα φορές μακρύτερο απ' το καθαυτό κάστρο ας πούμε, μιλάμε ΠΟΛΥ μακρυνάρι, που μπαίνει στην πόλη και φτάνει ως το λιμάνι. Τα μακρυνάρια αυτά δεν είναι παράλληλα, σχηματίζουν γωνία μεταξύ τους και από πάνω το όλο πράγμα μοιάζει λίγο σαν στραβοχυμένο κομμάτι τούρτας, όπου αυτοί οι "βραχίονες" είναι τα πλαϊνά του κομματιού, η θάλασσα είναι η καμπύλη μεριά, και στην κολοβή μύτη του τριγώνου βρίσκεται το κάστρο.

ΕΔΙΤ: Θενξ, Earion, δεν υπήρχε το ποστ σου όταν άρχισα να γράφω αυτό.
Νομίζω κι εγώ πως θα είναι μια χαρά το κλάδος και τα συνώνυμά του.

ΕΔΙΤ 2: ευχαριστώ ξανά την Έλσα για το γλωσσάρι που λινκάρισε, ήδη το έχω χρησιμοποιήσει για κάποιους όρους. :)

 

[Elsa]

Κλάδοι ή τμήματα, σωστά μου φαίνονται.
Χαίρομαι που σου φάνηκε χρήσιμο το λινκ!

 

[AoratiMelani]

Τελικά το έβαλα prolongaciones, κατόπιν συνόδου κορυφής με τον ιδιωτικό επιμελητή-διορθωτή μου για την ισπανική γλώσσα.

 

[Earion]

Εγώ θα επέμενα στα «μπράτσα». Η μεταφορά είναι ισχυρή, ιδίως για την παλιά εποχή, στην οποία ανήκουν τα τείχη της Ναυπάκτου. Μπορείς να βρεις το μπράτσο, την προεξοχή, και σε άλλο περιβάλλον, ας πούμε σε γεωγραφικό. Οι Βενετοί ονόμαζαν τη Μάνη Brazzo di Maina (ή Braccio di Maina), που στα ελληνικά το μεταφράζουμε ως ο βραχίονας της Μάνης.

 

[AoratiMelani]

Έψαχνα τον περίδρομο, το μονοπάτι που πάει γύρω-γύρω στο κάστρο, και βρήκα αυτό το ωραίο:
Los castillos medievales

 

[Earion]

Πολύ ωραία. Να προσέχεις μόνο τις εποχές: μία μέχρι το 1500 και άλλη μετά το 1500 (όπου αλλάζουν αρκετά πράγματα).

 

[daeman]

Έψαχνα τον περίδρομο, το μονοπάτι που πάει γύρω-γύρω στο κάστρο, και βρήκα αυτό το ωραίο:
Los castillos medievales

Cammino di ronda -> οδός περιπόλου, περίδρομος, πάροδος. Προστατευμένος και ανυψωμένος διάδρομος στις επάλψεις [σιψ, σιξ, sic] ενός φρουρίου. Επέτρεπε στην φρουρά να ελέγχει την γύρω περιοχή από ψηλά, προστατευμένη από το στηθαίο.

en: chemin de ronde, fr: chemin de ronde, de: Wehrgang, es: adarve, pt: adarve

http://www.corfuhistory.eu/wp-content/uploads/2012/11/cammino-ronda.jpg

 

[AoratiMelani]

Μετά τα καστέλια, πάμε και στις εκκλησιές. Παίζει κανένα καλό γλωσσάρι; Προς τα ισπανικά αν γίνεται, αν όχι προς ό,τι προαιρείσθε, ξέρετε τώρα. Έχω κάτι λεξούλες που δεν κατάφερα να βρω.

Την μία την έχω βάλει περιφραστικά προς το παρόν:
φουρνικά => cúpulas pequeñas de poca profundidad y sin tambor

Σε αυτήν αυτοσχεδίασα:
υπέρθυρο τόξο => el arco de la puerta

Την άλλη την εξαφάνισα:
μονόλοβο παράθυρο => ventana monófora [το βρήκα τελικά]
Σας βάζω εδώ μια σχετική που βρήκα, για να πάρετε μια ιδέα:
δίλοβο παράθυρο => bífora

εξάπλευρη αψίδα => ábside de seis lados / ábside hexagonal
Αψίδα εδώ εννοεί αυτήν που είναι στο ιερό βήμα. Δεν μπορεί λογικά να είναι εξάγωνη, εξάπλευρη ναι, αλλά πώς θα το πω ισπανικά;

χοροί =>
Δεν έχω βρει ακόμη κάτι. Έβαλα μια περίφραση πάλι, πολύ μπακάλικη όμως:
Με εξάπλευρες αψίδες διαμορφώνονται οι εγκάρσιες κεραίες του σταυρού, ως χοροί αγιορείτικου τύπου.
=> Los brazos laterales de la cruz están formados por arcos hexagonales, como en las iglesias del Monte Athos.

Ένα συμπαθές αλλά ανεπαρκές μικρό γλωσσάρι εδώ.

