abandoned and derelict

[bernardina]

Η κρυφή γοητεία των λέξεων...

Abandoned, επίθετο, από το ρήμα abandon που
όπως βλέπουμε κι εδώ σημαίνει:
to give up
to leave behind or desert
to cast out
to relinquish a claim to property
forsake
Μ' άλλα λόγια εγκαταλείπω, αφήνω έρμαιο, παραδίδω.
Από πού έρχεται όμως η λέξη; Είχε πάντα αυτή τη σημασία;
Χμμμ. Όχι ακριβώς.
Κάποτε σήμαινε ακριβώς το αντίθετο: (transitive, obsolete) To subdue; to take control of.[First attested from 1350 to 1470] αργότερα όμως απέκτησε την έννοια της αποποίησης του δικαιώματος πάνω σε κάτι, το να εγκαταλείπεις τη δικαιοδοσία σου. Γιατί; Να κάτι πολύ ενδιαφέρον: Mettre sa forest à bandon was a feudal law phrase in the 13th cent. = mettre sa forêt à permission, i.e. to open it freely to any one for pasture or to cut wood in; hence the later sense of giving up one's rights for a time, letting go, leaving, abandoning.

Όπως φαίνεται δηλαδή κι εδώ, η λέξη προέρχεται από το γαλλικό abandoner, που με τη σειρά του προέρχεται από την επιρρηματική φράση à bandon. Και πάμε ακόμα πιο πίσω: from Late Latin bannum (“proclamation”), bannus, bandum, from Frankish *ban, from Proto-Germanic *bannanan (“to proclaim, command”) (compare English ban), from Proto-Indo-European *bʰeh₂-, *bʰa- (“to speak”).

Σας μπέρδεψα;

Αν και abandoned, όμως, δεν είναι μόνο του. Έχει συντροφιά. Λόγου χάρη το...

Derelict
1640s, from L. derelictus "solitary, deserted," pp. of dereliquere "to abandon, forsake, desert," from de- "entirely" + relinquere "leave behind" (see relinquish). Originally especially of vessels abandoned at sea or stranded on shore. As a noun, from 1660s. μας λέει εδώ.

Με άλλα λόγια derelict είναι ο εγκαταλειμμένος, ο έρημος, αλλά και ο ερειπωμένος, ο ρημαγμένος...

Γιατί όλ' αυτά; Γιατί πίσω από την κρυφή γοητεία των λέξεων υπάρχει

Η ζοφερή γοητεία των εικόνων...

Εικόνων σαν αυτές που βρίσκουμε, για παράδειγμα, εδώ ή εδώ.
Το αρχείο τους εξαιρετικά πλούσιο, πολλοί σύνδεσμοι παραπέμπουν κι αλλού, έτσι που μπροστά στα μάτια μας αρχίζει να απλώνεται ένας λαβύρινθος ερήμωσης και εγκατάλειψης με μια σκοτεινή σαγήνη.

Πριν σας αφήσω να περιδιαβείτε αυτά τα μέρη (που σας εγγυώμαι ότι πολλά θα σας αφήσουν άφωνους), μερικές -πολύ λίγες- πληροφορίες για το URBEX. To Urban Exploration, δηλαδή, τη φωτογραφική και -συχνά- ιστορική καταγραφή εγκαταλειμμένων οικοδομημάτων παντός τύπου. Το λήμμα της Βίκης είναι αρκετά κατατοπιστικό. (Υπάρχει επίσης και ντοκιμαντέρ για τους urban explorers).