 

[drsiebenmal]

Δεν μπορεί λογικά να είναι εξάγωνη, εξάπλευρη ναι, αλλά πώς θα το πω ισπανικά;

Κάθε εξάπλευρο είναι και εξάγωνο. Όποιος καταφέρει να φτιάξει ένα που να μην είναι, θα κερδίσει μια θέση στην ιστορία. :)

 

[nickel]

arco hexagonal < hexagonal arch
Σαν αυτό:
http://cffiles.thesimsresource.com/scaled/1938/w-450h-450-1938639.jpg

(Αν είναι αψιδωτή κόγχη, τότε ábside < apse.)

 

[AoratiMelani]

Είναι όντως; Πώς μπορεί μια αψίδα, που είναι ανοιχτή από τη μια μεριά της, να είναι εξάγωνη;

Εγώ καταλαβαίνω ότι έχει έξι πλευρές αλλά είναι ανοιχτό σχήμα, όχι κλειστό, σαν ένα ημικύκλιο ας πούμε που είναι στην ουσία μια τεθλασμένη γραμμή με έξι πλευρές, αλλά οι δυο άκρες της δεν ενώνονται. Μπορεί να είναι και βλακεία μου, αλλά δεν μπορώ να φανταστώ κάτι άλλο.

Α, και το μονόλοβο στα ιταλικά είναι monofora, αλλά στα ισπανικά δεν έχω βρει ακόμη αν είναι το ίδιο.

ΕΔΙΤ: Μπράβο Νίκελ, αυτό ήθελα να πω! Ευχαριστώ πολύ! Τώρα κατάλαβα! (μια εικόνα χίλιες λέξεις, που λένε).

 

[AoratiMelani]

Α, και το μονόλοβο στα ιταλικά είναι monofora, αλλά στα ισπανικά δεν έχω βρει ακόμη αν είναι το ίδιο.

Το ίδιο είναι.

Λύθηκε κι αυτό.

 

[Earion]

Ο χορός, ως αρχιτεκτονικό στοιχείο του ναού, μήπως είναι coro;

 

[AoratiMelani]

Τι να πω, δεν ξέρω.

Ο ελληνικός ορισμός που λινκάρισα παραπάνω λέει:

Χοροί ή χοροστάσια ονομάζονται οι δύο πλευρικές κόγχες που ανοίγονται στο βόρειο και νότιο τοίχο του καθολικού ενός μοναστηρίου και στις οποίες στέκονταν οι χοροί των ψαλτών. Οι χοροί αποτελούν το χαρακτηριστικό γνώρισμα του αρχιτεκτονικού τύπου που είναι γνωστός ως σταυροειδής εγγεγραμμένος με τρούλο, αγιορείτικου τύπου.

Το coro λέει πως είναι

En arquitectura se denomina coro a la parte de una iglesia reservada al conjunto de eclesiásticos a ella adscrito, los cuales cantan los oficios divinos. Su ubicación cambió a lo largo del tiempo pues, mientras al principio (en las basílicas paleocristianas) se situó en el presbiterio, más adelante se ubicó en la nave central o en los pies de la iglesia y en alto.

Δηλαδή το μέρος μιας εκκλησίας που προορίζεται για τους ψάλτες. Η θέση του λέει άλλαξε με τα χρόνια, στις παλαιοχριστιανικές βασιλικές βρισκόταν στο πρεσβυτέριο.

Ακούγεται πειστικό, μια που η εκκλησιά μας είναι όντως παλαιοχριστιανική βασιλική, και πάμε στο πρεσβυτέριο να δούμε τι είναι:

El presbiterio es el espacio que en un templo o catedral católicos, precede al altar mayor. Estaba, hasta el Concilio Vaticano II, reservado al clero y puede quedar separado de la nave central por gradas, escalinatas o una barandilla llamada comulgatorio. Suele ser el lugar destinado al coro, aunque no necesariamente.

Ο χώρος ενός ναού πριν από την αγία τράπεζα. Μπορεί να χωρίζεται από το κεντρικό κλίτος με σκαλοπάτια ή κάγκελο, και συνήθως προορίζεται για τους ψάλτες, αν και όχι πάντα.

Έτσι όπως το λέει εδώ, μοιάζει να είναι το κεντρικό κομμάτι, και όχι τα δύο πλευρικά (οι κεραίες του σταυρού στον σταυροειδή ναό). Δεν ξέρω, θα έπρεπε να βρω κανέναν ισπανόφωνο ιστορικό-αρχαιολόγο να το ξεκαθαρίσω.

EDIT: εδώ λέει

Ha una pianta a croce greca, ma il braccio del coro, con l'abside, è molto più corto.

Τι θέλει να πει ο ποιητής με το il braccio del coro; Εγώ καταλαβαίνω ότι το braccio αυτό είναι μέρος του coro, μάλλον προς τα εμπρός, προς την αγία τράπεζα. Οι χοροί που λέμε είναι προς το πλάι, είναι τα μικρά "μπράτσα" του σταυρού που σχηματίζει η κάτοψη. Αν έχω καταλάβει καλά.