Και μια προσωπική μαρτυρία

Ίσως καταλάβατε ήδη ότι είναι ένα θέμα που με γοητεύει αφάνταστα. Πρόκειται για μια αγάπη πολύ παλιά, από τον καιρό της πρώτης εφηβείας, όταν με την καλοκαιρινή παρέα μου (τέσσερα-πέντε άτομα) αλωνίζαμε (λυμαινόμασταν θα ήταν πιο σωστό να πω) είτε ποδαράτα είτε καβάλα στα ποδήλατα μια τεράστια περιοχή, χονδρικά αυτή που απλώνεται ανάμεσα στην Κηφισιά και τον Μαραθώνα.
Τότε, σε μια χρονική περίοδο που το παλιό είχε πια χαθεί και το καινούργιο δεν είχε έρθει ακόμα, υπήρχαν αμέτρητες εγκαταλειμμένες επαύλεις, πολλές χτισμένες με τη χαρακτηριστική κόκκινη πέτρα της περιοχής. Σπίτια έρημα και σιωπηλά, κάποια με τις κουρτίνες και τα έπιπλά τους ακόμα, σκεπασμένα από τη σκόνη και τα ίχνη ζώων και πουλιών. Άλλα ήδη παραβιασμένα και συλημένα, ρυπαρά και μισοκατεστραμμένα. Κουρέλια, σκουπίδια, περιττώματα, σύριγγες, αποκαΐδια...
Κήποι πνιγμένοι στα πούσια και τ' αγριόχορτα.

Στην αρχή δεν διαφέραμε πολύ από τους υπόλοιπους βάνδαλους· ο κρότος που έκανε ένα γυάλινο αντικείμενο καθώς θρυμματιζόταν πάνω στο τσιμέντο, τα θρύψαλά του που σκόρπιζαν παντού...
Με τον καιρό, καθώς τα καλοκαίρια κυλούσαν κι εμείς συνεχίζαμε τις εξερευνήσεις από εκεί που τις είχαμε αφήσει μερικούς μήνες πριν, αυτά τα σπίτια άρχισαν να παίρνουν την εκδίκησή τους. Αντί να τρυπώνουμε εμείς μέσα τους, εισχωρούσαν αυτά στο μυαλό μας, δίχως να το συνειδητοποιούμε το βοηθούσαν να πήξει, έκαναν το μάτι να βλέπει αλλιώς τις γραμμές, τους όγκους, τις διαστάσεις, τις υφές. Το παιχνίδι του παλιού με το καινούργιο, καταστροφή και δημιουργία: ένα πολύχρωμο γκράφιτι πάνω σε μια σαρακοφαγωμένη μπουαζερί από καρυδιά, ένα μικρό ποίημα απόγνωσης γραμμένο με κάρβουνο πάνω σ' έναν κάποτε λευκό τοίχο! Τρύπωναν ύπουλα αλλά καλοκάγαθα στην καρδιά μας, έτσι που από βάνδαλοι εισβολείς γίναμε με τον καιρό σκλάβοι αυτών των ξεπεσμένων καλλονών, αυτών των ξεχασμένων αρχόντων. Μάθαμε να αγαπάμε στοργικά και συμπονετικά ό,τι έχει αγγίξει ο χρόνος, θυμόμασταν μετανιωμένοι ό,τι είχαμε καταστρέψει, το νοσταλγούσαμε.
Συχνά παίρναμε μαζί μας μικροαντικείμενα, που έτσι κι αλλιώς ήταν καταδικασμένα...
Πολλά υπάρχουν ακόμα στον μικρό θησαυρό από λάφυρα μιας πιο ξέγνοιαστης ηλικίας. Ανάμεσά τους, μερικά πρίσματα από έναν κρυστάλλινο πολυέλαιο.
Αργότερα, πολύ αργότερα, μάθαμε ότι σ' εκείνο το σπίτι είχε ζήσει -και είχε πεθάνει- ένας σπουδαίος άνθρωπος.

 

[drsiebenmal]

Ήταν αυτό το σπίτι ή πρόκειται για άλλη έπαυλη, άραγε; (Από εδώ)

 

[bernardina]

Όχι, η έπαυλη που περιγράφω πρέπει να είναι αυτή που λέει εδώ: σελίδα 19
Το 1934
απέκτησε θερινή κατοικία στην Εκάλη με δάνειο από την Εθνική Τράπεζα και μικρή συμβολή του γαμπρού του Β. Λοπρέστη.
Δυστυχώς μάλλον δεν υπάρχει φωτογραφία.
Είναι μια δίπατη μονοκατοικία από κοκκινωπή πέτρα μέσα σε έναν κήπο με πεύκα. Τώρα κλειστή, αλλά καλά συντηρημένη, με μπρούτζινη πλακέτα στην πύλη της εισόδου. Επί της οδού Πάρνηθος (στην προέκτασή της, εκεί όπου τέμνεται με τη Θησέως, γίνεται Πεντέλης, με στρογγυλά κηπάρια στις διασταυρώσεις).