Που δεν αποκλείει βέβαια να ταυτίζονται οι έννοιες, ίσως το coro και το χορός εννοούν απλώς το χώρο όπου βρίσκονται οι ψάλτες, και όχι κάποιο συγκεκριμένο τμήμα του ναού. Ίσως δηλαδή μπορεί να βρίσκεται και στην άκρη και στη μέση.

 

[Earion]

Το Πολύγλωσσο εικονογραφημένο λεξικό όρων βυζαντινής αρχιτεκτονικής και γλυπτικής εξηγεί τι είναι το φουρνικό(ν), και (όπως σε όλα τα λήμματα) δίνει την αντιστοιχία του στην ελληνική και σε άλλες εννέα γλώσσες πλην της ισπανικής!

Τι να κάνουμε. Σου αντιγράφω δύο λήμματα (αφήνοντας έξω τα ρουμάνικα, βουλγάρικα, ρώσικα και σέρβικα). Ο όρος φουρνικό χρησιμοποιείται για δύο διακριτούς τύπους ημισφαιρικού τρούλου, 1 και 2, όπως βλέπεις και στις εικόνες:

τρούλ(λ)ος: ασπίδα θ. και ασπίς θ. (ενιαία με λοφία): τρούλ(λ)ος: φουρνικό(ν)[SUP]1[/SUP], ουδ.
Αγγλ.: sail vault; dome on pendentives, domical vault
Αλβ.: kupolë me pendativa (vela sferike) f.
Γαλλ.: coupole en pendentifs f.; voûte (en plan circulaire) en pendantifs f.; voûte en calotte carée f.
Γερμ.: Hängekuppel n.
Ιταλ.: volta a vela f.

τρούλ(λ)ος: θόλος ημισφαιρικός χαμηλωμένος α. φουρνικό(ν)[SUP]2[/SUP], ουδ.
Αγγλ.: calotte; saucer dome
Αλβ.: kupolë e ulët f.; kalotë sferike f.
Γαλλ.: calotte f.; calotte soubaissée f.
Γερμ.: Flachkuppel f.; Kalotte f.
Ιταλ.: cupola ribassata f.; cupola a sesto ribassato f.

Ως τυπικό δείγμα φουρνικού[SUP]2[/SUP] βάζει αυτήν εδώ τη φωτογραφία από το καθολικό του Οσίου Λουκά στη Βοιωτία:

 

[Earion]

Χορός ή χοροστάσιο είναι πρώτ' απ' όλα το μέρος της εκκλησίας όπου στέκει ο χορός των ψαλτών (αυτονόητο). Με τον καιρό όμως, με το διάβα των αιώνων, επικεντρώθηκε στα άκρα των δύο κεραιών του σταυροειδούς ναού (όχι της παλαιάς βασιλικής). Δεν χρειάζεται πολλή σκέψη:

χορός α. χοροστάσιον ουδ.
Αγγλ.: choir -- Αλβ.: kor m. -- Γαλλ.: chœur m. -- Γερμ.: Choros m.; Chor m. -- Ιταλ.: coro m.

 

[AoratiMelani]

Coro λοιπόν, ευχαριστώ! Το "χοροί αγιορείτικου τύπου" θα το βάλω "coros de tipo athonita".

Το φουρνικό με τη δεύτερη έννοια που αναφέρεις μοιάζει να είναι cúpula rebajada, εδώ:

La superficie de una cúpula puede adoptar distintas formas según el método constructivo y las tradiciones formales, variando en función de la forma de planta y el perfil de acuerdo a la cónica utilizada:
Semiesférica, que es la forma más simple desde el punto de vista constructivo teniendo en cuenta el replanteo.
Semi elipsoide de planta circular, utilizada en cúpulas rebajadas.

 

[Earion]

de tipo athonita

Σωστά.

 

[Elsa]

Το φουρνικό, το βρήκα να λέγεται και τυφλός τρούλος. Δες και τούτο:
ασπίδα, η (ή φουρνικό) (βυζ. αρχιτ.)
Αβαθής τρουλίσκος χωρίς τύμπανο ως απλός ημισφαιρικός θόλος, που καλύπτει μικρούς χώρους. Συχνά επιλέγεται αυτός ο τρόπος στέγασης για τα γωνιακά διαμερίσματα στους βυζαντινούς ναούς.
http://constantinople.ehw.gr/Forms/...ramid=10899&boithimata_State=&kefalaia_State=
Για το χωροθέτηση του χορού, μου φαίνεται λογικό αυτό που λες.

 

[AoratiMelani]

Ναι, την ίδια σελίδα είχα λινκάρει σε αυτό εδώ το σχόλιο. :)

Το υπέρθυρο το βρήκε ο αγαπημένος μου, είναι (έκπληξη, έκπληξη) hyperthyron (κάπου εδώ μέσα υπάρχει), τουλάχιστον όσον αφορά αρχαίους ναούς, και δεν βλέπω το λόγο να μην μας κάνει και για εδώ.