 

[Earion]

Σας μπέρδεψα;

Ναι.

Αλλά η γλυκύτητα των αναμνήσεών σου μας πέρασε σε άλλες σφαίρες :) και ξεχάσαμε την αρχή του προβληματισμού μας. Ήταν ωραίο σαν γλυκό του κουταλιού. Ή σαν υποβρύχιο σε παγωμένο ποτήρι από χοντρό γυαλί, πέντε το απόγευμα καλοκαιρινών διακοπών μετά την ποδηλατάδα. Σ' ευχαριστούμε. :)

Ας γυρίσουμε τώρα στα γλωσσικά.

Αυτό που δεν μπορώ να χωνέψω είναι πώς κάτι που ξεκινά (βλ. εδώ) ως τελετουργικό «φθέγμα» (με όλες τις μαγικές συμπαραδηλώσεις μιας αρχαϊκής κοινωνίας), ως μια επίσημη δηλαδή διατύπωση απαγόρευσης,

The sense evolution in Germanic was from "speak" to "proclaim a threat" to (in Norse, German, etc.) "curse".

και άρα: ban = proclamation or edict of an overlord, edict of prohibition (c. 1300), to forbid,

και με κατοπινή ιστορία προς αυτή την κατεύθυνση … the Germanic root, borrowed in Latin and French, has been productive: cf. banish, bandit, contraband, etc. -- related: banned, banning,

πώς, λέω, γύρισε τούμπα, να σημαίνει εντελώς το αντίθετο, από το «θέτω κάποιον υπό απαγόρευση», δηλαδή «τον βάζω μέσα στο φράχτη, υπό περιορισμό», στο «αφήνω κάτι έρμαιο, αδέσποτο, ακηδεμόνευτο»;

Η έρευνα πρέπει να ξεκινήσει από τη γαλλική μεσαιωνική έκφραση Mettre sa forest à bandon. Τι μπορεί να σημαίνει αυτό;

Στο παρακάτω βιβλίο

John Jameson. Scottish Dictionary and Supplement. 2nd ed. by John Johnstone. In Four Volumes. A-Kut, Τόμος 1, Εδιμβούργο, 1840, στη σελ. 3 διαβάζω και αντιγράφω τα εξής:

The phrase, as thus used, conveys the idea of great violence. Fr. Mettre tout à l’ abandon, to put everything in disorder, to leave all to be pillaged. Metter sa forest en abandon, to lay the forest open, to make it common to all men. Επιρρηματικά το abandon απαντάται στο Roman de la Rose και σημαίνει at discretion. Its most common modern meaning is, at large, at random, at will.

Η συνέχεια έχει μεγαλύτερο ενδιαφέρον:

Some suppose that this term is composed of these three French words, à, ban, and don-ner, ήτοι to give up to interdiction; that is, to expose any thing to the discretion of the public. Du Cange [ο γνωστός μας Δουκάγγιος, που έχει συντάξει και πολύτιμο λεξικό της μεσαιωνικής ελληνικής] derives it from à and bandon, ήτοι res posita in bannum, vel in bandum missa, «πράγμα τεθέν υπό σημαίαν», όπου σημαία συμβολικά σημαίνει την εξουσία, i.e. [res] proscripta, δηλαδή πράγμα που αναγγέλλεται δημοσίως ότι πωλείται: bandum being used in Barbarous Latin [εννοεί τη μεσαιωνική λατινική] for bannum. But Wachter’s conjecture [Wachteri Glossarium germanicum, που δεν το βρίσκω στα γκουγγλοβιβλία] is more probable than either. He derives French abandoner from the Old Gothic word band, a standard. This term seems to have been used by the Langobardi [όχι μόνο· έχει περάσει και στη βυζαντινή διοίκηση ως στρατιωτικός όρος: βάνδον] … “Et huc etiam”, says Wachter, “referri potest dictione Gallica s’ abandoner, emancipare se aliqui: et quasi sub vexillum ejus se tradere, si componatur a band et donner” [= Αυτό μπορεί στη γαλλική να παραπέμπει στο s’ abandoner, να απαλλοτριώνει κανείς τον εαυτό του, παραδιδόμενος σε άλλον: κατά κάποιον τρόπο να παραδίνει τον εαυτό του υπό το λάβαρο του άλλου, εφόσον η λέξη αποτελείται από το band και το donner] … Hence the word has come to signify free will, that is, according to the original idea, the will or pleasure of that person under whose standard another enlisted himself.

…

To ABANDON, verb active 1. To bring under absolute dominion … Hence abandonit is used as signifying. “brought into subjection to the will of another.” … French Abandonner sa liberté, et se rendre serf; gratificare libertatem suam alicujus potentiae [= δωρίζω την ελευθερία μου, υπάγοντάς την στην εξουσία κάποιου άλλου].
2. To let loose; to give permission to act at pleasure [υπομονή, πλησιάζουμε…], to give over, to leave at random [επιτέλους φτάσαμε στο ποθούμενο].

Επίσης 3. To destroy, to cut off και τα λοιπά, ως αποτέλεσμα της ασυδοσίας.

Ανακεφαλαιώνω: Mettre κάτι à bandon δεν σημαίνει «θέτω κάτι σε απαγόρευση» (ban), «αποκλείω», «απείργω», αλλά το θέτω «υπό τη σημαία (band, bandum) κάποιου», ήγουν στην απόλυτη εξουσία του, στην απόλυτη διάκρισή του. Ή, με περισσότερη πολυλογία, απαλλοτριώνω κάτι από τη δική μου εξουσία και συμβολικά το τοποθετώ υπό τη σημαία, ή τον κοντό της σημαίας (του λαβάρου), τη hasta, έτοιμο για να πουληθεί σε πλειστηριασμό, να φύγει από την κατοχή μου και να ακολουθήσει τη δική του τυχαία διαδρομή.

 

[bernardina]

'Αφεριμ, Εαρίωνα.

Επειδή το 'χεις πιο πολύ από μένα σ' αυτά, θα σου ρίχνω πάσες να ζωγραφίζεις :laugh::laugh:

Κι εγώ σ' ευχαριστώ πολύ για την άψογη συμβολή.

 

[Earion]

Βρε Μπερναρντίνα, εκεί στα εγκαταλελειμμένα τοπία που τραβούσες φωτογραφίες μήπως είχε και εγκαταλελειμμένες βιβλιοθήκες; Θα μου άρεσε να έβαζες εδώ καμιά ωραία. Ξέρεις, με βιβλία σκονισμένα και τέτοια.

 

[bernardina]

Δυστυχώς οι "φωτογραφίες" που έχω από εκείνα τα σπίτια βρίσκονται μόνο στη μνήμη μου (μας). Εμείς δεν είχαμε φωτογραφικές μηχανές, έχουν όμως αυτοί που αναφέρω στην αρχή και άλλοι με το δικό τους πάθος. Είναι πολλοί. :)
Βιβλιοθήκες θέλεις; Είσαι σίγουρος; Ορίστε, πάρε μερικές... Αν έχεις όρεξη για ψάξιμο θα βρεις κι άλλες.

 

[nickel]

Καλημέρα. Αυτές οι βιβλιοθήκες είναι σαν το κεφάλι μου: όλο σκόρπια και σκονισμένα πράγματα. Ήρθε και η σημείωση για το abandon και με αποξέκανε. Αλλά είμαι ακόμα υπό την επήρεια της τσαγκαροδευτέρας. Θα καλυτερέψω.

 

[Earion]

Ε, αφού σας συγκίνησα, δέχομαι τις ευχαριστίες. Και λέω να αφιερώσω το σημείωμα σε όσους έτυχε στη ζωή τους να τεθούν σε αποκλεισμό (ban) και σε απάντηση σήκωσαν δικό τους νέο μπαϊράκι (band).

 

[bernardina]

Όταν οργανωθείς, γράψε εδώ τις εντυπώσεις σου. ;)
(παρεμπ, οι φωτογραφίες του τύπου είναι απίστευτες)

Εδιτ: προφανώς απαντώ σ' αυτό:

Καλημέρα. Αυτές οι βιβλιοθήκες είναι σαν το κεφάλι μου: όλο σκόρπια και σκονισμένα πράγματα. Ήρθε και η σημείωση για το abandon και με αποξέκανε. Αλλά είμαι ακόμα υπό την επήρεια της τσαγκαροδευτέρας. Θα καλυτερέψω.

 

[bernardina]

Ε, αφού σας συγκίνησα, δέχομαι τις ευχαριστίες. Και λέω να αφιερώσω το σημείωμα σε όσους έτυχε στη ζωή τους να τεθούν σε αποκλεισμό (ban) και σε απάντηση σήκωσαν δικό τους νέο μπαϊράκι (band).

Μ' αρέσει ο τρόπος που σκέφτεσαι. ;)

 

[bernardina]

Τα όμορφα κτήρια όμορφα καταρρέουν...

Ίσως το βίντεο θα ήταν κατάλληλο να μπει κάπου αλλού (ίσως υπάρχει ήδη), έχει όμως ενδιαφέρον ο τρόπος που αυτά τα κτήρια φτιάχτηκαν για να μην χρησιμοποιηθούν ποτέ. Στο όνομα της ασταμάτητης ανάπτυξης, η Κίνα χτίζει ουρανοξύστες και εμπορικά κέντρα σαν να μην υπάρχει αύριο.

Ενώ και τα ολυμπιακά έργα δεν πάνε πίσω.

 

[bernardina]

Από το μπλογκ Athensville. Λυσσιατρείο.

 

[Cadmian]

Μπορεί να σ΄ενδιαφέρει και αυτό. Όσο προλαβαίνεις, γιατί πάει για κατεδάφιση.

 

[Elsa]

Αυτό δεν το προλαβαίνεις, γκρεμίστηκε ήδη.
Αυτό πάλι, δεν ξέρω, έχω καιρό να ανέβω στην Πάρνηθα, ίσως υπάρχει ακόμα.

 

[Elsa]

Προ καιρού είχε κυκλοφορήσει ένα ηλεμήνυμα με εντυπωσιακές φωτογραφίες από μερικά -μεγαλειώδη, πράγματι- ερείπια στο Ντιτρόιτ. Ίσως το έχουμε αναφέρει ξανά στο φόρουμ. Αν δεν τις είχατε δει, βρίσκονται εδώ.

Από το κείμενο που συνοδεύει τις φωτογραφίες: "Detroit presents all archetypal buildings of an American city in a state of mummification. Its splendid decaying monuments are, no less than the Pyramids of Egypt, the Coliseum of Rome, or the Acropolis in Athens, remnants of the passing of a great Empire."

 

[Irini]

Ότι είναι μεγαλειώδη είναι. Αλλά σε πιάνει η ψυχή σου να τα βλέπεις έτσι ερειπωμένα (μένω κοντά στο Ντιτρόιτ κι έτσι με φέρνει ο δρόμος από 'κει κάποιες φορές) Από την άλλη από παιδί με έπιανε η ψυχή μου με απομεινάρια κτιρίων. Πήγαινα σχολείο και πέρναγα από έναν δρόμο που είχαν γκρεμίσει το κτίριο αλλά δεν είχαν χτίσει την πολυκατοικία που θα έπαιρνε την θέση του σε μερικά χρόνια. Οι τοίχοι χρωματιστοί, έτσι, για να σου δίνουν περισσότερο την αίσθηση σπιτιού κι όχι απλά κτιρίου. Και θυμάμαι το εντοιχισμένο ντουλαπάκι στη μέση του τοίχου. Ξύλινο, δύο ράφια. Χωρίς πόρτα φυσικά. Και δεν μπορείς παρά να σκεφτείς, τι κρατούσαν εκεί μέσα. Τι δωμάτιο ήταν αυτό; Μήπως ήταν κλειδωμένο το ντουλαπάκι; Μήπως για να δεις τι κρύβει έπρεπε να είσαι η μάνα ή ο πατέρας της οικογένειας; Ή είχε την ζάχαρη, τον καφέ και κάνα κουλουράκι; Και τώρα χάσκει μπροστά στα μάτια κάθε περαστικού;
Τέλος πάντων, πολύ μελό γίνομαι αλλά να, η ερείπωση πάντα μου φέρνει ένα σφίξιμο στην καρδιά.

 

[bernardina]

Ειρήνη, σ' αυτό το νήμα μπορείς να είσαι όσο μελό θέλεις. ;) I can't begin to describe my feelings. Θα ήθελα να υπήρχε ένα παράλληλο σύμπαν όπου θα ζούσε για πάντα ό,τι έχει χτίσει ο άνθρωπος από καταβολής κόσμου. (Καλά, όχι τα πάντα -υπάρχουν και πολλά που θα χαρώ όταν τα φάει η μαρμάγκα. )
Πριν από καιρό έβλεπα ένα ντοκιμαντέρ όπου έμπαινε ο προβληματισμός για το τι θα γίνει όταν τα σύγχρονα κτήρια των μεγαλουπόλεών μας αρχίσουν να γερνούν: μπετόν, χάλυβας, ουρανοξύστες, γέφυρες... Τα μοντέρνα υλικά που ακόμα δεν έχουμε δει να φθείρονται ανεπανόρθωτα σε μαζικές διαστάσεις, με λίγα λόγια. Και πώς κατεδαφίζεις ένα μεγαθήριο όταν γύρω του υπάρχει μόνο ασφυκτικά δομημένος χώρος.

Έλσα, το λινκ για το Ντιτρόιτ που δίνεις είναι πραγματικά συγκλονιστικό. Κάδμιε, μπήκα στο δικό σου και είναι απλώς φίσκα στα ερωτηματικά. Τι δεν κάνω σωστά;

Χαίρομαι που δεν είμαι μόνη.

 

[SBE]

Ίσως επειδή μένω σε πόλη που σπάνια κατεδαφίζεται οτιδήποτε, κακώς, κατά τη γνώμη μου, αλλά αυτό είναι άλλη ιστορία, έχω μάθει να εκτιμώ την ξαναχρησιμοποίηση κάθε δομικού υλικού. Με αποτέλεσμα βεβαίως να φρίξουν ουκ ολίγοι μαστόροι εν Ελλάδι (η χώρα που όλα τα πετάμε).
Ο Ιππόδρομος, ΟΚ, γκρεμίστηκε για να φτιαχτεί κάτι καλύτερο. Το Λυσσιατρείο όμως, γιατί δεν μπορούσε την επόμενη της μεταφοράς των υπηρεσιών να ανακαινιστεί και να γίνει κάτι άλλο;


Αυτή τη στιγμή βρίσκομαι σε ένα σπίτι του 1910 με βιτρώ σε όλα τα παράθυρα (που τα έκαναν διπλά και μονωτικά με ξαναχρησιμοποίηση του βιτρώ του 1910), με ξύλινα διακοσμητικά στα μπαλκόνια κλπ. Και βλέπω δυο δρόμους πιο κάτω που δεν είναι διατηρητέα ότι είναι τα ίδια ακριβώς σπίτια με παρεμβάσεις να τραβάς τα μαλλιά σου. Π.χ. σε κάποιο θα πρέπει κάποια εποχή να αποφάσισαν να βάλουν νέα πόρτα και έβγαλαν την παλιά δίφυλλη και έχτισαν τη μισή με πρόχειρο τούβλο και έβαλαν μονή πόρτα. Και μετά την έκλεισαν γύρω γύρω με φτηνοτζαμαρία συρόμενη αλουμινίου. Και ξήλωσαν τις διακοσμήσεις (μάλλον τις πούλησαν).

 

[daeman]

[...]
Κάδμιε, μπήκα στο δικό σου και είναι απλώς φίσκα στα ερωτηματικά. Τι δεν κάνω σωστά;

Μπορείς ν' αλλάξεις την κωδικοποίηση σε Ελληνική, ISO ή Windows, από το μενού Προβολή (στα περισσότερα ιστοπλοϊκά).
Καλημέρα.